Principia medicinae

91쪽

te animi corporisque. . Aeris externi temperie ad frigiditatem vergente. 3. ΡaUCi Uestimentis. quae diluentis seigidiusculae potu. s. Medicamentis antis epticis qui motum humorum suo stimulo non augent, qualia acida vegetabilia et ineralia , vel sal nitri. 3 o Calor nimis debilis resuscitatur, I. Μο- tu vel frictionibus. . Aere igne Calefacto 3. Lecti tepore. q. Calidis corporibu Cxterne applicatis. s. Omnibus quae pulsum de bilem XCitant.

1 Animi quoque habitu invigilandum

est , ne a viribus pathematum quid detrimenti capiat Corpus. Itaque si qua sunt , quae exasperatura febricitantium animos sunt , Optimum est , ea, dum aegrotant a eorum no

titiae substrahere.

De febrium genei Ibm. I. UIAE de natura et medela febrium Iri in genere sufficiunt ad intelligendam naturam et modelam febrium particularium. Hae optime distinguuntur , I. In febres quae in toto sanguine Consistunt. a. In febres inflammatorias symptomatiCas quae oriuntur in partibus. 3. In febres seCretio ne critica stipatas , ubi causa prius in toto san

92쪽

sanguine inhaerens postea ad exteriora eliminatur , et nun illis nunc his similes. a. Febres acutae in toto sanguine Consistentes distinguuntur in Continentes , Uae Continuo et aequaliter Corpus amigunt in remittentes vel intermittentes , quae remis sones vel intermissiones febris habent; et in hecticaS. 3. Febres Cutae Continentes distinguuntur aliquando ab antiquis , a tempore durationis , in ephemeram vel febrem unius diei. et synochum simplicem , qui non ultra quar tum vel quintum diem durat sed saepius ab aliquo particulari symptomate , uti typhodes, vel sudorificas assodes , sive anxiosaci lyn godes , sive singultuosa Pphri codex, sive ho

rifica bilios a.

. Sed febres Con inentes , perspecta tota symptomatum Complicatione et medela , melius distinguuntur in tres species , inflammutorias , scilicet, nervosas vel lentas , et putridas. Hae febrium species , admodum dissisimiles , omnes comprehendunt. De his ergo Ordine.

93쪽

SECUNDA Deshbribus quae in totis corporibus con sisere

videntur.

Febris infammatoria. 1. IEBRI Continua inflammatoria a sta- I tu humorum inflammato nomen sortitur, et inter species diversas febrium ardentium ab Hippocrate describitur Synochus a Galeno appellatur. I. Corripit haec febris frequentius adoles Centes in vigore aetatis , rusticos, sanguineos, laute viventes, athleticos , Omnesque fibris strictis et elasticis , humoribusque densis et elasticis , donatos. Omnibus grassatur anni temporibus, sed praecipue veris et aestatis initio , quia humores praecedente frigore magis compacti sunt. 3. Causae remotae sunt aestus solis perspiratio frigore subito cohibita fatigatio iras vini vel liquoris fermentati magna ingurgitatio vigiliae nimis protractae frigida aqua, Corpore calefacto hausta , balnea nimis a iida. q. An Causa proxima sit acris et densus sanguis, vasa minima serosa et sanguinea, in

94쪽

nem Confirmant causae remotae, sanguis de-txactus , symptomata , medela, et sectio ca

daverum.

s. Sese monstrat primo lassitudine ; sensatione Corporis quasi contusi debilitate frigore et calore alternatim succedentibus ς tremoribus doloribus per totum corpus, sed praecipue in humeris , dorso, genibus , et Capite. Tunc supervenit calor intensus et urens; sitis potionibus non extinguenda; oculorum inflammatiori faciei rubedo et tui nefactio ;nausea vomitus inquietudori anxietas; pulsus magnus et validus Cutis arida urina rubra , sed nonnunquam aquosa lingua aspera, arida, fusca vel nigra , et crusta obducta sanguis detractus fortiter concrescens , et Crusta glutinosa tenaci tectusci respiratio

difficilis alvus constipatari tussis vigiliae;

delirium stupor Comaci tremore et tendinum subsultus singultus; foecum et urinae involuntaria emissio mors. 6. Aperto adavere , viscera inflammata et gangraenosa inveniuntur.

. Lassitudo et debilitas a plethora et vis ci do sanguine liquidi nervos secretionem

impediente., Frigus est certa percepti in animo ergo caloris absentiam non denotat. Experimentis thermometro facti ab aliis et me

certissimum est, majorem in frigore febrili iam

95쪽

Seist. I RE BAEI LI BG se 1 iam inchoato adesi Calorem , quam in Odem Corpore sano Sensatio frigoris oritur ab humoribus in vasis subcutaneis stagnantibus; quia, . Omnia quae vasa subculanea contrahunt, uti frigus externum, cibus quem abhorret nostra natura, vel ejus idea, omni, que quae vim cordis debilitant, hanc excitant sensitionem. a. Ungues livescunt , e tum sanguinis ibi stagnantis signum. Stagnant humores ob nimiam visciditatem, et stimum luna vasa contrahentem. Tremores et rigores, ab humorum in B, si subcutaneis stagnantium irritatione, inaequalem et involuntarium motum liquidi nervosi in musculos efficienti, originem trahunt Hinc salutares, neque auxili egent, quia Vis Cidam materiam debellant, et circulationem

iterum renoVAnt.

In partibus membranaceis et ligamentosis viscidi humores facillime stagnant hinc humerorUm, genuum, et dorsi dolores. Anxietas a corde nimio sanguine repleto ob remoram in minimis vasis vel a ventri- Culo irritante materia Oppresib Oritur. Sitis a deficiente aquoso latice in sanguine ad acrimoniam temperandam, visciditatem diluendam, et rigiditatem fibrarum relaxandam , producitur. Hinc ad febris medelam a natura instituitur. Vehemens attritus, a magna vasorum elas

96쪽

licitate , et humorum copia densitateque pri veniens , calor urenti originem praebet. Nausea et vomitus excitatur a materia Criviscida, acida , vel biliosa ventriculum irritant , vel vasis nimio sanguine repletis et obstructis. Ρulsus fortis et magnus a robore vasorum et secretione liquidi nervosi aucta ob visci dos humores horroribus, pulsu celeri et Calore magis resolutoS. Urina rubescit a maiore olei cum salibus uniti copia. Si instar aquae mingitur, pasmum vasorum renalium, vel sanguinis oleo-sitatem aquam ingestam respuentem, ostendit. Superior linguae pars arescit, et Crusta nigra obducitur, ab ariditate mucos rum glandularum et muci inspissatione; sed inferior pars salivae perpetua secretione emollitur. Crustam albam in superiore sanguinis parte a volatili aliqua et septica materia, particulas serosas elevante et Conjungente, pro' venire, experimentis satis probatum est. Ana materia perspirabili retenta Ita videtur.

Respiratio dissicilis , a dissicili sanguinis

transitu per pulmones. Alvus contrahitur ab intestinorum ariditate et paucis alimentis. Vigiliae et delirium ab inflammatis et tensis cerebri meningumque vasis proveniunt. Si major in nervorum origine adsit Compressio, tunc degenerant in stuporem et O

97쪽

Sest. I. FEBRILIBUS. IIma Cerebrum inflammatione irritatum , vel nervi humoribus nunc acrioribus redditis stimulati, liquidum nervosum in musculos, majore copia et sine aegri voluntate, mi runt hinc tremores et subsultus tendinum Singultus est convulssio diaphragmatis, e phagum et eutriculum sursum trahentis. 8. Solvitur hi morbus haemorrhagia, hi doribus, alvi solutione, urina album et equa te sedimentum deponente, plerumque Circa criticos dies.s A febre nervosa distinguitur pulsu valido et forti, lingua arida et nigra , siti et Calore magno doloribus magis intensis, et praegressa aegri vita. A febre putrida et maligna pulsu forti et valido , rigoribus, sanguine denso crustaque tenaci COOperto, et praecedente victu. IO. Prognossis non tam infausta et infida in hac febre quam in nervosa vel putrida, ob pulsus validitatem. Quo severiores rigores, eo intenssior febris. Quo mi- rubent oculi vel facies , quo acies Culorum minus obtusa est , quo mitiora sunt symptomata circa ventriculum et intestina,

eo minus periculi est. Sitis soluta manente linguae ariditateri urina rubra in pallidum colorem mutata vox clangosa vigiliae protractae delirium diu durans floccorum OL lectio pudoris neglectus Coma; frigus CX- veriorum quando interiora urimtur sudor

98쪽

circa pectus vel frontem , mala signa sunt. Μaximum periculum ostendunt magna spirandi dissicultas, subsultus tendinum, singultus, urinae et foecum involuntaria et inscia

excretio. Ad extrema ventum si testantur

oculi pulverulenti et squalidi, purpura alba,

et alvus Corrupta foeces , unctis torminibbus, profundens. D. Indicatio Curatori , experientiae et rationi Consentanea , est , sanguinis turgese Centis vim refraenare, et ejus spissitudinem diluere. Perficitur, I. Venaesectione toties repetita done pulsus ad debitam vim redigatur. Caveat medicus ne pulsu nimia re pletione oppresi decipiatur talis enim venaesectione fortior fit. a. Potionibus tepidi aquosis in magna copia haustis, vel per anum et Cutem introductis , ad viscidum sanguinem diluendum , et nimis tensas fibras relaxandas. 3. Acidis vegetabilibus et nitro potionibus admixtis, ad Calorem refraenandum. q. mplastris epispasticisci post debitam vacuationem , applicatis , quae viscidum sanguinem dissolvunt, obstructiones internas aperiunt, et pulsus duritiem tollunt. s. Abstinentia, quamdiu vires supererunt; et cibo levissimo sorbili, si deficiant. . Aere quam maximi OnClavis renovato , et frigidiuscinio, praecipue in calidis tempestatibus et re gionibus, et admodum levibus vestimentis, evi.

99쪽

Sect. i. FEBRIL1BUs sevitatis omnibus calefacientibus et pulsurn

concitantibus.12. Nimis mihi videtur incerta, et prudenti medico vitanda, medela ab antiquis usitata, qui , quarto die vel subsequentibus criticis diebus , magna iii antecedente, aqua frigida ad satietatem data, per quam ingens effundebatur sudor, pro medicamento usi sunt. Aegrum Certius pessundabit, si ulla adiit viscerum inflammatio. 13. Quaedam symptomata mitigationem postulant. Anxietas, si a corde sanguine oppresso oritur, venaesectione et diluentibus; si a ventriculo oppresso , vomitu tollatur. Nausea et vomitus curantur levissimis vomitoriis et medicamentis stomachicis dictis S ad 1 ventriculi vel viscerum inflammatio, emetica cane ejus et angue vitanda

sunt.

Premente Capitis dolore , delirio , vigiliis vel Comate, insigniter juvant hirudines, vel epis pastica temporibus applicataci epis pastica

magna vel pulmonis portiones aliquae Xagno recens interfecto calentes Capiti raso impositae , et enemata laxantia , evitatis OptatIs. Hae symptomata plerumque solo tempore, et febre intra debitas limites constituta, in CUDUr.

Ad singultum et subsultus tendinum Confert mos Chus et ante dicta medicamenta, quae cerebri inflammationem mitigant.

100쪽

Febris enta vel nervosa. 1. 3 Enta vel nervosa febris ita nuncupa tur a lento ejus progressu , vel a nervos systemate praecipue affecto. orbum pituitosum vel cardiacum appellant antiqui scriptoreS.I. Causae remotae sunt laxae fibrae, de bileque systema nervosum nimia CVacua tiones; repetitae mercuriales salivationes; venus immodica animus tristitia depressus vigiliae studiaque nocturna aer carcerum sub terraneorum humidus et stagnans diei Cruda et nimis tenuis , praecipue ex fructibus

vel vegetabilibus aquosis et frigidis potio

nes aquosae et viscidae tempestates pluvi De et humida mollisque hyems. 3. Hujus Causa proxima videtur esse en to vel visciditas seri, lymphae et succi nervosi, Cum acrimonia a Contagia venob tructione tria. latet a Caulis p*ωκε m s , san- guine detracto, pituita e ventriculo rejecta, Ct Congruentia cum Orbis a serosa colluvie

. Hinc saevit praecipue in ultima Cor poris vascula, nempe serosa, lymphatica et nervosa quin potius in ipsiam crebrum cerebelluriaque , uti docet Color subluridus, pallor et X cc2tio ulcerum, omnium sensuum