장음표시 사용
171쪽
De Io temporestyli exercitatio
Rimum in styli exercitationibus
locum argumento & materiae adscribendum delectae assigna iimus : sequitur ut quo 3e loco Se tempore in manus sit sumendus stylus, con-sderetur: cum saepe etiam hac in re peccari Quo tempο- ab eloquentiae Studiosis constet. Quod igi vel exer tur ad tempus attinet,difficultatem non paris -- - uam haec habere consideratio videtur, pr
pterea quod magna hic ingeniorum dissimi titudo atque diuersitas deprehenditur. Sunt enim qui melius cibo iam sumpto, aut etiam cum vino incaluerunt, quam vel ieiuni,vel sobrij scribunt. Et notum illud poetae est: LQuin & Cratinum,antiquae Comoediae poetam , Vinu generosum generosi equi vice esse poetis dixisse legimus. De quo idem poeta: Priscosi credis Mecaenia dolis e Cratine, Nulla placere diu,nec vivere carmina possunt, uuae critantur aquae totoribus.- ulli cum affectibi
Nonnulli cum affectibus rapiuntue, felicio quod cupiunt, exequuntur : & plus calore quodam, quam studio & diligentia proficiunt. Alios necessitas, de negotiorum multitudo
udibus arguitur vini vinosu6 Homerus. . Ennius ipsiepater nunquam nisipotus adama '
172쪽
titudo atque varietas ad scribendum tempus deligere cogit: ubi illud valet, quod trito duci prouerbio solet: Paupertas legem non hasbet. Quod si vero neglecta 'aturae & ingeniorum diuersitate, post etiam habita neces state,certum aliquod & idoneum ad scribendum tempus quaeratur: aptissimum atq; conuenientissimum matutinum esse arbitror,ύ-
ludii; probo: Posces ante diem librum cum lumine. Et doluisse vehementer Demosthesnem reserunt historici, si quando opifico antelucana victus industria esset. Requirit enim meditationem diligentem stylus: ingenij acrimen desiderat: exigit memoriam:animum solutum a curis: vacuum a solicitudinibus: liberum a defatigatione postulat. Neque fieri potest, ut multis vel curis, vel laboribus, viactum, atque fractum scribendi studium disgnum quid politis auribus adferat: unde illa Ouidij in Tristium lib. excusatio: Si qua meis Derint ut erunt pitiosa libellis, Excusata suo tempore, lector,habe. Exul eram,requies mihi non fama petita est. Mens intenta suis ne foret τὸ malis.
Et nec postmeridianas, nec velpertinasti ras scriptoribus conuenire facilὸ intelligitur. Postmeridianas , quia aut molestias alias. aut cibo potuque repletum ventriculum habent,qui λιπην νών ἡ τιαμ su btiles cogitationes Non parit. Ac notatu dignum est, quod Η
raclides dixit: rore quidem pasci cicadas, sed
173쪽
Rimum in styli exercitationibus locum argumento & materiae adscribendum delectae assignatiimus : sequitur ut quo & loco Se tempore in manus si sumendus stylus, con-sderetur: cum saepe etiam hac in re peccarictio tempο- ab eloquentiae Studiosis constet. Quod igiti vehi mo er tur ad tempus attinet,difficultatem non parisuam haec habere consideratio videtur, pr pterea quod magna hic ingeniorum dissimi titudo atque diuersitas deprehenditur. Sunt enim qui melius cibo iam lumpto, aut etiam cum vino incaluerunt, quam vel ieiu ni, vel sobrij scribunt. Et notum illud poetae est: Laudibus arguitur vini vinosuri Homerus. . et Ennius ipsiepater nunquam nisipotus ad anna P Uilfi, Erc. Quin & Cratinum,antiquae Comoediae poetam , vinu generosum generosi equi vice esse poetis,dixisse legimus. De quo idem poeta: Priscosi cne sis Mecaenas dotis e Cratina, Nulla placere diu, nec iuruere carmina possunt, quae critamur aquae potoribu . Nonnulli cum assessibus rapiuntue, felicio quod cupiunt, exequuntur : & plus calore quodam . quam studio & diligentia proficiunt. Alios necessitas, 3c negotiorum mul
174쪽
Htudo atque varietas ad scribendum tempus deligere cogit: ubi illud valet, quod trito duci prouerbio solet: Paupertas legem non hasbet. Qu6d si vero neglecta triturae & ingeniorum diuersitate, post etiam habita neces.state,certum aliquod & idonquin ad scribendum tempus quaeratur: aptissimum atq; conuenientissimum matutinum esse arbitror, illudq; probo: Posces ante diem librum cum lumine. Et doluisse vehementer Demosthesnem reserunt historici, si quando opificii antelucana victus industria esset. Requirit enim meditationem diligentem stylus: ingenij acrimen desiderat exigit memoriam:animum solutum a curis: vacuum a solicitudinibus: liberum a defatigatione postulat. Neque fieri potest, ut multis vel curis, vel laboribus, victum, atque fractum scribendi studium diagnum quid politis auribus adferat: unde illa Ouidij in Tristium lib. excusatio: Si qua meis fuerint n erunt pitiosa libellis, Excusata suo temporcledior,habe. Exul eram equies, mihi non fama petita est. Mens intenta suis ne foret vis malis.
Et nec postmeridianas, nec vespertinasti ras scriptoribus conuenire facile intelligitur. Postmeridianas quia aut molestias alias. aut cibo potuque repletum ventriculum habent,qui κάη νωλαία, subtiles cogitationes non parit. Ac notatu dignum est, quod H
raclides dixit: iore quidem pasci cicadas, sed
175쪽
cum canere volunt, siccas esse. Vespertinae vel ro propterea no probantur, quod animi tum vel aliis districti distentique curis tenentur: vel diurnis negotiis atque occupationibus sunt defatigati: simul etia illa cogitationum s intentio, quae in scribendo requiritur. pluria .rnum valetudini obesse solet. Hinc praeclaro Plato monet,ur, quemadmodum in Solis occatu mundi quasi oculum claudi videmus: ita nos oculos nostros claudamus, e somnum admittamus.
suis ad scri ' Iam verd de loco si quis quaerat : omnino heudum /m liberum illum, & a turba remotum ac solita- Gog '- rium deligendum esse existimo. Est enim μετεκυ maximὸ ἡ sequia: & quae in scribendo necessario requiruntur,facilὸ turba atq; str
pitu impediri solent. Vnde illud Horath:
Fraeter caetera, ne Ume nepoemata cen ses Scriberes V se, inter tot curas, tois labores' Torquet nunc lapidem, nunc ingens machina tignum
Trisia robustis luctantumunera plaustris: Hae rabiosa fugit canis: hac lutulenta ruit sus.
I nunc, oe versus tecum meditare canoros.
Scriptorum chorim omnis amat nemus: γ fuant urbes. Et Demosthenem Plutarchus locum adscribendum procul ab hominum oculis strepituque remotum sibi delegisse affirmat. itaque peccare illi videntur, qui cum carmen vel orationem aliquam meditari volunt, aut
176쪽
in mediis urbis vicis oberrantes: Murmunu perpetuo, rabiosa silentia ro sint, lins exporrecto trutinantur veruea labello. Aut hortos, prata, flumina, & huius generis alia quaerunt, quae amoenitate sua sicilὸ a euara atque diligentia auocare scriptorem possunt. Neque tamen cum solitudinem, silentium & secessum in scribendo requiri assi mo : iccirco si difficultas aliqua obstet,intermittendam propterea hanc esse exercitationem scribendi arbitror. Quoniam enim propterea in Scholis eiuscemodi exercitia in stutuuntur: ut hisce quasi praeculti & praeparati adolescentes, praeclarὲ aliquando laudabuliterque in Ecclesia, curia, foro, locis aliis stare possint: utile est, difficultates illas & ino
commoda, quae sese nobis offerunt, cura, studio, diligentia superare: neque committere. vi iisdem obiectis perturbati, repentὸ atque subito obmutescamus.
Ost materi considerationem,& cur in se
cum temporis, tu loci delectum, bendo tertio μεδos, via atque ratio in scribendo certa tenenda est: &
considerandum diligenter, unde initium sumendum,&quo ordine ac modo progredieri L '
177쪽
Et δ ii v E N et I A Edum sit. Molestum est enim & diffieile, lula
quid sine via atque ratione certainstituitur : maximὸ in stylo qui propterea ple- ' i'. hod b difficilis nimis esse videtur, quo Ipraeposterus in eo ordo obseruatur, saepeque ant8 i n ista n ussu m itur, qu a m materit ipsius
cognitio suscepta : aut argumentorum cum inuentio, tuta instituta, aut alia considerata fuerint, quae in scriptione facili,iucunda, erudita necessario requiruntur. Paucis ergo hoc in capite, quo ordine modoque inscribendo sit utendum, eloquenti et Studiosis
Primeoia Sit ergo primum hoc in praeceptis: ut qui
eauserunt- scribere aliquam vult orationem,alio tempononis ocon re cogitet quid scribat,&alio scribat, diligem omn=η-- terque & penitus cognoscat ea quae tractatu rus est. Est enim leuitatis signum magnum. non cogitare atque considerare velle quid dicturi sinus: difficilem quoque haec eadem negligentia inuentionem reddet , cum nihil ibi inueniri, aut colligi possit, ubi rei aut nulla, aut perexigua cognitio est. Consistit autem illa in tribus: lectione, auditione, meditatione . Itaque qui rei' ad tractandum sci- Iceptam cognoscere, & cognoscere penitos cupit, primum authores illos, qui de eadem . scripserunt leget: Si leget, non obiter, sed diligenter: & leget non semel, sed saepe: ne m
jὸ intellecta proferat: & suam vel inscitiam. et negligentiam prodat. Deinde eos quo maudier,
178쪽
METRO D vs. 3 9 augiet, qui ea quae tractare constituit, intelligunt, & docent,ac profitentur. Neque Cic ro turpe sibi duxit in quaestionibus iuridicis, obscuris maxim ἡ & difficilibus, Scaevolam
aliosque Iurisconsultos consulere. Tum eistiam meditationem atque commentationem
adhibebit, in qua animi tranquillutas, &cuin ipsius rei, tum personarum ne cesilaria consideratio est: ut animo tranquillo, non perturbato, τὰ καδ' αὐτα σμικότα, ,αμῆα, ea quae rei per se accidunt, vel insunt, personam etiam suam& aliorum conis sideret orator. Secundum praeceptum est: Lmaerebia
Considerata iam, cognitaque materia prob8, videndum quaenam praecipua quaestio sit, ad quam omnia argumenta, siue probantia illa fuerint, siue refutantia, referenda. Molesta
est enim & difficilis inuetio iis, qui nondum
cognita perspectaque quaestione, ex locis emere argumenta conantur. Facilὸ vero quaestionem inueniet, qui quae in causa versantus explorata habύ erit: quae confessa, aut controuersa affirmata, aut negata: admissa vel rei cta cognouerit. Tertium. Inuenta iam quae 3. Praesepiastione, de argumentis cogitandum erit pr6-' cognitiois Obantibus, conciliantibus, mouetibus. Quam ' iv ingatισad rom primo γνωπιν, cognitio requiritur lo η'-ς'r' 'Corum, Ut cognoscat, & defixos cogitatio Τne eos locos habeat, ex quibus argumenta simi inuenienda.Vt enim venatores, nisi fera cognita latibula habuerint,frustra sese ve-
179쪽
aso KL O QI E N TI AE nando satigant, & vacui domum redeunt: ita qui argumentorum quasi cellulas & domicialia ignorant: magnos quidem, sed sine fructi, in inueniendo labores suscipiunt. Hanc secundo locorum γνῶ p, cognitionem eorundem seraοιο inuestigatio sequi debet: ut locos iomnes percurrat eloquentiae Studiosus: ita quidem, ut initium at τάσεων, attributorum& circumstantiarum locis faciat: deinde ad Statuum locos, Mab his ad generum causarum proprios prQgrediatur: postremo ad dialecticos de communes accedat. Quartum .col l ectio nis est argu in entoru m. Non satis est nosse & scrutari locoset verum etiam notanda sunt & conscribenda illa argumenista, quae nobis sese offerunt. Quemadmodum
eri in quae in casses inciderunt ferae, stipe vesnatorum vς negligentia, vel timiditate euadunt: ita quoq; nisi diligens argumentorum. collectio & notatio instituta fuerit: argumenta ant/ nostra Θ memoria effluent, quam ad usum transferri, & in dicendo adhiberi poia sint. Quanquam & eam haec notgndi ratio φtilitatem habeat: quod argumentorum inde numerus atque copia deprehenditur, eoque facilius delectus instituitur. Facila vero, etiain magna argumentorum cum multitudine. tum varietate, quae inuenit ex locis notabitis
qui secundum triplicem orationis finem ea distinguet, 3c quidem seorsim ad proba dum. R fidem faciendam accommodata ponet: se-
180쪽
METHOD s. 3st paratim, quae ad πάθη, animorum inflamma.ἀtionem pertinent.consignabit: seiunctim collocabit -δικα, quae delectant & conciliant. Quintum quod inscribendo obseruandum, s. Praeces iu κλογψ, delectus est argumentorsim. Quoniam de&LIm ar- enim non numeranda, sed ponderanda sunt argumenta: nec paginarum multitudine, sed bonitate orationes sunt aestimandae: multa quoque, maximὸ ab ingeniosis, non solum utilia & necessaria, verum etiam leuia 3c nugatoria colliguntur: & in illis ipsis bonis alia
aliis sunt praeferenda: prudentia requiritur,& necessarius delectus est. Itaque videndum est primo, quaenam vicina & vη--ρα , Oppo tuna, Se rei praesenti conuenientia, aut ab ea- 'dem longὰ remota sint. In deliberativo genere quatuor potissimum ex locis: causis, adisiunctis,comparatis,contrariis argumenta sumuntur, quibus utile, honestuin, facile probatur : delectant Sc conciliant, qu*e oratoris Prudentiam,virtutem, beneuolentiam declarant: motus dominantur: spes emolumenti, laudis, gloriae: metus periculi, turpitudinis. infamiae, aemulatio, misericordia,amor, o diu, inuidia, ira, indignatio. Generi demonstrativo, , Opportunus est maximὸ causarum locus, in quo causa spectatur efficiens . - virtus: ὀe adiuuantes, corporis & fortunae commoda : & essectorum, qui actiones, opera 3e facinora praeclara suppeditat: & consequentium, qui honores, praemia, Se his simi-