장음표시 사용
191쪽
si perflutim in sententiis,verbis,ornamentis, seriodis, quod non admittat animus, aut re dant aures, tollatur &resecetur. Tertius si ν, commutationis est sententiarum, visu lorum,ornamentorum, numerorum,periodorum,cum melioribus, nantioribus,si νnificantioribus, gratis & acceptis magis au ditorum cum animis, tum auribus. Quartus ριφνδέομο ῖ ταl aes,loci immutationis seu trata
positionis est. Saepe enim fit, ut in fine vel verba vel argumenta posita magis auditoribusrlaceant, quam si in principio aut medio colocata fuissent. Quintus varietatis est
sententiarum,uerborum,ornamelorum,numerorum, periodorum. Quemadmodum e-
nim ingratus musicus ille est,qui chorda semper oberrat eadem: ita vel optimae sententiae, dictiones ingratae sunt, magnoq; cum taedio audiuntur,s una eademq; in orationusaepe repetantur. Vt vero modihi rectdata iiibeantur, tertio loco opus est orios, obse uatione praeceptorum,ut quq sunt in arte tradita,in mei noriam reuocentur, & quo pacto eum iisdem nostra scripta conueniant,consilderetur. Deinde lectione probatorum authorum, S commentariorum latinae linguae: ut quae verba noua, param latina,non V surpata ab aliis reiiciatur. Tum consideratione ipsius
rei ad tractandum propositae:ut qui sentEtidi
192쪽
verba,ornameta, periodi magis materiae eona ueniunt, minus aptis atque idoneis praeferantur. Postremo personarum ae auditorum n latione. Aliud enim cum sententiarum, xum
verborum genus doctis de prudentibus pla- cet: aliud indoctis atq; imperitis gratum esse solet. Neque u ro rectὸ institui illa poterunt. HIR nisi praepropera vitetur festinatio, opera ue Hlanda indetur, ut temporis aliquo spatio interposito 'm' ad scripta reditus fiat. Quod enim parentibus accidere videmus, ut recens natos libe ros nimiam ament Se osculentur: idem etiam eloquentiae euenire Studiosis solet: ut plus
aequo suis primo scriptis delectentur : postverolde iisdem,quasi alienis rectius feliciusqi
iudicent. Praeter hanc autem moram etiam V
isse a quinto necessaria est. Praeclarὸ Plutar Mo elius discipulos ad audiendum non secus atique ad sacrum quoddam eouiuium, hoe est. si animo tranquillo, placido, quieto accedere iubet. Idem quoque in scriptorum emendatione obseruandum est: operaque danda, ut ira,odium,amor,aliaeque perturbationes absint, quq plerunq; verum rectumq; iudicium iimpediunti sed&hoe sexto est utile,utiquet v I. scripta sunt a nobis,clara voce recitetur, ma- Deitatio in ximὸ propter oui ἡ- , verborum collocationem de numeros, de quib9 necessario aurium rH'iri est iudicium eonsulendum se acerrimum, Se
superbissimum. Unde non tard seri solet: ut scripta placeat oratio: post vero recitata non
193쪽
E Lo ENTIAE ' probetur,propter structuram asperam atque inconcinnam, membrorum etiam vel breui VII. talem,vel Iongitudinem. Ad hanc recitatio-Σνγ Πς, nem&censuram priuatim institutam septiu qmmμως - μὰλιν, communicationem accedere oportet: ut scripta nostra iis ostendamus, qui Propter ingenium,doctrina,vsum redia iudicare: & amorem atq; beneuolentiam monere
fideliter nos posse videtur. Vnde illud poetet: Si quid tamen Olim
Scripseris, in Mecti descendat iudicis aureis, ta
Est enim primum caecus amor sui: omnes nimium ingenij quasi foetus artifices amat.Vnde Socrates apud Platonem rectius de liberis nutrices, si matres iudicare affirmat. Deinde his quoq; nominibus utilis ac necessaria scriptorum communicatio est: quod placere illa. non uni, sed multis oportet: quod priuatim ab amico, quam aliis publicὸ moneri Se reprehendi praestat: nimia denique in scribe do ita cura atque solicitudo tollitur. Et quidem ita 2 mia u lud quoque octauo est &postremo loco ob-
persitissa in seruandum: ut finem tandem emendatio h e RV vo beat &anxia atq; superstitiosa diligentia vitanda. tetur. Vt enim qui nimium sua Ieripta amant& probant, merito reprehenduntur: ita neq; illi laudandi sunt qui de tabula tollere manis nesciunt: diruunt,aedificant,mutant quadrata rotundis. Fastidire enim tandem hoc modo stylum adolescentes incipiunt: cura atqa i laboro
194쪽
METHODus: ilabore consecti tacere, quam dicere malunt: saepe etiam du peccata effugere maximὸ stu- dent,maximὰ peccare solent. Et facilὸ Isocrati homini otioso fuit quindecim annos integros Panegyricae orationi tribuere, quod nobis, nec vitae breuitas, nec studioru varietas, nec negotiorum multitudo concedit.
Atque haec quidem nostris in scriptis eli- In aliorum mandis & corrigendisoseruanda erunt. Α- emendandis liena vero emendaturi, cum illa, quae modo β' indicaui, sequi poterunt, tum vero Operam dabunt, ut eorum cognita probὸ perspectL 'que ingenia habeant, quorum corrigere scripta volunt. Las lat hanc in Isocrate diligen- Di ei in disitiam Cicero: Gii cum dissimilis naturae di- ira nia conscipulos duos Ephorum atque Theopom. si μη pum haberet : in altero calcaribus: frenis in altero usus est. Calcaribus autem opus habent ignaui & somnolenti: meticulosi & vesreeundi nimis : minus ab lingeniis instru- leti ac parati. Horum aridum & exangue di- cendi est genus : ubi necesse est, vi aliquid adiiciatur. Frenis contra excitatis ingeniis praediti, audaculi, laudis atque gloriae cupi- ' di egent: quia genus dicendi amplum, copiosum , luxurians amant: ubi lima quaedam requiritur: ut quae sunt nimia, resecentur. Quod si vero, utrum discipulorum genus probandum sit magis, quaeratur: equidem luxuriantes magis quam aridos probandos esse censeo. Facilius enim se perflua resta
195쪽
possunt. Et Cicero ipse redundantem iniuuentute, ac quasi extra ripas diffluentem, staticum quoque non sese factum,sed natum esse fatetur. Deinde aetatis quoque in ali rum corrigendis scriptis est ratio habenda, iligenterque considerandum, quid exigi ab
ea, aut possit, aut debeat . Peccant enim, Mpeccant grauiter, nec adscribe, dum excitati sed deterrent eloquentiae Studiosos,qui perfectionem nescio quam in iisdem quaerunt. Neque cogitant , sua quamque rem primordia: suos pr6gressus: suam persectionem, atque absolutionem habere : de infantes. culta vires tentare suas cupiunt, eadere saepe, Meum fletu ic surgere: de Hectorem pueruta incertis pasi ibus oberrasse: & denique vo. rum esse illud poetae: --
E S 2 qui non potuit dicere, lixit E RI T.
Postremo etiam modus in corrigendo i nendus est: neque Philoxeni exemplo una litura emendanda omnia,sed relinqueda qudidam,a discipulis quae adferuntur. Iucundus enim esse stylus: & excitari non deterreri i uentus debet.Itaque emendatoris est boni Seprudentis: sine iracundia atque stomacho siorum scripta corrigere:ferre non pauca: lain ἡare multa: de suo etiam quaedam adiicere. quibus veluti propriis, non ali
196쪽
De LMemoria, quomodo quaesicriptae Iamor emendatae orauones, eidem mandandae. CAP. XX. Vatuor hactenus exercitationum styli partes absolutae sum: restat, ut
quomodo ea , quae correcta iam sunt, Se emendata, memoriae mandanda atq; recitanda ostendatur. Quoniam enim non sibi se musis suis canere, sed in i cem aliquando prodire, seq; literatis probare.eloquentiae Studiosum oportet: non satis est materiam ad scribendum idoneam nosse: locum atque tempus commodum deligere: ordinem Se methodum scribendi tenere: emeti ridandi denique cognitas rationes habere: Uerum etiam hoc requiritur:vt quae scripta iam
sunt 3e emendata, memoriae committantur.
ac in medium proferantur. Ac tametsi Dei sit donum memoria praestans: tamen ut caeteris i in rebus omnibus naturam no quidem procreat, sed tame iuuat & confirmat plurimum . . ars,doctrina,obseruatio ita quoque ut facilὸ se liciterque memoriae scripta iam mandentur. non, opinor, inutile est obseruationes quacdam tenere,quas memor promissi strictim atque breuiter hoc indicare in capite conabor. η' Soliti sunt veteres, ut ex Cicerone apparet, interdum non integras orationes memoriter nesmemori pronunciare, sed de scripto quaeda, maximὸ mamiabant.
197쪽
ιigenda quae memoris madanda. . III. - τασειοι inmemoria requiritum
difficilia & obscura recitare. Consuetudo illa in Scholis hodie locum non habet: sed in te
grae orationes aut ex scripto recitatur ab iis quos vel aetas, vel ingenij imbecillitas, vel metus & verecundia, vel temporis angustia. vel negotioru multitudo excusat: aut quod magis laudandum) ex memoria sine scripto proseruntur. Posterius hoc commodὸ ut instituatur, primo temporis est ratio habenda: vi, qyretinere diu volumus, manὸ aut post digestum cibum memoriae credamus. Neq; tame inutile es se interim videtur, sub somnuscripta ediscere, quod noctis spatio interposito,& maturatur quasi recordatio:& defatig tio tollitur. Secundo m/άγνω-ὶk νAM leotio diligens, & cognitio atque intelligentia neces saria est eorum quae memoriae tradenda. M 'gno enim cum labore ediscutur, nec retinentur diu,quq non intelliguntur. Itaq; relegenda sunt saepe quae ediscere volumus, operam danda, ne quid in iis nostram intelligentiam fugiat. Tertio quoque est opus: Qui Gnim sibi metuunt,aut alia aliqua magna sunt in perturbatione constituti, memoria valere non solent.Tollitur autem,qui memoriae maximὸ obstat,mexus, si quod apud Platonem adolescenti cuidam praeceptu dat Socrates cum singulis, non uniuersis nos agere cogitamus: deinde benὸ de auditoribus speremus. Cum ab Atheniensibus aliquando legatus ad Philippum missus esset Demosthenes, re- P
198쪽
MΕΤΗΟDv s. iis spei terrefactus aspectu,obmutuit. Dicendi in sese partes Aschines suscepit, feliciterq; peroravit eiusdem fretus beneuoletia, quam ex inulis aliisq; signis deprehenderat. Non ergo vel de auditoru beneuolentia, paratocpaudiendi studio dubitandum: vel metuendi uniuers,qui singuli formidinem hobis atque
terrorem incutere non debent. Quarto, Vt 1111. faeit 8 memoriae scripta tradantur, retinean- Memoriam tur diu atque firmὸ, πονατήρησ/r artis Obserua- παρατέοκως tio requiritur. Qui enim artificium intellio siriis ob gunt: qui methodum oratoriam cognita ha ' uati bent: qui quid,& qua ratione in exordio cae- terisq; orationis partibus tractetur, norunt,sne labore magno quae recitanda ediscent. Quinto etiam loci memoria est ratio haben- ' da,& quq eidem committenda,iu solitudinζ, Oelia iis m& quidem clara voce recitanda. Nam&fir-ra inseruis inius memoriae infiguntur, quae voce clara dine memo- proferuntur: & animus nobis additur,ut mi ris condu-nus perterrefiamus, si quid nobis sertὸ inter dicendum obiiciatur: & melius atq; facilius, ubi haesitemus, animaduertitur. Postremo ur etiam de modo est cogitatio suscipienda, & Quando ad considerandum diligeter, utrum ad verbum Vrbμ η, orscripta ediscenda,an vero libertas in his retinenda,intada seruitus sit. Neq; sanὸ summis L. dicendi magistris displicere video: ut adve thu scripta a pueris &adolescetibus ediscantur: si negotiis grauibus districti no tenetur: onec libertatem ubi quaerere illam debet,quae
199쪽
i o ELOD E TIAE nec libertatem sibi quaerere illam debet, quae vel exercitatis iam,vel occupatis,vel minus a memoria instructis concedi solet. v
De Pronuntiation , quomodo orationes scriptae, se memoriae mandata, . recitandae. CAP. XXI.
Andata iam memoriae oratione. : hoe esse reliquu unicum videtur. vi commentationem inclusam in lucem eloquentiae Studiosus producat: sed tam e meditatam secum actionem adserat. Habuerunt φωνασκίαο,&ω sa veteres, in quibus antὸ carmina atq; orationes recitabantur, si auditorum auribus& iudicio committerentur. Gracho quoque seruum astitisse legimus, qui fistula eburneo- .la sonum ac pronunciationis modos varios inflaret. Et est prosecto vocis necessaria, vitulis, iucunda varietas atq; commutatio neque taediosum quicqua magis, quam ineptὸ aut somnolenter recitantem audire declamatorem. Sed domi relinquedi fistulatores aliaeq; indicandae rationes erunt, obseruandae iis, et ea quq non sine magno labore & scripserunt. RS ' Ω memoriae mandarunt,cum auditorum Σπ- eoisfosmari- Ομ ἡ rque oblectatione proferre cupiunt. ,οeeratio Primum ergo ut vocis moderatio & varietasOMιnda. instituatur; do interdum ea extollatur:
200쪽
M E T H o D V S. tyrnonnunqua deprimatur aliquando infect tur: rei illius A materiae quae tractatur: deinde sententiaru est atq; argumentorum ratio habenda.Etenim cum res aliae magnae sint aegraues: mediocres aliae: aliae leues & tenues: in his remissa,& quotidianae locutionis simulis vox requiritur: suauem,iucundam, laetam. mediocres conten tam & magna magnae atq; amplae desiderant. Eodem modo & sententiet in orationum principiis conciliantes. voce nienem ac sedatam: in narrationibus & confiernationibus claram, aperta, temperatam,d centes: mouentes in perorationibus. similem affectibus: acutam, asperam,incit tam,incidentem crebro in ira: flexibilem plenam,interrupta in misericordia: in metu demissam, haesitantein, abiectam: in voluptate atq; laetitiae effusam, teneram, mollem requiarunt. Quibus & gestus motusq; corporis a commodandi erut,cauendumq; dilige te sine subrustic δ,aut histrionicὸ agamus,& viri boni atq; grauis authoritate amittamus. Hanc vero ad rem utile cumprimis ac necessarium in moce
est, ut iudex & censor aliquis adhibeatur do. μ ληφctus,sidus,apertus, candidus, qui solitario in loco pronunciationis liberὸ vitia indicet, vo . Gisia ce etia praeeat,& quae sint, ac quomodo corrigenda,ostedat. Vnde Satyro histrioni Demosthenem, Roscio & Asopo Cicerone sese tra- , didisse, alioru opera alios oratores in gestus vocisq; usos sume conformatione nouimus.