Herbarum viuae eicones ad naturae imitationem... / appendix isagogica de vsu & administratione simplicium

41쪽

C quam ob caussam ueteres eas damnauerunt mensis: nunc quaeruntur. Durantia A D H I. Durare uim Albi. xxx. annis ferunt. Temperamentum utritus .

Abstergendi, calefaciendi potentiae est, unde ponitur tertio ordine calvicientium Scarefacientium. Praeparatio & administratio. Antiqui cortieem carnosissimum, &radicem eligebant, quo tenuior eximeretur medulla. Hanc humidis spongηs opertam, turgescentem y in longitudinem findebant. Deinde fila in umbra siccabant his utentes. une ramulos ipsos ab radice sita grauissimi corticis ita dantes Pani erisam compinsitur& torretur. Quidam porrigunt in sorbitione pultis, aut alicae. inlidam cum modicum antea dederint cibum. Mesue sic corrigendum censet uidelicet ut maceretur prius in melle et passulis,uel in iure gallinarum &aliam carniu abiecto deinde radice. Sut qui cauata radice raphani indut de Helleboro per diem inde rur sum extrahunt: serunt tum raphanum soluendi uim habere.

Alii infundat in Oximelle, uel uino dulci, aut sympis, uel robob, ut uocXt at subinde minimat. Adhibito sertasse & ordei modico uel rizo Vigorant eius operationem sal Indus, Epithymus. Polypodium. Emendant quo Daucus, Pcuoslenon, Piper longum, Hysopus. Ca D lamentum, & Origanum.

Purgat uomitionibus diuersia 8c multiplicia trahens. Misicetur collyrijs, quae claritati oculoR1 ossicientia repurgare possim

Ducit idem menses. Foetus in utero rimat. Sternutamenta est. Quinetiam melle cum polenta maceratum,mures enecat Carnibus conmetum eas minuit.

Datur ieiunis per se. 8c cum Sesamo aut Tapsae si acco, aut alica, aut mulsa aqua aut pulte aut lenticula aut rbitione aliqua alia. Parii etifim conpinsitur. 8c torretur. Mensura, dispensatio ν eius ab qs tradita est, quibus praecipuum fuit studium de ea docere. Dant siquidem aliqui Veratrum album in sorbistione pultis aut alicae. Quidam cum modicum ante cibum dederint, praesertim in iis in quibus suspecta, timendaue strangulatio, aut corporis imbecillitas impediet. Tanto enim sic eapurgatio Perficit. Propterea, quDdimportuna corpori non aduenit. Sedi etia, ex Veratro albo appositae balani cu aceto, uomitiora faciuta Item stippurationi ueteri . Eodem phthiriasis emendat T.

Item scabies,imperem fistula callosa.

42쪽

corrum. τ o M v s Primus. Decocto eius in aceto &collutione dentium,dolor sedatur. Aquo P in eo enecantur,si Cum lacte maceretur. medetur quo morbis comitialibus uertigini, melancholicis, insani eritibus. Iimphaticis podagricis,hydropicis incipientibus,tympamticis, stomachicis spasticis,clinicis Ischiadicis elephantiae albae, lepris, tetano, tremulis, quartanis, quae aliter non desinant tussi ueteri cum inflamatio onibus,torminibus redeuntibus. Galli, ut inquit Plinius, fagittas,in uenatu Helleboro tingunt, circum cisb uulnere, teneriorem sentiri carnem amrmant. R A Σ Η sHelleborus nigor holeram nigram curat. Albus uomitum facit. Ipsum tamen bibere non est securum.

Iuvamenta NIGRI ex Plinio &Diosebride Phodest comitialibus, melancholicis, insanientibus, articulorum doloribus 8 resolutis. Educit choleras uarias.&phl ma per aluurn. Elixaturae potu caligo fugatur. Duricias suppuratas concoquit&purga iacto inde cataplasmate.

Auditum reddi si surdis auribus indatur,at post biduum,triduum Bue repellatur.

Cataplasmata ex eo tollat maculas, lepras scabies, omnem denicv im ρpetiginem. Sanat scabies etiam: in quem usiim curri thure ceraue, pice &cedri, no liquore inungitur. Ex aceto per se emplastri modo impositum uitiligines,impetiginest

Sc lepras emendat. Purgat superiorem uentriculum, pituitam trahens bilem: datur per se.& cum scamonio sale drachmae, aut trium obolorum pondere. Ore diu teritum acetum in quo coc'us sit Helleborus, dolorem sedata miscetur omnibus emplastris, quae exedendo sunt. Contra cutem siubetates aquas, cum farina ordeacea, uinoch emplastrimodo utiliter imponitur. Serimr ad radices uitium fitch ex eis uinum, quod purgando est. Trahit menses idem appositum.

Ucetus in utem enecat.

Fistulas pussiat inditum, S post tertium diem exemptum. Iuvamenta Nigrim Μ Ε S V E. Diximus uitari Album, quia pressimi us est, Nigrum autem debere

sumi, sicut concordant omnes, & proprie recificaturra secundum artem: et non conuenit nisi animosis corporibus id P veris tantum odo tepore Darus ita quando.& cui conuenit, facit reuiuiscere. et constitutione temperatam. Haec enim est proprietas eius secundum Hippocratem. Et

43쪽

s IMPLICTVM Pharmas C ipse quidem mundificat totum corpus.& singula membra. 8c solutione educit cu facilitate cholera permixta phleamate. Et madificat sanguine

Et trahit a uenis superfluitates mixtas sanguini, immo a toto cor re, a concauitatibus membrorum,&quibuslibet partibus remotis. Est ex rebus solenibus in mundificando cerchrum & caput totum, remstrumenta sensuum neruoso & uiscera una cum uesica,& matrice. Et confert iuvamecum manifestum aegritudinibus eorum, sicut stas. hemocraneae maniae melancholiar, Vertigini epilepsiae 3 paralysi Item apostematibus membrorum,s Ophulis cancro & herpeti. Destillatur acetum decoctio eius in aurem , conseri tinnitui,& sibis sis,&corroborat auditum.

Confert aegritudmibus splenis,&sebribus antiquiS,Iongis, quartane cholericae.& melancholiae dissicilis eradicationis

Prouocat quo urinam,& menstrua Frequens etiam usus eius colorem traducit corpori bonum, cutem reo

Purgat & quamlibet scabiem abstergit. De VERATRI purgatione, seu Helleborismo. Hip pocrates ad Democritum philosophum.

V Inon facile per superna pumantur ante Potionem eo ora mulla, to cibo quiete madesectant. Cum aute Veratrum Potauerint, corpora magis commoueant nec dormiant. Quod autem agitatio &motus cor D pora conturbet&moueat nauigatio demonstrat. Cum aut Veratru ma gis agere, & purgare uolueris, corpora magis comoueto . Veratria aut ' Spericulosum est, qui fanas carnes habent. insterea qui post potiois puregationem non sitiunt. Spasinusue post Verati v I talis est. Si in magna

purgatione superueniat malum est. Si in uentris motionibus, &purgasitionibus.&uomicionibus sponte faetis, quemadmodum oportet, Purgetur, Consere, S sacilem feruncisi minus cotra. Quemadmodum priterea

in pri cito. pDognosticove dixeramus, supna purgatio his comoda est.

qui cibos sine febre auersantur, Omellicantur,cali Pt,OS RmOTO UEXA,

tur:8 ut in suma & in uniuersum dicamus, doloribus cunei is, qui si praprscordia sunt, confert. Per inferna uero, cum sine sebre tormina uexat. lumbora dolor genuum grauedo, cum menses non facile decurriant, cudolores sub septo transderib sunt Cum uero sic potionabis urbanos, Ocioses, pigros Corpore plurimu caueto & obseruator maxime uero fit os carnes humidas habentes, et ibsiccas balbos et blae S. Qui iacto p morhi principia, pitui saper potionem discutore redi sibi Uerenirunt, pittris increscete nihil prosibiat: quemadmodu in libello de ptisana dixeramus. Crudus enim morbus cia est, nihil cedit. Quae essi morbo repugnant&salutifera sunt intabesciat. Debilitato siquide corpore morbuS ui Pat, languetes no medicabiles facit. Veratri, aut, Hellebori satoue eos, quibus de capite destillat rheuma purulentisve dato, maliue coloris, nec raucescentibus,nec lienosis, nec ex anguibus,1aec uentositate laboransibus.nec

44쪽

tussi sicca, nec siticulosis, nec uetris dolore uexatis . nec disteto uetriculo, Anec pcordiis ecilibus, S scapulis distetis atem v dolore uexatis nectorpidas, nec hebetius cernentibus, nec auriutinitu laboratibus, nec lo tum No contane HS,nec arcuatis,nec uentriculo, stomachoue no ualentitis, nec ficosis,nec furuculosis. Sin aut Veratro purgare uideat, Per sup a tutius purgabis, per inferna uero minime: m cibis ualide nutricabis 8creplebis. Quemadmodum aut in pdietorio dixeramuS, nec cibaria auinarites,&nigra sepuOmentes,&clesyros potionato. Pre dolore paru dormientes, Iumina oculos audaces 8c patentes,uel reclinatos . tortuo sile habentes, turgidos, caligantes mali coloris &discolores,nec febre aestuates 8c praes aetos:quemadmodu in libello de ptisana dixeramus, sesamo mistu, et sesamoides comode per superna purgat. Potio aut est drachma, uel eius dimidiu ca aceto mulse tertia aut huius partem cu Veratro miseceto, 8c minus praefocat, strangulatue. Quod & longas quartanas purogat.& eos qui longa &molesta febre uexatur.& eos qui non sitiunt, nec exscreant, hos p non ante tria trinudina, quando 8c laterum morbo laborantes, nuoluulo . Sicuti autem in libris desceminarum morbis dixeramus, si locelli Puigationis egeant, Piligam.

Nigro uiolentior Albus est. proinde hodie in usti non habet. Sed Sc nolim senibus, pueris steminis,imbecillibus. inuidis et quibus exulcerata praecordia fuissent. Item sanguinem exscreatibus causariis uel latere, uestaucibus, negabatur. Niger interficit, canes, mureS,&porcos,

Et stercus ipsum bibentes perimit gallinas.

Themi En binas non amplius drachmas dabat. Sequetes,&quater φnas dedere claro Herophili praeconio, qui Helleboru sortissimi ducis sira militudini aequabat. Concitatis essi intus omnibus, ipsiam primu exire. mihi uidet, inquit Macer, ni sicare Plinius, Albi dimidia pondus tantomodo danctum,id est, quia Nigri est drachma ima audis scietipuli,Al bi sit dimidiu. Secus Mesue . Dosis eius est,inquit,a charitis seta. iasty ad tertiam. 31. uel uso ad. 33. AvΥHOREs 8 descriptores Hellebori. Plinius lib.as. cap. . Dioscorides lib. n. de Helleboro.

Galenus. G.simplicium pharma. p. 1 . Mesue in canonibus uniuersalibus. Theophrastus lib. P. V. O M. Atii cenae lib.2. De Helleboro. Macer diei. Hellebor . Serapiori. cap.333. Rases.

47쪽

n Ex NOMEN CLA TURRE ALBIGraecae,

Lacinς. Nenuphar. Clavus Veneris, Digitus Veneris, Algapa lustris. Papauer palustre.

ta de sic die a.

Ε N V P H A R, nata traditur,ut inquit Plinius, a nympha, erga Herculem zelotypa S mortua. Quare Heraclion uocant aliqui Alii Rhopalo, a radice clauae simili Siue, ut placet Dioscoridi Nympheae nomen uedicasse sibi uidetur, quoniam aquosa amet. Plurima eminuenitur in Helide,in Anygro amne,& in Beotiae Haliarto.

Genera eius ex DLOS CORIDE.

Duplex est. Quaedam nigra quaedam alba radice. Quaedam albo,&quaedam luteo flore.

Folia habet lata, quadamtenus super aquam emementia, solida. tenascia, coriacea, grauiter Olentia. Aliquando tamen etiam iubaquis sunt, plura ab radice una prodeuntia. Flos candidus, Lilio similis,in medio, quod crocum sit habentem. Hic post defloruit rotundus, &rotundi iate pomo, aut papaueris capiti similis, lore nigro . Radix magna,aspera, clauae alicuius modo nodosa.

Nascitur in paludibus.& stagnantibus aquis. τ E Μ P v S. Essioditur Autumno. Placitum T EOPHRASTI lib. s. cap. 33. de Nymphea. I A D 1 C v μ differentias, tum succis, tum odoribus accipere licet. Sunt em aliae acres alie amare alis dulces, S aliae suavis Olentis, alie grae uis: dulcis Nymphsar uocatae, quae nasci in lacustribus ilet. ut in or miniensi agro.&Marathone, di in Creta insula Beoti. Madonaim hanc appellat, frui tumin mandunt. Gerit soli super aquam ampla. PLINIVs de Nymphaea. Naseitur in aquosis Nymphsa, solης magnis in ima aqua, et al0s ex radice prodeuntibus flore Lilio simili: et cum defloruerit capite Papaueris. In caule secatur autumno. Radix nigram sole siccatur, aduersatur valuinis. Est et alia Nymphsa in Thestalia, amne Peneo, radice alba capio te luteo, Rota magnitudine Sententia A P V L E I de Nymphara cap. . Grece Cacabon, Othonietram Rhopalon:aIri Androgomos, alij Hydrogogos alti Heracleos Latini matrem Herculiana, Algam pastlustrem, Papauer palustre, Clauu Veneris, & digitum Veneris dixere.

48쪽

corum T o M v s Primus. 3s Nascitur in aquis stantibus. Ita deni in nomen sumpsit. Thyrse nigro I Anis sol as similibus herbae Cicorcae,aqua ex partes erantibus. re pallido fruestu siue semine lato, dense, at gustii argilloso:radicesti pidiosa, nigra 8c acerrima. Praeterea nascens in Ompenio tenus flumine: cuius flos niger est, radix alba,8 aspera. TEMPER AMEN TvΜ. Et radix,&semen uim citra uellicatione habent arefaciendi. Alioqui tamen se idae Schumidae complexionis in secundo VIRES Z Iuuamenta ex Di OSCO RIDE. Coeliacis utiliter in uino bibitur, Scintestinorum torminibus. Lienem minuit Stomachi Sc uesicae doloribus, emplastri modo imponestur. Vitiligines m aqua micrit. Capilli defluuia quas a x, ,- , dicunt. cum pice imposita, Plet. Bibitur etiam contra noetiirnas Veneris, & mniorum imaginatio'nes, quas compescitato restinguit Semen cum uino potum uentrem smi, Trita plagis imponitur Cochi in oleo, cum rosa, uiola,8 pauxillo uini granatorum, us ad uini consumptionem eri sypelam extinguit. Succus cum uino tritus,datur dysenteriae compescendae.

Idem facit radicis siccus. Testium tumori superimponitur. BII liniturnon ualentibus dormire.

EX THEOPHRASTO.

Plagae trita 8 imposita, sanguinem sistere traditur. VtilisWad dissicultatem intestinorum Pota.

Venerem in totum adimit ut diximus Nymphaea Heraclia, eadem semel pota in .Xl. dies.

Insomnia quoin Veneris, a ieiuno pota, S in cibo si1mpta. Illita quo radix genitalibus inhibet non selum Venerem, sed effla

entiam geniturae: obict corpus alere uocem dicitur. EX APUD ELO.

Radices eius rades,& dabis manducare hianterim diebus decem. 8c sanabitur. Idem est dies si cum uino austero propinaueris, aut certe eius succum uino intritum mistum . EX SERAPIONE, RASE, Albasare Isaaco,et Mesue. Dixit Aben mesua . Vinum quod fit ex Nenusare, est bona tussi,&pleurisi, S mollit uentrem,&est rei oris operacionis inuiola Dixit Alchanteti. Radix Nenularis in die uirtute habet madragorae. Dixit Isaae Eben Amram. Nenusu nominatur intinctor apum,

49쪽

sio SIMPL CLUΜ Pharmae C est similis floribus uiolarem, sed est frigidior & humidior eis, confert sedete calidae, & inducit somnum, imprimis p oleum ipsius. Et quando ponitur super ostentata calida, confert.

In Septembri colle 'tu per duos annos in multa ciuincia seruat. Et melior flos est,qui in calidis regionibus reperitur Φ ille qui in frigidis. Fit ex floribus eius syropus cuius usus est in febribus acutis. 8c ad hopatis calefacitionem. Contra dolores capitis ex calore imponut Saraceni flores in aqua per noctem,&mane bibunt talem aqua,& flores,uel naribus applicant. EN IOANNE VIGONIO. Nenufar frigida est, & humidae complexionis in secundo. Ideo stos eius bullitus in oleo uiola, & oleo omphacino, parum in uini granatoruus ad consimmasionem uini erysipelam extinguit. EX AVI CENNA de uiribus cordis. Nenular appropinquat Camphorae in iudicio nis quia est humidior ea. Et eius quidem humiditas, caussat in substantia spiritus. qui existit in cerebro, pigritia & torporem, nisi egeat humecitatione, ut temperet. Spiet ritus aut in corde non uidet pati ab eo hoc nocumeritu, quod patitur e rebru .immo praebet sorte iuvamentia. Nam proprietas suae aromaticitastis confortat spiritu qui est in corde. Nocumen tu uero fiet ditatis, S huD miditatis ipsius, est secundu quid. Et temperat croco, Sc Cinnamomo. NOCUMENTA. Plinius autor est, eos qui biberint,intra duodecim dies coitu, genitu ra priuari,& Ob id corpus alere, uocem dicitur. QuanΦ ab Avicensna inter ea quo scribitur,quae cor quo confortant. AVTORES. ET DESCRIPTORES. Theophrastus lib. . cap. 13. Dioscorides diei. Nymphaea. Plinius lib. an cap. γ. Libro item. 25. P. F. S. P. Georg. Valla. dicit Nymphaea. Apuleius cap. . Auicenna lib. de uiribus cordis. Symon Ianum. dicti. Nymphaea. Serapion ca. bris. Ioan. Vigonius. Rases. Hieronymus Herbarius.

--r NYMPHAEA ALTERA

l Y μ P H AE A μ altera, sunt qui Nymphona uocant. Nascit priori, similis radice tame candidiore.&as era. Florem lutea gestatas,splendentem, is similem. Item a radice uelut glirium caudas trahens. v I RES, ET IUVAMENTA. Bibit et seme 8c radix in nigro uino cocta, tra muliebres fluetioes. AUTORES. Plinius lib et . p. Dio riges lib.3. p. mPhara altera Et ea teri quos sit pra citauimuS