장음표시 사용
51쪽
tus aliquam specialem rationem honestatis in te praeis
a Communis tamen sententia asst mat in hoe gobio obedire subdit tim debete. Quia superior, eo ipso quo superior est est in postessione piaecipiendi , & subditus e si in Obligatione obediendi. Et go ut in aliquo particulati ea se subditus a praecepto superio iis excusetur,ollen Aere debet supera orem non recte peaeeipite Ergo
π eap eae tenore, verba mandata de sentent. exeom vacat.
captinum. ι66 l an Sanchidsi. 3 3. num. 3 . & alis plures, quos reserunt supradicti Doctoi es, spectatu et uterque San. h.
3 In hae igit ut grauissima quastione dicendum exi si mo eum Doctoribus nuper relatis , quoties praeceiartum supeliotis sae .ll imo negotio impleri potest hoe est, ab ' .e detrimento tui, ve i alterius exequi te debe te,eis dubius sa de eius honestate Quia tunc nullus apparet titulus hone stans O mi ilionem piaecepti.&subiectionis debitae sopiti oti equos en in i lud pta,ceptum videatur tibi contrarium diu in hoc te e xcusare non potes ,dum non probes elle contrarium Tibi enim incumb t onus probandi illicitum esse, non auiatem super toti ineumbit ones probandi esse lieitum. &honelium .hoe en m ius semper praesumit,& supponit Item super tot pia ei piens exi illi Daudus est ii dicare se praecipere posse. Cur ergo iudicium tuum dubium se petiolis iudicio cello vis anteponere a 4 Neque contra hane com Iulionein Obstant argu menta pro sententia vasque et addυcta. Non primuin.
Nam esto superior non habeat tua praecipi odi illicita;
habet tamen ius praecipiendi quae sibi licita videntur, dum non consat de tui pitudine , eis tibi illici a esse osse tantur; ac proinde eum dubitas de honestate male. tiae impet atae, no ex tuo iudicio, sed potius es eius iudicio honestas piae eepti, & eius obligatio mei teda est Ad seetin dum tilpondeo ὀ ibitantem de praecepto, an si impositum,illo non teneri quia noti sessicienter proponit ut at dubitans de eius honestate tenetur:quia
honestas praecepti l on ex tuo iudicio dubio, sed irsu petiolis iis dicaci cello sumenda est. Ad teitium sat eoi praeceptum superioris non posse per s. sacere licit uin, quod al as illieitu erat; de cons quenter non posse sacere, ut licile obedias, s practi eddubita, illicitu esse obedite. Sed quia stat te piaeee pio habes rationem esse acem deponendi dubiam illam eonscientiam, S existimandi esse lic mi quod tibi illi elium sese offerebat, id o poti imus dicere praeceptum supra toris posse per aceide.saec re licitura, quod aliasilicitum erat teneri autem deponete hane conscientiam doeet optime Nauar. si quM autem,de panis ..ist. .
tract.3 au'.Bnka s. 1 .nkm. is s. Si tibi va et udinatio, vel alio impedimento laboranti & dubitanti, an tene ris ieiunate, uel ossietum diuinum persoluere, l/1 atus praecipiat, ne ieiunes, aut ne recites te polle di debere non ieiunate, quia preeeptum superioris in eo dubio interpretatur te obligatione legis Ecclesiasti eae non teneri. Secundo in sero teneri te obedire Prae aio, in iis , in quibus dubium est solum, an exee dat suam potestatem, quia vi bene dieit Salach una num . . minci . rem potestarem habit luperior in ea . de quorum honestate dubitatur. quam in ea de quibus dubitatui solum,an excedant limites suae toti ldictionis 6 Ad plenam intelligentiam supiadactae . doctrinae multiplex dubitatio cnodati debet. Prima, an intelligatur de omnibus subditis. Seeunda, an Lbditus dubius de honestate piae eepti, teneatur inquirere doctos. ut dubium deponat. Tettia, an si si petior simul dubitet, tentat ut subditis dubius Obedire. Quarta , an subditus teneatur obe3ire . quoties ex obedientia timetur magnum malum plos Ilum, vel
Quinta , quid si malum . quod timetur, non sit distinctuin a re praecipia , sed ip a tes praec pia molesta, Osre rosa fit 37 circa si imam dubitationem, an scii cet obedien tiam in ean dubio tenean tiar o innes subditi praestaie, est disse ulla, de telisti os, . ram religios totum sunt subditi talione professionis emissa, seu votorii simplicium constitis en tu religione. Praelatusque nihil aliud praecipere potest, nis ea, ad quae religiosus per obedie. tiae volum se voluit adsit inget e. Ex quo videt ut sequi in casti d tibio non l. niri soblituira obedite. Quia, ut ex materia de voto sup p .no , cum eommuni sentetitia remo tenetur exequi rem ill m,de qua dubitat, an votum ad illam extendatur, quia hoe est idi m. ae dub tare de volo. in quo casti libertas possidet, de ii adit I ho m. Saneh l l. 1 d M ινim. Hy. .num 3 .-issem lib. . davata,cap. I niam 31 soan Sanch dii'uι.4 3. λώω i. s 4. At religio sui dubitati, rem sibi piae ceptam ex ira iurisdictione in t taetati esse. dubitat an se. m votum ad illam se extende. ii. Figo non tenet ut obedite. Dices teneri obedire quia voth religios habent a d. iunetam traditionem, ratione cui os religio habct ius, S dominium in religiosum,& talione huius dominas,
de potesta iis obligati it obedire in casu dubio, st emiti melior eonditio Plaetati piaecipientis , cum sit in pos-
sed conit . Tota haee posses io ortum habet ex voluntate religios. Ergo non se extendit ad ulta , quam ad ea, ad quae voluntas religiosi se extendit Cum ergo eius voluntas nunquam 1ideatur exiensi ad easti ira dubium, die ei, dum est,in illo obligari non polle. Neque obli it, si dicas , Praelatura non piaecipere res igioso cxiutisdictione accepta per totum, sed ex iurisdictione data a Ponti Me: nullus enim per votum,quantum Hissolemne, potest alteri tu issi isti nem in se ipsum da ieitum quia non potest per votum dare alte i vim coclei tam, sine qua nulla est iurisdictito, ut ii assit Anton. Fab. in ι. isagio raris. i L Uri iuris h. omn. , a. di cotistat ex I D f. ue os u. a en, man9, si iuri alio. Tum ei iam, quia iacta regnorum . N publiearum rerum diuisione, potestas ius dieendi . S tittisdictio tota res det penes principes foedo Mouρ, incit. In ID.de iuris naturalἰ.i a ,.hac aurem . de verre; tare ρntielaianeo. l. tay a. i/on orconsistit ρ incip.3e tradit optime va'. 1 2 ιom. 1. 6 'ne i ε ε .nAm. 6. 9 18 ) praecapit et go Prae attis religioso ex tutisdictione aliunde accepi a. quam ex voto sellieetar tui isdictione data a Potifice, qua iurisdiictione nori videtur
52쪽
videtur ptiliandos Piae litus tu easu dubio. Nun .ln- quam ob tat huius nodi dictum, ut relis loths in ea ludiabio debeat obedire. Nam esto Prae I ui tegulares habe, ni in suo, subditos iurisis chionem sphii ualem datam a Ponti see,tion tamen illam hebent ad alias ma. leti as,praeter eas, ad qua, religioso tum vota se exteri detum. cum ergo plobisum sit,uoia nunquam se ex. tendere ad tes Gubias, ef ieittit neque ad illas esse obligatio em ex uitii dietione pontifieis. 3 Haee tatio videtur ρλbabile leddere. religio umVere,& ptopi, e dubitante de honestate rei placeptae. vel an excesit superioris tui isdia tonem . obligatum
tinpiobabile videt ut Abbatillam tacin posse ex voto obedientuae obligate inonia lim ad aliquid faciendum itiosi dubio de honestate ope tis iniuncti. Et constrimat ex differentia voti, & legis: nam obligatio legis
cibo oriatur ex alterius v 'untate de potestate ex eIus
iurisdictione metienda est. At obligatio voti,dc consequentet ex illo dimanantis praeuent,seu iurisdicti.nta in illo iadicatae,ciam pendeat ex propria volutate, ad intentione,& hae non videatur extensa,nis ad -- te iam celtam,quana' aliud non collat, neque etiam et .as tibi gatio extencitur. Plobatique potest, quia actus praesumitui ira se aus. vi minus quam fieri pociis fit agenti onerosas, tradit Menochius naultis rela.
tis de ἔν Ampr. lib. 6. tota p asimpl. 9 Ergo professio religios non est piaesumen ta extendi ad obedientiam in casi diabita. ite .n in impo uenda obligatione stricta est interpretatio socien ia,cx f. quidquid aut gen ofae τοιον silet at . ibi, sema ιδε Mahirigenda obluat.onis c usa dictum s. a ris paciam expri atur, onusem esse
Iretin4ν.idemque di sumitur ex capax parae,ri cess-bias. ubi Abbas n. a.O ai sumi voventem se minus suam possit lauare,& ideo ginita ibi sn diali si ciendam ς ite pio vovente bonam interpretationem. Si ergo pro vovente saetenda est in teipretatici, non debemus .mi male ad visum dubium se extendiste de consequeri et neque tutis i ctionem a Pontifice datam ad i l lum dubium eas m si extendere , cum non detiuiisdictionem ad aliariuam ad ea, ad quae vota se
Ei See uia a dubitatῖo ea. an teneatur subditus dubitans de honestare piaeeepti eontule te doctos, s comis mode po dit, vi videat an ho estum siti Responitet Thom s Melier lib. c.in Deca . cap. 3.
hue Hob ins a.x Ho. .ar iast stanti. 2.corollar. 2.pag. i s 7 o. Mouentur. quia cisseium subditi no ast praecepta examinare sed exequi Suph tiot enim tenetur vi dere ηι id impetet, quasi pro subliti, rationem redduturus subdit i autem non tenetur res obedire obedien-riailis Oea tauio 1 sancti, Pratibus commendata .
mo, teneti sublitum ii commode potess,diligentia irance: e,ut certior de honestate piae depti existat,quata Praelatus non ea scientia . . ut ubi ita te, probi ateque pollet. quae subditos cibit alet, piobabiliter opinari rem im vera tam hi, ne flairi esse. Nam in hiic casu elarum est nciri te eri .aliam inquisitionem sacere. Moveor pri 1id, quia haee inqui stio , 5 obstat obedientiae
debitae cum ex illa non omi titur neque etiam repugnat eius persectioni , quae solum in eo consistere pomtest .ut integie .prompth. de sine ulla dilatione praeeeptatra executioni madet ut, qG1ndo tempus urget prae cepium exequen li. Ergo dum non urget tale tempus.
sed datur loe inquisitioni, latio natu talia dictat, ut Ford da castra Stim. AIor Iara L
apponitur. Nam ea post, state competiet ab dii iis
Di latonian esse obudiendum,ac proinde iam inqui ii. tu, pio a. si ad vitandum inalum .ialtem matella iter. Secundo negati non potest talem inquisitio rem veri tatis bonam esse, dilagri ut enim Don ad quaerendas exaeulationesi taedepti, ted ad tecui ius i lud imple lum, di eetiitis deponesta duritum de istius liotiestate. Ei-go non potes ei te eontraria obedient ae pei lectioni, cum una virtu ad teli clanti tra iacita sit. Diees talem
inquistionem bonam elle .no tamen siibditum obligatum elle uiam facere. Quia munus subditi non est in8uitere, examinate praecepta, sed illa exequi sed contra .lieti munus subditi no ut examinare praecepta si petioli, quando de it Iis dubium non trabet; at ut casu gubio qui, ab illo hane cibi gationem abstuliticum l .ec obligatio cuilibet dubitati de liti ne state praecepti insta sit, ut i rudentes operetur. Et consilio . praeceptum superioris esse eius esse no potest piccepi O di uino, sed quid o qitis dubitat de obligatione pracepti diuini,eo q ὲdd videt ut alteri praecepto naturali repugnare,debet necessatio inquirere. S in ut stigata,quatum commode pi test, quo snam si exequendum neque talis inquisitio obedientiae obstat. Eigo etia quando dubitat, inpia captum superioris hone itum sit, vel contrarium alteii praeeepto diuino A bet illud examinate. Irem superior non habet in Loditum esse eius ius imperandi,neque subditus maiore obligatiotiori Obedien si, quam habent eo mugcs in tet se sed cum alia ter illotu disitat de matrimonis valore, tenetur pliusquὸmdeb: tu reddat diligentiam facete .ut velitatem cogno dat, vi tradit ipsemet Sancti. Ergo etiam similiter tenebat ut subditus. Quλd si dicas propitum coniugis este examinato. an nisi i monum 3 validum sit, non tamen esse subgiti propitum exainmare,an recte superioi piae eipiat. Est glatia dictum, eum de hoe 1 tquae . ita , de cum in utroque casu si eadem obligato. Ideo enim coniux dubitatu tenetur examinare sit potest , alotem mattimonii, antequam reddat, ne se exponat petieulo accedendi ad non sua n, e proinde sa-ciendi aliquid in te illicitum. sed subditus dubitans
de hon. liace piaecepti, is udque non examinans exponitur l.ericulo essetendi aliquid illicitum ita te. Erago ratione praecepti excus.ti non po . est ab hac diligentia piaestanda. Adde quando exeeutio iei praecepit disserti potest, de minui malum timetur ex dilatio M'. quam ex prompta executione, dinc reo latri e se exeis cutiorie mandari id γnee examinetur, nobediendum sedoeet ediptes, e Th. Saneh. tib s. in Decal.c. 3. s. cum Cosaur.ruleccatum.3.ν. ad L, Ergo a sorti ri examinati Aehet praecaptum, qualido eius e ecutios ne ulla tiligi essione disserti potest.& ita tenet Alex. de Neuci ea sicut is n. 98. da Draiin. Hostietissumm . tu. de poenit. 6 qaia δενώριva,υρνί. quod si probabilirest dubita ι. Angel. υrib. Miltim , n. 8 Rosella 3bid. n. 4.
a Tettia dubitatio est. an easu quo supelior dubi tet de tepi reepta , sόme lieita. uel ex ce lens limites suae poteli itis teneatur subditus seiens talem dubitationem ei obedire
Et quidem si hoe dubium perseueret post factam
diligentiam a Praelato de veritate inuestiganJa. uelius esse debet teneti subditu obea: te Quia tuoc praelatus legitime imperat .eu se habeat polletiionem imperandi.& dubium subortum vineere non possit scut coniux, qui bona fiae matrimonium eo traxit, & postea dubitat de eius vi fore. Act, diligenti, a vetitatem inue ligadam. si adhue dubiu, manet,pote a petere,&ten 'tur alter redd ie, ut ex communi sententia dieiis mus inius Δ obluationa ebriclum. Limit in ga tamen
e 1 haec doctrina ad actiones quae alteri subdito molestae Se onerosae non sunt. Non enim eum hae dubita. D tione
53쪽
tione superior indie te bellum poterat, neque subdi- temetitatem agnoscat,quia non tenetur parere praec tus disebat obedire. debet enim luperior in rebus p ci.tam ex palle tei piae ceptae, quam ex palle praeci- damnos soro latuet esse certus de iustitia. piemis temetatio, e peticulo io. 1e ita doeent Petrus 1 a Veium ii nulla facta diligentia Praelatus dubus de Ledesma a. ram umM. triactaι. s. p. i P conclusa I. de honestate tei praeceptae .vel de excellii suae iurisdi. Banne, a. . o. an. i. aus. 6. conii 3. Tnomas ctionia impete ii alicui videli potest etiam in hoc casu sine heriis c. in Decalciap. 3. n. 2 i. Salas a. a. quast. 23. teneta 1 Atium obedire. Primo quia ex huiusmodi tractat 3 di p. te sest 16. in fine,n. ar s. Man. Rodii l. dubio non interiumpitur pollessio Plaetati in subdi- i. om.6mm.cap. II 6 conclus- .nmn. ε .a aedis. tum. Nou enim ex eo quod dubitet,an res quam vult i Neque obstant in cAntiatium adducta Non peti
impetate . a Iure licita, vel iiij eita, vel eius iurisdictim cini m. Admitto enim non interrumpi possessionem mem excedens,desinit esse superior neque ubinde luta superioris iti subditum ex tali dubitatione , quia illa dititi subiectionem amittit. Ergo laticine huius posse 1- dubitatio non attingit possessionem , quam super tot solus imperare poterit subditis In casu dubio. Secun- habet, hae e e lim nunquam suit in subditum ad res,dὰ Ie dui, itans non dubitat d. dominio.& possessio- quas superiot dubitat esse licitas, vel eius iurisdictio te io subditu,sed an eius dominium, & posse si ici ex- Dem ea cedete. 4endatur ad talem materiam At quando coniux. v g. Ad seeundum respondeo eo ipso, quo superior du-tion dubitat de matrim ani j vitote . sed an possit. vel hilat de honestate tei, vel an sit excedens sum irail non posite Hiere, eo quθd dabitat .an habeat aliquod dictionem dubitat de dominio. di potestate in subdi. impeditnentuo, e stitatis vel assinitatis denud conita- tum, i md certum supelioti debet est e cate te domictu .altet nou dubitans reddere tenetur, li debitum ab Dio , de potestate, eum hae limitata sit ad praecipien- illa petauit, qa anihil iniustum ab illo postulat ut, Ae duin ea,quae honesta sunt,sibique sic apparem. quia alter no tenetus ut hae dubit tione se impeditum ' Ad tertium dieo,subditum latione obedientiae su- reputare,ut multis relatis docet Thom Stach. M si daaebus co I a p.ε la .re pt ecipue a n. 7 Tarti 1 subiaditas dubitam, itine licita rea sibi ni data, o dite tenetur .etiam nulla diligentia facta ad cognoscenda vetitis em secundu plossibilem sententiam:quia posse so Plaetiti ex eo sat subditum ab hie diligentia. Ergo etiam poterit exesate Piaelatu a simili diligautia pria standa Quarth demus teneri Praelatu diligetitiam facete ad inuestiganda vetita e i scut possidens aliquam rein, u dubitam an sua. uel aliena sit tenetur diligentiam iacere. xnrequam rem alienat. sed sevi si huius inussi dubitas de facto tem alienaret,imeret alienatio,
quia possessionem,& dominium ineertu, quod habet, tram scit in emptoreula similitet et sapeiicit male faciat, imperans subdito absque praemisia diligentia dec gnosceta vetitat Mat imperiu tenebit .Quinto obli gatio subditi obgdiendi Praelato de sumi non dabet, ex e suos Praelatus dubitet, vel M dubitet da tionesta te rei pi epta. Nam si subito eonstat honestis,iinam rem & aullo modo sufetiolis tutisdictione exe edentem piscipi, tenetur obedire,ut optime dixit Thomas Sintuea tis scin Uecas. c. 3.v. 11 etiams supelior dubitando impar quia dubium illud Proeedia ex errere,
qui obstrue tian potest obligationi subditi. seut si Vitexistimae ex et tote subessa matrimonia impedimentum .perat tabitum ab uxore, male petit;at uxoreet-th se leni impedimentum non esse reddeIa tenetur, ut
svra a m. Scontra vero u superio I impetet rem inhonestam, etiams ipsa existimet hanestissimam esse,
non debet subditua obedite. Ego oblitatio subditi ex se ipsa, & ex eius iudicio, potius quam ex iudicio
superioris metienda est. Hanc sententiam tenenturi meo iudicio) docete qui ea niugi dubitanti de mattimoni j valore, Ac debitum patenti ab altero eoniuge, docent reddendum esse. lj sunt Colduba sism.
a 3 Nihilominus vetius exilliino in hoe easu subdi. tum non est obligatum obedire . imδ neque posse, si ipse subditus etiam dubitet. Ratio est,quia offetum superioris est examinate honesta: ε, dci aequitatem rei praeceptae,eum de illa dubitat .na se etiandi periculo exponat imperans quae non lirent. Ergo si absque hoe
examine praeceptu impona ,ciun te trietatius impos
tot si, subditus non teti et ut patere, lino nec potest,si petiori debitae ,& in eius leuerentiam posse habete suffieientem ratione deponendi flubium quam rationem non habet superior in imperando. itςm cum ex parte subditi,& ex parte superioris praeeipietis est cintentio, di dubium de honestate praecepti,& obligatione illius; ius pia sumit pro superiote,non pro subdito. Ad quartum dico, superiorem non solum debere 3iligetiam facete ad cognoscendam honestatem prae-eep i. se I dum sibi de tali honestate motaliter non constat, non poss. praecipere a quia solom potest ea quae honesta sunt,quaeque sibi talia apparent. Ad quintum relpondeo , ad valorem praecepti ex patie materiae unum e duobus necessatio te quili Primo te qui titui honestas illius cetio cognita a subdito, de hoc suiueit. t praeeeptum teneatis in hoc casu ex iudicio subditi insurgit obligatio praecepti. Secundo requititur,de suffcit ad obligationem, quhd superiotcosnoscat probabiliter rem quam praecipit, honestam esse . cie suam iutisdictionem non excedeto, etiam si subditus id adaequale non eos noseat, quia dum nihil
in comtatium apet te cognoscit,non habet ius se eximendi a superioris praecepto.
i s Quarta dubitatio est, an subditus teneatue obe. dire, quoties ex obedientia timetur non leue danum proprium, vel alienum in honore, sama,diuitiis, vel vita , ut contingit si superiot te interloget de delicto tuo. vel alterius de dubius si .an iuridice interloget
iam illud dimnum plauisum est a superio te, & illo
non obstante praecipit. Ergo debea Obedire quia praesumeta debes superiorem iuste Haecipere, ne i s iudicii temetatis teus. item si eertd tibi constat et superio-iem iuridic praecipere, tenebaris veritatem fateti. Ergo etiam eum dubitas,teneris quia in utroque casu superio i est in pnsessione piae ei piendi. io Nihilominus direndum est .in tali dubio te non esse obligatum praecepto. ita aliis relatis Linus M. a.
Ratio est, quia subiectio.& obed entia debita supetioli non tollit ius. & possessionem tuam ad altius in bonis fortunae, honoris . de corporis. Ergo non est aequum te obligare hanc pollelsionem mittere in te magni momeli Ob obed. emia qua dubitas, si debeas.. Possessio
54쪽
P. asscisio enim tua, S: alterius eerta praeualere debet si uri .es s ullussioni aliquo modo dub ae stipei totis. item saepe praecepta Eeeles ast ira cetra cum gi aut de- 4
tr mento propito, vel alieno no solent Obligare, toti non Obligabunt dubia. lmd addendum ex illimo, si obedientia in alterius graue damnum vergit,no Glum te non obligail .sed Deque obedite posse; lecus est, si solum in damnum tuu cedat tunc enim quia potes cedere iuri pioprio etsi obligatus non iis, potetis Obedire. sicut enim superior poli tilet ius imperanci etiam alius possideti is in suas bonis iniquum. Ergo est obseruanduin ius superioti, dubium laedere ius certum altet in s. Et ecinfirmo. Quilibet habet ius iussitiae ne laedatur in cicinis absque mam lecto titulo, qui tibi non est,cud ιbitas, si1 petior habeat ius impetandi. i 7 At laticinem in contrariam res,o..des,etii supetiorem praesumas iuste piaecipere, cum tamen de hoe
non sis incitati ter certus, non tenetis possessionem
certam in tuis bonis amittere ob se tuandam superio ris possessionem in materia dubia. Α l eonfitiationem te uni deo superiorem in utroque ea su iuridiee praecipere , di post cisionem plaeeipiendi l. hete;at te non ollis oblieatum obedite in casu dubio. Quia possessio tua. vel alietius certa in bonis Iortunae,li inoris N corporis praeuuet supelioris ros sellioni do matella dubia I eiti pro supera oleost iudiccandia M, e timi pto subdito,quando cςtera paria situ, quod in praesenti non contingit a cum damnum tibi. vel alteri ex libedient a obii eniens graue iit,& certum. M sit et toti se te nullum obueus at ex eius o. eis dientiae omissione.
18 Quinta dubitatio est .an si piaeceptum super totiest tibi nimis molestu D, de dii ritim,& dubites an pollit impnnere teneam ill 3
videtis teneri quia onus,& molestia illa non estabent a praecepiti, sedilem eum te piae epta, & ab illa indistinctum. Elgo e 1 in ea su dubio obedire de beas supetioli ob p. illes sonem . quam liabet praecipita Gobluitus es in pi senti obedire;aliis nulla esset certa regoia obedirndr in casu dubio. Et eonfirmo, ideo quando damtium graue tibi, vel alteri obvertit ex Obed sentia excit sarit Ohe ire in casu dubio, quia pos-s tri te, illus, in quibus damnum pati debebas,& possessio eεrta non de bot amitti ob seruandam superioris dubiam : at in p aesenti tibi niin fauet postesio ulla,
cum n m sit alleolus dissiticti ab ii semet praecepto, quod possidet. Ergo. velum se tu hoe sit sitit probabile in aequie stere potetis ccimmuni sententia te excusanti obedite. Quia non videt ut consonunt te onus graue certλ subite, de
quo diibitas.cui tibi pota imponi, iugis enim Chiisti
suave est, & Onus eius leue. Non videtur autem ita
elle, si te dubit ratem de potesta e praecipientis obligates in angustia, eo mici ob sertiadam eius possessionem d.ibiam. Et ex hae ratione solliatur contratium
sundamentum. Non enim possessio in re d bia se t- nandi est eum graui onere. Ie molestia.& ita tenet re latis Medina Aragon, Lopeae, qayto, Oto. vega, R
ΡvNc TvM XIV. An milites dubitantes de tum tia belli possint,& debeant principi obedire.
per totis quae latio non adest in milii ibus alienigenis. de eo ni eq. temet milites lania sobduitenenim inueni
' a vetiam in hac re existimo primo , tam subditos, quam non subdi os, si dubium halleant iandatum de insus i ta belli tisi teneri, imo Dee polle militare,quousque exaloen,quamu commode possint praeua utant. Moueot tum tib lationes superius di stas, quae in i irae. senti casu utpote grauiori militant.Tucia oe piaci Pue, quia quando cetium est ex tua obedientia damnυ in tibi. vel alteii graue esse sequendu non tenciis stiperiori obtempeia te .s dubita ,an legitinὶe praecipiat,ut Puncto piae d aiab. . diximus. Xed ex bello stati illima tibi,de aliis damna debent obuenite,non igitur debes obedite. s dubita .ati princeps legitime plaeeipiat.Et confirmo .s subditi lationabilitet d tibi tantes de iniustitia belli nullam diligentiam piami itere tenemur sed pollunt audito piqeepto superioris statim aequiescete ; sane Tuteae, & Sarraceni sequentes Pi incipes suos in. bello contra Chiistianos,apeetato, es iniustitia excusatentui, de carnasces martyiuidi mi bies crucisgentes Chilitum, qui a nullo modo est die: ndum.& in hae coelusione et edo neminem distentii e polle. 3 Secundo ex illimo , quoties subdito non se olle italiqua gia sis,& bene sui data latio dubitandi de iniustitia b ub tenetur dubium, utpote situri um,& inane deponere,& iustitiam belli piae umete.& militare Ee in hoe sensu dixit D. Auguli. cap quid tu an/ν,1 3 q. l.
in sin. virum iustum beἰ late poste sub Rege etiam saeti lego , si quod tibi iubetur, vel non est contra Dei
praeceptum. vel viium sit, tertum non est. Qii a dii meetitis non est subditus contraiiari diuino precep O. praeceptum superioris, praesume te debet illi esse eon- rme. Et in hae materia belli est res elatior cutia enim
grauissima sit, lard est prasumendum absque s usitaciente examine iustitiae intentari:quae iustitia etsi non appareat militibus, praesumenda est. Alias teneten At
Plineis es rationes bellandi omnibus manifestate; quod est grauissimum in conueniens, Haec ratios meo iudicio. probat non solum subditum sed etiam non subditu bellare poste,quoties non se illi osseit grauis aliqua ratio dubitandi de iniustitia helli Et lia in hae te nullam esse distino ionem de stulitibu, subditis.& non subditis, diximus ius ia49. 8.
a niani acci. Et insuper probo nullam esse posse distincti nem Nam vel utetque miles tam subditus quam
non subditus habet taliones dubitandi de iniustitia bene Anditas, vel non habet y Si primum dieas,nul lus potest absque examine Reho obedire, quia spolia- te alios bonis sol lunae, honotis,& uitae ob se luandum
55쪽
nis Liperio iis dobrum .initistitia maxima esse . deiur. Si securi sum dii ax,euilibet lieet tutionem iminia, iun- datati ,seu f. iunii lum, L ponete, , contra alium Ope
colini m. 1 in tententia Caietas . .. . quad. i 69.
. vi lubditi dubium deponam militate s ossint, non indigent praecepexpieso supericlis, sed sis scit velle supi molem, ut omnes milites neeessarii bello se ad se libant. Et sola
enim hae volunta: e qua ira voeat bai .eh. tacitum praeceptum pollo uiti bditi d..bitim deponere, re milita. re. Sed haee voluntas non arctat subditos ire bellum, cum qui bbct pcisIet abique peccato illius executionem omittet e. Ergo si subditis e si esseax ratio deponendi dubium etiam cssoax erit noti subditis. 4 Obiicies prclnb, Ergo quilibet miles poterit iam uni p. tti te a scribete, iam alteri, si praesumere potest, quemlibet Pririeipem praeliantem rus te praeliata. Respond hoc intelligi non piasse de militibus sub gitis i ii etiam io aduersam patiem inclinate non poscpere 2 certam. i stilo. n. C. loan Sanche et aisp. a.
1 Age te contra set upulum non solum licitum,sed
Luda. 1ie elle est sere omnium sententia ut constat ex Doctoribus itupet telatis,& ex Nauari . tina .rat d. s. n. s. ω ca . n. 18 s.ct c. si vis amem,dι poemι. as.7,n.64 4 h. Sancti in Decalib. .c. t o. n. 8 . loan. Sanch. disp. l. a num. 7. Ratio,quia serupulus non tollit iudicium celtu .vel piobabile de honestate actus, saltemper principia exta inseca, seu ex authoc itate aliorum; lichi illud iudicium suis et aliquo modo,& qua si de sis tenebris obnubitet. Alias si tolletet iudicium, iam non est et scrupulus,sed dubium. Si ante ergo iudicio cetio, vel probabili de honestate actus,elatii est stare firmam regula honestoe ope iationis. Ergo potest se illiserii pulosus consor mate. Quod a u. em hoe sit laudabile ,ex eo conuineitur; quia oportet huiusmodi dubitationes,& sormidines, utpote si uolas,& sine rationasti boitas sedare r nullum autem esseae iuvi remedium sunt obelimen la: sae maieitatis, Ie inobedientiae. So- inuentii potest,qua si illis sei upulosus non aequiescat. slim et gii de milii thu: utraque patii praelianti alienigenis potest essed unii . . Et tune distinguenduin est. aut bellum est aggi essivum,aut de iis uum.Si aggles
suum se . emeaciotes laticines, & fele conuincentes
debent milite, habete .ut se possint ei patii ad selibere. Quia stat pro eontiatii parte mirossio, se in dubio non debet spolia miseeus velo dieendum, quando bellum est solum de eos uuira. Obiiei - , seeun3Λ. N mini pollessio item sussi agari, cum Prine eps eo iplo quλd bellum indicit. priuat al. teium Plincipem i are possidendi. & ad ex utionem sententiae a se piolatae procedit bello. . Respondeo lententiam in iudicium unius Pi incipis, alteri non subiecto praeiudieare non poste, neque tale ludietura dieendum est proprie sententia.cum si contra inauditam pal tem,& quae ncin tenetur colam ipso Comparete.Ex quo fit ex vi illius non tolli possidenti possessi Inem, Ut latius illo ptiincto τ stiper.disp. dictu inest, se docet Salassam. a. ιν es. 8. Aspime. m. a LO16. eirea sitiem. Pro pleni iti intolligentia huius Hisputationis de dubia conseientia,inquiti pollet, an dubium tutis, vel icti sumeiat in materia ittegulatitatis,ut quis irregularis censeatur. sed quia haee dubitatio in materia it- regulatita is 1 bi vendieat proprium locum, ibi discutiendam temitio.
PvNCTUM I. Quid sit scrupulus, & an contra illum quis agere possu
i Definirιν se putas. a Contra servAliam affera licitiam,s titia ibile est. 3 Proponiantur quaciam obiel ian/ι. Fit illi, satis. Missis variis sententiis die endum est cum eommuni , serupulum else te .uem suspicionem, seu existimationem ex leuibus lationibus Otram, qua quis inducit ut ad oedenssum , vel dubitati. dum esse peccatum,quod leuera non est ita Vasqueet
Elgo. Adde non solum lieitum de laudabile elle . sed aliquando obligat otium,agere contra scrupulum. videlicti, si ex anxietate scrupuloruin graue damnum salutis seri pulosus pateretur, aut se ossicio proprio praestando inutilem redderet,aut a communione, vel consessone , di ut alia acti ne sub praeeepto obrigante
Ex hae doctrina constat necessarium non esse depone te scrupulum,ut recta si operatio elim enim situ pulv lvt dictum est non eonstituat dubium formalia ter, neque tollat assensum oppostae partis, nihil obstat rectae operationi:& ita tradunt Nauatr. Uasqueet, V
lent .vterque Sanehe23e alii β. a. 3 Sed obiicies primh, cap.per tuas, risim .vbi quidam ordinatus ab Episcopo , qui Hirebatur Simoni
cus perti attitur in tu epto ordine ministraremon tamen ab eodem ulterius promoueri nisi deponat et i rem, qui error ex conseientia nimis serupulosa orium habuit, ut ibidem diei tuti Ergo Aeere eontra scrupulum . illo non Aeposto,non licet. Respondeo se ordinatum non habuisse serupulum, sed etrorem,etsi talis etror ex conscientia se lupulosa
ortum habuetit. Agete autem contra conscientiam erironeam,errore non deposito.malum est quia tollit iudicium certum,vel probabile de honestate actus,ut in a.disp.huius tract diximus. Non tam ε est malum age te cotra scrupulum, illo non deposto quia scrupulus, cum non sit iudicium . se 1 quaedam leui, suspicio, de imido,non tollit assensum. vi autem serupuli non veniant in errotε,debemus illis in ptincipio obsstere. Obii elo seeumili ean is sitioni Misenum. excom.ubi colo et dubitans de matrimonii valore, si ex leui,& temeratia credulitate dubitat, dieItut debete eonscientiam hanc leuem,& temeratiam explogete, ut lieitὸ possit non solum reddete .sed exigere debitum. Eigo iam scrupulus ad recte operandum est deponendus.
Respondeo primδ eum glossam debeti huiusmodi
conscientiam leuis, re temerariae credulitatis explodi: quia illa eonscientia non set upsius, sed dubium, vel potius error erat,tollens contrarium iudicium de lio. ne state actus. Secun id te spondeo eum Th. saneh. in Decige. n. si conseietiam ex leui,& temetaria e teguli tale sub- Otiam debete explodi quoa a eonsensum in illam monenim iustum est illi aequiescere. At oon est necessa rium it am explodere quoad sensum. id est . illam non sentire; vix enim pollibile est agitatum setopulis,illos ita a se explodere, ut eo tum vexationum non sentiat. P v N
56쪽
PvNC TvM II. Quae remedia scrupulosis simi adhibenda.
7 tia remelia taurei pus vi apad DH3ιν .a π ΥΤ remedia scrupulosi, adhibeamus, eurandum V est .vite serupulosos esse cognos eant. vi autem se laetas te erignostere possint. non suo iudici sed iudicio Consilioris,.el altei ius .iti docti, cui tuam con scientiam saepius deelatatun , state 3ebent. Consessa. Iiua vel vit doctus cognostit aliquem set upulis vexari, si deprehendat septiis ilium litie sundamento firmo
existimare esse peecatum, quod re vera non est,ut notant se te omnes Do notes lupi a telati. item scrupuli possunt este in viis maletia tantum,vel in pluribus .sed
de omnibus est idem dieendum , ve ex sequentibus constabit. a si s lupu i snt de rebus emetendis, eo quλὰ scrupulosi suspicarii ι se illa effetendo peccate mortaliter, debet Consessuius serupolosos monere , ne se in e gum examinatione detineant, sed si primo aspectu,ut illieita non e gnoscunt celth,& sine formidine, credant stella esse ita Vasquo ἀφθώι.6 aap. 2.ad finem.
aliquando poste aliquem ita serupulis vexari, ut con suis possit, ne quid ut mortale reputet, in iureiuran. do possit a mimare ita esse. Ratio est,quia serupulosin capax non est examinandi rationes, cum leues de stium lae, ut graui iliuiae illi ostitantur, & quanto intentius, di ae latius examinationi incumbit tanto magis den-sssimis tenebiis obvolvetur . ut experientia docet.
Quod si aliquando contingat hune serupulosum aliquid illieitum esse ete, non illi est eulpae tribuendum,
cum ex recta intentione A vitanda glauissima in- conuenientia .ptocesserit .nullo modo factiitus,s existimaret ibi aliquod malum adesse , ita ex Caietan. Coidub. & eommuni notauit Villato stram )κιn. eris. a.dulla. 16.versst nates multi.
a si veto seruptili sitit, ut saepius esse solent de iebus
preteritis,in stilicet consensetis in aliquam cogitatione uetpem blasphemiae Aesperat Onis, vel quid smia se .lunc eodem tegulateruanda est,ut nis certδ,de abcque in uestigatione tibi constet con ensile , reputare potes nora praei utile consensum it Thom. sane h)ώ-
de se ita manis sta sunt, ver imo aspectu , praecipuξά timoraris,cognosci possint.. Quo Isi non de peceatis serapuli stit, sed de obli
gatione inde consurgi late, in scilicet consessione, sa-chae sue triat legitim .hoc est, de omn biis peceati, vel eum sussciente examine,& dolo te; nullo modo Sacet. dos permittat repete.e contationes , quando constat mediocrem giligentiam in confessione ficta a si, ibi tam esse. Quia plobabilitet,inali moraliter certo pG sumere debet praecepto consessionis scrupulosum sati, sedisse. Alias si eonsessionem permittet tepetisseti pulos in infinitum augebit, & iacta una consessio e. de eadem ipsa vehementiori scrupulo agitabitur. an fuerit eum verti dolore, is ciente examine, dee.Quapropter bene dixit Eman.Saa urbs dus U,nam. s.edit. Complar. O R. m. scrupulosum non teneti sateli, nisi quae potest iurate,& fuisse peccata mortalia,& se nunquam illa fuisse eon se sibi r cui Aoctrinae consentit Thomas ancheastina niam 8ue . Ioan. Sancher aliis tela tis dispM. a P , . a s ct xc ne.s Aduemant Aetor supra q. .Thom. Sancti num 3 3. Ioan. Sanc.n. 29. non debete Cosessarium sequenter,& in plurimum dubitationes sertimios admittere ted illum repellete etiam vel bis asperis , uti Christus Marib. 8. discipulis timentibus naustagium dixit, suta timidi ch, modiis serit id est modicae fidueiae, sue eonfidentiae; aliti nunquam sons scrupulorum extingueretur.5 Tandem dicunt.& bene supiadicti Doctores,lp-cialiter Aetol.8e Sancher, debete Consessarium dubitationes set upulosi hominis sempet in mitiorem paristem interpretati.Tum quia dubia in mitiorem partem interpretanda sunt,ex terti in eissate e og. iar. Tum de praeeipu/.quia ipsemet set upulus, & sotmido grauiora omnia repraesentat,quam in se sunt,sicitque ite. pidare ubi nulla est oee so trepidationis,vel timoris. Alia remedia videri possunt eonita sciupulos in Laurent. lustinian. de disciplina christi a reste. ia. Ge Gn.8.1.rra Z.de praeparat.. a Musam μιημ. 3. S3luest.-νba serviasus. villatobos ιιm.is ιν ξ . i .didic
2aras. .ae conscientiis, disp. me .su.a3. circa memalli, ab eisdem relatis . .
57쪽
VNC tractatum triplici disputatione absolvemus. In prima agemus de voluntario, Sc libero , & impedimento illius, scilicet, vi , metu, dc ignorantia. Peccatum, enim esse non potest, quin voluntarium, dc libertam sit, ut, optime tractat D. Augustinus disput. r. . contra ea an Mos,s tib .de vera religione cap. 1 .
In secunda disp. agemus de peccati natura,& essentia. In tertia, de grauitate, de multiplicitato ipsius, bc eius inter se distinctione; de quibus D. Thomas I. L. quast. 7 i. que ad 88. DISPUTATIO I.
De libertate humanarum actIOuum,
eius expositoiJest . principio intrinse-aeo cognoscente singula, in quibus est .
actio. Cognoseunt enim btuta animantia,conuenienstiam.& disconuenientiam cibi . aliarumque rerum, ratione illius eognitionis fugiunt nociva, pros uint ut conuenientiae fuga enim,& prosecuim illius volvu- talia illis est,qui, fit ab ipsius media cognitione conuenientiae, vel diseonuenientiae; secus ueth nutritici,&tespiratio quia esto fiat ab ipsis, non fit media cognitione meque enim ad nutriendum aliqua cognitio re quiritur. At ad amorem,odium fugam. de prosecutionem, tristitiam.& paudium alleuius obiecti neeessui3 cognitio est tequisita. Et lieet ipsa eognitio non sit in voluntate,vel appetitu .e,su quo potentiae hae ab anima distinguatitur,non obest. quominus actus elicitus ab appetitu , & voluntate , si voluntatius: quia est aptines pio enno elue. Pi incipium enim illisum opexationum, non solum sant potentia illae distinctae. sed etiam ipsa anima.de eum anima immediate ad omnes potentiarum actiones eo neutrat,efficitur procedere illam actionem voluntatis,& appetitus.1 principio intrinseco cognoscente. Liberum autem superaddit voluntario expeditio
nem potentia ad agendum de non agendum:quare,ut
voluntas libera sit, tequitit neeessat id taliter fetii in Obiectum cognitum, ut possit non ferri. Ex quo fit Omne liberum voluntatium esset quia est e mincipio
intrinseco cognoscente: 'e insuper potente ab actione cessare, non tamen omne voluntatium liberum esse, quia non omnes voluntatis, & appetitus actiones nobi, subduntur, se Aetolli, r. inuis t. -υιium cap. I.
In communi tamen modo loquendi, cum de actionibus humanis sermo est . pro eodem usurpantllr, veeonstat ex D. Bet nati .in libello de lib. arbiιν. & D. Th. quasi γ.ari.s de August...tib.arbitre .ig. a Voluntasium, de liberum stat duplieitet . aliud ὀirecte voluntatium aliud indilecte,aliud in se .aliud in causa. Ditecte voluntatium dicitur . obiectum immeis diate a volutate amatum, vel odio habitum. Indi recte. aquod medio hoe obiecto appetit voluntas, v. g. vis ine- briari & hae ebrietate cognoscis pollutionem,uel homicidium sequenssum: ebtietas est tibi dilecte.& in se voluntaria, pollutio,vel homicidium. solum inditecte.& in causa. Debes tamen cognoscete effectum sequendum esse ex ptvo obiecto volito ali 1s , etsi sequeretur,tibi voluntatium non esset: qua ratione cum pisces capiuntur hamo, eaptio illis voluntaria non est, quia non estαognita, etiams neeellario sequatut ex appositione cibi. Est tamen maxime aduritenduin, ut aliquid dieat ut voluntatium inditecte . necessarid requiri, ut directe voluntarium causa si physea . .ed motalis illius indi. recte, ut in erempto allato eontingit ubi enim ebtietas.
causa fuit physca,& motalis pollutionis,& homiciὸii. At quando aliquis effectus sequitur ex commissione aliqua dilecte v ita .ralis essedui non est voluntarius
58쪽
oinittenti nisi aliqua lege teneatui non omittere. v.ybeis submergendam navim,ni auxilieris omittis auxilium, sub mei it ut nauis .ionis submersici tibi voltista. tia non est. niti aliqua lege tenearis non omittere au
scilium: quia ut esset tibi voluntati a sub meisio, debebas , vel e se eausa phy si ea .vel moralis illiust physi ea esse non pntes lim ii: hil physicum producas, quo nauis submergatur neque etiam esse potes causa moralis; elimna iam si praeceptum . neque lex. ut iuppono,nuae tibi submetsionem prohibeat. Ergo non potes es,
Devide si tibi dieenda esset sub meisio nati s volum talia,eo quδd polles impedite,& non impedisti etiam
Deo Nostra peceata , ut peceata sun i, dicemur volunt xi ais idem potens impedire, illa non impedit.Requia ritui ergo, ut euentus ortus ex omissione aliqua,dieatnt voluntatius omittenti, de quδd praeuideatur sequendus ex omissione,& omittens possit,& teneatur impediter de ita italit S.Thomas I. a. quaest.1 N. Dineo . Uasqueet ibid. disputat. 24. cap. ya num. s. Valent. disp.s artim l .salas tractat. disput. is 14 Caietanus. Lorea.Medin. Zumel in eod.art. Ioan .sanchez disp. 2 i.
setiam s. Insuper est aliud voluntatium, quod voeatur expressum,& aliud interpretatiuum, seu tutis fictione,& in. terpretatione, quia scilicet ius ipsum interpretatur te expresse consentite, etsi non consentias,quod continis git . eum in praesentia alicuius esset tui actus ad ipsum
Qua ratione voluntas, cum non si, permanere dicatur.
i Quia 47 ρὸνmanere motantas in viriate. 2 An permaneat soluntas ex eo,quod res E ata non sit. I Uplieiter petmanere voluntas potest,edm non I st. Pilib. si permaneat in virtute id est,in alia quo effectu ab ipsa voluntate piloti producto , ex quotan qnam ex e stu ad aliud agendum excitamur. Exemplis explieci. Vis celebrate, saetatium petis. Osena menta induis, faecum ineipia r adueniente tempore eon secretionis omnino es gistramis,eonsecrasti. Quiaptior illa voluntas concietandi virtute , Se potestate perseuerauit, quia perseuerauit in aliquo effectu a te producto. Idem est eum osse tum diuinum vis persoluere de ex hae intentione librum ae ei pis .etiams postea cum reeitas, animo diu agetis . osseio satisfacis. Hae Iatione voluntarius quis Romam pergit, etiamsi dum comedit,& dormit & it et facit Romae non recordetur. quia a prinei pio voluntatem eundi Romam habuit.&ex illa voluntate itet inelpit,ex qua inceptione reliqua fuerunt subseeuta r & in hoe setε omnes conueniunt, Gabr. 2.d. I. uast. i. ara. diab. 1. Altisodor. in s m. tib.
a aras. 29.cap. qias. D Bonauerit. 2 sentent.d. 4.ara. . q. ad vir imum argumentum.
a Seeundb dici potest permanere voluntas,ex eo praecise,quM non fuerit letiactata, si voluntas absoluta sit. Vt s absolute velis omnia ope ia in Deum reserte,talis voluntas censetur permanete, quousque per contra rium aetiim eam retractes. Vetum si absoluta non sit voluntas sed pro aliquo determinato tempore,aut determinatis personis,censet ut soli1 as permanere,quo usque tempus finiatur,& exemtioni res mandetur, visi ea assecti, eharitatis in Deum promiseris omnibus
pauperibus tibi occultentibus in aliqua peregii nati ne Eleemosynam ei argiti & oblitus talis vialuntatis pauperi indigeno ex assectu subleuandi eius nus etiam tribuas eleemosynam;talis actus non solum in specie pietatis, sed etiam charitatis censes i debet constitutus ita Altis or.insmm.tib. a raes. Esau. 3 quast. I. Hie seeundus modus permanentiae mihi non prob tul absoluie; alias si idololatia omnia sua opeia in idolum resertet,cesendus esset semper peccate,etiam cuin opera alias bona.& honesta, vel indisset etia etsceret. Quapropter distinctione opus est in hae inai et laesunt enim aliqua opera,quae solum in recipiente requirunt interpretatiuum consensum . & iespictu holum voluntas permanere dicitur,etiams actu non sit neque in aliquo esserui producto: qua ratione qui voluntatem habuit baptizati .confirmati,ungi.& repente pii-uatus est sensu, potest baptietati,absol ni in ungi, iuxta
c. gros nees,ct cla viii,de consereat.dabines. .ct cina lares,s. Uriae baptismo. At alia opera quae non tam in receptione,quam in actione consistunt, non siiliti it lis. buille voluntatem,& non retractasse,ut censeatur semia per perseo erate, sed necessario debet esse aliquis essectus mediate, vel immediate ex tali voluntate dim nans,tatione cuius censeatur voluntas durare, de opera subiaquentia di nominare. ita Azot lib. i. instit. Op. D quast a. s. tertio aluidiιων,σ cap.ε.circa 'em,o c. .pus messium,es cap .8.per totum.
pvNc TvM III. An effectus vel omissio orta ex aliqua actione voluntaria imputetur ad culpam,quando actu vitari non potest.
a Panas iuris eontrahit,qui causam malunt iam issit homicidio. Ubi apponuntur limitationes. 3 Euentus contingens,quassaa evitari non pote A, non aluit malitiam causa prius opposita. 4 Retractaria moluntate,nes censeriar voluntarius. 3 Eueniam oritim ex ea a ioluntaria , qui impediri non poιest,non se peetarum qui ἁιcant.
s Pj.basillias o es e peccaram. Hos QPEJas,viel smisiones eansirendas esse. 8 Respondetiar argum .num. I .aduisis. ID Eleussisti Petrum. Motitur , cum iam mortem L impedite non potes. mota ne Petti tibi catlpae imputanὀa est9 Noluisti seire , etim posses,obligationem tui ossiesjr adueniente tempote obligationis aliodi uagatis, immemod ptot sus obligationis, omissione illa est tibi imputaga3ltem in tiatia solens in ebrie. late pollui blasphemate,maledicet eloecidere. suntne omnes illae actiones vete tibi culpabiles. a in hae quaestione,ut certa ab ineettia sepiremu ,
Conueniunt omnes Doctores talom effectum,quoad
poenas iuris tibi imputati, de quoad obligationem reparandi damna inde ptouenientia. Vn8e u homicidio, pollutioni .aut alieti et imini sit poena excommunica tionis , suspecisionis,aut irregulatitatis annexa , & in ellectu sequuta ex ahione voluntatia, suspensionem,
excommunieationem , aut illegularitatem centrali s. Quia illa poena non tam plopter essectum voluntatas, quam propter effectum ex praua voluntate Ortum imis ponitur. se Azot tam r. is.1 cap. .ver usas obiicia . vasque a disp. 9 . p. in fin/.Thomas Sanchea lib. I. .n aereae .cap. is .sine. Villato a tom. 3 fu . tractat. Da ficult. 6.num. 1. Salas i. 1. tractat. . a par. c. sti . S. de alii. .
Ab hae tegula genetali exeipiunt aliqui poenam excommunieationisi de idem est de suspensone, e
59쪽
44 De libertate,& illius impedimentis.
dicto quatenus censurae sint) casu quo doleati& pce. sumatia quando reuocata non est, neque impediri ponu ea, causae datae . quia tunc contumax non es, neque itiobedien, Eeesesiae mandatis. Non igitur debet ex
commulalcam, excommunicatis enim lolinia ob contu
maciam, inobedientiam imponitur. Et eon fumo. Existens in excommulateatione, si pm nitetes, statim debetes absolui r quia excommunicata Osolum imponitur ad reprimendam contumaciam,quaeellante, tollenda est: si ergo antequam ccintrahatur, iam non es contumax ; ut quid eiso medicinalis poena
tibi est applieand i,ckn medicina non indigeas Et lixes imitatio saltem pro soro interioli mihi satis plobabilis apparet,quamque tenet lciari. Andi de alii,quos refert,& sequit ut glosia in cetim θυώ, δι sento sa excom
seeundo limitanda est doctrina ad aliqua peecata, 'u.2 in cellatio actualein libertatem requiruiu: quales sunt haeretis. eor tumeliae, iura metita. 3e ii milia: haee enim tacta in ebrietate neque haetess, neque coNtu melia, neque tur timenta sol maliter sunt .ae proinde se pro se tentes ligati non pollunt poenis illis annetiis. Ecita docet scian . Sinch.δθ. 1 .num. s . Vasque 2 1.2.dio. a a T. p. 3 min. D.Tho sane h.lib. i.in Decalog tap. 6.
versi ri etsi haeresis.aut iuramenti salsi. .el blasphemiae proprie rationem non habeant; habent tamen cuius. dim moralis illisonis,&itieuetetiae Deo factae,rati ne cimus voluntas illas eausandi. est mala & peccami
pollunt contumeliae homini dictae in ebrietate,quae si nullum siere tum peccatum, aut desectum detegant, potius ut facetiae , quam vi contumeliae renutant ut, etiam ab his,aduersus quos dicuntur,ut bene Thomas sane her in Decalfupra num 4 .aduertit. 3 Seeunde, eonueniunt Doctores t paueis exceptis θeuentum contingentem eo tempore, quo euitari non potest, nullam addere grauitatem, vel malitiam eause prius appositae. Nam eum nullam addat denuh liberi tem,quae sundamentum bonitati,,de malitiae est . nullam potest addere malitiam. ita D. Thom. 4. dist. 1 θ 2.an. 2. Pastiune. . ad 2 dimet quas . Ir .an. s. disp. s. Salas aliis relatis i. 2.trati. i s disp.r sqq. q.Suar.
aso. 04 e. 3. 9aim sanctio Io. p. de mair. L . s. tiqum de nitatione in somnis num. 28.es lib. a .in Decal. cap. s. um. 4 I. idemque sateri tenent ut, qui dicunt hos euentus non es le peccata,etiam determinative a causa,
sed esse essectus peeeati,quos statim reseremus. 4 Tettib certum esse debet tetractata per poenitentiam prioti voluntate, effectum sequutum naturaliter ex eausa prius libesh apposita . non esse imputandum eulpae .se Τho m. sane h.pluribus relatis tib. 9.disp. 4s.spra nom. a 9. Aror tis. tarsit eo. . ..unicari in haco. Salas supra n. t 6. villat cibos tract. 3.ai f. s. num. 4. nclus. 3. Ratio ess , quia tune eausa apposita volunt ria non est , eum iam sit tmmeata. Ergo licti effectus
oriatur ex causa apposta. non oritur ex illa tanqualm ex causa voluntatia , ae proinde voluntarius non est. Exemplo rem deelato. Desisti mandatum alicui, ut no mine tuo matrimonium contraheret, menitet mandati,illu 3que reuocas, at intimare non potes mandatario reuocationem a sed potius ille virtute prioris mandati contractum celebrat. ille contractus eis a causa volun. taria ortum habuerit , tibi volontarius non est. Ergo optime potest eausa in ratione voluntarii reuocati, etiamsi ess eius eodem modo naturaliter sequatur, aeti reuocata non esset. t Dissi ultas ergo est, an euentus orius ex causa vo. test . censendus sit Necatum, eo modo,quo centetuactus exterior eum livetiovi idem peccatum consti tui se' Negat vasqueet t. a.ὰU .s .e. 3.aliis relatis,st 7 3.c. s. n. 46. . Comn.ciem f. r. 3M, 3. p.iniιιλ
Fundamentum huius lentetulae est,quia non potest diei aliquis pecea re actu, quin actu possit impedite peccatum talias ex necessitate peeeabit. Quod videtur absurdum , & contra naturam peceati ; sed pro illo tempore, quo dormit, non habet potestatem homicidium, vel pollutionem impediendi. Ergo non potest illo tempore peceate. etiam per denominationem extrinsecam a causa apposta. Et eonfit mo. Ideo actus exterior etsi malitiam non habeat distinctam ab actu interiori, e t peceatum . quia absoluth cum fit,im
pediri potest; sed hie euenius s ut supponimus im
pediti non potest. Elgo non est peccatu etiam per de nominationem extrinseca a causa data, sed ad sum umetit essectus peceati. A dde,quod s euentus ortum habeat ex causa, vel aliunde impediatur, per accidens est cause datae. Ergo tota ratio peceati in apposito ne causae sita fuit neque itide in euentum derivati potest. Quod s adueisti, hane sententiam oblimas inserti ex illa nullam este obligationem confitendi euentus
ortos ex causa voluntaria etiam non retractata,quan
do impediri tig pollunt. siquidem nullus tenetur comsteti essectus peeeati, sed meratum Non renui tua'.
disp. 94.cap. .n. 16 concedere illationem. Idem con
cedit Ioan . Saneh. loquen, de tutamentis salsa, blasphemiis,& hiresbus te pote ebtietatas sectas,dio. G. n. s. sine. sua reet smiliter de tutamentis indeliberatefacti suom. I. de religione lib. 3. e. 8. n. e . de sententiam Vasq.probabilem teputat Thom Sanch. lib. I. am Deinealog. cap. 16.n ης circa finem.
6 velum contratia sententia mihi probabilior apparet. Affirmo namque euentum ortum ex causa voluntaria apposta, etiamsi tune impediti non possit. peccatum esse.& demeritum, non in se sed in ea uia. hoc est, denominatione etititiseea a eausa. sie glosa cap. quia varas na, Ast. s. solus ia.quast. . ara. .s,
vii lalobos i A. 3 .disss. num. 3. Ratio est, quia ut peeeare quis die tur denomina. tione aliqua extrinseea. non est neeessalia actu libertas, suisest esse mota liter.& in virtute, scuti ad cosectam dum & administiadum quodlibet aliud saetam Etum, de satisfaciendum praeeepto recitandi. non requiritur actuali 1 in thntio, sed semeit in vit tute. Et eonfirmo exemplis. Seruus, qui contra mandatum domini doris miret , veth dieetet ut peeeate in tali somno , etiamsi postquam causam dedit,non fuerit in sua potestate excitati. Item procurans pollutionem in vigilia,& causam apponens .ut sequatur, tune diretetur peeeat e in tali somno ,etiams postquci causam dedit, non fuerie in sua potestate excitati. Item proeutana pollutionε in vigilia,& eausam apponens,ut sequatur,tunc dico. retur peceare, eum se polluit,quia semel posuit causam, esto causa posta pollutio impediti non possit. Idemque est de mandante Oecidere alium, si homic dium a inandatatio exequatur quando mandana dot miret , vel alia via impotens esset impedit de a -- ioci clim emittit sagittam, .ei propinat venenumsnon dieitur peceale eiam percutit, Ee oeeidit,quia priniecta sagitta de propinato veneno,no est in volunta
60쪽
percussionem,uel mortem impegite. Quae omnia con-eessii sui it diisellia,& cie eontia eommunem tentum. Ergo a simiandam est vere elle peetata non in se , sed in ea usa,& pei malitiam 4 eaula derivatam. Ex qua doctrina in sero obligationem esse confitendi simul modi euentus otios ex causa voluntaria Mon retractata. Alias se te nunquam quis tenetetur
confieri pollutionem, & oeeisonem alterius, sed solam ded illa eausam pollutioni. .el occisorii:quia data eausap diutio, vel . cellio impediti non potest quod
Si tamen leuoeata suerit volti ita , quando homicidium vel pollutio sequi ut, exi sti ino non elle Obligationem eontendi, ut docet Aetot iis. i . e. Incoc ut probabile,& secutum te putant septa Aicti Doctores, quia tunc neque pollutici , neque homicidium apponenti causam i ribuena i sunt, tanquam voluntaria, cum
8 Ex hi, facilἡ respond tur argumentis pro sententia vatqueet adduct t. peceate enim potest aliquis non in se, sed denominat iue a ou i . etiamsi pro tune impediit non possit nee eatum .sus eu enim potuisse impedite, u non se ille. Ad confirmationem dieoactum exterio tem pecca tum esse , non qui i potest pio tunc impediti, sed quia
a eausa in se voluntaria o itum habet. Ad seeundam eonfiimationem dieo euentum con tingentem per aeuidens eis- eausa appostae, Ie malatiae illius . sne illo enim non esset malitia , se enim esset tota malitia peceati in actu interiori. etiams exterior diuinitus impeditetur. At cum nrin imped tui malitia actus interiori, ,informatur; se simittet ex eventu Oreo ex causa Moluntatie apprista tota malitia residet in causa , neque ex eventu sequuto aliquid caular aeet scit. At posito euetitu a malitia eausae, malus ipse de
Pvuctv M IV. An voluntas in se &: in potentiis sibi subiectis pati possit aliquam vim.
a suoad o tuam inelinatianem non potest pati vim. a V ad appetitum Κιeirum tim pali soles. 3 A nutio agente creato solun as necessitim potest. 4 Via,2 violentia non praesemuum Ir Lata est tesolutio voluntatem quoad natiuam nesinationem nullam in suis achicinibus vim pati potIe. Quia vis est, quos est a plinei pici exitinseco pals non conserente vim ut dieit Aristat. s.ctiuc. . sed eum voluntas eon siniit, vel dissentit, iam ipsa umluntas conseit vim, siquidem elicit illum actum. Ergo non est ei vix illata in tali actu. Quhd si dicamus aliquem actum amotis,uel od j a solo Deo esse mim imprimi voluntati;adsue neque voluntas quoad natiuam eius i elinationem pateretur violentiam, illum tectis pie n lo; iuia noli esset tali , actus contra inclinationem 3psius voluntatia . ea n voluntas non magis unum, quam alium achum appotadsenti materia prima,quia indifferen, est ad quamlibet formam , in nullius te. ceptione patitur uiolΡntiam . ita vasquer i. a.disp. as. c. t .mt 1. Aetor lib. i sustities. 9. quinhi . salas pluribus relatis q.giari. s.tra'. .a J. I sect . . conci. 4. n. scl.
1 vetum si . olimias eoas de te: ut secundum suum appetitum elicitum,potest & in aliis saeuitatibus. de
potentiis sibi subiectis,& in se ipsa violentiam pati, senim renuente voluntate alius tuam manum moueat,
talis motio violenta est voluntati : quia est ab extrinse- eo petitaeipio vo untate non conseiente vim,sed potius renite tum, in hoe non potest este discnso. Vae igitur ratione potest voluntas pati violentiam in acti fusa se eliciti, s enim voluntas vellet non habere am rem alicuius obiecti,& a Deo talis amor insun deletur; amor ille va olentus esset voluntati, quoad appetitum elicitum , eis non esset volentus , quoad appetitum naturalem , ut probat Salas supra ouetus a. num 66. Haec tamen non est proprie violentia , ut bene dictVatqueet supra cap. a. num. I . quia non est ua ab extriniceo, quin passum conserat aliquam vim. 3 unum autem est certum , & iebus moralibus ne cellasium, , nullo agente creato voluntatem cogi,aut
necessitati posse; et si cogi, & necessitati possint aliae fa- eultates sibi lubditae. Quate eum peccatum in voluntate consistat , 5e sine illius consensu esse non pollit; efiicitur neminem cogi posse ad peccandum. ideoque
tecte dixit Augustinus relatus in cap. de pudicitiis, 32. q. s. Corpus mulseνis non vis mactilat, seu volun ab ; ct in eap. au Deum,eadem caHa, ct quo. taritim enim in mente Latit integritas casti in f,it illa antiiMatia . neque in
corpree possit pudicitia violari,cuius membra porti runt su-Peνari; atraque ira ulta in hane patie ex Ambros & aliis pluribus adduci possent,quae relato loco videnda sunt. 4 Aduerto tamen nunquam violentiam praesumi,nisi plobetur, cap. causam Osrimon ,ri osse. deleg. O MI. merito, f. pro serio. Si enim de iustum nunquam praesuinitur, a solliori neque hoc delictum. quod natui econtrarium est, erit praesumendum. Se ita tradit Menoeti iusta I. a. tim. 326. Alciare. respons s 4. num . . α alij quos te fert, de sequitur Mascardus verba v. ιlen
3 Coni tmifacti spe aeqMirandi ργ. iis . lidistini εχιον a Moditiis obnoxia non sunt resiliarioni. i Q Anctus Thomas i. a. quast. s. art. 7. respondet iram, eoncupiscentiam , & quam litat aliam passionem non causate inuoluntatium , sed magis voluntatium. Et quidem s voluntarium pio libero aecipiatur,nemini dubiis esse potest, tegulatitet loquendo, iram , concupiscentiam, aliamve passionem non ita deturbare mentem, quin voluntas libera relinquatur,
ut possit passioni resisterer esque de eausa recte dixit
D. Τhum. concupiscentiam non musare inuolunta rium, sed magis voluntarium.1 Dubitant tamen Doctores, an posito quδd inu luntarium non eauset concupiscentia, minuat tamen
Bleuiter respondeo, si voluntatium pro libero accipiatur, s ne dubio minuitur ex eon piscentia antecedenti voluntatem; eoncupiseentia enim alimius cibi e-cti non snit intellectum dissicultates insidetate .quae pollent ab eius prosecutione remouere,& consequenter non reddere voluntatem ita expeditam ad operandum Ideoque dixi Philosophus, Trahi/μa -umqtieam, qua voluprat. Qua ratione leuiora iudicantur peccata
quet ex aliqua pallione fiunt quam quae solum ex maliistia,& iuramenta vel vota facta passione aliqua praedominante facililis relaxantur, quia non eensemul ita libere facta. Inseri ut et go iram, & eon piscentiam,