Statuta capitularia Ecclesiae Cathedralis Cracov - iensis: Mandato et ...

171쪽

et iuramenta deputati a turno ordinario liberi pronuntiari debent. Quod si vero interea temporis aliquis casus emerserit, et antequam generale Capitulum fuerit, alios ad alias granities proficisci opus fuerit, utrique ex ordine deputati turnum suum absolvere debent, et in generali proximo Capitulo, ut a suis turnis ordinariis liberi sint et pronuntientur, ae liberos fore postulare debebunt et tenebuntur.

Reliquias et res pretiosiora quomodo servandae et vieeeustodibus ad eustodiam tradendas. Anno Domini l594. Die Martis 3 Februarii.

Inter alia per Illustrissimum et Reverendissimum Dominum proposita, hoc euam peculiare fuit, ut Reliquiae Ecclesiae huius, Cruces, Calices et quidquid est thesauri, in diligenti custodia et clauaura conservetur et habeatur Reverendi Domini Capitulum cum saepe alias tum et in praesenti generali Capitulo per Reverendissimum Dominum admoniti, propter Varios casus et pericula emergentia, de diligenti custodia Reliquiarum et asservatione thesauri, matura deliberatione et diligenti consilio intra a praehabito, talem ordinationem in futurum et perpetuo obaervandam fecerunt et sanxerunt. Inprimis quia in eadem Ecclesia Cathedrali sunt Reliquiae, Cruces, Calices, aliaque ornamenta in auro et argento maioria momenti et quorum rarus fit in colesia usus, ideo asservationem eorum et natodiam in loco aliquo secretiori et tuto Seniori raelato, rocuratori pro tempore existenti, Custodi et uni ex Viceoustodibus an tribus

clauguris, aeraculis et tribus clavibus committendam esse duxerunt, prout praesenti Decreto commiserunt. Res Vero minutiores, quarum frequens fit in Ecclesia usus, singulis descriptis et regestratis, solis Vicecustodibus earum custodiam et aAservationem committendam esse putaVerunt, prout commiserunt, ita tamen, ut iidem Vicecustodes pro tempore existentes singula ad servandum sibi commissa et concredita diligenter et fideliter custodiant et servent, et quotiescunque per Capitulum requisiti fuerint, iuxta Regestrum sibi datum, de omnibus et singulis apparatibus et ornamentia Ecclesiae rationem sunficientem ut poena a Capitulo imponenda faciant et semper sint facere parati et adstricti.

172쪽

Ad sapitulum post Missam vulgo maturam dictam, sive Anniversarium, nonnisi integro saero absoluto ingrediendum, Statuto antiquo desuper edito abrogato Anno l594. Dis artis 3 Fabruarii.

Tametsi Statutum capitulare antiquitus promulgatum, de ingrediendo loco capitulari post elevationem Corporis Christi inmissa

matura communiter dicta, hucusque observari solitum fuerit, tamen quia huiusmodi Statutum honestati et pietati repugnare videbatur ex eo, quod Sacrum non ex integro, neque cum devotione audire piaculum sit, nec non quia hominibus saecularibus Sacra non audiendi Oo-omio et ansa dabatur itaque in hoc praesenti generali Capitulo hanc antiquam consuetudinem abolere olentes, Statutum illud vetus abrogandum esse Voluerunt, prout abrogant de caetero statuentes ut ad Ooum capitularem, quandocunque contigerit Missis maturis sive Anniversariis intereAge, ut non nisi absoluto integro Sacro et post benedictionem sacerdotalem omnes Capitulare simul et eme Capitulum semper ingrediantur, idque sub poenis in Statuto contentis contra negligentes et inobedientes, id facere semper teneantur et sint adstricti.

Libri et privilegia sapituli ubi et quomodo servanda. Anno 594. Dis artis 3 Februarii.

Quandoquidem experientia et re ipsa doctum est, propter quandam negligentiam et inordinatam asservationem rivilegiorum et unimentorum capitularium, in bonis colesiae Episcopalibus et Capituli non parum incommodi et detrimenti fieri et subsequi solere proinde Reverendi Domini Capitulares huiusmodi negligentiis et inde

sequentibus incommodis in poAterum obviare volentes, superque hoc diligenti consultatione et matura deliberatione facta, unanimiter decreverunt et concluserunt ut omnes Libri capitulares, Acta, rivilegia et quaevis unimenta Ecclesiae liuin et Capituli, a certis Reverendis ad hoc deputandis regestrentur et in classes, ordinesque et Iadulas dirigantur et disponantur. Tandem ut ne cuivis facilia ad ea

173쪽

pateat accessus, ac ne variis occupationibus malevolorumque hominum surreptionibus depureaiit et exponantur idcirco ad servandum huiusmodi Libros, Munimenta capitularia locum capitularem, utpote omnibus locis commodiorem, assignaverunt et deputaverunt atque ut inprimis huiusmodi rivilegia et unimenta in eo loeo, ubi nunc asservantur, sub meliori et firmiori clausura, sub duabus clavibus Ra-serVentur a claudantur, quarum alteram unus ex Capitulo Confrater per ReverendiAsimum Dominum piscopum et Capitulum ad hoo deputandus, alteram Ver Νοtarius capitularis amodo et dein palaturis temporibus habituri et asservaturi unt, habebunt et asser

vabunt.

Ravisioni dum si per Reverendos Dominos ex sapitulo deputatos in bonis episeopalibus adsit sapitaneus Anno l594. Die is artii.

Quoniam in revisionibus bonorum epigcopalium per Capitulares absolvi solitis, idque sinetraefectis episcopalibus observatis, multoties nullus effectus consequebatur; idcirco volentes ni huiusmodi revisiones cum commodo et utilitate Mensae episcopalis Xpediantur, Suvmque semper sortiantur effectum, de consensu et in praesentia Reverendissimi Domini deinceps obaeivandum statuerunt ut quotiescunque revisio per Capitulares in bonis episcopalibus futura est, etiam Ρraefecti episcopales illius loci, ubi revisio habetur, propter informa' tionem duorum Revisorum capitularium et propter multa emergentia, semper ad8int, decreverunt et statuerunt.

Pontisseales saeraeque vestes quomodo Episeopis in Ecclesia emlebrantibus et extra discedentibus oneedendae. Anno 15s4. Diel Martii.

Quamvis Reverendisaimus Dominus Episcopus racoviensis conquestus est, sibi aliquam piscopo res et apparatus pontificales, aliaque pro tempore necessaria non facile per Vicecustodes huius Ecclesiae sibi extradi solere, et ideo Reverendos Dominos aviitu-

174쪽

tum admonnit, ne de caeter huiuAmodi semper ad usum suum ne-eessariis se difficiles praebeant, et Reverendi Domini Capitulum super ea re deliberatione et consilio mutuo facto, inhaerentes Decretia super ea re sancitis, quoties in Ecclesia ista dictus Reverendissimus aliquibus apparatibus pontificalibus opus habuerit, ut eidem sine mora extradantur, decreverunt, ita tamen, ut iidem spparatus semper ad manus Vioecustodum restituantur. Quod si vero Reverendissimum ex Cracovia proficisci contigerit, et secum aliquos apparatus accipere voluerit, ut id non nisi cum cautione fideiussoria duorum raelatorum, iuxta morem aliorum piscoporum, de reddendis ad eandem Ecclesiam apparatibus, faciat, decreverunt et conclusurunt.

Privilogia servitoribus Reverendissimorum Dominorum Episeopyrum quomodo concedenda et approbanda. Anno l5s4. Die Veneris i tulit.

Ροstulabantur a quibusdam Reverendi Dominia deputari et mitti Revisores ad ferrifodinas quasdam, per quendam scrvitorem Illustrissimi Cardinalis redimendas do manibus Osseηsorum, id onerosum et grave visum est toti Capitulo, toties ac toties in parvis ac levibus negotiis mitti et sumptus facere inanes, praesertim in rebus non magnis, ita tamen decretum est, si quid forte Illustrissimus Cardiualis vel alias piscopus racoviensis alicui servitorum conferre et providere a dare rivilegium velit super bonis aliquibus Ecclesiae et Mensae suae, ubi prius is, qui petit, pro informatione ad Capitulum veniat et formam rivilegii, quale expediendum erit, adferat, deinde consensum Venerabilis Capituli petat, et sic deinceps diploma si visum fuerit Capitulo, expedietur, et ita omnibus placuit fieri in posterum.

vindamiae ara die luti ineipiant et usque ad 20 mensis Septembris durant Anno 594. Die 5 mensis setobris.

De Vindemiis prorogandis, certis rationibus addueti Reverendi Domini considerantes, post correctum Calendarium quod hac tempe-

175쪽

state serius, quam anteactis temporibus, dum Vindemiarum Stainium in celesia Cracoviens promulgatum est, meases et Vindemiae eveniunt, ita ut vix possent in ista temporis angustia maturescere segetes, multo minus ex agris colligi, statuerunt itaque ut pro ratione istorum temporum, exnunc iam temporibus futuris Vindemiarum tempus a Vigesima die mensis Julii quolibet anno incipiat, et ad Vigesimam diem mensis Septembris finem suum quolibet anno in Osterum habeat, Decreto et Actu praesenti mediante.

CLXXIII

Ad Altare S. Manista praster Viearios, aliosqua huius Eeelesiae presbyteros, in licentia Reverendissimi Domini in Spiritualibus vlearii elebrara non ieet Anno 594. Die Nereurii 2 oetobris.

Ex lege et consuetudine observari in aliis Eoolesiis Cathedralibus compertum est, quae habent aliquem atronum aut Reliquias alicuius Sancti, ut non liceat passim cuique Sacerdoti Missas apud tumbas et Reliquias atroni vel alterius cuiuscunque Sancti, sine licentia Superioriim celebrare. In hac vero Cathedrali Ecclesia S. Si nista Episcopi et Martyris, atroni Regni, Reliquiae repositae asservantur in tumba, apud cuius Altare promiscue omnes cuiuscunque ordinis et conditionis resbyteri noti et ignoti, domestici et advenae, Missas dicere et cantare consueverunt. ropter itaque venerationem maiorem atroni Sancti Ecclesiae huius et Regni decreverunt Ro- verendi Domini Capitulum, ne amodo nemini resbytero, Vicario et aliis liceat apud praedictam tumbam S. Stantalia, sine licentia Reverendissimi Domini piscopi Cracoriensis vel ipsius erillustris in Spiritualibus Vicarii celebrare, excepti Reverendis Doministraelatis et Canonicis huius Cathedralis Ecclesiae, a Vicariis eorundem, quibus interest debita et consueta publica issarum officia apud dictum Altare S. Stanista pro temporum ratione et exigentia explere, Decreto praesenti mediante.

176쪽

cI XXIV.

Decretum ex parte solvendi iucundi ingressus. Anno suo. Disis Februarii.

Cum esset per nonnullos raelatos de meliorando salario Organario Ecclesiae propositum, iidem Reverendi Domini raelati et Canonici volentes eidem organario hac in parte consulere, decreVerunt sub approbatione tamen Reverendissimi Domini Loci ordinarii ut quilibet in posterum Ρraelatus et Canonicus racoriensis receptionis suae ad Capitulum seu ineundi ingressus marcas sedecim pecuniae monetae et numeri polonicalis solvat, ex quibus quatuordecem arcae, prout hactenus observatum eat, in eo usus, in quos hactenu con-Vertebantur, convertentur, duae vero superadditae organario pro tempore existenti cedent; qui etiam organarius eidem Praelato seu Canonico primaminissam celebranti, si voluerit, tenebitur organis ludere.

odus laetandi iustitiam x subditis in praestimoniis, rations debitorum per illos antraetorum. Anno 600. Dis 3 Februarii.

Proponentibus itidem nonnullis raelatis in querela de dimoultato exigendorum debitorum ab incolis illarum praestimonialium, tum et procrastinatione administrationis iustitiae de eisdem ex parte eorundem debitorum ab ipsorum Regente, concluserunt ut taliter iniuriatus Ρraelatus vel Canonicus iniuriam suam capitulariter proponat, quod eo attento, deputabit duos raelato seu Canonicos de medio sui ad audiendum iniurias tales, et easdem sibi eisdem deputatis referendum, citra quamvis procrastinationem decidere tenebuntur.

CLXXVI

Modus solvendi ensus ex praestimoniis a festo S. l lartini om- putandi. Anno 600. Die Veneris 3 Februarii.

aetati et Canonici consultatione praehabita de Statuis capitulari ex parte solvendi censuum sancito, lucidando hoc ipsum Statum

177쪽

tum decreverrant ex quo census iuxta ius et consensum communem sem

per pro festo S. Martini ontificis et Confessoris solvatur, ut annus, quoad censum huiusmodi, a festo S. Martini et non a mense Januario computetur, atque ita ille, qui maiorem partem anni a festo S. Μartini computati in possidenda villa aliqua consumpserit, censu pro illa provenienti potiatur.

odus faetendas rationis es administratione bonorum episcopalium Sed vacante. Anno l600. Dis Lunae et setobris.

Veniens in consessum capitularem Reverendorum Dominorum Ρraelatorum et Canonicorum Illustrissimus et Reverendissimus Dominus Bernardua acielowski piscopus racoviensis proposuit, quod hucusque nonnulli eorundem raelatorum rationem seu calculum ex parte administrationis bonorum episcopalium vacante Sede post mortem Illustrissimi et Reverendissimi Domini Cardinalis Radgiwit piscopi Cracoviensis facere differunt, sibique hac in parte respondere nolunt, postulans ab eisdem Reverendi Dominationibns suis sibi in eo consilium dari. Reverendi itaque raelati et Canonici habita supet hoc puncto deliberatione, declaraverunt, unumquemque ad rationem seu calculum non tam de molendinis et brageia, verum de liquidis proventibus, utpote censibus et aliis eiusdem generis, suae Reverendissimae Dominationi faciendum teneri. Et ideo ut Ro- verendissima Dominatio sua contra eos, quod intelligit eorum, quae non pertinebant ad usum ipsorum obnoxios, assumptis duobus, quos velit, 'aetatis ex Capitulo, iuxta praescripta Statutorum Ρrovincialium ex parte eius negotii editorum, procedat, concluserunt.

Dselaratio Statuti ex parte promotorum ad Episcopatus, Abbatias, praeposituras, aliasque rogulares praelaturas, per Reverendissimum Dominum Bernardum naeisioMshi Episeopum oraeoviensem laeta. Anno l600. Dis 3 elabris.

Cum a Maioribus nostris salubriter fuisset institutum, ut postquam aliquis ex Capitulo nostro ad Episcopalem dignitatem evectus

178쪽

laigaet domu eius et villa praestimonialis, quam a Capitulo possidebat, ipso facis ad dispositionem Capituli rediret Statutum hoc extendendum esse declaramus ad eos etiam, qui Abbatias, raeposituras, aliasque regulares raelaturas quascunque vel in titulum vel in commendam accipiunt ita quod statim ab adepta possessione Abbatiae, Praepositurae vel alterius regularis cuiuscunque raelaturae, domus et praestimonia illorum ipso facto vacare intelligantur, liberum sit Capitula ipsas domos et villas praestimoniales aliis fratribus de Capitulo conferre. Quae quidem declarati seu extensio ut firmius observetur, Volumus ut circa receptionem in iuramento haec verba singuli raelati et Canonici addant: Quod si ad piscopalem Regni vel Abbatialem aut raepositurae regularis dignitatem nominatus et confirmatus fucro et cael. Bernardus acieio Ahi piscopus racoviensis approbo.

statutum d domibus eanoniealibus non arendandis. Anno sol. Dis Mareuriis Februarii.

Ρervenit ad aures suarum Dominationum ReVerendarum, nonnullas Reverendas Dominationes ex isto Capitulo suas domos cano-niealea hominibus saecularibu arendasse, in eisque artifices servasse, reparationem aedificiorum neglexisse, eosque in illis personaliter non residere, per quod maximae ruinae, damna et desolationes eis inferuntur ricinde Reverendi Domini Capitulares in posterum super his providere volentes, decreverunt et statuerunt, ut quilibet Confratrum suorum domum canonicalem habens et racoviae degens, ipsemet in ea personaliter maneat, tecta et ruina illius reparare non negligat, et ipsam nulli ex personis saecularibus arendare, sub poena contra arendatores illarum praestimonialium saecularibus personis in Statuto expressa, audeat.

179쪽

CLXXX.

Deerat in absentes non sunt ferenda. Anno 160l. Dis venaria limati.

Conquerentibus nonnullis ex medio uarum Reverendarum Dominationum de Decretis, quae contra absentes, eorum responsione et excusatione non audita et attenta, plerumque cum illorum maximo praeindicio solent fieri, Reverendi Domini Capitulares huic consulere cupientes, ne in posterum talia Decreta ferantur, nisi reqpontione et excusatione absentium, quae frequenter iustae et legitimae fiunt, prius cum reversi fuerint, audita et diligenter si iustae et rationabiles fuerint, examinentur et trutinantur, sub poena privationi refectiο- num per unum mensem raesidentis tale Decretum ad cuiuAoniique querelam ex Capitulo in absentem serentis, concordibus votis statuerunt et hoc praesenti suo Decret sanxerunt, firmiterque et perpe

tuo observandum.

LXXXI.

De Mineris post mortem Episeopi a Sede vacante eonflandis. Anno lsol. Die Lunas etobris.

Rem dignam animadvertendam Reverendi Domini raelati et Canonici Aupra scripti in praesenti Capitulo generali congregati, ut non modo praesentibus rebus Verum etiam et futuris consulatur, praesertim vero ut controversiis et difficultatibus, quae tam cum haere-dibns Illustrissimi a Reverendissimi piscopi moderni, quam illius Reverendissimis Successoribus Venire possunt occasione inerarum aeris, et temporis in iis conflandis, mature occurratur, statuerunt et concorditer decreverunt: ut OAtquam Illustrissimus ac Reverendissimus Dominus modernus cui det Dominus ad maiora ornamenta Ecclesiae facienda vitam diuturnam e vivis decesAerit, et sui Successores sequentibus annis decesserint, relicti Mineris e terra erutis et in superficie illius existentibus, quae vita illius durante confici non potuerant, Venerabile Capitulum non prius Cupra aeris Sede vacante terra eruta et eruenda conflabit et in aes reducere in conflatorio incipiet, donec octo menses elapsi fuerint, qui haeredibus ad conflandum innera aeris demortui praesenti Decreto conceduntur, nec usum Mite

180쪽

conflatorii haeredibus adimet, ite ullum impedimentum in rebus adeonflandum aes pertinentibus faciet. Elapsis Vero octo mensibus eiusmodi pro haeredibus demortui Episcopi, ut praemissum est, ordinatis, Venerabile Capitulum menses quatuor immediate sequente ad constandas inera vacante Sede pro Mensa sua e montibus eisdem

erutas, similiter liberos habebit, nec illud Issustrissimi et Reverendissimi Domini Episcopi durantibus eisdem mensibus in conflandiamneris eiusmodi, usuque conflatorii et instrumentorum ad hoc pertinentium, carbonum, lignorum, artificum et aliarum remam nullatenus pro spatio praedictorum mensium, tam per se, quam per suos inistros praepedire, ac in eo suas inera citra admissionem illius conflare poterint. Postquam Vero praedicti quatuor menae elapsi

fuerint, uno demum Domini Loci ordinari Μinera suas aeris conflabunt, ususque oonflatorii Venerabili Capitulo adiment super quo vilegium Illustrissimi ac Reverendissimi Domini Episcopi una cum Venerabili Capitulo racoviens factum, in futuro Capitulo generali iidem Reverendi Domini sigillandum conesuserunt.

CLXXXII.

De salie per Episcopum fraeoviensem ipso die sui ingressus in hane Eeelesiam dando Anno sol si Martis 2 elobris.

Obviando difficultatibus et litibus, quae huic Venerabili Capitul post mortem Episcopi cum illius haeredibus seu executoribus ex parte Calicis aurei, per quemcunque piscopum Cracova ensem iuxta Statuta colesiae huius et Capituli, dandum, accidere soleant, Reverendi Domini Capitulares, matura inter se deliberatione prae- habita, unanimi voto statuemet et ordinaverunt, praesentique Decreto statuunt et Ordinant, sub approbatione tamen et annuentia Illustrissimi et Reverendissimi Domitii piscopi Cracoviensis, amodo et deincep futuris et perpetuis temporibus observandum nimirum ut quilibet in Episcopum Craco densem electus vel postulatus et per Sedem Apostolicam confirmatus, iam non intra unius anni decursum a die pacificae possessionis, ut in Statuto uiua Ecclesiae continetur, sed statim ipso die iucundi sui ingressus, more raelatorum et Canonicorum huius colesiae in suo iucundo ingressu Cappam numerata