장음표시 사용
601쪽
LIII. Ad naturales quoque angitinis excretiones pertinet illa, quae post paritim contingit in foeminis, cum partus ipse res naturalis sit imo si non contingat, id morbosum utique censetur. Cum enim in uteri vasis graviditatis tempore magna copia sanguinis colligathu', ut efflu it ad naturalem statim redeat uterus, omnino necesse est. Variis tamen modis haec Xcretio peccare potest ut alibi docetur. LIV. Praeter has autem dictas nulla naturalis est. Fit tamen Leptisune in omnibus fere corporis partibus, ut ab Xterna autiti erna aliqua causi sanguis effluat. Id tu. triplici modo Vel per
ανα cμωσιν , ut meteriariun venarum oscula nimis dilatentur Maperiantur. Vel per δι ρεσιν vasis divisis aut a re corrodente aut secante aut pungente aut etiam contundente tantum, si vasa distenta admodum, c. quavis denique violentia. Vel per δα- πηοησιν nando tunicae vasorum ita attenuatae dc sanguis Pioque, ut transire ille per has possit. Est enim ulturius luc modus forte
rarior priores autem nimis frequentes.
LV. Cum vero vasa in corpore non unoen habeant situm fit, ut sanguis ille vasis egressus vel mox extra corpus profluat, vel in alias primum cavitates, unde dein excerni possit, vel in carnem
quoque xcutim LVI. Quod autem in his partibus magis quam in illis fiat sanguinis extravasatio, dependet partim ab ipsis vasis, quae hic magis
quam assi prominula, magis tenuia, imo magis patula fiunt: partim ob sanguinis ad unam magis quam aliana partem violentiorent otii. A quibus causis etiam dependet, quod unus praeali magis id patiatur accedente praeterea peculiari sanguinis dispositione, ut dein patebit. LVII. Sunt etiam aliae partes prae aliis externis injuriis magis .ipositae lalibi facilius acres humores generantur, quae erodere vasa possint: Quaecunque autem in parte semel facta αναστομωσις aut διαιρεσις vasorum, in eadem longe dein facilius contingit' cum ob vasis ipsius malam dispositionem tum copiosiorem sangui' nis affluxum. libet autem haec ipsa speciatim magis considerare LII X. In capite sanguinis extravasationes nimis facile contin
602쪽
gunt, cum circa cerebri stuperliciem plurimius ita vati Shaereat angi iis sint illa admodium tenuia Unde non tentum a violenta : Usa externa, casu ii tu, sanguinem ad c intrEL cerebrium extravasari videmus, sed in illis quoque, qui sine ullia Xterna causa poplexi moriuntur, aliquot ejus librus saepe observamu8. riora Xempla nimis obvia non commein rubimus e aliis, cum ipsi ante annum quod excurrit proh dolor in ' Ac demia viderit is in juvene ab ectu in bregmate mortuo plurinatim sanguinis extraVasati super meningem illius lateris posterioris not bilia habet doetissimus Wepferus tr. supra citato. aid vero mirum est, arterias, in quibus concitatur singuinis motus, quia intra Cranium tenuiore
tunica, quam alibi praeditae sunt, sua quoque sponte aperiri rLIX. Notabilis quoque admodum est sanguinis ex natibus su-xus, qui ad viginti quoque plures libras, factus fuisse observatur. Vid Baininus l. 3. Theatri anato c. 8. Amatu Cent. . curat ult. δ Cent. 6 curat. 34. ne alia exempla in re frequenter obvia citemus. Fluere autem sanguiuem illum ex sinu superiori,
falciformi dicto, minus sit probabile, cum ille antequam ad foramen sub crista galli pertingat, avitatem amplius non habeat: EI-ere Ver e narium vasis omnia potius phoenomena suadent.
Quanquam enim luxus illi magni saepe fiant , hos tamen quoque per parva vasa fieri posse, si sanguinis adsit fervorin tenuitas, notissimum est. Sicut apud Sahiauth. lib. a. Obs et . e poro alaenarium viro alicui sanguis quandoque evacuatus, post clausus figmate relicto. Et vibrisiis narium evulsis non raro insignem haemorrhagiam insecutam notat Cl. Glandorpius lib. de polypo c. a. imo eum Venetiis tonsor quidam pilos incommodo forcipe sublaturiis, venulam incaute secuisset tanto impetu sanguis erupit, hi sis fendi modum medici non adinvenerint d ille misere vitam finierit, ceu narrat Alex. Benedietus praef. l. 4. C. q. LX. Fiunt autem tales sanguinis eruptiones citra Xternam caUsam, partim ab effervescentia sanguinis nimio motu, partim ab ejusdem tenuitate .acrinionia. Videbimus enim in febribus, malignis praesertim, praeternaturaliter moto effervescente sanguine, tam frequentes esse ejus eruptiones. A nimio quoque Re
huic corporis veheiraelitiori motu id ipsuin contingit . Et sicut
603쪽
a11lini affectus, modo licet non satis explicabili, sanguinem coni- movent, ita si vehementiores suat, eiusdem tuoque eruptionem procurant. Unde e terrore, aliisque affectibus sanguineos quoque sudores obortos legimus. Et illi perdite amanti, adamatae assidenti, vena in temporibus sponte aperta est, profluxitque sanguis copiosus apud Cornacen Consul r. Medic lib. I. cap. 3. LXI. Tenuiorein vero justo sanguinem longe facilius poste erumpere, sicut acrior sibi erodendo viam facit, filium est ubi iun. Qui pro in aut nativam aut alcititiam habent talem dispositionem sanguinis, frequentissimis haemorrhagiis ex plurimis corporis partibus sunt obnoxii. Esse vero talem dispositionem an guinis quibusdam locis etiam endemiam Alsaravius apud schenck. l. 3. p. 38. refert, seorsim de Casali quodam , dicho Athitia, ubi ex levibus vulneribus, ex gingivarum saepe frietione, tanta manat copia sanguis, ut mors inde oriatur. Qtii morbo pluribus locis endemio corbutico laborant, haemorrhagiis spontaneis admodum etiam obnoxii sunt. Refert Cl. Sennertus lib.
de corbui. c. s. Xemplum de quodam, citi vena cruralis
sponte sua se aperuerit atque per aliquot dies fuderit sanguinem Offendit autem pluribus Cl. Conringius, Academiae hujus laevi nostri decus in disp. inaugurali de Scorbulo Sc pluribus argumentis, imo ab hoc ipso φαινομ ρνω desumtis sanguinis in scorbuticis tenuitatem evicit. Qtiem in moniali sine ulla externa causa ex variis locis ultra Is libras emanasse vidit sanguinem Matthaeus de Gradi Comm. ad cap. 3s Rhasis, sine dubio tenuis limus fuit, cum ventosae siccae scapulis adhibitae sanguine quoque percutim prorumpente fuerint impletae. Hinc etiam sanguine acidularum usu attenuato excitatum haemorrhagiam notavit Henricus ab Heer obf. 23.
LXII. Quae autem a sanguine fermentato aut agitat Oriuntur haemorrhagiae, saepe periodicae sunt certis temporibus accidunt. Ter in anno repetentem in sene observavit L id. Nonnius in Epist ad Fontanum p. 1 o. Ex vena varicosa in tibi sanguinis periodicum fluxum statis temporibus notavit Panarolus penteC. a. Obs. . Apud Fallopium I de vulner. c. 73. quidam quotannis mense Maio passus circa hepar in parte dextra emanationem saniarim. H. Eeee qu4-
604쪽
guinis ad lib. I. integra crate. Adde Beniven. l. de abdit . . . Petrus Ρachequus apud Riverium singulis mensibus e superiori labio aliquot sanguinis libras sibi emuxisse testatur. De Doetissimo
Viserio scribit Arn Bootius obs c. 7. a plurimis annis eum passum bis texue anno periodicum sanguinis profluvium ex ore, nunc in-Quae latere, nunc gingivis, nunc abii iuccae parte interiori idque in juniore cum periculo majori conjunctum, in sene tamen adhuc durasse. Cujus rei caula sine dubi est humorum corporiS dc sanguinis pnaesertim, eo tempore fermentati praeternaturalis, cum vere sanguinem fermentescere dc haemorrhagias esse frequentiores observemus, sequentibus aeris mutationen nostri corporis humoribus. Admodum autem notabile, quod in illa in imoderata pueri tertiana duplici laborantis haemorrhagia observavit
Thaddaeus Danus Misceli Med. o. XI. semper paroxysin febrili
accedente sanguinis fluxum esse suppressum, cum potius moto tum magis sanguine debuisset copiosius fluere. Non potest quidem facile proxima illius rei causa dari, nisi ad fontes recur eresanguinem in accessionibus cum Duno dicere velimus. Videmus tamen similia quoque alia circa accessiones febrium intermittentium contingere, nec sudores, iidorifero licet assumto , proxumpere, nii finito par usino, imo aliquando altero demum die LXIII. 1in abit vero in aliis adhuc partibus sanguinis considerare eruptionem. Per os quidem frequentissime rejicitur, isque potissimum aut ex pectore aut ex ventriculo, ad quem ab aliis partibus quandoque mittitur. LXIV. In pectore pulmones, cum vasis sanguineis maximis abundent, imo omnis sanguis ex dextro ventriculo per eos ad sinistrum feratur praeterea continuo moveantur, non mirum est,
si frequentes ex iis sanguinis eruptiones contingant. LXV. Fiunt autem potissimum vel a corrosione vel a ruptione 'va rum, id tussi excretus sanguis fere semper non solum est alicujus vel exesiones vel alterius unitatis solutionis signum, verum etiam rei exedentis tollendae partis disjun ffae conjungendae indicans praebet satis certiun. Uti autem ruptionis multae OS sunt esse causae, ita etiam multae praeternaturalis hujus sanguinis fiuXUS
605쪽
fluxus esse queunt Hinc vel ab intenso clamore, vel casu ab alio vel percussione, vel sternutatione, vel concitato cursu, vel saltu, vel nisu, quandoque dc vomitu originem trahere Observamus, suntque recidivae haemoptoicis nimis frequentes, levissima etiam de causa, motu praesertim partiam superiorum. LXVI. Eroso fit ab acribus sive serosis sive pituitosis .id genus aliis humoribus, putridis quoque, qui vasa erodentes sanguini in asperam arteriam faciunt viam. Evacuationes suppressae, dum sanguis aliorsum viam quaerit, faepe etiam haemoplysin causantur. Post menstrua suppressa id notavit Augenius lib. s. Epist. IO. p. 394 in vidua lethorica Clmst. Guarinonius Consuli. 4M. imo in gravida non Xrupta aut erosa, sed aperta pulinonis dextri vena ob immoderatam in praegnantis corpore sanguinis copiam ejus sputum observavit Fernet consit. O. propter haemorrhoidalem fluxum suppressum haemoploen vidit ortam Amatus
LXVII. Porro , ex vasis quoque ad ventriculum emuit saepe sanguis, plerumque evomitur. Habet enim Ventriculus membranaceus licet, insignia satis vasa, quae saepius memoratis de causis sanguinem effundulat Erosio tanto magis tamen ventriculo habet locum, quod ibi humores varii acrimonia praediti reperiantur, , si quando venena corrosiva assumantur, ibi statim vim suam exserant, ut exemplis manifestum. Quamvis autem si sanguinis vomitus praeternaturales fiant, plerumque etiam periculosi, saepe numero lethales sint, aliquando tamen totum in de corpus insigniter juvatur, uti de potatore notat Salmuth. Cent.
a. obs . qui post quamlibet crapulam sanguinem innoxie rejecit quantitate saepe duarum librarum. Et de Volusio Saturnio urbis praese sto scribit Plinius nat hist. lib. a. c. 38. eum sanguinis prΟ- fluvium singulis annis passum, d tamen nonagesimum exces sisse. LXIIX. De intestinis eadem est ratio, ideoque repetere, quae
jam tum diximus, non est necesse. Et manifestissimum est, in iis contineri humores aptos ad corrosionem faciendam, sicut etiam tenuiora praesertim, vasis sanguineis plurimis abundant. Cum pure sanguis ulceratione facta, in Dysenteria excernitur. Porus
606쪽
autem, sed serosior, influxi dicto hepatico, iri tamen noli ab
hepate est, ne qhiidem, ut nonnulli volimi, hepatis vitio prima rio, quanquam illud forte aliquando cum aliis visceribus, ut sanguis seroso generetur, in causa esse possit. er arteriae autem coeliacae ramos aquosus ille sanguis ad intestina fluit LXIX. Ad intestini recti finem peculiaris sanguinis excretio fit ex vasis eo delatis haemorrhoidalibus dictis. Naturaliter enim i11 perfecte sanis talis excretio non observatur, nec esse debet: ideoque iisdem saepius memoratis de causis fluxus hic concitatur. Communis autem est tam virili quam foeminino sexui, minus tamen huic quam illi, siquidem mulieribus plerumque tantum conis tingere solet, ob suppressa menstrua, quorum tunc vicem haemorrhoidalis fluxus subit imo in gravidis quoque menstruis suppressis naturam copiosuo sanguinem per haemorrnoides feliciter excrevisse notavit Scholiastes Mollerti ad lib. I. c. s. Frequentius vero viris dico viris, siquidem nunquam vel saltem raro aetati accidere solet accrescenti, saepe vero decrescenti vel consistenti &aliquando instar menstruorum latis temporibus fluere consi everunt, ut annotavit in quodam Vesul lib. s. c. Is demum corp. fabric Walias observare licet. Id quoque cum menstruis commune habent, quod si supprimantur haemorrhoides in iis, in quibus antea fluxerunt, multorum malorum sint autores. Hinc est quod dicitur haemorrhoides aliquando remedio esse, aliquando vero ipsas remedia poscere. Fit vero saepe, ut sanguis quidem
copiOshis eo moveatur, non effluat tamen, unde intumescunt vasa, vocanturque haemorrhoides coecae.
LXX. Sicut autem per anum sanguis excernitur, sic per vesicam quoque, qui e ipsa vesica aliquando saepius tamen a renibus est, quorum sanguineunt parenchyma facillime potest laedi ut ad pelvim sanguis perveniat, si praesertim in iis calculus aliquis
haereat, aut Vis externa accedat.
LXXL e penem quoque sanguis aliquando excerni tur, qui tamen ex vesica non provenit. A violento enim Meffreni aut immoderatius repetito coitu, quibusdam pro semine sanguinem effu- cisse jam tum observatum Arist. l. I. de gerr. n. c. I9. Hollerio
607쪽
I. . p. 87. Ialmuth cent. I. bsII. adde osm de gen hom lib. I. c. 8. Emuit autem ille ex vasis sanguineis ad vesiculas seminales, prostatasque ipsumque penis corpus pertinentibus. Illum enim sanguinem excerni, qui ad testes epidydimidesque per arterias permaticas defertur, cin semen nondum mutatus est, ut nonnulli ad astruendam semini se sanguine generationem loquuntur, minus fit probabile considerata illarum partium deductuum structura. Quin potius in testibus epidydimidibusque ii
faminationes orirentur, quod tamen annotatum non legimus. Posset quis forte omnimossam a rum illorum laxitatem ad hunc saxum explicandum supponere, sed non necesse est, ut eo deveniamus, cum ex ante dictis res clare pateat possitque sanguis aut ad penem tam impetuos in coitu notus, aut medicamentorum vi, ut in Salmuthi exemplo est , ibidem facile extravasari. LXXII. De praeternaturali sanguinis ex utero fluxu, cum sanatum stipras. a. 43. actum sit, nihil addo, ut nec de μεταστα
σεν , quae seppresso illo sanguine alia ad loca fit, varia ab aliis ad Jueta exempla recitabo, ubi unum rarissimum ex Cl. Dia praesidis observatione adjecero. Vidit is in No comi Leidensi puellam quae variis in abdomine abscessibus laboraverat; nam de septenaecim testimonium perhibuerunt cicatrices facta incisione adhuc reliquae tres vero tum adhuc orti sunt abscessus , unus post alteriam , apertiquein pure emisso ulcereque purificato cutis iterum consolidata, viribus interim aegram descientibus morte insequente. Haec a prima usque menstruorum eruptione nunquam ea debito modo habnerat de saepitis jam per os evomuerat, donec tandem tot in abdomine abscessuum sanguis eo delatus causa eslet. Sectio cadaveris circa teriti nihil praeternaturale ostendit , vasa vero epigastrica, admodum turgentiae, sanguinis per ea affluxum probabiles fecerimi
LXXIII. er iubemtanea vasa sanguinis eruptio, uti ab externis causis frequenter fit, sic aliquando etiam ab internis, uti jam tum stra th. I. fecimns manifestum, imo sidoris instar copiose ex portilis suis effluxisse, in tam praeclarisic fide dignis viris annota
608쪽
;us causa primaria pororum cutis raritas c laxitas videtur non e
clusa tamen sanguinis tenuitates nimia avitatione. Nis prius illa porortui laxitas adsit nunquam certe emuit, quanquam Sc fieri pom absque notabili sanguinis tenuitate, dummodo adsit vehementior motus .fieri possit absque vehementi sanguinis motu, dummode adsit tenuitas cum laxitate pororum. Post autem pOros laxari quis dubitet, cum cutis super strumam poros ab imposito emplastro ita viderit dilatatos Lindentis, ni imponere alicubi hordei granum, alicubi pisum, alicubi etiam digiti sui extremitatem potuerit, ceu refert physiolog. cap. 16. Dicat forte aliquis, tunc temporis sanguinem totum fundi quasi colliquari fierique choroituri, quando quis propter gravissimum aut animi aut corporis affectum sanguinem sudat Verum enimvero dubitatur non manerito, an fieri possit, ut per talem afleetum iunguinis massa tam brevi tempore, quam interdum sudore sanguineoperfunditur corpus, tantum mutetur post ejusmodi vel corporis vel animi morbum mox ad naturalem statum redeat. Imo si chorosus sanguis sudori sanguinei causa primaria est, pro qua alias venditatur, sequeretur, quod pari ratione ubicunque sanguis est dispersus per corpus, per omnes vel saltem plerasque partes exiret, id quod tamen interdum in certis tantum partibus videre licet. Harcellus Donatus ex Petro de sina resert Indum quendam succo cujusdam herbae aegrotorum uncturas omnesque dolentes partes illivisse&hinc per partes illitas sanguinem purum exsudasse. Quis vero credat
hic sanguinem & non potius cutein in culpa fuisse LXXIV. Sed de sanguinis praeternaturali essuxu jam sufficienter egimus, ideoque ad alios ejus motus progredimur, ubi in corpore quidem manet, non tamen ita fluit, ut debebat naturaliter. Videmus quidem per res non naturales di stas, animi inprimis Diactust aeris circumstantis mutationes sanguinem quoque OVe'
Ti, non esse tamen motus illos ab illo circulari distin flos , sed illius magni motus tantum varias disserentia pridem ostendit saepius laudatus Conringius lib. de mot. sanguinis: o. a. In febribus
aliisque sanguinis effervescentiis, plus justo quidem agitari eum
609쪽
observamus, movetii tamen modo illo naturali ex corde in arte. riasin ex iis in venas minores, inde in maJores iterumque ad
LXXV. Est tamen, ubi ex majoribus venis in minores, o cava nempe in ramos ejus minores praeter naturam ferri observatur sanguis. Non eni in generantur aliter tumores illi venarum Varicum nomine Vulgo noti, quam quod sangitis, qui per arterias in venas propulsus ad cor refitiere debebat, ibi quoaammodo sistatur, imo versus partes fluere nitatur. Id quod aliquando a naturali illius pondere aut majori versus Xtrema motu contingit, iinde videmus in cruralibus venis potissimum apparere quidem in mulieribiis saepius , quae difficiles habuerunt partus. Diximus quidem Lipra , dari in venis valvula , quae sanguinis illum ex maiori vena in minores motum impediunt nec desunt illae in memoratis casibus officio suo, hincque licet commode explicare, quomodo fiant illi tumores cur non uniformiter intumescant venae, sed hinc inde tantum quosdam quasi nodos ostendant. Dum nimirum sanguis impetu quodam regurgitat, valvulae autem resistunt, fit circa valvulas venae dilatatio. Ideoque incipientes varices, Ondtun venae nutica valde dilatata facile licet tollere, vero sanguinis motu, aperta alibi vena, reducto, ut nuper viro cuidam sanguinem adinodum saltilentum habenti varicem insignem in manu subortam se sta in brachio vena re ligatura
injecta sume recidiva sustulit Cl. Dn Praeses. Qi iod Waleus Epis . .
de motu chyli p. 343. annotavit majores fieri varicosos tumores si quiescant, quam si se moveant, de inferiorum partiuiri tumoribus Verum est ratioque Vera, quam assignavit quod ab arteriis tantus motus venoso sanguini non inprimatur, ideoque pondere suo magis descendat venosus, quanquam aliquando nimiu motu eas au
LXXVI. Sed varicum occasione aliquid quoque de Eneurisma-- te dicendum, quod variis in corporis locis fit Quando nimirum
arteriae utraque tunica disiecta, rupta aut exesa sanguis esset inditur, oritur tumor ille mollis cum forti pulsatione, digitis comprimentibus cedens iisque ablatis recurrens, quem dc Ueteres&Recentiorum plurimi Meurisma vocant. . Neoue enim celeberrimis viris Fabric.
610쪽
Hild cap . . observ. 44. man Sennerto pr. l. v. pari. I. Cap, 43. accedere possimus, qui unius tunicae arteriae altera illaesa dilatationem solum pro Aneurismate habent. Qui enim tales tumores secustriant, simulac cutis si iblata, emuere languinem, arteriamque non dilatatam tantum, sed erosam quoque deprehenderunt.
Legi merentur l. nostri seculi Anatomicorum Th. Bartholini Joh. an Hor scripta de Anearisinate simul edita Hornius quidem in textore in tantam amplitudinem dilatatam arteriam vidit, ut naturalem capacitatem sextuplo superavit, altera tamen sui parte ruptam es exesam Bartholinus vero arteriamin ruptam S in frustula ita divisam, ut per partes exsiliret, observavit, quin
venas etiam arteriarum comites uspiam sanas Franciscus quo
que Sylvius magnum hodie Leydensis Academiae ornamentum in
Aneurismate dissecto utramque arteriariam tunicam erosam cum
s ibjecto osse observavit. Estque notabilis quoque illa historia,
quam Antonius Saporta de tumoribus p. I. lib. I. c. 43. refert δίquam habet Iohannes Nardus nocte geniat. VIL Sennertus quidem, uti Antonii Saportae, 1 reliquorum Observationibus OnmoVeretur, cum non Aneurisnata fuisse tumores illos, sed sanguinis arteriosi ex ruptura arteriae in vicina loca effusionem de eorruptionem scribat non video tamen, cur tumores hi ab anti- 'ua nomenclaturae possessione dejiciendi sint Libenter interiin
Fernelio Pathol. l. 7. c. g. concedemus tumores quoque illos, qui ex arteriarum dilatatione Oriuntur, ad neurisinata posse reduci,
nec forte illam Fabricii Sennertique opinionem impugnabimus, ales arteriarum dilatationes fieri vel tunica arteriae interna violata Hilatata externa vel violata externa dilatata interna. Id certe eonfiat tam ab externis ictu dec quam internis causis anetirisma posse fieri. LXXVII Sed nimis copiosum argumentum hoc est de praeternaturali sanguinis fluxu, ideoque finem imponam huic distertationi, ubi prius desimpedito sanguinis ad cor per venas refluxu, indeque natis tumoFibus aliquid adjecero. Saepe enim per arterias quidem liberaliter assivit sanguis, in venas autem debito modo non recipitur δ ad cor redit, unde necesse est siluente semper noVO sanguine in vutiorem agi partem. inpeditur auten illa in Vena rericeptio