장음표시 사용
31쪽
tionum. Sanat solus languores Deus.& de scugalitatis solio produxit in largitate sua Medicinnam benedictus gloriosus, Sc exccisus. In quoi solo latisssime ab Galeno distentio, qui ab sola
corporis 8c humorum temperie morborta caulas trahens, nullos a Deo infligi uel curari im pie fabulatur. Quando igitur et ipsi similem Ospera meditamur, S magnifica opera Dei, quae sin P L. A N T L S ille quotidie, de mirabiliteropei atur.conspicua facere intedimus. Christi anum cssse arbitramur. si ante . quam adde scriptionem accingamur, prius factore quo lipsium D E V M opt. max. ductore operis no bis constituamus, ausipiciis nostris ut benigne faueat, suscepto semel negocio longe opero osissimo. paci ocinari dignetur. Subinde munera nostra quae in templum conferimus suum booni consistere. Ut nostra haec legentes, consimis Ies quo rem este, tus, quos primi illi Mediet, nae scriptores obseruarunt partim etiam nos stra experientia didicimus, et ips aliquando experiantur et consequantur. Cla, memus igitur & nos quo cum religiosi Limo Poeta, O D E V S, a facile cursum at audacibus adue coeptiS, Ignaros uiar, mecum miseratus agrestes, ingredere &uotis iam nunc adsuesce uocari.
E A Plantagine igitur exordias impsimus, no sola quia uulgaris de notissima haec herbuη
Iapit. ueruetia Inulla aequo diuinitatem DELroserat in se, excitet in subinde et amam et ad sui se ipsius agnitionem S Operum suorum qui semper operatur mirabilia in triinimis negligitve
ro acquid hominibus altu, et suspicietiu uidet.
34쪽
et o M v g Primus. Plantago Rubeae.
hapsiodia Prima. Nomenclatarit Maiorisi ossa. Ortigia. Cyno ossa. CGti
pleura. Gelapyros. Polyneur S. gua agni . Septirier uia. Stelaphuros
35쪽
P L i C r v Μ Pharan , PLACITA AUT HORUM Sententia D I O S C O R. de Plantagine lib. 2. DANT AGO DUPLEX EST, Naior, . 8c minor. Habet minor Plantago, angustiora, minora, molliora tenuiora, dc maioris leuoris so lia, coliculos angulo sin terram inclinatos, flos
- Si res pallescentes,& in summis caulibus semen maior contra, crassior, speciosior est. Iatiore lio. Scoleris figura Angulosius etiam Plantaginis huius caulis est, modice rubens, altitudine cubitali,ex medio usΦ ad summu cacumen parito semine uestitus. Radices illi sunt tenerae, pilois, colore candido, crassitudine digitali Rantago ubi Nascitur Plantago humentibus locis. prope linis,sepes, δέ uliginosa Io nRintur. ca. Eificaciorem meliorem p usum Maior habet. Sententia PLINII lib. a . cap. s. de Plantagine. 1 GAM TAGt Nis duo sunt genera, aior, A Minor. Minor an gustioribus tris&nigrioribus linguae pecorum simillimis, caule anguloso interdum inclinato in pratis nasisnS . Altera Maior seliis laterum modo inclusa:quae quia septena sunt,quidam eam Heptapleuron uo Auere.
Huius &caulis cubitalis est, & Napi similis. Nascitur in humidis . multo est cacior . Vis mira, in siccando, densando corpore cauterq uiorem obtinenS.
. Sententia A P V D E I de Plantagine, cap. t. . T R AE b. num uocant, uero linguam. Rursum quod is Peadnata habeat germina in longitudine septem lateribus similia, G φci kἡ ωγ D. uoc uerunt. Caeterum stant eius species duae. Nam quae Hespinpleuros nominat, in maioriarma. liis ornatioribus, S latioribus. 8 neruoss. Nascitur in vallibus at horus, necnon 8c paludibus plurismum et in pratis, est magis co Gua. Alia uero minor, at nigriori leuior,& tenuior. Nastitur in chartariis locis, sed in usum uarie adhibet. Eadem fere Serapion. Sententia HERMO LAI BARBAR
de Plantagine. L A N T A G O quando Septineruia. QuanΦ Heptaneruia alia uidetur herba in Plantago. Id quod exemplario quodam aduersias collectiones cui nonae est Bolanicon, aperte liquet. Quippe in quod ires queruntur herbae. Plantago ternis uncης, Septin eumn senis, Leoneuron quo ternis. New quae sit Leoneuron, intelligo. Rosculus es Lanimis neus, ut smmento, particulatim erumpens ut Aphaca,&In bum. I iis
ter spicatas est Plantam, sed minor, nigrioribus iatiis, S lingua PecoriI
36쪽
cbriim T O M v s Primus, istsmassismis ui de nomen apud Grecos Arno oso. AHieronymus Herbarius de Plantagine. A N T A G O triplex perhibetur. maior, quae Septineruia 8 Ar no ossa minor, quae Lancea lata, qd lanceae similis sit. Et Aquatica, cui rans insident frequenter. Viade&Germanis id in nati dicitur.
Refrigerat. 8 arefacit in secudo ordine. Habet autem austeri aliquidi Ideo aduersam ulcera maligna,& fluxus,&Putredines congruit. Arelascit autem citra uellicationem. Particepsi p est acerbitatis. Et tam fruetus. Φ ipsius radix potestatis fiunt propemodu eiusdem . nisi quod aridioris minus frigidae. At Mic his tenuissimarum partium est: radices autem partium crassiorum . Folia Porro ipsius herbae arefacientia, tenuiorum Partium,&potestatis minus frigida . VI ES & iuvamenta eius ex Dioscoride. Vim habent folia exiccatoria, G stringente. Quare omnibus malignis ulceribus et fluetioni oportunis, at elephanticis sordidi illitassunt. Profluuia sanguinis, ulcera quae serpunt, epinicitidas, carbunculos,nomasin cohibent. Vetera ulcera.&inaequalia cicatrice obducunt, Chironia fanant. BSinus conglutinant.
Morsibus canis. ambustis igni instardationibus, panis, parotidibus. strumis, aegylophs illita cum Cale prostitit.
Cortu ca aceto Sc sale olus, sentericis,ccellaeis p sumptu subuenit. t Datur Sc in locum Bela .cum lenticula cochim. In leucophlegmatia inter aridas epulas herba decinctia datur,
Comitialibus et suspiriosis data proficit soliorum succus. Colluta subinde oris ulcera Purgat. Cum cimolia aut cerusia igni sacro medetur.
Fistulis infusas prodest. Lippitudinibus.& aurium doloribus idem succus installatur. Additur quo in oculorum collyria. Gingiuis cruore sumusis:&sanguinis reiectionibus pota confert, Clystere dysentericis Contra tabem datus in potu. Aduersius strangulationes uuluae in uellere subiicitur, etiamsuulua
suetione laboret. Semen ex uino potum, alui suetiones, & sanguinis exscreati es sistit. Decocta radix,&manducatu & collutione dentium dolores sedat. t Eadem cum istη s. ulceribus renum, & uesicae in pastu datur. Ferunt tres radices, cum tribus uini cyathis , 8c pari aquae modo ter ρtianis auxiliari S quatuor quaterniS.
Sunt qui radicis gestamine discutiendis strumis utantur.
37쪽
uires desecerunt claru dic sccunda,& quarta, Sc parasceve. i. Veneris die. Hoc autem ueluti arcanu accipito, quod ueraci expcrictia compertu est. EX APULEIO.
Herbs Plataginis radix in collo suspensa capitis dolore mirifice tollit. SuccuS quo tepefacitus, sementando uentris dolorem adimit et si tumores fuerint,tusa herba Sc imposta, tollit minorem. Potui datus idem succus, et interiora sanat, & thorace purgat mirifice, His qui purulentum cum sanguine exscreant,herbs Plantaginis succudato bibere,fariabuntur. Semen rusum, et subinde in uulnus sparsum uulnera cito sinat. Et ipsa herba tufa & imposita, refingerat ea loca quae nimio calore um
Ad uentrem sistendum. 8c aceto cocta in mero bibitur mensura uni sus cyathi. Serpentium morsibus trita, S ex uino sumpta prodest.
Lumbricis purgandis herbam Plantagine contundes. Se succi eius de cochleario dabis bibere, ipsam qtidie herba tusim umbilico imponito. Pistata cum axungia, sine sale instar malagmatis facta, et imposita,dustriciam discutit. In febre quartana succus in aqua mulsa ante duas horas accessiois poφD tui dato 5 miraberis essectum. Idem tacito in tertiana, radices tres conterito, & sub accessione cum
uino, aut ex aqua ieiunus bibat. Podagrae M omnium neruoruni dolori et tumori solia contu .uelpiata cum salis modico S imposita optime facere certum est. Secundae doloribus. non contritum prodesse credimr. Vulneribus recentibus contuta solia cum axungia uetere. si ne Ble imo potiuntur et laborans sanus emcietur Si cui pedes rumuerint ex itinere,Plantago contusia, Sc cum aceto imo posta rumorem tollit. Si cui ulcus secus oculum,sue nares natum fuerit, herbae Plantaginis expressae et contuta succo, lana molli madefacta, et imposita, per dies no
Cum axungia ueteri parotidas senat, ulcera oris omnia, et alcolam mirifice, perseΠM. Tuia.&imposita morsum ranis rabiosi sanat. Contra omnes uesi dissicut rates herbae Plantaginis folia. uel rassi res ex pasib sertiter medentur.
Nulla res aeque sistit fluxiones,quas Graeci uocant. Vis mira in siccarido densendo*corpore,cauterii uicem obtinens.
Febres is das leuiores facit Platago ex aqua mulia, duabus horis an
38쪽
corum, T O M U s Primus te accessionem pota binis drachmis, uel Succus radicis madefactae, uel tuis, uel ipsa radix trita,in aqua serro calcfaeta Pituitas, eruptionescin emendat Plantago, panos fanat cum sale.
Desccat absin aliqua mordicatione Plantago ea quae necdum stupis da sunt. Nam&semen,&radix simili sunt uirtute. Quanquam semen
amplius eX tenuat. EX MACRO HERBAR Iomaiorem uim tamen esse
Dicunt Maiori, Oui eum lachryma medicatur adustis, Et strophas spargit superaddita cum sale trita. Hydropicis ut olus demeta prodest. Sic iuuat asthmaticos fertur iuuare caducos, Et dolor hae auris sedabitur.
Pellitur ex oculis tumor hac. Experimentatores HERBAR I.
Amo ossa hepar confortat cum aqua Endi uiae, & factam albo, stepithimetur. Extinguit ignem sacra, cum succo Semperuiui 8c aceto. Removet haemorroidas, cum puluere radicis Aron. Et omnem carnem quae est ex ignis ustione,refrigerat. Menstrua reui et . Valet etiam hemopthoicis.&ulceratione pulmonis laborantibus. Radix coetam aqua& piretro, ualet dolori dentiu, si tepida indatur. Succus cum aceto ualet ad maculas 8c lentigines detergendas Ad quartanam est eius usias cum theria ante accesilonem. Et semen &radix aperiunt meatus hepatis,&renum obstructus. Iuvamenta minoris, Ex M A C R O Cuncita potest Plantago minor praedicta iuuare,
Quamuis non tantas uires uidearur habere. DESCRIPTORES PLANTAGINIS.
Dioscorides lib. 1. Theophrast.lib. 7. cap. s. Plinius lib. u. cap. s. lib. cap. s. P. H. Apuleius cap. t. Oribasius Serapion cap. isenalhamel. 233. Herm. Rarbo in Corollario suo. Maeer diei. Plantago. Galenus. G. Simpli cap. 5. Ad Palemianum CV.2 F. Idem de morbis curandis lib. F. Platorius cap. . lib. de simplici Medicina
Hieronymus herbarius diei. Plantago
39쪽
Rhapsedia Secunda. Nomenclaturae Albi
Latinae, Helleborus albus. Veratrum album.
unae, Helleborus niger. Prae n. Veratrum nIgrum.
40쪽
corum T O M v s Pr sinus, 3 P L, A C I T A Authorum de HELLEBORO.
P Hibi Vexr xri, secundum D I O S C O R. descriptio.
ODIA FERT D E T AE. aut Plantaginis similia. sed breuiρ ora & nigriora rubescentia. Caulem cauum quadrantalem, tuniscis conuolutum cum arescere coepit. Radicibus nititur multis tenuibus, ab oblongo capite exeuntibus ceparu modo fibratis. Nascitur in montibus&asperis. Radices messibus colligendi. Optimu habet candida. Diabile carnosum modice extentu, nec tame Iunci modo mucronatu, quod Dangedo puluere emittit.& tenue habet medulla gustu non admodii serueris,ne ν saliuam subinde ciens. Huiuscemodi autem strangulat. Ia, Nigri.
Folia ei uiridia. Platani similia. minora, sol as Sphondylij pr ima,
subaspera pluribus diuisiuris incisa. Saulis asper, flores purpurei, racematim cohsretes. Semen Cnidi, quod in Anticyra Gesamoides uocant quod ieetiones moliutur. Radicibus cohaeret nigris tenuibus, a capitulo ce pars mili confibratis, quarum est usus. In collibus. asperis S sitientibus locis nas itur. Optimum quod ex Anticyra petitur. Eligi debet corpulentum &plenum in quo tenuis sit medulla acre gustu,seruens .
- - De inuentore&monstratore ex P LI N I O.
ELAMPODES iam a diuinationis artibus nota est. Ab hoe appellata serum eum, qui niger Helleboriis dicitur. Alij pastorem eodem nomine inuenisse tradunt, capras purgari eodem pastu animaduerten sttem, dato laete coram sanasse Proetidas furentes. Tempus Collectionis A DEI. Tempestiuum esse tradunt messibus Album. Sed non facile colligi αtur. Nempe caput aggravans, nisi praesumatur allium.&subinde uinum sorbeatur, celeriters iisdiatur. Superstieio a Collecttio Nigri ex
Cum praeparatione solenni,&religione quada, colligitur Niger ut inquit Theophrastus. Siquide gladio circaseribebatur primu Deinde qui succisurus est, ortu spectat precatur*, bono omine ut id sibi liceat. Dijssbi concedentibus. Apolline scilicet S Aestulapio. Ad postreinu aquis Iae uolatus obseruat Fere enim secantibus ille intererat: at si propius il σI aduolasset moriturum illo anno qui succidisset,auguriuerat.Tandem eximebatur, quemadmodum & ex Albo interior medulla
Purgat aut Niger humore melancholicum, per uentre in primis in riore. Albus uero per superiore crasibs 8c glutinossis humores expellit. Subinde Nigrum, equi, boues, sues p cauent, cum impune Candido tres ritur Tamets Nigro uiolentius Album dicatur. Vtrius quo. semen coturnicibus gratissimu est, ut bit Aristot.