장음표시 사용
81쪽
pendici1lari AE ex qua fit ut etiam fundi reflectentes semper magis arsuperiora conuertantur, partim fortasse ex aliqua Dactione in egressu ex globulo,quae fiat a perpendiculari,ut tradimi est supra cap. 2 suppos. O.&1 i. facile concurrent ad punetum . atque ita coetus in F positus duas cernetarides,alteram in B CD per radios prioris ordinis: Alteram in P IV per radios alterius ordinis: Uane circularem,ob eandem causam aequalitatis radiorum Sc angulorum ut dictum est de priori interna Iride: concentricam cum priori,quia si idem est vapor,idem Sol ibide, idem oculus ibidem Sc consequenter idem axis A E. Idem profesto necesse est sit etiam utriusque centrum E. Erit S alicuius latitudinis, S sine curuar, te prior, cum qua in tota sui generatione persectissime conuenit, propterea ad mutationem oculi ipsa mutatur; eleuatur deprimitur ut illa Sobi diuersitas praecipue, quae vel maxime me semper
torsit,est permutatio situs colorum mam supremus est C eruleus medius viridis,infimus puniceus: sed huius permutationis causa tota consistit meo iudicio in natura reflexionis modo explicatae, in altero illo renexionis o dine.Quia enim ex guttula P. radius reflexus primus O. est maxime lucidus,hoc est puniceus;&radius N. viridis; radius vero F. aer
leus; profecto oculus in F videbit Iridem cieruleam ibi,ubi est guttula P. Ita ex guttuli puniceus radius erit Is Viridis J CeruleusMi oculus igitur in F positus idebit Iridem viridem in Q demum suttula R. puniceum radium proijcit ad F. viridem ad L. ruleum ad M. hinc sitit oculus F. videat in K. lucem puniceam. Quod si oculus procedat ab F. ad L. in Q bi prius videbat lucem viridem, videbit i cem puniceam per radium L. 4n R. videbit viridem 'ubi prius Nudebat puniceam;&tota Iris fit depressior Proportionales mutationes sequuntur si oculus retrocedat ab F. Versius N. 6 O semper enim
convexum huius externae Iridis erit caeruleum, S concauum puniceum
medietas vero viridis. U9din natura reflexiontun explicatarum possu
D cultates autem suprapositae nobis nihil prorsus facessunt negocij.
Non prima, quia est aliud δ diuersium radiorum Sc reflexionum genus, aliusque&diuersus ordo. Non secunda quia duo tantum sunt ordines reflexionum a stillulis vaporis inter sie vatij dc non plures,ex quo duae tantum Itides inter se distantes io plures possunt effligere: ad nuntvunctum in quo est oculus , non possunt peruenire a vapore eodem nisi duo radiorum reflexorum ordines Vt iam est explicatum. Non tertia
ciuia obiectiones illae hanc nostram inversionis colorum causam non impu nant Non quarta quia si Vapor non sit multus,ci multum extensius din leuatus, non fit materia unde fiat reflexio radiorum illorum posterioris ordinis:&tunc sola prima Iris resectetur. Quod si fuerit quantitas vata notis susticiens ad resectendamsecundam, refectetur etiam prima, nam
ubi est magnum,ibi etiam semper est paruum. Uod Vero biliores sint colores secundae Iridis quam primae, non modo in distantiam ut supra est
82쪽
referendum, sed etiam in caliginem aliquam, per quam transitum habentra iij renex secundam Iridem deferentes: non enim illa resectitur ab anteriore parte vaporis, sed ab interioribus Lalioquin radiorum ordo poste rioris generis non posset ad nos enecti; qui suapte natura plurimum adsolent irrgulit . Sed&radios illos ex natura sua esse debiliores quam sint radi prioris ordinis sepius obseruaui,puto propter crastitiem globuli
quam sere tota in pertranseunt.
Coro staria ex iam dictis aliquot colliguntm Cap. XVI.
Rimum. Non potest nobis existentibus in plano horizontis ex Iridis circulo nisi ad summum eius semicirculus apparere, tunc scilicet quando sis est in plo
horizoiue t ater enim ecdiciis cap. 1. solis Centrtim, Oculum nosti Um,d Icenti Una Iridis esse mina ,eademque linea recta patet etiam Iridem s. extremam oram basis coni illuminaticia is visae quod si ita est, qua rado Sol erit inhori late , SI noster Oculus etiam intellicatur elle in plano horizontis; etiam centrum Iridis id est centrum basis coni in plano hori ratis esse oportet,ut sit in eadem recta linea cum Sole nostro ocu-IO: tunc istitur ex tota basi coni, quae est integer circulus , non nis dimidia extat; quia planum licari Zonti secat plani in huius basis per centrum proinde semicirculus tantum apparebit. Quanido autem Sol est supra horizontem , quanto altior est, tanto minus Iridis 'gmentum appareat est necesse; quanta enim est Solis eleuatio, tanta est centricita dis infra orizontem depressio; S proinde plant basis coni Occultatio usiquequo Omnino pereat;quod fit, secundum Vorundam Obseruationes, quando Sol est eleuatus per q2. gradus; quo si superet, nihil Iridis superiori Zontem remanet. Immerito igitur Cardanum reprehendit cali per Xercitataone 8O.nu. 2. T. quod hanc lineam unam esse dixinit, in qua iit bot,oculus, e ccentrum Iridis hoc enim Sc Aristoteles, de grauistim ali philosophi a. imittunt, ratio suadet, stipi a cap. 11. experientia manifestinimo con uincit. Nam quod ipse aster se vidisse propiorem tibi a Iteram coroni dem ri sis, deceptum puto, non enim pactum illud mens ira Ult aut illa non fuit iris, sed alia qua cunque ina prestio. Secundu Aliquando potest Ita maioris 'nal circulo apparere etiana prope teger 'vulus . Quod sisne ex duplici cauci oriri posse videtur , prima et i quam Cardinus innuit,es inepte a Scaligero nu tu labeia latur
83쪽
t ocissus sit in loco altissimo domagna adsit copia vaporis ut si Sol sit in
horizonte A. Oculus in monte .centrum Iridis erit in B protendetur ergo Iris usque ad D. E. oportet tamen montem non impedire radios si
iis,quin possint illuminare totum vaporem usque ad D ME. Nec esti cesse ad videndam Iridem semicirculo maiorem Vt tollatur terra quod supponi debere ait Piccolomineus: Sat enim visimus in aliqua notabili altitudine supra horizontem,ut ostensium est. Ex alia etiam causa mihi videtur hoc posse contingere nimirum si in eminenti simus loco, substratum nobis vaporem habeamus Solem etiam fatis eleuatum visit horizon F. oculus in K. sol in L. vapor I H M. centrum Iridis erit in H. protendetur Iris usque ad I S M a soluetque fere circulum, modo altitudo m. non inumbret vaporem; quod potest confirmari ex artificiali Iride, quam cernimus in aqua ore comperfa, in ea enim maxima pars circuli apparet quando Sol est alius. Male ergo Vicomercatus negat auctoritatem eorum quos adducit Aue roeso laeteor testes oculatos ut aridis fere absoluti circuli hoc enim potest contingere altero ex his duobus modis, vi reuera sit Iris, non corona, quam solam putat VicOm. posse circulum absoluere. Tertium sola Iris semicircularis ad angulos rectos orizo.ati insistit; sticiuae autem cruae segmenta sunt circulorum siue minora,sive maiora, Obli uastini super horizontem, propendent ad alteram partem contra nos,ita Vt faciant angultim obtusum cum ea parte plani Ori Zontis, qllae
intercipitur inter nos itantina Iridis: semper magis Ob istis fit, minoraque sunt segmenta,quo sol altior fuerit Tunc enim reflexio verti-itidis fit ab interioribus partibus aporis, crurium vero a manu Inte I a S.
84쪽
nis. Contrarium continget si sole existente sub horizonte paulo ante o tum,vel paulo post occasium, fiat Iris in vapore alto iam a sole illum malo; tunc enim segmentum Iridis inclinabitur cum angulo acuto versus diem, vertex reflectetan ab anteriori parte vaporis , crura Vero ab interiore; quae ad terram usque protendi non possitnt cum Q sit sub horizonte.
Quae omnia facile intelliget is qui imaginabitur Iridis illud circulare platanum semper esse perpendiculare lineae illi quam imaginamur addie per
oculum nostrum attingere centrum dicti plani Iridis quae linea est axis Vtriusque iam explicati coni sitip. cap. I 2. Q Sartum nusquisque oculus tiam Videt Iridem propriam, ut sit prata, cap. I. neque est possibile ut pluribus oculis notabiliter ab inuicem di stantibus eadem Itis appareat, ioc est in eodem situ, S in eadem proris Vaporis parte quia enim ostensima est Iridem in nube nullam esse se maliter, sed solum virtualiter, cum totus vapor aeque illustretur a sole,&orque hiccin reflectat Solum vero octilum sibi circulum Iridis quodammodo praescribere, bene sequitur radios ref exos qui faciunt Iridem ab iisdem guttulis non posse ad diuersi ptincta coire, seruata illa radio-nim, angulorum aequalitate,S ab axice luidistantia . Quod etiam experimenta con incunt, praesertim in Iride artificiali, nam illa diuersis oculis in diuersis sitibus apparet. Sed hoc maxime ex eo confirmatur quod circulus Iridis unicui lite oculo ad angulos rectos semper opponariir; nusquisque oculus propriuin determinet axem, S consequenter proprium sibi circumscribat conum illuminationis neque unquam contigisse est obseruatum, oculus fuerit extra dictiam axem ut paulo ante dicebam contra scaligerum. Quantum non bene a Cardano negatur veritas colorum qui sitnt in Irice t est enim ibi vera realis coloris narii ra, lux nimirum opacitate per mi ta nam liod alii non Videant eam Iridem quam ego video, non a guit pectrum ess aut phantasima, sed tantum eas aderi per refexionem quae non patitur utres Videantur nisi ex determinatis punctis, Necue putes Cardano Aristotelem fauere sere r. problem. . ubi ait Iridem per se non facete odoratas arbores, ubi illa incubuerit,ut viiloo dicebatur sed tantilin per accidens, ratione humidioris Vaporis, quia Iris nihil sit apsa natura, sed tantum affectio reflexionis miliis. Eo enim tintiarat, apexx Aristoteles quod reuera in illa nube circulus non sit ullus determinatus ex 'ei natari a nisi respectu oculi, cum totant es sit colorat 1 Vera, hoc est illuminata, cum aliqua opacitate non tamen adest simiara circularis sunt enim in nube illa infiniti circuli in potentia, quorum Vnicum acta quilibet proprium videt oculus , eo modo ut iam fuse est ex
i. ' 'rg p te' inqRit Aristoteles odor ille arborum , fulse ia
in rem non autem Iris formaliter quatenus Iris.
deStodemque eodem prorius in odo de Iride .luna est plutosophai
85쪽
diim;q tamen longe rarius contingit quam solis,quia ut fiat etiam illa exi lis, Galbicans colorum renexio, magna debet esse uis lucis, ac proinde circa plenilunium. Et hac de causa nullum aliud sydus facit Iridem, nisi mrtasse leuem quandam Sc circularem circa se luminis reflexionem, in ead Coronam potius, quam ad Iridem debet reduci sicut etiam tempore humido contingit videre circulos quosdam circa lucernas, minores sis prope, maiores Vero si sis remotior quanquam pius id contingat oc lis lippitudine aliqua laborantibus tunc vero refractio non fit in aere circa lucernam,sed in ipsis oculi palpebris humore visco Iippitudinis, ilia litis Corona tamen illa circa lucernam esse apparet, ubi non est . Praetore luna, Malia sydera, vix possitiat eleuare vapores ad Iridem laciendam necessarios,Idcirco etiam rara est nocturna lunae Iris.
86쪽
crassa aliquot de Iride proponuntur resoluun
Vr non apparent simul plti res quam duae Irides An quia iam explicatum est ab eodem Vapore non posse reflecti lucem ad idem punctum in quo sit oculus, nisi per duplicem illum ordineta reflexionis, qui in singulis globulis aqueis obseruatur, Ut silpra cap. 11 Scio Vitellonem 71. IO. aliquando ponere duas concentricas inter se Contiguas, cum eodem colorum ordine si videlicet, inquit, duae superficies vaporis sint una post aliam, non admodum remota', quarum unaquaque suam Iridem habeat, hoc tamen mihi non Videtur posse fieri, nam i , vaporum ista dii tinctio a me non percipitur, apor enim vapori permiscetur, neque proprie faciunt stipe fcies, neque si perficiebus vaporum Irides reflectuntur, sed ab ipsorum guttulis, tam anterioribus, quam etiam interioribus, modis explicatis. Oculus igitur in eodem pune existens non poterit sibi plures Iride determinare, per eiusdem ordinis reflexiones de haec Iridis duplicati experimentis non confirmatur. Scio etiam eundem Vitellonem 69. IO. fiteri se vidisse plures Irides eodem rempore simul fulgentes. Sed tamen ipsemet asserit illas non esse veras rides, sed alias quasdam lucis impressiones S reflexioneS.
a. Cur Iris pei sequentem fugit, S figientem insequituro hoc sane affirmat Vitello. 61. o. Philippum Platonis siodalem id comperisse testat tu dic experimentis patet , An quia quo propius quis ad vaporem illustratum accedit eo minorem arcum cernit i quidem a depressioribus propinquioribus axi guttulis ad eum peruenit reflexio, ut est in praece
dentibus explicatum cap. G. Et quo a Vapore magis receditur, maiorellam arcus cernitur a sublimioribus S remotioribus guttulis renexus: quae vero victi ampliantiu ea approximare de quae minuuntur ea Videntur e longari Θ Eucl. 18.Opt. MVitet. 2 . q. Ex hac solutione tria colligo. Primo non posse assignari determinatam Iridis magnitudinem , aut maximam , vel minimam, cum hoc pendeat ex maiori vel minori accessii recessit a vapore. Post tamen a vaporis altitudine determinari altitudinem verticis cum eiam per recessum eo deueneris ut Iris resectatur ex summa vaporis parte, si sit depressior amplius per ulteriorem recessiim crescere non poterit in Uertice, quia saon erit unde reflectantur Solis radii Crura tamen semper ma
87쪽
pis abinutis elongabuntur ob dilatationem coni. Seciando, diuersit tem climatum nullam in hoc posse diuersitatem afferre, nisi brte quate-mis in uno climate Vapores alitus ascendant quam in alio, ob diuersitatem altitudinis medi e regionis , ita etiam sentit Vitello 78. O. et Uatenus in uno climate magis sol astendit quam in alio unde fiat tutatim clima pos it habere Irides maiores vel minores circa meridiem, alio. Te tio ex hoc accessii recessi posse quemvis experiri totam nubem esse coloratam; nam si tota percurratur ex tota videbit Iridem enecti si cessive, nisi tantopere distet, leo usque non possint pertingere reflexiones:aut tantopere accedat ut in ipsiam vaporem ingrediatur. Tertitu .Cur debilior ut plurimum Iris est in vertice quam in imo Anquia vapor insimanao est tenuior, S deficiens, ut non sit unde ii rect elaturi, aut uix reflectatur post lucis penetrationem ξ Ac propterea aliquando duo Iridis crura apparent sine conuexo verticis interdum vero ex defectu vaporis,unicum tantum cru apparet.
Quartum,Cur in parte meridionali nunquam nobis fit Iris An quia ibi apor non potest opponi ii ita ut inter lena nubem noster oculus intercipiatur Solem enim oporteret esse in septentrione, quod est in
Uintum.Cur neque ad septentrionem Z An quia si ibi fieri deberet Iris, solem esse opporteret circa meridiem , quo tempore maXime eleuatur stupra horizontem Z Quamuis itaque fieret, maxime in hyeme, quando solis eleuatio in meridie in hoc climate non stuperet 2 I. Unst. 22. gradum te existente in Tropico Capricorni tamen vix videretur tum quia segmentum esset partium; tum quia nimis inclinatum,ut iam est declaratum cap. praecedenti.Vnde habemus Iridem maxime ad orientem occidentem spectari loquor autem de Iride illa magna tuae ut plurimum apparet etiam duplicataci nam nihil obstat quominus interdum radi sic talares reflecti queant a nube solida aquosi ad vaporem sibi lateralem, tam Versius septentrionem, quam Versus austrum inde ad nos reflexi pos sint remerare ibi quasdam impresiones coloratas qualas se quatuor uno tempore vidisse Patatui testatur Vitello 69. IO. Sextum Cur Sole propius horizonti existente maior quidem pars ci ciali Iridis apparet, sed tamen circuli minoris, Sole vero altius asceia
dente,minor circuli pars apparet, sed circuli maioriso hoc enim ita esse Aristoteles admuttit,& soluendina proponIt, Olutronem tamen praete misit. Interpretes autem Varias attulerunt responsiones Olymp. duo bus modis resipondet. Primo quia Sole existente circa horizontem Iris est alta, &1ui conuexo sublimi fere extra apores crassiores, qui sint semper prope terram, quare in sua magnitudine apparet. Quando ve-ii, Sol est eleuatus, conuexuta illud est in Vapore crasso, maius grtur apparet, Vt Sol&astra quando fiunt prope hori Zontem Secundo rem
deducit ad distantiam, quae sit maior quando Iris est totus semicirculus, cuia tunc est sublimior, quam quando est segmentum , quia propi
88쪽
terrae ac depressior, nobisque propterea propinquior undὰ fit ut haec maior, illa vero minor appareat. Haec secunda responsio nullo modo est adimittendi, quoniam semper est eadem omnino distantia eiusdem Iri- dis quantumuis eleuetur aut deprimatur. Est enim idem conus, idem l axis , ijdem xa iij, omnia eadem Eleuatio autem S depressio Iridis
non fit secundum lineam rectam, sed circularem, cuius centrum est ocu- lus. Sed neque prior responsio Qtuit negotium, nam partes superiorest Indis videreiamretiam partes minoris circuli, inferiores vero maioris, quae semper siunt in crasso vapore, Tracta viderentur eius crura. Et si dicet hanc inaequalitatem seu fi actione, ob distantiam non percipi; n que ergo percipietur hic effectus cuius causam in quirimus qui tamen tanquam sensibilis est obseruatus Vitello, litem etiam seqiaitur Piccoloiriliaeus,ad aliam consitoit restactionem putat enim miniit basim illam coni in io est Iris quando sol est prope horizontem, ex eo quod vapores crassi non lilia atteiulati a virtute bolis,quae tunc est debilis, refringant radios solis tendentes ad vapO. x
89쪽
rem in quo secuintandem. Quam opinionem quoniam subtilis est, 'in ipsis obscura clarius ego per demonstrationem explicabo,quam illi non puosu: rein Sit igitur radius solis AB reflectere debens Iridem ex B. a vapore DB interponatuique vapor crassus N. radius AB iram siens per vaporem densum TN. frangetur m H.versus perpendicularem,&pro 'redietur ita fractus ad M. si vapor sitis at densus, qualis est sole posito ii horizonte. Eo vero aliquantulum leuato, attenuabitur V Dor proinde radiri. H. minus refringetur iri H progredietu in1 ad L. demum adeo eleuato Sole, vapor M. maxime attenuatus
Onamplius frangat radium AIq. progredietur recta ad B. secum tum has varietates refractionum Variabitur basis coni in qua est Iris, torimo habeat semidiametrum D M. quando Sol est in horizonte, aD denique DB. ita oculus G. primo Videt Iridem semicirc larem in M. secundo segmentum ipsius in L. tertio denique segmentum
adhuc minus in B. . couae mihi acute cane videntur excogitata, non tamen omnino fatisia
u licet radius AH aptus ex B. reflectere Indem ad G. pr steret pamentum vaporis FN cogam descendere ad M. L. t metir Is AE stante vapore FN fiactus in E. recipietur in B. ac prora duod erat praestitum radius AH praestabit radius AE ita e puncto G semper videbitur Iris in B siue adsit impedimentum . ooris FN siue absit; nam si abest, radius A HB facit Iridem in B. erbadest , radius A EB facit similiter Iridem in B. Iterea illa duo-πvaporum distinctorum separatio, non Videtur tam facile admittenda in natura. Sed&illud obstat, quod non possit explicari, quomodo
90쪽
vitiatis tantopere angulis reflexionis per illas fractiones, nihilominus ad idem punctiim G. radi reflexi perueniant ex ptinetis LM alium enim angustii facit in vapore BD radius directus B alium H L. alium H conssequenter anguli reflexionis A BD. Hi D. HMD. sunt inter se vari j dc inaequalec; non possiunt ergo radi refleest BE LG. G ad punctuna G. omnes peruenite, sed in axi D A puncta
concursius debent variare. Quare soluerem ego quaesitum per ea quae dixi stipra cap. O. ex maiori vel minori vaporis DB distantia. sita enim sole oriente, vel Ccidente abundat vapor, ideo etiam idem vapor nobis est iopior Quam bole eleuato, qui resioluitanteriores ipsius partes, propterea in sum vaporem cooit quodammodo retrocedere: Quanto autem Vapor Iridem rei lectens est nobis propinquior, tanto minor it oculo nostro Iris , qu.anto remotior tantO,maior ut ibi explicuimus.
. .... 00 RR ΡΠ indicium est pluuiae imminentis, si mane miserit;
contra vero indicium erenitatis si vesiperio An quia crestente die, Solis actio Vaporem auget, qui auctus concrescit in pluviam : Vesperi tamen