장음표시 사용
51쪽
pe appositionem Vitri Ha excavati inter oculum E. 8c vitrum lenti Ia re FG tunc enim obiectimini quod cernebatur in D .confuse per triangulum direclino AO B. simul per aliud triangulum siue pyramideni
restactam Foc posito vitro excavato ubi est HI radi extremi resta chi D. D. item instanguntur in punctis L. S M a perpendiculari,
ex dictis cap. 1 suppos. 11. 6 fiunt radii iterum refracti L E. Mi concurrentes in E. Igitur oculus postris ini videt obiectum At per solos dictos radios bis refractos videlicet E L. M. F. G. Radis vetaro directi A D. M. pereunt,siue penetrent irrefraete etiam per vitrum Hi siue in eo frangantur a perpendicularici semper enim concurrent in axe aut ad punctum D aut ad aliud quod non potest amplius idem es e cum puncto E. quia neque idem, neque aequales postin esse anguli tam incidentiae quam secundae huius fractionis,cum angulis incidentiae fiactionis linearum E. Mi .F L. G M. ex punctis autem A. SOB. non possunt radi directi usque ad E. recta protendi quia Sosi prima cor pulentia vitri FG eos omnino non impedit impecit tamen alterat: pe addita priori,nempe vitrimi Atque hinc patet oram auferri confiisio . nem, S obiectu clare videri sine nebula aut perturbatione Sed S rursum obiectum l. videtur longe maius,ob dilatationem ipsius in vitro FG. propter fractionem in F SI G. cum Occupatione totius vitri FG ubi di recti radii non occupant nisi partem Vitlim . Neque dicas alterum vitatrum restringere visum sub angulo LEM. qui est minor angulo primae fractionis D M. per propositionem I .primi lib. Elem. Evcl. quoniam anoulus LEM. qui stirengitur per Vitrum H L iterum dilatatur per ita ne primae fractionis f. G. oculuSin E. cerint rem AB. occupantem nihilo minus totum Vitrum FG. nam Visio hic sit per triplicatas lineas L. F. A. Itaque anoulus Visi m LEM. aequipollet angulo visitio FDG. Sicut igitur an ulus stactionis primae DG maior est angulo directae visionis ADB ut constat,S consequenter res A B. 1-sa per angulum D G. est maior quam si videatur per angulum ADB.
52쪽
ita etiam angissu LEM. aequi pollens anguis DG videbit eandem tantam quanta videtur per angulum PD G. Sed ut hic duorum vitrorum sit Quin rtiatur nunc explicatum effectum duae potissimum debent adesse conditiones.
Prima conditio, ut inter utrunque vitrum sit debita proportio, non quidem in magnum line ted inter eminentiam ac crassitiem alterius,&al- ratis excavationem. Si enim vitriam lenticulare sit bene crassim in merito,alterum vero sit parum admodum excavatum ac pene planum, niluinet. Ita contra si excavatum sit valde promiadum, lenticulare vero Parum eleuatum,nihil similiter fiet. Si enim prima refraetio in ultimo sic ias . R RIHR , i Ina altera L . In contrarium de Dei esse magna; nam si parua meri coibit cum M. aut valde prope, 'QV m neque priorem tollet; ita contra si primat
ad axem D. sed proascietin extra versus P.&ad ulciri qui era
m axe non pertinget. 1 UmYCLe1TRltera conditio visit debita distantia inter utrimque vitriimo nam s
naalor aut mmor fuerit quam vitrorum figura patitii nisi ses enim maIOris crassitiei profunditatis breuius requirun ueret hi, 'ia citius Vtiaque fractio coit ad axem minori, ero soti' , hui, 'cito non concurrunt. Visio autem non fit nisi compleatur 'ramidis visivalis quae iam cepitis sunt a nobis stupristipposita,pr sertim
mam si Vruti uni anterius egrediatur spacium oculi,Vistae iiiii
53쪽
amplitus potest corrigi aut tolli confiisio. Sed quanta illa praeciae requiratur pendeta comparatione inter crassiticin alterius& profunditatem ab terius vitri , si enim vitrum posterius sit magis vel minus excavatum .i tralatitudinem tamen debita proportionis in priori conditione posit', quae non consistit in indivisibili,variari distantiam est necesses; nam mai rem exposcit distantiam vitrum magis excavatum,ut experimenta docet, minore Vero minus:causim huius rei assignet qui scit,4 potest;mihi enim hactenus est ignota Neque talis distatia potest melius Sestacilius reperiri, quam experimento ipso per accessum iecesitim inter Vitra,oculo tamen claram distinctam visionem trans ipsa vitra interim Obseruante Certes anterius vitrum potest collocari circa extremum spacium ab oculo determinatali anteqttam tollam visibile impleat totum vitrum,commodisssima erit visio,quia ibi maxime excrescit visibile, ter plurimos inspicitur sui radios: quia tamen vitrum posterius non semper sufficienter inseruit, ab ips pendet talis distantia deterini natio. Animaduertendum praeterea est, lari aliquam etiam latitudinem in dore inando hoc spacto oculi, te quo supra, cap.7.Haec enim pacia Varia sunt pro varietate dispositionum Sc temperiei oculi. Vnde S haec distantia ivter duo vitra quς uni oculo est optima ,alteri oculo erit vel nimia,vel breuior quam oportet .sed hae differentiae non admodum magnam faciut
Variationem in ipsi distantia, quam facile quisque admouendo alterum vitrum alteri,vel amouendo alterum ab auem,sibi statim comperiet deser
uientem. Sed fortasse etiam totum Instrumentum erit prorsus alicui oculo inutile,pro varietate vitrorum,ut quod optime uni seruit,alteri sit prorsus otiosum,quia dispositio oculi, ceteris paribus, plurimum variat angulos visitios; ut propterea remeditura hoc artis uni prosit,alteri obsit. Qua de re mihi non videtur posse dari regula generalis:& nobis fatis est ea tradere que utplurimum,& remoto graui impedimento fiunt.
Instrumenti perspectivi ad Uidenda lon
X hactenus a nobis dici is d. explicatis de vitreis perspiacilliis, facillimum negotium redditur in coniaciendo Instrumento illo quod nuper Videtur inuentum, aut saliatem praesertim in Italia,publicatum . Id enim quemadmodum maxima admiratione affecit,& allicit plinimosita mihi certe, qui in perspectivis ante multos, sed per
multos etiam annos delectationis causi mentem exer
54쪽
valde inspersectum effectum duorum Vitrorum aper te cognoUi: utinam qui primi instrumentum laoc protulerunt,etiam demostrat1ones cum ipsis exhibuis sent expectabam enim auidissime, occasione earum demonstrationum quas effectus huius instrumenti requirunt,non paucae, neque exiguae dissicultates biinquam adhuc a quoquam quod iam, tractatae mihi circa visum,S res opticas ad vitra perspectiva spectantes, bluerentatur: quas ego in pnecedentibus capitibus ut potui primus explicare,& de monstrationibus illustrare sium conatus. Itaque si innitendo ij quae hactenus tradidi, duo vitra, ut dictum est diuercae figurae, inter se proportionata,cum debita distantia orthooona liter in aliqua fistula collocenmr,& firmentur; instrumentum erit confectum: istula, seu tubus,illud tantum praecipuum eicit, ut vitra sint indebita inter se distantia;nam obscuritas illa,quae est intra fistulam,sicut aliquid uitiat ad consortandum, iniendum visiim, ita ad effectus praecipuos consequendos vix quicquam superaddit stubstantiale Melius tamen erit instrumetum si viro,pluribusve nodis ad mobilitatem disicretum contaneetatur,quam si sit unicum, in te rum, continuum nimirum, possit pluribus uisibus adaptari,cum iam ostenderim distantiam omnibus oculis non eandem inseruire. Sed riodi praedicti eo prosunt,ut possit commoti pollari ius uitrum uariari, nam pro rebus non admodum distantibus clare inspiciendis melius seruit uitruiri non adeo caecariathim piosandius uero seruit melius pro remoti 1simis : Atqui uitrum profimdiu maiorent posset distantiam. longitudinem instrumenti planius uero minorem quae nam sitiat a nobis praecedenti Capite explicata Perfectio certe hu' uls uasti umenti,in uitro anteriori lenticulari tota feriam consistit, ut sit ex materia purissima, bene elaborata,&, quod capiti est, sit figunt perfectissim P, regulatissimae decliuitatis;ita ut a centro cum maxima equabilito te ad extrema totum aeque declinet, quo radi puramidis in talis inte aequales,aeqUaliter prorsius,&ad quales angulos in uitro recipiantur,ciii perfecta aequa distantia a centro Vitri,idest a perpendiculari, seu axe uisionis, ut post fractionem ad unicum perfecto illi no alia coeant punctum Totus igitur effectus huius instrumenti est , ut remotissima obiecta quae sine adiumento vitri etiam atriissimo Visii non cernuntur nisi ob sicui per vitrum lenticulare etiam si amplientur, amis tamen 'dhu confiinduntur,ut est explicatum Clate nihilominus, distincte ad oculum pellieniunt an pilata,cum an tali visiui utili dilatatione Tollit icti rur hoc instrumentia radios illos confisios, te quibus capite precedenti di s seruimus per radios utiles refractos,an ulus uisitius dii uatur: Ex oua dilatatione anguli duo maxima beneficia hiata tocii lus Primum Quod res maiores cernantur consequenter fiant visibiliores: nam contino it
uisiui sic restituantinc propterea mi inita quaedam remota , quae sine instru
mento Vidcri non possivit, adhibito instrumento apparen: An
55쪽
persectio possit esse huitis instrumenti, ut visibilia vigecuplo maiora appareant, ut aliqui tradiderunt, dc plurimum gloriantllr, relinquo ali sconsiderandum : nam meum exactissimum instrumentum, uix ad quin tus lunarem facit excrescere. Alterum benencium est quod remota approximari uideantur. ad uisum proxime accederes, quod fit ex eadem anguli uisiui dilatatione,nri qua maiora apparent,ea etiam propinquiora videntur Euc. 38. Onr iteli. 29. . Ex quo ulterius sequitur ut illa remota Obie ' ius, qui sititis, perspicacius cernantur, per Eucl.Theor. 2.opticae. Viteli. J.q.
Itaque illud erit optimum instrumentum quod maxime angulum via sutua dilatat,cum nebulis idest confusiorum radiorum ablatione . Atque hoc aliqua ex his instrumentis praestant in rebus remotis quidem e nendis, sed quae non sunt ualde remota , alia vero quae valde remotius agunt Maliqtia quidem obieci tura Uarum, amplificatum, proprinquius repraesentant aliqua uero adhuc maius tropinquius . Quiesseeius omnes pendent a vitro lenticulari anteriori si enim sit moderatae crass4tiei in medio, Sc statim declinet ad extrema, ita ut ipsius conus xa stuperficies sit pars&segmentum spher minori dato ei proportionato vitro posteriori excavato, instrumentum erit breuius, S rem offertciare saris anipliatam non nilatii propinquiorem: Si uero idem vitrum fuerit moderata crassitiei in medio, decliuitatem versus extrema habuerit moderatam cum superficie convexa, quae sit pars, S segmentum sphqrς maioris, lato ei proportionato uitro Qcio,instrumentum erit longius, rem tamen domaiorem dc inulto propinquiorem osteret oculo intuendam. Cur vero illud sit breuius,& hoc longius, iam declaratum est. Ex maiori autem apertione anguli visiui, longuis hoc instrumentum praestat ea in quibus breuiora superat instrumenta. Aperit vero magis angulum visivum quia operatur per radios a perpendiculari remotio-xes. Docent sane experientiae radios incidentes in huiusinodi ultra leniaticularia, quicunque accedunt ad circunferentiam per notabilem particulam vitri, reddi inutiles, ita ut nunquam totum uitrum inseruiat, si desinat in ultuarum acutum, ibi enim titubat radi j fi ac tiones faciunt
56쪽
incertaς, propter nimiam Vitriinubtilitatem. Visi sit uitrum CD in , medio crassina, ad quantitatem lineae ΗΙ. cum circunferentia convexa
circilii C FIE D. radi extremi prodeuntes ex uisibili A B. tiles non ituit, nisi qui incidunt inter puncta F. T. Extremi itaque prosicui simi'F. I. a quibiis stanninnir utiles similiter FG. c. e. coeunt in princio G ad axim G . iaciunt angulum maximum visiuum FG E. Rod si sumanius uitrum lenticularem O. cuius crassities LM aequalis
ut crassataei Hi prioris atri, convexum tamen dicti uim No h
beat cucula serentiam segmenti circuli maioris Ni M o inris; rocuculi segmentum erat in superiori uitro C FIED res visibilis Ra sit eadem lue ibi AB. tantundem distet a uitro per lium V aequalem distanti: H T. Certe radi a P.SMsqtiales ira A FBE.&aeque distantes ab . ixi LV quantum distant A B E. ab axi H T. occupabunt partem solam vitri P Q tantam quanta est tota Ita
circuli pars dianaetri talis circuli ipsi uidelicet L M. sit eadem ur:
raui; di citi P. Q tantum inter &ab axi. distant, quantum 2
57쪽
ter se ab axi distant radi LAT. I E. Quod uero paulo retraotius a vi-rro uniantur priores. consequenter ciuiorem, ominorem sectant angulum, non est res quae physice multum variet rei uis e quantitatem,
pnaesertim ubi ad sunt plures fractiones. Atque ita radisutiles erunt RN S O multo remotiores a perpendiculati in vitro O. conse quenter multo maiorem aperient angulum N K O. etiam reiectis extremitatibus inutilibus: Et si totum visibile R S. longe maius apparebit trans vitrum O. quam trans vitrum C D. etiam partes ipsius singu- hae proportionaliter maiores erunt. Itaque quod totum integrum cerni non potest dummodo non sit minimum visibile quia extremi eius radi ad extremam circunferentiam vitri peruenientes inutiles sunt secti, cernetur per partes minores singulas, moto ii recto ad singulas instrumento&axe visuali . Vt propterea diligenter fabricatum vitriam sub dicta convexitate maioris circuli possit circumtonderi per abiectionem partis inurilis, lterius , cum praesertim per blam partem mediam,
circa centrum, c exiguam fiat nihilo secius visio cum tota excrescentia, instrumentum redditur strictius, minoris diametri, eundemque ritetur e medium ac si poneretur vitrum cum tota integra diametro. Adde quod extremum pactum oculi, de quo supra cap. I. per VitrUm CD sit breuius, cper vitrum N O productius, unde consequenter magis dilatanthir visibilia. Fortas4s etiam ex figura, hoc est ex conuer xitate uitii maiori aut minori, res magis aut minus dilatantur, Sc non , ex sola anguli visiui dilatatione. Quaeres primo Cur manente eodem ultro anteriori, si ei addas socium minoris excavationis, cum decurtatione instrumenti, ut est supra expliacatum, postea aliud maioris excavationis cum fistulae elongation , prius res videantur minoresvi remotiores, postea Vero maiores c propinquiores' Oniae, inquies, contrarium potius deberet contingeres
Vbi enim oculus proprius accedit ad visibile, magis aperitur angulus,
maior res videtur, minor uero ubi oculus retrocedit Respondendum est ex iam traditis supra Cip. 7 id contingere quia uitrum anterius , hoc est lenticulare, quo magis ab oculo remouetur Versius exrrema paci per oculum limitati, rem ficit excrescere, quo Vero magis oculo appropi quat dictum vitrum magis rem facit visui decresceres, per maiorem aut minorem radiorum directorum collectionem tractionem, ut est ibi explicatum . Et oppositio nunc facta militat in bio visis directo.
Ouaeres secundo Cur propinqua per hoc instrumentiun non cernuntur m espondendum est si uteremur hoc instrumento unico vitro, hoc
est anteriori lenticulari , visibile , puta criptura , vel aliquid tale esset circa extrema paci quod sibi res per hoc ipsium 1-trum limitat sedeterminat, de quo supra saepius acriam est, tunc egregie in sentiturum quia duplex fit rei excrescentia, altera per remotionem debitam vitri dicti a re ipsa, altera per remotionem item debitam eius
dem vitii ab oculo concurrunt enim in eodem vitro sine utriusque F pacta
58쪽
spacij,inyrtibus finibus res Vel maxime per ia explicata ampliatur. Quodsi dc vitrum, Moculus sint intra rei sipacium, res nihilominus Optime ab oculo, praesertim senili, cernitur, sed per Unicam excrescentiam aut per tranque,am perfices an tamen nam perfecta est,ut dixi, circa fines utriusque pacij propterea amoto posteriori uitro, semper quaeque scrinit ra optime legi poterit per hoc institimentum, posito oculo in loco dicti vitta Iam amoti . Itaque cum Vitrum solum lenticulare hic in eruiat, I potito altero visitis omnino turbabitur,qui nouis fractionibus totiis confunditur, ipsius correctione laic non est opus. Vt igitur instrumentum noctitroque Vitro ornatum.' completum uisicii commode seruiat, de- Det Vitrum anterius esse extra sipacium rei visibilis supra limitatum , ut correctio per vitriim posterius locum habeat,nimirum ubi radii recti cum 1ractis niticentur confunduntur post absollitas primas fractiones. NOdsi Obiicias vitrum extra spacium rei positum rem in Uertere, Ut,
Lonem ex eo quod i id atrum sit extra spacium rei, si tamen inti Ipaclum Oculi nam instrumentum de constructione ipsa te uirit landul vero vitrum lenticulate est intra oculi pactum, nunquam res sicut etiam quan in vitrum Hiem est antra sipacium rei,quantumcunque Oculus ab eo retrocedendo xςmOeatur,nunquam rei fiet siluerso. U Vc ei QOQSi ei es tertio Chir si inuertatur sius huius instrumenti, applicando
ricia sed facile est huic quaesito satisncere ex piae cedentibu tutaenina propriima vitri excavati est stringere angulum, ut ostensum est si
Vi ς λ s λ 9-quar Ac sane Vitrum conuexatum oculis applicatum illud tantumpnaestat, ut paulo clarius res repraesententur quin sine ipso visiui,praesertim tali vitro non indigenti, ob ginae confu
clarior, aufertur nebula, confusio, qui aperit aliquanto a b lum Visimim,eumque a summa illa remouet stincti ne & quia ellan erasse radi confiis per contrariam uiam tolluntur ex o aria uilio 8 pi cedenti, nana contriuio modo uitia di
Sedd lud addo, multa minima uisibilia quae aut sanus Oculus sine i-ritS, Ut quisque adhibito hoc institimento filo ordine facile persinicit
quandoquiden si unt in loco tutersione minora se ipsis orsu, Per talem uersiim sum huius instrumenti inuisibilia 'ti trita ri initi U Uento nunquam inuerta uiti V Τ si V remoueaturi a re S ab oculo ipsin insit imaen
bi, Hi 'dii 'nx' prope Hirrum antei ius contiexum seu anta accedat ad uitrum lciuiculare, adeo ut vitrum ipsi inritentia intra
59쪽
spacium oculi,de quo spacio saepe supra, inuersionem omnem corrigit, rem inuisibilem ad naturalem posituram reducit Ita etiam Vltrum o cauum positum intra dictum spacium, easdem formas rei visibilis secui dum rectam posituram debet recipere Iam vero quoniam Vitrum XC
Hatum non inuertit res quatuncunque ab eo oculus remoueatUr, illa
semper recipit radios magis internos ueritis perpendicularem uende nuruli radiivisivi qui a re perueniunt per tale vitrum ad Oculum,extra Uitrum mnquam proijciuntur ex hoc enim res inuertebantur' nulla est ratio tamplius res inuertatur , quam vitrum excavatum per interiores radios nunquam effugientes extra ipsum semper repraesentat siue prope ipsum, siue procillis ipso oculus fuerit positu Atque haec nobis de huiusmodi vitris perspectivis dicta sussiciant 11 quis meliora afferret libenter disceremmam domihi ipsi in quibusdam hactenus dictis, explicatis,plene non satisfeci uet enim potui primus hocoetu perstini alijs viam muniens,aut saltem aperiens ilenius inlamus 2 ipsis disserendi Iam ad alium pulcherrimum perspectiviae effectum qui est arcus irridis conuerto orationem.
&ri amsint insigniores de Iride sententia.
Dmirabilis arcus ille, quem varijs pictum coloribus in nubibus cepe utilere cernimus, sicuti inter Omnia quς in sublimi a natura fiunt intuentium oculis , maxime conspicuus est, ivlchritudine excellens, ita etiam in tellectili causas ipsius inquirenti maximo Obscurus, dissicultatibus pene insolubilibus obuolutus; ut non in merito eloquentissamus d sapientissiuniis uir anetiis Ioannes Chrysostomus Homilia 28. in Gen. non solum propter singularem soἡciem ac venustatem, sed etiam propter occultum generationis modum,miraculum ipsum appellarit S Deus ipse Gen. 9 in signum foederi ac nacti otio se obstrinxit abstinendi ab uniuersali diluuio , eundem L
mo finde si esset duimus quidam effectus, potius effectora Deo me , e quisna Vehementer itaque Arcu isto
Idus nobilissimiorum Philosophorum ingenia. Et sane sum-
negotium hoc esse, fatis inde constat, quod tuotcunque
Iumi tes e Ex eo puto quod aliqui minis physice in re ista, P, philosophentur aliqui vero plus o
60쪽
egerant speculatione. Immo uelo etiam si utrimque nrulti coniunxerinti
Varias tamen peperit opiniones meta quae circa colorum generviones videtur m natura contria gere missis enim coloribus periraatientibus
qui fiunt connaturales corpor bus mixtis, quos in Iride esse non posse ona albus est manifestissimum , aliquas obseruamus diuersitates inis lorum, quo siplendidos seu emphaticos vocamus productione. Ali qu. indoeia linquosdam cernimus colores in cola quorundam corporuin supra cie ex lucis perciulio ae sulgere, ut in vasis stanneis, in bullis a vivae sapone mixtae ex sutilatis imilibus, sed&in pilis palpebrarum si contra soli radios ociali obducantur, tales colores ponunt aliqui, tuos ego in pilis esse nequaquam puto, 'd potius radios ipsi lares interpilos ipsos obscurata, scit Opacata arbitror, ex quo lux transit in colorem, ut initio su Dp uim is cap. s. suppos . In collo etiam coluitabar,ac pauonum plumis, tales colores nonnulli agnos unt,quos tamen ego permanentes esse, tuto sum expertus; identur tamen emphatici,quia non sunt in tota pluma, sed inem particulis muce interdum apparent, interdum e mutatione itus et positurae occultantur,exhibita versus oculum,alia particula non cololata Allos Videmus in corporum quor dam persipicuorum crassitie Eenerari,&ibi etiam persistere priesiente luce, ut in gutttilis roris fiat ente sole exsumus, in uris quibusdam triangularibus obseruaui. Alios ma- phana,siue colorata siue non colorata asscitur enim radius illac transiens eodem colore,quo illud corpus est affectum raut si non sit coloratum, vari)s inlicitur coloribus ex opacitate,& ita infectiis in obiecta superficie reta priuGV patet ex vitro triagulari soli obiecto, ex vase vitreo aqua pleno ex vittas fenestrarum imilibus,quae omnia Irides quasdam proiiciunt Hinc ergo varii ortissimi modi Iridis explicandae. Ac sane tria maxime sunt in Iride, quae cognita potissimas exhauriunt
dissicultates. Primum est colorum, pressit. Secundum riuidem ordo ac dispositio Tertium se illa circularis Horum eroo uti nam rationes ab alias reddantur videamus. ' λAlbertus it. tque magnus lib. 3. Meteor.cap. Iq. seq.colores fieri alimma ex eo quod radia solis pertranseant vaporem roridunt ex ' ouo est post Vaporem recipiantur, eo modo quo in pariete recipituit oret