Herbarum viuae eicones ad naturae imitationem... / appendix isagogica de vsu & administratione simplicium

61쪽

C ptum Daquis, cum Plinius scribat Et quia nullum id scribentem repperisti, quonia paucos legisti ideo Plinio qui se uidisse aflirmat cicdendum non est qui tibi te audiuisiue dicenti credi putas. Cui ego in his quidem,

quavis iurato metuam concedere testico infelicem Plinium. O cassa literaru studia, O uanos integerrimi uiri labores . Iucubrationesin miseras . En post annos mille & quadringentos, sophistes unus, in hoc tande uar Gsaniae genus prorupit, ut non errasse modo ,rerum, uel nominum simili

tudine deceptum quod & hominis erat sed & mentitum quo Pliniisum insinuet. quia id uidise se affirmat, quod Nicolaus Leonicenus a nullo seriptum repperit. Non ergo de Plinh doctrina, sed fide nuDc agitur. Preclare me hercle cum studiis actum: piget, pudet aduersias hunc hoφminem uerbis agere, qui iam non uerbis ut Aristoteles inquit) sed post na indiget Iam uel hoc solo homine intelligere possiimus: qui etiam graecisians addidit ut obiter 8 sua quo p pensemus 3 Cyclamini radiccmrapu terrae uocari. Ex Dioscoridis magis sententia, in Plinii auritorii te Latini hominis.& tuber terrae uocantis:quas&hortense rapum, non terrete olus sit, sed aquae, sola uero Cyclaminus rapum terrae uocari de si beat. Tum non Cyclaminum cui Celsus, Plinius in Latini homines. 8ca Graecis ducta ratio postulati sed Cyclamen praeclarus literatorenunci M. Sed minuitas istas persequi. opereprecium fortasse non est: nuc ad res

liqua pei mus deo Intibo Heliotropo disieramus.

D Sententia THEOPHRASTI, lib. P. V. I3. Mesum terrae, ol tactu odoratum, gustatu uehementer amarum est,colore nigrum. Nascitur in montibus Optimum, quod solio constat moris auricula simili tum rotundiori. SERAPION DE ARISTOLOCHIA.

Sunt Aristolochiae duae species, mas,& foemina, Longamas est Rost tunda foemina: & quod magis est iuuatiuu in medicinis, est radix cara

Aristolochis species tres dicimus esse. Longa prior.radix est cuius longa uocatur Dicta Rotunda sequens, quod sit radice rotunda.

Tertia Clematis Graeco serinone uocatuT. SENTENTIA A VICENNAE Iib. 2. cap. o. Et autoris Pan dediarum & Messire. Aristolochie tres sunt species, si ilicet Longa,&Rotunda S alia IuRradix currit secundum semitam palmitum uitis.

Hermolai Barbari Sentcntia. Aristolochia colorater, solium Alsinae ut Theophrastus inquit, roφ turictius. Nas itur in montibus pro cipue. Caetera Plinius loco quo citae uimus. Addit tandem. Est quarta Pistolochie nomine, tenuior tertia, saemon. Hanc quidam Polyrrhizon cognominati S Satyrion esse dicunt.

62쪽

mete 8c Galeni method. 3 Omnes calidssunt in principio tertii, si sin secundo:quan* Longa

appareat rotundior, non obstante quod uiget in ea deterrea qualitate. Rotunda subtilior penetrantior . Omnes quo P apertiuae Opilationia, resolutivae attractivae. Siquidem extrahunt spinas, ossa piscium, ligna,&quicquid infixum carni fuerit. vl RES ET tv AMENTA Lotimoris, ex Dioscoride. Longa aduersias angues & uenena, drachma pondere in uino bibi φtur. d. illinitur. Pota cum pipere &myrrha, menses, partus, &Omnia uulnerum o stnera eiicit.

Eadem ericit. subdita pestis.

Rotunda ad eadem pollet. Insuper singultibus suspirijs rigoribus, lieni, conuulsis laterum doloribus pota cum aqua singulariter auxiliatur. Aculeos & spicula extrahit Omnes squamas illita adimit Vlcera putrida exest. Sordida expurgat, . Caua cum iri 8c melle explet. BGingiuas &dentes extergit IUVAMENTA C LEMATITIS, Ad grauem febrem emcax est. Si nidore subditis carbonibus febricitans sumatur, febris leuatur. Vulnera impositu sanat. Carcinomatis narium eum Cypiro, & Dracunculi semine & melle prodest. Rigoribus medetur, cocta in Oleo aut adipe suillo.illita P.

Malum terrae perutile ad caput,& ad reliqua ulcera. 8c ad serpentes,et M mnum. 8c ad alia Vlceribus in aqua subactiam adhibere praecipiunt: caeteris rassim, in melle, uino, tritum in Oleo, uel bibitu acido uino, 8c morsiti inspersum : ad somnum in uino nigro austero pertritum. Si uulua prociderit, demeto abluisse iuuabit.

EX APULEIO.

Aristolochiae radix fistulis inserta celeriter expurgat, Sc ad sanitatemperilucet, medici quo sine ea, nihil feliciter procurare possunt.

Herba Aristolochia ex oleo , calefactoriam quo uim habet, cum

63쪽

A SIMPULClυμ Pharmapaxungia Porcina. Si infans contristatus fuerit. Herba Aristolochias umigabis eum hilariorem eum lacies. EX GALENO G. simpli. cRP. F3. Si opus habeas medicina mundificativa, aut incarnatiua, prioritaPsplicare Aristolochia Rotudam. Vsus est eius ad ulcera matricis, ad exotenuationem humorum crassorum, & pororum apertionem. Consertetiam asthmaucis podagricis, singultientibus, i lepticis pota,& contus sonibus cataplasinam.

Solutione educit humiditates Phlegmaticas. Et dixerunt aliqui, quod etiam cholericas. Et est ex rebus maxime mundificantibus pulmone, &pectus aphles gmate,&putredinibus. Est conforme iuvamentum manifestum ammati, Sc tussἰ secundum omnem modum administrationis eius. Et etiam suffumigatio eius per embolum. Cum hydromelle, curat ulcera aurium &corroborat Ruditum. Acetum coctionis ipsius stringit 11 uas. 8c remouet putredines ab eis. Et si confricentur dentes cum eo, abstergiteOS. Et in medicina bona rigori febriu. Dosis eius a.3i.u ad aureum.

EX PLINIO.

Oblonga a conceptu admota uuluis, in carne bubula, mares figurat, ut traditur. Piscatores Campaniae radicem eam, quae Rotunda est, Venenu te rae uocant coramo nobis contusam, immixta calce in mare sparsere: adsvolant pisces cupiditate mira, statim in exanimati fluitant. Quie Polyr rhiaeos cognominatur, conuulsis, contusis, & ex alto praecipitatis, radice pota ex aqua, utilissimu esse traditur. Semine pleuriticos, S neruos consfirmare, excalefacere. Vide infra in Satyrio.

Aristolochia quando administratur cum pipere, mundificat stipers

fiuitates cerebri, praecipue tunda. Conseri pleuritidi, bibita cum aqua. Prouocat menstrua,& educit et .

Ventris nimium mitigat illa dolorem. Sic quo fit sumpta leuior paralyticus illa. Daemonium fumus depellere dicitur eius.

64쪽

ebrum, . T Ο m V s Primus. Mare eum morbis humor in extenuando, Pingues 8c purgat chdem,si sumitur illas. NOBILIS EXPERt MENTA me & Herbarius Hieronymus.

Aristolochia germanice se diei a. bynsiti aut, quod equorum strati

lationi. & sanguinis ebullitione sustiscatis, praesentissimo auxilio sit. orbo nomen, die . Qi tanquam est &alia herba huius nomi nis, quam uulgato nomine appellant, BitterlobexI yelangeryelieber. Tempus collelmonis eius est in fine Maii. Usus eius est in ulceratione Colis.& Pudendarum. Aqua eius, uel de citum, laterum pultimaras. 8c tormina sedat. Easdem Sc ad tumores uentris. Θiani egressionem essicax est,si intincta in ea

spongia, crebro sermentetur Rheumatisimos capitis,& fluxiones sistit. Et uomicas paruas erumpentes, interdum in muliebribus pudendis, extinguit&sanat. DESCRIPτORES A Ris

Dioseorides lib. 3. de Aristolochiis.

Plinius lib.21. cap. s. Apuleius cap. 19. Oribasius lib. s.& quinto. Theophrastus lib. s. cap. 3. Macer lib. de uirtutibus herbarum. Galerius s. simpli. cap. 3. Mesue in descrip. simpli. soluentium suum. Auleentia lib. a. P. Fo. Hermola. Bain. in Corollariis. Georgius Valla.dict. Aristolochia. Symon IanuensS. Ioannes Vigonius.

Hieronymus Herbarius. Ne laus Leotiicenus deerro M. Medicorum.

Pandulphus Collinucius in Plinianana defensione.

65쪽

Latinae. Aros, Serpentaria minor. LusF minor, Iam Earba Aaron.

RON FOLIA Dracunculi habet, minora tantum, ne adeo maculosa. Caulem dodrantalem, purpurascentem, pastilli fimo TR in quo rutilo colore croci seme est. Candida illa radix, ad Dracunculi radicem λ edens, quae, quod minore acrimonia est, elixa comeditur.

66쪽

corum, T O Μ v s Primus. Proia unciatum T EO PHRAATI de Aro,

lib. . Plantarum CAP. 1.

Ahiradix, ut incrementum capiat, cum soliis luxuriatur, quae admo si dum ampla spargunturi lia deflectentes ipsam, circumobruere selent, quo PIanta non in germina excrescat, sed totum alimentum in suum at trahat caput. Quod uel in Bul his nonnulli componendo facere solent. Opinio PLINII de Am,lib. . cap. I Est Aron magnae cum Dracontio licis uida enim esse dixerunt eandem. Glaucias satu discrevit, Dracontion sylvestrem Aron pronunciari do. Aliqui radicem Aron appellauerunt, caulem uero Dracontiori in totum alium, si modo hic est, qui uocatur apud nos oraclanculus. Nam GAms radicem nigram, in latitudinem rotundam habet, multo quo maiorem &qua manus impleatur: Ora iaculus si ibrutatam,Wdracoonis conuoluti modo unde ei & nomen. Quin&ipsi Graeci immensam posuere ditarentiam, semen Dracuriculi feruens, mordaX tradendo, tantum triene elui us ut olfaetum grauidis abortum faciat. Cento HERMODAI BARBARI de Aro. Arorum Theophrastus inquit radices, inhibita germinatione Runt altiles. foliis uidelicet terra obrutis. Praegrandia haec sunt. Item caua, o meracia. Radis nuda cortice, quae mandi possit. Nam 8c folia inquit. in aceto decocta eduntur, nec insuauis cibus est, caulem ei nullum redde sido. Differt a Dracunculo, si Plinium sequamur: quia radicem habet nigram,in latitudine rotundam multo maiorem, et quana anus impleatur: Dracunculus subrutilam ,8 intortam. Semei 1 ei feruens, ae mordax,

in lenius Quod & Galenus confirmat. In cibis Aros se in apriisertur: quoniam marest dulcior. & in coFendo lentior. Folns Aricasinam ne

computresca seruariamirmant: quod quidem a Dioscoride maiori aut minori Oracunculo tribuitur. Annotatio VERGILII in Arum. Confundit Plinius cum Dracontio. Amri Lib. s. capite, qua O nu sinerat Amri inter Aegypti Hortensia, his uerbis . Est inter generabulo horum, quod in Aegypto Aron uocant, Scyllae proximum, amplitudi sne solii Lapathi.quae RumeX est, caule recto, duum cubitora baculi crassitudine radice mollioris naturae, quae edatur re cruda. Folia enim Lapathi caulis rectus duum cubitorum altitudo.&baculi crassitudo. Ex ma pioris Oracunculi historia cuneta sunt, nec Aro congruunt, cuius caulis semipedalis pastilli figura est . Quam forma in nostri orbis Aro quotidie

licet cernere. Confundendi diuersa genera, nulla maior, ut credimus, caussa tat, similitudo primum, mox antiquorum historia: in qua to otum hoc genus Aron aliquando,nuriΦ priuatim .illud oracuculus, hoc Arondietum M. Ois euit tamen alterum ab altero natura S illud proscerius hoc breuius fecit. In illo figura est, qualem superiore capite tradi

dimus: in hoc ubi* cognosci potest.

Doressime uerissime de Aro vergilio

67쪽

inuolutum semen clauditur, pallido magis herbaceo colore, no ut ita Dracunculo Purpureum. Numerabatur quondam,serebatur inter D Iera Aron, quod uix credibile sit: tantam habet radix, quae in ciborum usu erat, acrimoniam. Cogitandumque alterum est, aut aliunde in oetiim mitius fuisse, aut cultvrs genere aliquo, & humano artificio meIi escere nunc etiam posse GEORGIVS VALLA, de Aro. Aron quam Serpentariam quidam uocant cuius radix primi ordinis calefacientium est, est potestatas abstergedi uerum non ualide ut Dras contion. Qitibus uerbis qui3 sibi uelit, non plane intelligo. SIMON IANVENS Is de Aro.

Arona Dioscoride sic describitur.Et est Iarus, quae dicitur Serpenta

ria minor,

Et rursum. Iarus, Rarba Aaron uocatur, quae Sc Pes uituli dicitur, &Serpentaria minor,& Dracontia minor. Autor P A N D E C A R V Μ. de Aro. Aron est herba, habens soli a Dracontia similia, sed minora,&plana, non uaria, habens uirgam duarum palmarum, & colorem purpureum. Cuius semen coloris est crocei. 8c habet radicem albam. habentem bulbi D rotunditatem, sini Iem Ora nisae: quae cruda,5 coeta manducari εtest, quia non est ualde amma. Folia eius posita in sale manducantur.

IVDICIUM NOSTRUM.

Vides lectior. Φ non conueniat autoribus medicis, alioqui magni nominis,id in re etiam nota,&uetulis herbariis cognitissinia. Nec ali rater denotissimis haerbis pronunciant Φ in tenebris, quod dicitur, Aristilabate conpugnantriat interdum hallucinari, suspicio esse possit aut ex φemplaria corrupta, aut quoct libenter crediderim longe alias prouenire, alia statura, alio colore, gustu interdum etiam alio, in alienis terris , in nostra Germania. In tanta igitur dissensione doci si1morum Medi rarum. quid ipse discernam,non habeo: cur damnare debeam non uideo Adpinximus igitur, qus a nostris herba s nobis demostrata est Aron: quae licet in quibusdam non respondet, ueluti quod hodie edendo non est, tamen in plurimis conuenit. Idem fecimus in Dracon vis que sequentur:libenter racetari,siquis certiora,&fidedigniora demonstrauerit.

Est calidi &sicci temperamenti in primo ordine, disibi uir , relaxa

8c extenuat. Vires Sc Iuvamenta eius ex DIOS CORIDE.

Folia ad esiam condiuntur,&arida per se decolla manduntur. Radix,semen &folia. Orac unculi uires habent. Privatim radix,ex fimo bubulo podagris illinitur,et Dra n limo

68쪽

corum T V m v s Primus. In totum ob mitiorem eius acrimoniam in cibum expetatur. AEX THEOPHRAATO

Ari radix cibo idonea est, ec folia eiusdem de dia in aceto mandi possunt . Ad fricta etiam utilis est.

Aroti miris Iaudibus extulere. Primum in cibis foeminarum expetens tes: quoniam mas dulcior esset. 8c in coquendo lentior, Pectoris p uicia

Purgaret.

Aridum in potione inspersum, aut eri mat urinam Sc menses ciret. Sic&inoxymelite potum,stomacho, interaneis exulceratis, ex lacte ouillo bibendum:ad tussim in cinere coctiam ex oleo dedere. Alii coxere ex lacte ut decoctum biberetur Epiphoris elixum imposuere. Ex oleo harmorroidum uicio infudere: lentigines ex melle illinentes. Laudauit Cleophantus, et pro antidoto contra uenena,Pleuriticis, pexipneumonicis quo ,& tussientibus. Semen intritum cum oleo, aut rosaceo, infundens aurium dolori Dieuthra. Cleophantus tussientibus, aut suspiriosis,&orthopnotas,8c purulenta exta eantibus, farina permixtum in pane coelo dedit. BDiodotus phthisiacis e melle eclegmate I S pulmonis uitiis,ossibus etiam se ac tis imposuit.

Partus omnium animalium extrahit, naturae circumlitum.

Succus radicis cum melle attico, oculorum caligines, ac stomachi uitia discutit. Tustam, decoctu ius cum melle, Vlcera omnium generum siue phagedenae sint, siue carcinomata siue serpant siue polypi in naribus,mire sanat

Folia ambustis prosunt, ex uino et oleo Coeta Aluum inaniunt ex sale Ac aceto sumpta. Etiam luxatis cocta Cum melle prosunt. Item articulis podagricis cum sale,recentia uel sicca.

Hippocrates quaslibet ad collestiones cam melle imposuit Ad menses trahedos, seminis, uel radicis drachme due in Lini cyathis duobus sussiciunt Eadem potio, si a partu non purgantur. 8c secundas trahit Hippocrates Stradicem ipsam appositit. Dicunt & in pestilentias tutarem esse in cibis. Ebrietatem discutit. Serpentes nidore ca crematur, priuatim v aspides fugat, aut inebriat. ita ut torpentes inuenianε, perunctos Py Aro, aut Laureo oleo, sumatia In solijs Ari caseus optime seruatur.

69쪽

oo x IMPULCIVM Pharma, EX PLATEARIO Cap.3 r. Iari solia id est. Aronis, mixta fimo bubalmo, de cataplasmata , podast gram iuuant. Radita extenuat mediocriter, unde ad exspuendum pectoris humores utilissima.

Quartanam curat. Ex autore DAN UECTAR V Μ, &GALENO.

Ad prouocanda menstrua succus eius per pes Iarium iniicitur Tumores aurium re luit cocta radix in vino Scoleo, per modum eracatismatis resoluit eosdem. Sic adhibita perfanat etiam haemorroides. Omnia frigida apostemata, cum axungia ueteri intrita, digerit. Schrophulas resoluit, cum squilla,&axungia ursina. Pulvis eius iniustis in aqua rosa ea simulat maceratus, purificat iaciem,& tubera exterit in ea. Ex HIERONYMO herbario. Omnium praesciatius ruptis medetur, ipsius aqua Pota. Si quid etiam erassioris phlegmatis aut caeterarum talum uentricusti interioribus cohaereat, quod nauseam ciet.& edendi appetentiam dimi D nuat, pulchre medetur, uel herba, uel radix trita. 8c in uino coeta, dc in ieiunio Pota. DESCRIP TORES ARONIS. Dioscorides lib. . Plinius lib. . p.Iσω Theophrastus lib.'CaP.M.

Paulus Aegineta, cap. Aaron. Calenus. G simplicium. P. Hermolaus Barbarus, in Corollario. Vergilius in commentario super Dioscoridem. Ruicenna, lib.2. P.Mra. Simon IanuensS. Autor Pande starum . Serapion, P.M. PlateariuS,c . 332.

Georgius, a, dii ilione Aaron.