Georgii Forster, medic. doct. sereniss. poloniae regi a consiliis intimis, etc. De plantis esculentis insularum oceani Australis commentatio botanica

21쪽

versalissimae sunt, cum etiam eXtra tropicos reperiarmar ) Convolvillus chrysorrhietus, Dioscorea alata, Arum macro rhiZon et esculentum; his proXime accedunt, tropico tamen inclusae: Musa paradisiaca, Cocos nucifera et Arto carpus incisa; reliquae omnes in ima alterave insularum congerie desiderantur, aut minus frequentes sunt. Numeravi porro

in Societatis insulis species esculentas viginti sex; in amicorum insulis totidem; sed nonnullas diversas; in novis Hebridibus circiter viginti; in nova Ze elandia sedecim, quibus comprehenduntur antis corbuticae septem Europaeis quide in pretiosissimae, sed quarum apud incolas ad rem cibariam nullus est usus. Erunt forte, qui in tenui laborem 1 ne cO1- Iocasse existiment. Attamen non defuit, qui ex hac tenuitate Oriundam gloriolam legitimis dominis praeriperet, et alienae messi immiteret falcem D. Taceam rerum naturalium co-B a gni

Dederat in pater optimus, flagitanti amico, ut ali.

quot centurias plantarum eX Itiraere relatarum, magni nominis Viro et mo o non montes auri pollieenti , ea tamen teste atque omine, dono concederer, ne

iis quisquam uteretur , ad deleriptiones ex siecis spe, ci; inibus paran las; quum scilieet easdem Pater et Ego juncta opera evulgare nobis proposui si mus. Uerum in Supplemento Plantarum S ematis Vegetabili.

dito, in qualibet pagina plantis Oceani Pacifiei, Bois

tano Phili mirantur iam nune nomen Equitis BAECA,

adscriptum; qui nunquam hoc inare adiit sie Vos non obis

Hos ego versiculos feci, tulit alter honoreal

22쪽

gnitionem, usu semper esse anteriorem; et earum quae nostro itinere innotuerunt ad hominum necessitates adplicationem. etiamsi parte saltem aequalibus nostris contingat, posteritati tamen clarissime perspiciendam demum re, servari. Quod reliquum est, quemadmodum adversaria mea rursus evolventi grata mihi erat absoluti peripli commemoratio, ita spero, mi lector. descriptiones sequentes botanicas et tibi aliquam voluptatem allaturaS, qua mecum gaudeas fruarisque.

Datum Vil nae Lithuanicae, anno

MDCCLXXXVI.

23쪽

CATALOGUS

PLANTA RVM ESCULENTA RVM AVSTRASIAE.

Nomina

I. Arto carpus in eisa 2. Musa paradisiaca 3. Spondias dulcis 4. Citrus Amantium. s. Citrus decumana 6. Eugema malaccensis 7. Fi us aspera 'f8. Ficus granatum 'l'9. Ricus indi a IO. Pandanus odoratissima 11 Morinda citri olia 12. Solanum aviculare 'I3. Achras dissecta 14 Crataeva religiosa

Classes

Monoecia Monandria. Polygamia Monoecia. Decandria PentagVnia.

t Polyadelphia icosandria.

Icosandria Monogynia,

Pentandria Monoginti.

I6. Cocos nucifera 37. Corypha umbraculisera I 8 Ino carpus edulis I9 i ermmalia Catappa nao Terminalia glabrata da 1 Maba major 'l' 22. Sterculia Balanghas. '23. Iterculia foetida b Appendix Palmae. Deeandria Monogynis. Polygamia Monoeeia, Dioeeia Triandria. Monoecia Monadelphis. I . Conuoluulua chrysorrhi

3. Radice8. Pentandria Monogynia.

24쪽

Diostorea alata x6. Arum es uicinum 27. Arum maerorhizon b28. I acca pinnatifida 29. Dracontium polyphylium Gynandria Polyandria

32. Dracaena terminalis. Dioeesa Hexandria, Gynandria Polyandria Dodecandria Trigyriia, Hexandria Monogynia.

4. olera. 33 Draeaena indivisa ' Hexandria Monogynia.

36. Apium graveolens Pentandria, Digynia. 37. Tetragonia halimi folia Icosandria Pentagynia. 38. i. ep dium oleraeeum ' fi . hoci I serii liri iri ι Tetradynamia Silieulola.

39 Lepidium Pitadium' o

ga. Solanum viride q3. Portulaca lutea 'Syngenesia P. aequalis. Monandria Monogynia. Pentandria Monogynia Dodecandria Monogynia. Succedanea. Didynamia Anglospermia. Monadelphia Polyandria Monoecia Triandria. η4. A cennia resinifera q4s. Hi risicus tiliaeeus η6. Coix Lacryma

6. Potulenta. go Piper methysticum 's I Saccharum ossicinarum 62. Convolvulus Turpethum

53 Μelaleuca scoparias Dac dium cupressinum ' Dioecia. Diandria Trigynia. Triandria Digynia. Pentandria Monogynia. Ieos andria Monogynia. signo ' notatae in editione XIV. Systematis Vegetabilium Linnaei, quae cura cel. Io. Andr. Murra i prodiit, non reperiuntur. Plantae

25쪽

Plantae Esculentae

mea: Oom Brodbaum qio 1784). Arbor crassite hominis, altitudine quadraginta pedum et ultra, trunco erecto, ligno mobliori, levi, flavicante; libro efibrillis rigidiusculis reticulato, albo; cortice laevi, rimoso, pallide cinereo tuberculis eXiguis raris asperso. Arboris partes laesae omnes liquorem fundunt glutinosum lacteum. Rami in comam amplam subglobosam fastigi

ti, inferiores longiores, distantia decem sive duos 4 decim

26쪽

decim pedum supra terram e trunco prodeunt, fere horizontaliter patentes, sparsi, subverticillati Ramuli adscendentes, apice floriferi, fructiferique. Folia alterna, petiolata, ovata, supra medium in iobos septem novemve lanceolatoS acutOS pro funde dissecta, sinu bus rotundatis; caeterum integerrima , utrinque glabra, laevia, patentia, laete virentia, subtus pallidiora, membranacea, sesquipedalia, undecim pollices lata, venosa, nerVi S CTA sis, numero loborum e rachi communi eXCurrentium. Folia juniora sicut partes omnes tenerioreS arboris tactu glutinosa sunt. Petioli teretiusculi, laeves, adscendentes, hi pollicares. Stipulae binae, folia juniora involventes, lanceolatae, acuminatae, ConcaVae, integrae, intus laeves, extrorsum pilosae, deciduae, tripollicareS.

Pedunculi in apice ramulorum, et axillis foliorum summorum solitarii, teretes, pilis raris conspersi, erecti, bipollicares. o' Mores Masculi ad folia summa :CAL. Spathae nullae. mentum sub cylindri- Cum, ClaVatiam, carnosum, erectum, spithanaeum, flosculis festilibus, eXiguis innumeris, tectum, caducum. Perianthium proprium minimum, bi-Valve, Valvulis aequalibus, oblongis, obtusis, COH-eaVis , arcte cohaerentibus, clausis, luteo fuscis.

COR. nulla. STAM

27쪽

sΥΑM. Filamentum unicum brevissimum in iun do perianthii. Anthera erecta, oblonga, simplex, longitudine filamenti. 2. Flores Feminei in apice ramulorum. CAL. Sstathae bivsves, OVato - lanceolatae, compressae, acuminatae, erectae, apice infeXae, molles, spi- ameae, primum clarisae, deinde deciduae, in apice pedunculi. Spadix globosus, germinibus plurimis connatis tectus. Perianthium nullum.

ΡIs T. Germina numerosa, Obverse conica, colla nata, receptaculo innata, apice conVeXiuscula, singula superficie subhexagona. Sipli ViX ulli, brevisti mi simplices, numero germinum, solitarii. Stigmata , puncta, prominula, marcescentia, sin aliis varietatibus, bifida ; Thunberg).PER. Bacca globosa, glabri usus a superficie hexagonis conscripta, pallide virens; maXima dodrantalis; pulpa farinacea, alba, subfibrosa, maturitate succosa, fava receptaculo clavato, carnoso, longitudinaliter fibroso , palmari, adnata. sΕM. in hac varietate). Rudimenta sterilia, minuta , oblongiuscula, emarcida, iusta , apice pilo decies longiore coronata, pulpae immersa. Varietates praecipuae huius arboris duae sunt α Fructu appreno; haec iterum in quinque ordines dispescitur quarum nomina lingua. talieitensium vernacula stant sequentia:

28쪽

a ru, fructu apyxeno globoso, laevi, mutico,

vulgatistinae, quam modo adumbravimUS, varietati proprius.

b) mira fructu apyreno ovali, mutico, follis profundius dissectis.

quasi squamoso. d) Tat arra, fructu apyreno, ovali, germinibus verrucoso - mamillaribus stylo persistente muricatis; his accedite) Soccus lanosiur Rumph. herb. amboin. I. tab. 32. fructu apyreno muricato, intus lanato -fi

β) Fructu seminifero, cuius descriptionem dederunt

Rumphius et Sonnerat. Haec olim in Tahelti insula cum praecedente reperiebatur, sed progressu temporis neglecta periit, qΠum apyrenae Variet tis ad rem cibariam praestantior sit usus. Semina magnitudine fere castaneaS eXaequant, oblonga, subangulosa, utrinque in acumen producta, tunicis propriis, brutanea et alba, corticata, singula interstincta membranulis sive tunicis pluribus se germinum abortu et carne minus abundante succosa. Haecce semina in primis Ce ebae insulae hominibus pro a umento praecipuo inser iunt, qui eadem cinere fervido tosta, vel in aqua cocta, Vorant. Apyrena artocarpi Varietas conjunctim cum seminifera adhuc in marianis insulis reperitur; in novis porro Hebridibus ac iii amicorum archipela- gQν

29쪽

go, licet rarior, occurrit; copiossissima autem omnium in societatis et marchionis inendoZae insulis, atque satis abunde in Sandvigiis nonnu is co ithir. Vidi etiam senae artocarpi stirpem juniorem in arboreto quodam novae Caledoniae, ubi inter rari sibmas procul dubio recenseri debet. Frustus hicce apyreniis perfecte matUTUS, pulpo sus, dulcescens, facile putrescit, atque tum alvum fertur nimis laxare; immaturus vero farinaceus est, et in fornace subterranea, vel etiam super igne tostus, sal uberrimum et gratissimum nutrimentum praebet, sapore panis triticei non adeo dissimile, tametsi cum radicibus helia thi tuberosis1ve etiam sola ni tuberosi quandam similitudinem habeat. Octo conatinuis mensibus talieitenses et adiacentium insularum marchionis incolae hocce inprimis cibo vescuntur, neque per reliquos quatuor menses, a Septembrρ in finem Decembris, sub ipso indorescentiae et grollificationis tempore eodem prorsuS Carent. Cum Deo recentis fructus massam pii pae, fermentatione acidu'atam,

in panis speciem coquere probe norint, eamque in deliciis habeant. Liber arboris ad rem vestiariam pari modo, quo mori papyriferae liber, adhibetur: lignum pro cymbis, domibusque eXstruendis; amenta mascula pro fomite igniario; folia pro cibis involvendis manibusque abstergendis inserviunt. Succus lactescens glutinosus coquendo inspissatur, et in viscum avibus capiendis idoneum convertitur;

idem admistum aliis ingredientibus gluten praebet, quod hydriarum fissuris illini solet. Trium arborum annona ad alendum unum hominem sufficit.

30쪽

M. Paradisiaca) spadice nutante, soribus ma culis persistentibus. M. S. V. P. 9Ca.

n. I.

M. Sapientumὶ spadice nutante. soribus masculis deciduis M. S V. P 9Oa. n. 2.Ρlanta culta per totius orbis regiones calidas, in america ante hispanorum adventum ignota, eguinea ad americae insulas aequinoctiales primum a lata, in oceanum pacificum una cum hominibus ex orientali ndia migrasse videtur, ibidem enim in omnibus insulis, praeter demersas et desertas, passim colitur, et in varietates praesertim in archi pelagis amicorum et societatis numerosas degeneravit. Ρropagatur e radice et sto Onibus, foveae immissis, cum cinere herbisque concrematis, quibus ca cis e conchis interdum pauxit um adjici solet, ut fructus cito progerminent, hae praecociores varietates mense seXto , immo quarto nonnunquam fructus proferunt, reliquae racemo nonnisi post decimum octavum mensem onustae cernuntur. Fructificatione peracta, tota stirps, eXcepta tamen radice novos agente surculos, emoritur.

Fructus, prout diversa est varietatum indoles, alii crudi alii non nisi tosti sive assati comeduntur; horum priores hortorum talieitensium praecipuum ornamentum constituunt; posteriores Vero, utpote frigori magis assuefacti, in montuosis insu arum tractibus, locos nemoribus undiquaque clausos DCCVpant. In moluccano archipe ago, pii pam tο- 1 am horum fructuum masticando in pu tem reducunt matres, quam infantibus etiam nolentibus in