장음표시 사용
611쪽
ceptio abiis modis. Nam ier contusiones, mper viilnera Ommunicatio venarum, arteriarum inter sese tosi tur, unde non potest non statim a trinere per Muraim arteriosi sanguinis i in orgic ni mo Di cicatrice jam obduci o in partibus iliquando vulneratis oriuntur dolores, si aeris quaedam mutatio fiat aut immineat, non dia de causa contingunt, quam quod sanguis ab aeris intemperie commotus vehementius ad illa loca moveatur &promptum transitum non inveniens dolorem eXcitet sicut in febribus quoque effervescente sanouine dolere ea loca observamus, quae aliquando
LXXIIX. Videmus vero id ipsum ab aeterno quoque frigore
fieri, unde quae d. m inflammatiCnes Ityberno tempore frequentiores sunt, uti de pleurit id inprimis constat Imo non aliter ab intenso frigore perniones fiunt, quam motu sanguinis X arteriis in venas impedito. LXXIX. Quando autem ita finguis ex uno vase in aliud liberiimmotum non habet, propter nimiam distensionem rumpuntur aliquando vasa teneriora, aut orificia periunturae, ut sanguis in partem profluat, qui deinde in pus convertitur.
XXC. Ex quibus manifestum est, vero motu sanguinis cognito, rectius etiam patere dc sugillationiim dc inflammationum de obscessuum naturam. Cysticorum abscessuum ratio paulo aliter se habet Ut enim peculiari membrima involuti sunt, sic etiam propria vasa tam arteriosa, quam venos habent. Neque enim facile concesserinanis DoctissiDo viro Hieronymo Fabricio ab Aquapendente arterias his abscessibus negatas ct venas tantum datas esse de qua assertione etiam proinde recte dubitat M. Aurelius Severinus
de Absces . nom. c. q. p. II2. Facile autem arteria, deposita altera tunica, ut in cerebro partiumque extremitatibus sit,
venam in entiri potest Sed nos hic sistimus aliis ulterius meditandunt sanguinis motum relinquimus.
613쪽
PROGRESSU RETARDATO ACCELERATOQUE
615쪽
sA VINE IN suo JER VAS, HUMANI CORPORIS PROGRESSU RETARDATO ACCELERATOQUE
erennis ille ordo, quo alterna cordis lauricularium systole atque Diastole se invicem eXcipiunt, de perpetua plenitudine in vasis corporis humani bene constituti, sufficienter testatur. Hanc enina ob causam pressus intra vasa sanguis, mOre omnium liquidorum, quaquaversum nititur, & contractione cordis adiutus isochrona arteriarum diastrole durante, tanta quantitate ad venas transmittitur, quantam pressioni interea cedentes, expansaeque auriculae capiunt. Quae dum ita contingunt, arteriae elasticae ab impetu totius ex corde proiecti sanguinis, distenduntur, lampliores factae, illum a repletione auricularum residuum, intra sinum suum recipiunt. Ipso itaque tempore, quo auriculae iam sussicienter dilatatae, elateris sui ope versus basin cordis contrahuntur, arteriae pariter ad pristinam capacitatem redeunt, a dilatatione resilientes, motu tua illo in auriculis conspirante, integrum illum Sanguinem cordi denuo dilatando reddunt, quem systole praecedente proiecerat. Atque haec eum in finem, ita disposita ordinataque fuerunt, ut systolen diastole, pulsus pulsum, per petua lege sequatur, 'uod ablatum fuit, ita restituatur, ut Une ad repetendos aequales istos motus vitales prorsus necessaria est, vasorum plenitudo, nunquam deficiat.
616쪽
Haec igitur vasorum plenitudo, nobis, de accelerato retardatoque sanguinis per vasa progressi cogitantibus , ea nunc pluribus commemoranda suadet, quae unice Neadem dependent. Scilicet quod in quacunque arteria Venaque corporis, sive eadem in longum sive in altum excurrat, aut per acclivia decliviaque loca ducatur, a tali situ tam varietate, celeritas sanguinis intra eandem progredientis, nec augeatur nec imminuatur. Ac licet prima fronte videatur, eundem, Ore aliorum gravium, liberiore ci- tutioreque motu per canales descendere, tardiusve ascendere; Attamen accuratius perpendenti patebit, vim ac nisum graviatatis, quem liquid vasis repletis inclusa, in latera canalium exercent,
ipsa plenitudinis lege auferri. Qua quidem de re, liquidum quodcunque , praesertim in vase cylindrace , eodemque repleto, testatur, siquidem utrique fundorum, aequalem totius liquid intus contenti nisum sustinent, sive erectus aut inclinatus consistat cylinder quemadmodum hydraulicum illud Xioma comprobat: liquida pressa quaquaversum nituntur. meque alium fore gravitatis effectum, ultro sequitur, quamvis liquidum in vase pleno, quacunque ratione figurato, quiescat, aut per illud, sive rigidum sive elasticum fuerit, trajiciatur, modo invariata permaneat plenitudo sicuti pluribus de Verimentis c rationibus demonstrari potest.
Quamobrem ille sanguis, qui ex capite per venas jugulares ad cor revertitur , aut permoriam ad partes inferiores descendit, obsitum vasorum istorum perpendicularem, ductum eorundem imagis declivem, in motu suo non acceleratur Neque etiam qui per acclives carotides, aut venas, ad cavuna confluentes, potius ascendere constievit sanguis eandem ob plenitudinis legem difficili- iis propellitur, quam si hori Zontali, aut via magis declivi, illi canales incederent. atque similiter de minoribus corporis nostri vasis tubulisque sentiendum erit, quod nimirum in iisdem prae plenitudine tensis, nulla situum varietas, aut tardiorem aut velociorem reddat finguinis progressum Cuius quidem rei beneficio facitur, ut in erecto varieque inclinato corporis situ, aeque liber sanguini per
617쪽
per vasa ubique pateat transitus: quod maxime considerandunt est, sola vasorum pleisitudo, hoc pacto, aequalem minusque fluctuantem sanguinis motum, tot liquidorum secretionem, periodicam sanguinis revolutionem, Unice tuetur.
Quae de motu sanguinis per vasa, in planis verticalibus hori-gontalibus d inclinatis incedentia, tradita fuerunt, ad Xponendum illius motum, per tot vasa infra stuosi, uec infinitis propemo dum modis flexa reflexaque ac serpentino praesertim ductu repentia, quemadmodum in liene , utero, aliisque partibus conspiciuntur,. Occasionem praebent. Atque sic quidem e multorusia mente eXistimandum erit, sanguinem in tot angulos Manfractus asorum, inprimis arteriamin, fortiter illapstula, indeque magis magisve concus ina, attritum, solutum, divisimque, mobiliorem ac uidiorem reddi Illi enim huc referendum es e volunt, quod in descensu lapsuque aliorum gravium observant, quae,dum in angulos ac prominentias duriores saepius impingunt, ac multoties reflectuntur, magis in partes dividuntur, franguntur, Mab invicem divelluntur. Quibus quidem largior, fragiliora tanto magis in partes comminui, quo pluribus prominentiis resistentibus, in rarior quoda1n medio, illis aut proiecta, occurrunt. At enim vero , quod liquidum in canale repleto, varie licet inflexo ac incurvato, progrediens, fortius in latera canalis inclinata impingat, quam 4 per eiusdem longitudini id capacitatis vasa, re sto tramite incederet, tam liquidorum naturae, quam vasorum plenitudini contrariatur. Hanc enim ob plenitudinem, latera arteriae venaeque cuiusdam inseXa, ct in arcum abeuntia, fluido sanguini illabenti, antequam immem diate in ea impingat, aeque resistunt, ac eadem vi renituntur, ac si immediato contactu ista feriret. Neque etiam serpentini VasO-nu ductus, ad augendam sanguinis velocitatem, faciunt. Un- sta enim experimenta hydraulica testantur, liquidorum per canaleSa data potentia prole storum, celeritatem, solam servare capacitatum proportionem itaque in eodem canale arterioso aut venoso, sive recta via, sive per anfractus ille excurrat, modo immutata permaneat
618쪽
WALΤHER DE IANGUINE 3maneat ipsius capacitas, ita ut nec amplior nec aragustior in amhitu61 evadat, eadem semper manebit progredientis sanguinis celeritas, neque proinde, a tot angulis atque anfractibus, quibus ille o currere necessum habet, magis intenditur, quam si recto itinere
His itaque eiectis, ad ea recensenda transeo, quae sanguinem
in suo per vasa itinere, aut adiuvare aut retardare, iure suo censentur. Ac ne ulli mirum videati re, quod salva manente, tam vasoruin plenitudine, quam systoles atque diastoles periodo, nihilominus ouaedam sanguinis acceleratio & retardatio in vasis locum inveniat illud hic attendi velim, quod in physicis pluribus demons ratur scilicet, si per canalem liquido repletum, hoc ipsum propellatur, quantitatem motus illius, sive dictum momentum, quod ex quantitate fluidi, celeritate impressa, componitur, quodve latera canalis ferit, invariatum ubique manere, licet celeritas infini uti modis in canale, sive amplior sive angus ior hic fiat, aut in ra-inos pariter pleno abeat, mutetur. VI. Ita propius ad explicandum sanguinis per arteria vena q11 progressum accedens, omnibus fere huius generis scriptoribus vitio
vertendum esse arbitror, quod saltem ad conicam vasorum figuram, non vero ad eorundem in ramos distributionem , animum adve terint quo nolmine intra arterias sanguinem a spatio ampliori versus angustius, Min venis, a spatio ampliori versiis amplius tendere, communi suifragio illi testantur. Cum vero ob constantem vasorum plenitudinem , eodem tempori momento , tam per truncum , qui ramos hinc inde iam dimisit, quam per ipsos ramos progrediatur sanguis, non tantum ad conicorum truncorum, sed ramorum capacitatem, respiciendum esse , iure meritoque existimo. Quamobrem duo hic monenda erunt, quae ad formandam de progressu sanguinis theoriam, necessario requiruntur. Quorum quidem primum sequens est hydraulicae axioma: Si ex Iocanale liquido replet , ramus oriatur, quantitas motus IV mΟ-inentia ἰχ
619쪽
mentiun quod hic ab illo commoto recipit, est momentum colu-nanae habentis pro basi ipsunt rami orificium, pro altitudine, mediani eius a principio canalis distantiam. Alterum vero e nuda vaserum contemptitione, sensibus abunde patet quod summa orificiorum, quibus rami ex quacunque arteria venaque corporis egrediuntur, maximam ipsius trunci amplitudinem excedat, ita, ut ipsi quoquo rami simul sumpti, integrum truncum capacitate superent. Ut igitur huius doctrinae veritas firmo ratiociniorum nexu ob oculos ponatur, palinaria ipsius capita, sequentibus propositionibus exponere studebimus.
Sanguis a Corde propulsus, . motu suo per arterias, . non tendit a spatio ampliori versus angustius, sed ab angustiori versus ampliUS.
Quodsi conica , eademque elastica quaedam arteria, nulla, mitii saliena perpauca, exiguaque dimitteret ramorum orificia momen intum sanguinis tanta sui parte latera conica atque resistentia feriret, quanta sanguinis in arteria contenti commotique moles, summam tot culindrorum, praecedente axiomate determinatorum,s perat. Hanc ob causam per ita comparatam arteriam, sanguis a patio ampliori versu angustius progrederetur motuque directo, in conicae gurae latera impingeret quo pacto, si haec pressioni cederent, duretur diastole, cunctaque in motu sanguinis per arterias evenirent, quemadmodum hactenus tradiderunt physici atque medici scriptores At enim vero, cum aucta orificioruin ab a teria quadam secedentium quantitate . necessum sit, ut ipsa auramenti proportione, vis in conica latera impingens , imminuatur: sequitiu , si summa tam orificiorum quam ramorum ad limites in Observatione 1aecedente determinatos accedat, ut capacitatem ipsius arteriae stiperet, nullam prorsiis vim a directo sanguinis flumine, lateribus arteriae, quamvis conice siguratae, inferri, haec pariter illi non resis ere Quamobrem sanguis toto suo momento ramorum orificia immediate urgens, in quacunque arteria, id est,
620쪽
οor WALI HER DE SANGUIN' Ein universo arteriarum systemate, non tetidit a spatio ampliori ver Iasus angustius, sed ab angustiori versus amplius. Q. E. D.
Nimium itaque conicae arteriarum figurae tribuerunt, qui de circulo sanguinis, eidemque superstriusta tam physiologia quam palliologia egerunt scriptores, unanimi consensu credentes, sanguinem ex corde proiectum ferri impetu directo in conice figurat,t tera dum in ea, angustiora sensim facta impingat, ipse, flumini
licet resistentia, pressioni tamen vi elateris tandem cedentia, dilatare. Non enim fluidorum indoles aut arteriarum in ramos dispe sto, patitur, ut propter saepius nominatam truncorum arterio inrum figuram, progressus sanguinis ulla in corporis parte mutethu's id quod sequens ratiociniorum nexus ulterius evincet. Admista enim vasorum in corpore nostro plenitudine, detur, omnem resistentiam, qua sanguis ramorum,ex aOrta aut alia quadam arteria provenientium, flumini intra eandem progressuro, se opponit, simul atque semel auferri: Inde primo, si summa orificiorum, quibus rami ab aorta disce Igdunt, maximae huius amplitudini aequalis esset, sequeretur,quantitatem sanguinis, quocunque tempore ex corde inmortam immi sam, eodem temporis intervallo rursus per Orificia eiectae foro aequalem, nec quidquam amplius, Iatera conica raortae hoc modo sustinerent, quam si sanguis tinmotu4 persuleret Sed povamus secundo, quod istorum orificior a summa, maxillaam OG tae amplitudinem excedat, tunc pro Xcestus ratione, latera Conice licet figurata, minus ferrent, quam si sanguis in quiete perseveraret Verum si tertio ita imminueretur orificiortura in sun mam Ollectorum quantitas, ut maximam sectionem ortae tranS-Versam, non assequeretur, latera conica praedicta, pro huius de- festus ratione , magis paterentur, quam si sanguis in quiete Vesesaretvi Itaque si tanto impetu latera ferirentur, ut eadem Iaslica, Pisoni cedere queant, ipsa Vilitari oporteret Quae
cuncta a nobis prolata , ex stiperiori axiomate hydraidico aestimari ac determinari possunt Cum autem si contemplatione arteriarum, motusque sangurnis, per eas facti, casus se invado loco positus, vi observationis allatae obtineat, hine pro indaganda ipsa
rum diastole, sequentibus ratiociniis insistendum Quodsi re-