장음표시 사용
151쪽
sx V Iosephi de Rusticis Commentariorum
& al. substitui. Vnde licet erga fratres maxima initij,num. r. Carol. Ruin .consi. I 68.Proponi
consideretur affectio, tamen si quis fratrem,& tur,num.&. lib. 2. Rub. Alexandrin. cons. Ias. et eius filios instituerit, non ordine successi uot viso testamento, num .s. Socin. Iun. cons .igo. sed simul admittentur, Bald. num. s. Ang.nu- Vt praesens consultatio, numero S 2. qua condi me. g. Ioan. de Imol num. ao.Alexand .dicens munem dicit, lib.a. Ioan. Dilect .deart.test. di se pluries contra Bart. consuluissenum.6. ind. tui. .raut.6. Si quis instituat,numer. I.contra I.Gallus,s. quidam recte,ubi Socin.in a.quist. Bart.& Socin.d.consis. II S. colum. pertiveru post num. s. de communi opinione attestatur, Quinto communem sententiam vigere decla-Raph. Cuman. Iacob. Put.Iasinum. 22. Rub. Tans, Iul.Clari de testam. quaest.8 o. in I. concLAlexandrin. num.3 . Lanceli. Galiaul.numer. Post Guid. Pap. Ias.& Stephan. Bertrand.in loso. de liber.&posthum. Hostiens. Petr.de An- cis ibi allegatis, Franciscus usurus opin. 6 ADChar.quaest. Is . ton. de Butr. Ioan.de Imol. ternatiuet, numero I. Nersic. Secundo limit. de Card. & Abb. in d cap. Raynutius, ubi Bero. crebriori opinione attestans, Franciscus Mannumero S r. & sequen. & Didae. Couar. S. a. tic. idem confirmans in tract. de coniect.vItim.
numero a. in I. cones. asserens Bart. commu- vol. libro q. tit. p. numero is. Hieronym. Ga-
niter reprobari, idem Card. in d. cap. Raynal- briel. d. consit. 13 o. Dominicus Florius, nudus, Alexand.consil. i8s. Viso titulo quaestim mero Io.nis, num. 3 2. Iib. a. consil. 3. Ex narratis, nu- Idemque esset si testator filium ex alteroque meri et .consil. ia v. Perspectis, num. . de dicta 3 s filio nepotem t instituisset, aequaliter enim noeommuni fidem faciens libro S. Ioan.bapt.de successivo ordine admitterctur, Matthesil.not. S. Seuerino inter conss. eiusdem Alexan. con- II 6.Nota,in princ. Iasin d.S.quidain recte, nufit. 13. Visis&perlectis,colum. .num. 2.&8. me. I. Rolan.de Vall.consil.8 . Praesupposita versic. Tertia conclusio,lib. q. & quod sit com communi,nu .i6.lib. .
silium, Caccialupi aperte colligi quidam Mo- Sed si dixisset fratrem,&eius liberos,ordine derni asserunt, tum ex stat piis per Socin. con- 3 6 quidem successivo i tunc vocarentur, Atrian
siti. Io Quoniam, coIum. fin. num. Io. lib.3. colum. . Raph. Cuman. Francisc. Aretin.Ia L. consit. Iis. Suprascripti insignes Iuriscons. in num. 26.Socin.colum .versic. Secundo prin-
princ. lib. I. tum per Ias. in d. S. quidam recte, cipaliter insertur, in d. S. quidam recte, Socin. num. 1 . Sed esse Alexandri satis colligitur ex ipse d. consit. II 3. Supra scripti, colum. 2 nu consit. I .ibi proximo, incip. Super quaesti mem t. libro I.Dec. consil. asi. Visis, numen ne proposita , estque subscriptio Antonij de a. consit. S3. Proponitur, colum.I. infin.con-Prato veteri, qui eandem opinionem tenet,nu sit. aos. In causa, num. 2.cons. 32 o. Dum lege- mero Io.&etiam ipsam sequuntur, idem So- rem,num. 8. Ioan. Dilect. de alti est.d.titui. cin. consil. 3. Capiendo primum,nu. I . lib. caut.6.num. . Rub. d. consit. Ias. Viso testa- . ipseque Ias.consit .ao6.viso testamento, nu- mento,num. 3. ubi communem opinionem e
mero a. ubi de communi ib. 2. Matthesil sino se dicit, consil. i q. viso, & diligenter conside
336. Nota quod ascendens, post prine. Andri rato, num. . rursus Socin. consit. 12. Praesens Barbat. consil.6 I. Testamentum, colum.et. li- consultatio, num. I i .lib. 3. Aym. Crauet t. con-bro I. Corn. consil. 23 I. Visis scripturis, co- sl. 22. Magnificus D. numer. 6. adestque celelum. 2 lib. I .consi. 2. In presenti, colum. 2.nu bris doctrina D. Andr. de Isern. ind. cap. I. S. mero 3. versic. Et quando,lib. q. rursus,consiis. & si libellus,num.i . tit.de alien. sevd.patremi I . Circa praesentem consultationem, colum. .Nam ut tandem respondeam, Iacob de Amri. 3.numero 3.versic. Est autem alia opin. dicens & Bart. num. q. ind.S. quidam recte, super I. non esse in decisi uis ab hac sententia receden- quaest. de filio & nepote, causativam necessita-dum, consit.iis. In hac praesenti, numeris . ubi tem instituendi non recipiunt, quos sequutus de communi, eod.libro se Cepoll.1 cons.ciuia fuit Fortun.Gara. ibi num. et s.& go. sed his lili. set. Magnifici ac generosi, numero com- cet non assentiar, tamen non minus, imo prin munem sententiam legistarum, & Canonis cipaliter ascendentium affectio erga suos de rum esse concludens, Nicol. Mer.d decisi 8 s. scendentes in proposito considerari debet, in Quo ad secundam, num. 26. pari. i. Dec. m 3 quos plenariat dicitur,ut Bald. inquit,inl.ma sit.ys. Et pro tenui,num. 2.confit. et o S.Incau ter tua, inopp.glos. C. de Oper. liberi. adeo se,num. a. ubi de vera & communi opinione te instituendi necessitas ex affectione informatur, statur, imo de crebriori, consit. 136. Non par- cumque erga transuersales tanta non sit, no mitia, num. I.versic. Secundo modo,consil. ay3. rum si in verbis claris copulative prolatis per Proponitur, nun3.3.de magis communi,& con simplicem affectionis coniecturam ab intesta sit. si visis,num. I. Curi. iun. cons. 22. PM- toque successionis a proprietate non recedi- supponitur in facto,numeri .& is communem mus,ut Andri Alciat. in d.S. quidam recte, nu- opinionem esse asserens,& consil. i 28. eiusdem mero et O. versic. Nec adeo effrax, admonuit,
152쪽
ubi negocium istud arbitrio iudicis dirimendum , sed infeliciter,ipse committit: cum igitur 38 non sit aequabilis idescendentium,transuersaliumque affectio Alex. consi . Circumspeeiis,
de appell. cogicoll. 8. quod ordo etiam ab ii testato succedendi nobis ostendit, non est de filio, eiusque filijs, ad statrem, & eius filios in-inendum,ut non immerito conclusio praedicta Clossae, in exempli argumentum ducatur, qu admodum Si de preti in tradi. de interpr. vlt. Llib. I .interpr. r. dub. 2.sbl. .nu.II. fol. 62. illam quoque duxit. Hinc pariter est, quod licet per tacitam Pi pillarem mater a substituto t non excludatur, iuxta tradita per Doem in l. precibus, C.de im
stili in cap. si pater, de testam. in o. B.art. ini. moribus, num. 32. C. de vulg. & pupill. Scriben. in cap. Raynutius,d. tit. detestamen .extris Socin. iun. cons. 2 3. Casus iste, num. S. communem opinionem esse allegans, lib. I. Ioan.
Cepha L cons. as. Magnificae D. Paulae, num .is . lib. 3. Amict. decis. 38. Quidam testator, num s. Tamen si filius testatoris frater pupilli instituti vulgariter substitutus fuerit, adit que haereditate vulgaris expirauerint. post aditam, d. tili de impub. & al. substit. tacita pupili
Iaris remaneat in vulgari comprehensa, rati ne qualitatis personae coniunctae ipsi testatori, o ex praesumpta mente mater ipsa excluditur tquae alias non excluderetur, Bart. ind. l. moribus, colum. fin. num. versi c. Quarto dixi, i laque ratione Barti nititur, quia verisimile est, quod testator voluerit eius filium uxori pra ferri,arg. d. l. cum acutissimi , hocque videtur etiam sensisse Accursind. l. precibus,circa fin. vltimae gloss. Ah o. in sum m. C.eod. tit. Iacob. de Rauani, Odos red. Petri Cyn. de Angel. in I. . et de institui. & substit. Angel. in l. in testamento, colum. i. ubi Alexand .colum . . num . .
versic. Ex quibus vero coniecturis, C. de testamen . militi Raph. Fulgos in l. iam hoc iure,is. de vulg. & pupill. Paul de Castr in l. Lucius, in fin. eod. tit. Cui l. de Cun. Bartol. Ang. &ipsum Paul. Castrensem in d. l. precibus, idem quoque tenent Bald. in tract. substitui. tit. de Pupili. num. 33. v sic. Quando dixi, Barta de
Hucio in eodem tract. cap. a. post num. et . Et quamuis Iacob. Butrig. & Bald. colum. 3. contrarium voluerint in d. l. precibus, Albertc. in rubride vulg. ct pupill. colum. 3I. numer. s. versic. Item quaero, ac Ioan . de ImoL colum. I .ind.I. moribus,&in d. cap. Raynutius, Paulus etiam Castrensis asserat in d. l. Lucius, vidisse nonnullos consulentes contra Bart. tene re, fretos Baldi autoritate, idemque sequantur Lanceis. Politi in tract. substit. tit. de viile. substitui. num. 2. dicens opinionem contra communem esse aequiorem, Hieronym. Zanch. in l. haeredes mei, S. cum ita, num .s 2 S. d cisionem praedictam, maximam pati disti cultatam concludens,& nu. ioso. Alexandri distii ctionem comprobans, licet videatur variasse, Dum .s 3Mor .& io28. It lier cum confuse, inuoluteque loquentam. Aronis, Glossar,& Barioli sententia adhuc magis comiti unis est, ut dicit Iasi in d. l. moribus, numero q2. versic. Tu teneos, qui ipsam sequitur, & Alexand. ibi num. 3s, dicit
iudicando & consulendo non esse a commi ni opinione recedendum, non obstante distinctione quam ipse affercbat, idemque Paulus de Castr. affirmat ; Eandem ulterius sente tia in comprobant Ioan . Dilact. in tradi. de a te tectandi tituL . de substitui. caul. p. num ro a. plurimumque videri consonam x oluntati testantis,ait Bartol. ind. l. moribus,Ibi Al xand. & Franciscus Arctin. quibus assentitur Andr. Alciat. numero 6 . versic. Quartus chius, Baldo ac in he respondens, Raph. Fulgos .consi. 33. Titius in testamento suo,colum. him post ver sic. Porro & eadem x et ba , ubi inquit Doctores concorditer sequi opinionem dictae Glosse, Marian. Socin . sen. consil. 23. Circa praedictam consultationem, numero S.
versic. Et hinc est, libro I. Udalite. Zasius intract. substit. titul. de effectibus pupill. substitiversici Vltima coniectura sumitur numer. 2y.dicens male Baldum,& Ioan .de Imola contrarium sensita,Gulielm. de Benedict. in rep. cap. Raynutius, in verb. Si absque liberis moreretur, et . num .s . & y8. communem esse opinionem perhibens ipsamque semper tenuisse, Anton. Gomes . in trata variarum resolui. iuris ciuil. tomo r. cap. quarto de pupill. substitui ni mero io. versic. Quarto ex conditione &qu litate, Franciscus Rip. in d. l. moribus, Lancell. Galiaul.in rep. l. centurio, num eio 86. versic. Igitur sicut frater, & numero S . vel sci Et illud quod vult Barto communemque opinis esse dicit Emanuel Costa in rep. cap. si parer,
in a. pari. in verb. Superstite matre, numer. io.&in s. pari. in verb. Est e contra, numero I. ver-
sic. Vnde dicimus, rursus de communi attestis exinde testam. Stephan. Bertrand .consi. ip q. Ponitur in facto, numero S. libro I. Angelus Arctin. in s. i. num .i6. Instit. de pupill. substit ubi de veriori opin. contra Io.de Imola testificatur, Aym. Crauet t. cons II I. Iacobus, DU- mero T. magis communem esse dicens, Hier nym. Gabriel. consilio iis . Bartholomeus Papius, numero et S. versici ubi notatur, Carolus Ruin. consillos. De duobus principaliter, rati. .versita Et tenendo secundum Gulielm. lib. r.
153쪽
D. Iosephi de Rusticis ommentariorum
i Quae conelusiot non solum procedit in fratre pupilli utrinque coniuncto, sed etiam in statre
consanguineo tantum, in quo eadem ratio d.I. cum acutissimi, militat, ut dicit Bartol. in d. I. a. ante numer. 3 . declarans dicta per Rayn rium de Fortiuio contrarium asserentis, ut procedant in starie uterino , & Bariolum sequitur Socin. ibi colum. ia. num. 2 o. versic. Circa quaestionem , idemque voluere Zanch. ind. S. cum ita, numeri I o 28. & Ruin. d. consit.2 3. numero quinto, & a I. versi c. Non o stat,d. lib. .
ta mina mi plures ictius L cum mus,
fuerint rationes , di finiri: deque Imperatore Iustiniano multa recenserie exemptique insuper quibus furisio illi coniectura ista erutum tur, evit plus dictum , di minus Friptum sit censendum, ostendi.
SuMMARIUM I L. eum avius, pluressisse rationes Thomam Do Hum ereetidisse; Sed e monium de Mase n. nestiae sinalem rationem esse in Q Leum acinis Lmi expressam um. a. Socinum denique ac Raphael. man. rationem finalem,ac proximam unam esse coniecturatam scilicet pietatem censui ,-.3.es os C. Iulium Caesarem im ei se in paucos conferre Abros Assinasse, morte autem praeuentum iam dabile hoc propositum exequi non vasisse. 6 Iutiinianum Imp. Latinas litteras nescivisse. Iustinianum maximis encomps esserendam fore Aviglorioso facto, cum commentariorum si a primus securim iniecerit. 2 D.Fagrum de Iustiniano aliqua tradid e sed sens/ plura, est quidem Moria Volaterranum, Praevium, Paulum Diaconum, Nycephorumque, que adnum. I .
v Iumnianum feliciter Persicam, sianum, D licamque bellam eonfecisse. Io Sophia templum apud Ap antium a Iustiniano
erectum.11 Iumniani religionis, praesarum signum ase ri. multisque nominibus utimum Imperatorem
ia Iustinum Imperatorem Iustiniani ex sorore nymiem in imperioque successorem, nihil dignum Imperatore gessisse. a 3 Conjecturam illam,ri vis dictum es minus feriptum censeatur, Iurisconsultos sepe induxisse. medioque asseris.
V M inter Doctores altercatio aliquando oriatur, quaenam huius subintellectar conditionis vera , finalisque sit ratio, illam priam de pervelligare aggrediar ; Qt I in re Thomast Poccius Senensis clarissimus Doctor, iudicijque integritate insignis,pmutipsum reserendo sequitur D. Ioan. Baptistae
Caccialupus de S. Seucrino, & is maxime a thoritatis Iurisconsultus, ut testatur Carolus Ruin.consil. 3. De duobus, num. IS .vers. Quinimo,lib. 2.in eius rep. I generaliter,s.cum a tem, C. de instit. &substit. tres fuisse rationes huius conditionis praesuinptae,atque omIRSQ - nales,quas paulo ante ex tribus illis iuribus re tuli, arbitrabatur, & consequenter ad subsit tuti exclusionem unam tantum concurrere sat esse, l.liberorum,S. notantur,fi de his qui nota
insam. s. assinitatis, Institi de nupt. sique ipsa rum aliquam uti impulsivam admiserimus, illam certe esse, quae in d. S. eum autem, expri mitur. Sed Dom. Antonius de Malegonnellis eximius legum Doctor, & Advocatus Florentinus in quibusdam allegationibus, quae ad manus Socini 'ruenerunt, aliter dicebat, fina-a lem inquam tin proposito rationem esse quae Imperator in d. I. cum acutissimi, scripsit, net videatur testator alienas successiones proprijs anteponere: aliter enim contra praesumptam testantis mentem esset iuris praesumptione non pautem iuris,&de iure, ex Iacob. Butrigari Mno, & Bald. ibi, reliquas vero rationes,ut plus dictum , & minus scriptum praesumatur , ac etiam quod ex obli uione, di incuria testatori, omissum fuerit, finales rationes non videri,seri potius excusationes ab omissione, seu colores modique ut defectui prouideretur, sic considerando, Aut enim non constat testatorem nishil dixisse, & prouidendo minus scriptum prae sumitur,& plus dictum, Aut apparet testat drem nihil dixisse, tuncque lex fingit dictum ea ratione, quia praesumitur dicturus, si cogitas set, ut per eum subtiliter loquentem. Socinus vero in eius subtilissima, ac magistrali repetitione ad praesentem text. colum. 3 s. in fin. ve sic. Puto veritatem , Raphaelis Cumani com-s probando sententiam, unam i tantum proxiamam fuisse rationem concludit, pietatem scilicet ab Aemilio Paulo Papiniano coniecturatam, cum autem per Iurisconsultum non aliter declaretur,unde pietatis haec coniectura mriatur, propterea in d.S. cum autem, Impera
tor ad responsi praedicti interpretationem pro cedens , erga nepotes obliuionem testantis inducit, si enim de ipsis cogitasset non ita pros elo substituisset: ex coniecturata itaque Parentis in-
154쪽
tis intentione pietatis ratio excerpitur communi patentum voto inspecto haereditatem ad descendentes trans inittendi , diei. l. scripto. Enimuero si cogitasset conditionem hanc adi cisset, ideo vult eandem pro apposita haberi; Sed cum posset adhue contingere, testatorem de nepotibus cogitasse mortis vcro angust ijs turbatum conditionem adiicere omisisse, i. hac consuliis linia,S. at cum humana fragilitas, C.
de testamen . vel etiam sanae mentis errore aut
obliuione desecisse, Imperator itaque illam ex
obliuione aut errore praetermisisse eadem pietatis coniectura inde lampta arbitratur, cum
non sit in dubio censendum alienas laccessiones proprijs anteferre voluisse;&sic indiet. l. cum acutissimi. quia institutum filium substitutis praetulit, pari ratione omnem eius posteritatem ex Glosa ibi communiter approbata praetulisse censetur ; proximam ergo immudiatamque rationem unam esse, pietatis coniecturam concludit, in diuersis casibus ab Imper. ibi, di in dict. .generaliter,s.cum autem, consideratam: in eademque opinione resident Marian. Socin . sen. consil. 23. Circa praesentem consultationem, nume. q. lib. primo, & Marian. iun. consit. I et 8. Praesentis consultationis resolutio,
nume. 38. in . conclusi libro primo,& nu. io a. cum Raphaele Cumano eiusque patruo pet transeundo : quae etiam placuit Hieronymo Zancho in l. haeredes mei , s. cum ita,nu. io p. versici omnes reincidunt, i s. ad Trebell. Est- que vera opinio, ut una t pietatis tantum rationnalis, proximaque sit, ab Aemilio Papiniano optimo intellectu an inraduersa atque perpe se; Sed cum dubitari potuisset nunquid cius virtus, ct efficacia ad naturales filios porrigeretur, propterea ind. S. cuin autem. in ipsis
naturalibus filiis , legatis pariter, fideicommissisque particularibus tibi locum vendicare
decreuit, ex quadam pietatis in hoc contextu , coniecturatae effusione & quasi foecunditate, quam etiam Mariam Socin. dicto conii l. 23. numero quarto, libro primo, acute considerabat, adeo nanque Imperatoris mentem responsi celebritas inuasit, ut veluti ab oraculo quodam compendiose prodiens, Aemili j in ectum confirmet, scilicet non esse verisimile patrem si de nepotibus cogitauerit,ialem fecisse substitutionem; ad Papinianique mentem a ete omnia resectuntur, indeque interpretati nes Imperatoriae ut ex sente rivuli scaturierint; Qi md denique in d. l. cum acutissimi, explicatur, Ne alienas successiones proprijs anteponere videatur, nil aliud esse constat, quam illam coniecturata pietatem veluti basim quandam, seu rationis, ut ita dixerim,ratione, huiust cum auus, in eius plenissimo eventu ad filiam omnemque deinceps posteritatem propag tam, ut firmandum sit,unam tantum, finalendique huius subintellectae conditionis esse rati nem, iura etenim quae superuenerunt ad via uin Aemilij responium miro applausu comprob tum reuoluuntur: nili repugnantiam, aut per plexitatem Iustinianum inducere voluisse crediderimus, quod sane absurdum ac insolens videtur, cum claritatem tribuere, non obscuritatem inijcere legibus prolate itur,l. viai c. Q de emend. Codi c. 3ed si C. Iulius Casarius ciuile totum t ad certum modum redegisset, ex itam mesa nanque ac diffusa legum copia, ut Suet nius inquit optima quique ac necessaria tu paucissimos coferre libros destinauerat, quod tam laudabile eius consilium intempestiua mors intercidit, seliciori tramite fulgentiorique lumine inius ciuile incumberemus cum Iustinianu Latinas litteras scisse neget Laurent. Valla lib. Clegant. o. c. 3 6. tum quia semper in Graecia vi. xit, tum quia se Dominum Iustinianum ut ex numismate eius, & ex alijs monumentis apparet, dici voluit, ut quidam alij Caesares secer ut quod a viro Romano est alienissimum, char Aerq. ipse litterarum ac figurarii illorum temporum numismatis Gothicum magis quam Latinum redolet; Sed Valla illuc ab Andrea Aleiato iuris ciuilis illustratore egregio,sic ipsum vocat Udalric. Zasius, in reliquis reprehensus validioribus rationibus, ne dicam mortibus aduersus Iustinianum uti potuisset, quas nunc rem
serre non pedit, licet enim t ut Suidas scribit
Iustinianus suerit, magnis tamen laudibus dignus esse videtur hoc tam glorioso facto cum squalenti commentariorum sylvar' primus securim i iniecerit: si quid igitur maiorem fortasse industriam desiderat, non Imperatori ascribendum, sed ijs videtur quibus tam arduum opus, prudentes ipse appellat perficiendum dedit, qui nisi veterum Iuriscomulto tum infinitis pene commentarijs ideam quam nunc habemus epitomen reductis quod supe esset reliquiarum suppressissent, redargui nu lo modo posscnt, cum nullius certe artis facilior esset cognitio siue methodus; de Iustinia,t no multa non obscure t dixit Ioan. Faber in prin. Imper. Instit.sed quaedain illustria retulit, Raph. voliterranus dum ad Marium fratrem scribit, in eiusque Antropologia lib. et s. Iustinianti scilicet Principem Iustitii ex sorore ad ptiuum filium annos xxxi x. imperasse, eius. que ingentem gloriam domi fortique vulgata suisse, cuius ex octo leges foro quas in epit
men redegit, ac mores populis perpetuo manauerunt, negocio vero res Chi isti alia incol
mis seruata, quo sine frustra ia in ludum Ap stolica fundamenta fuissent, quemadmodum ex eius in totidem orbis partibus osteditur bebi list Persico, Africano,& Italico per unum Beblisarium
155쪽
D. Iosephi de Rusticis Commentariorum
Iisarium Ducem reIigiose ac feliciter consectis: in primo siquidem Orientem l/ers rum regiis bus assidue tumultuantibus lacessitu in qui Romanos limites praetergrcssi luerant vltra etiam Tigrim& Eufratem pacatum reddidit his etiaauxilia praestantes Hunnorum indomitam gentem, & Saracenorum exercitus Alamandaro Duce ferocissimos compescuit in secundo vandalos ex Aquilone Africam petentes ac nonaginta quinque annorum praescriptione possudentes penitus expulit: in tertio Gothos ex Italiae finibus disiecit, & in Dalmatia Salona urbe per Mondum Ducem recepta, pro quibus gemro stis nobile Sophiae templum t Constantinopo.li extruxit, ut nulli priorum vel posteriorum Imperatorum posthabito CDstantino illo M gno qui primus libertati trepidam religionem restituit, inferior gloria sit censendus; de quo Procopius lib. .de bello Vandalico scribit, Gilimeri vandalorum Regi loca quaedam in Gablia non admodum contemnenda ad habitandusimul cum suis omnibus propinquis dedisse, Ir inter patricios autem eum t referre non licuisese quod a secta nollet Ariana discedere ; de e
dem Iustiniano nonnulla etiam recenset Ioan. Ferrarius Montanus in annot. ad quattuor Instit. libros, qui eum cum Paulo Diacono lib.18 rerum Roman. ad Eutropium multis nomini-hus bonum Imperatorem appellati Anno sal tis S a . indictione is . moritur Iustinus mense Augusto cum iam ante quartum mensem,idest Xalendis Aprilis Iustinianus declaratus esset Augustus ab eodem Iustino patre adoptiuo auunculoque, ut Nicephor. lib. EcclesHistor. I S. cap. .testatur: moritur Iustinianus anno se Iulis 36 . cum trigintaocto annos &octo menses regnasset, post eum imperium tenuit Iustinus iunior eius ex sorore nepos qui nihil dignurat Imperatore egit, ut idem Nicephor. lib. I . cap.3 I. auctor est. Sed ut ad Aemilium Papinianum tandem reuertar, quod ex pietate in hac ipsa lege statuit, ut minus scriptum quam dictum suerit praesumatur,alijs exemplis varijs
confirmare valerem, ex multis tamen pauca re
Is feram, Saepe enim hac coniectura i Iurisco, sulti utuntur, ut in l.cum proponebatur, C deleg. a. ubi lex substitutionem non aliter scripta supplet, simileque in I.iam hoc iure,ffide vulg. S pupilli. legituri h contra autem in l. haeredes
mei,s.cum ira, Ead Trebell.licet testatoris verba duorum copulatorum concursum requirerent,l.s haeredi plures,lfide condit instit. l. si is qui ducenta,S. virum,ff.de reb. dub. ob coniecturatam tamen testatoris voluntatem ex eius naturali affectione in uno verificantur: pariter adhuc directum verbum ex eadem mente obluquatur in l.Scaevola,& l.ex facto, in princ.d.tita
dite animaduertit; idem Aemilius Paulus etiain l. vnum ex familia,s.penuit. ff.de legat secundo. Si omissa,inquit, fideicommissi verba sint,& caetera quae leguntur cum ijs quae scribi debuerunt congruant, recte datum, & minus scriptum exemplo institutionis,lcgatorumque in-aclligi; ibidemque, S. fin. Cum fideicommissi verba cessare Princeps animaduertisset, cum sermonem non dubitare se, &c. pro fideicona- misso rescripsit accipiendum. Diuersum non est quod Vlpianus annotauit in l. fideicommi DL,S.haec vel ba, Ede legat. tertio, ut vel ba quae non satis fideicommissa exprimunt, sed magis consilium quam necessitatem relinquendi ad fideicommissum trahantur; Vnde Papinianus voluntatis praecellens interpres pietatisque paternae admirabilis,acerque inuestigator lib. xv Quaestionum, mutuam substitutione per errorem inscriptura hdeicommissi omissam ex coniectura secundarum tabularum admittit.
HYPOTHESIS . Amidi re fictionem mel praesumptionem i. cum auus, procedat: deque ipsis ficti
ne ac praesemptiove complura et aescrimen etiam inter coniecturam praesumptionem Mgumentum, ex Tagdo indicara.
a L. eum auus, disrumitionem ex iurisfictione ocedere, Raphaelem Cumanum dixisse ,sed nume II. ex promptione iuris intessiti, crebriori fauentia retenta concindit est num. 13. Interpretationem Imperatoriam necessariam e se s Fimonem definiri, ac num. s.
o Fictionem Opraesumptionem intersedissereri
3 Prasumptionem iuris super verisimilisndari
illamque inaciorem esse , P a verisimitarsit 6 Intelligi versam, non minus Neritatem, Pam ionem inducere, ac etiam praesumptionem ,
Praesumptionem iuris liquidissimamprobationem
s Videtur verbum, praesumptionem quoque demo
I o Aequitatem quum sumus in aliqua introducendo, Fctionem iniscere I et coniecturam ,significarepraesumptionem ex A cursio et O num argumentum a contrario mi
156쪽
Is Comecturam, vasumptimem Que aetamnum ex Baldo definiri. r Fuerat, verbi sebct uiui signisse aetervoma
a s Malmam ex od Salmondiensessint originardi ciuer viniani exponi, id in effingamur. 6 Fictionem,contraseprobationem rei cere, est na
ar Coniecturam apiet re de ptam,probationem contrariam a resuere,ac .cuina c. t stam. interpretari.28 D risera usto monem induxisse. Is mura censeri quibus clatoritatem impartinetur. et o Papinianum sui recitarionem imperatoris decreis toprab se. ar Terminum referentem, dicta in termino relato
continere. et a Legem interpretantem , continere dicta in lege interpretata.
6 Fictionem ex lege non induci contra iuris dissass
di Fictionem recedere aquitate cessante. et8 Fictionem non pati,directamprobationem, O
so Prasumptionem iuris es de iureprobationem contra se resuere ae ectam silicet, non autem in directamese num.3 I. si Trasimprimum iuris est de iure probationem ex partis confessione recipere: ac etiam ex qualitare honestatispersonarum, num. 3T. 3 1 Enanciationem exceptioni non strum erat a pec nia, prasemptionem iuris es de iure contra r nunciantem inducere vi ipsis tamen pras mptionem admittere probationem per confessi nem partis. 33 Prasumptionem iuris est de iure, admittereprobationem contra se,nansiam ex vera ,sed etiam
ex ficta cons ne, Nise alia ibi a miseria
si Trasumptionem iuris est de iure ex natari acti permanentis elidi .s6 Rectitutionem in integram eonirapraesemptione iuris est de iure cone i. 3 Fictionem inducere non declarare , ionemque declaraetoriamproprii fictionem non esse.
ONTROvERSIAE quam breui sermone absolui, alia difficilior di antiquo certamine notior adijcitur, nunquid dispositio ustius I. cum auus, ex iuris fictione, aut praesumptione inducatur: tendunt haec quae primum aggredior ad dicendorum clarutarem, ut ad particularia lenitate quadam tintius atque apertius deuoluamur. Sunt viri que Scribentium opiniones, dumque Raph.
Cuman. super hac eadem lege difficultatem tangit, responsum Papiniani ex iuris fictionea et piocedere opinatur , estque fictionis huius tenax argumentum texta in dict. l. generaliter, s.cum autem, lupliciter ipsum inducendo. Primo nam Iustinianus excelli ingenij Papinianum , eo casu quo pater fili, suis subitituit nulla liberorum ex ipsis procreandorum adiecti ne habita, optimo intellectu disposuisse, euanescere iubstitutionem inquit: & sic ( ut Socianus dicebat Imperator cuius interpretatio nea cessariat censetur l.prima, cli ibi not. C. dei gib. id induci declarat, quum nihil de liberis dicium fuerat, ut clare ex dictis verbis colligitur,& tamen in isto responso dictum fuisse, & non scriptum quod dictum fuerat concluditur,prDindeque per viam fictionis, eius attenta definitione quam tradit Bartol. in l. si is qui pro
3 emptore, nume. a I. E de usucap. ut sit et in re certa eius quod est possibile, contra veritatem pro veritate facta assumptio, ac etiam Com. consil. 328. Videtur, numero quinto, lib. priamo, consil. 3os. In hac consultatione, numero
I . Iib.quarto. Secundo dum ibi dicitur, non esse verisimile patrem si de nepotibus cogita fit talem fecisse substitutionem, praesupponitur de nepotibus non cogitasse, non itaque de eis quicquam potuit fuisse dictum, & tamen lex vult, quod plus fuerit dictum quam scriptum , ct consequenter per assumptionem pro veritate contra veritatem, quae iuris fictio est. His potissimis inductionibus Socinus respondere non curauit, posset tamen disputando considcrari, quod fictio absoluta propriaque virtute absque alio adminiculo procedit & ope ratur, a praesumptioneque t differre dicitur, cum super salso & certo fingatur, super ince
to autem ac vero praesumatur, Gloss. in I. unic. S.accedit, C. de rei uxor. actio. Corn. consit. sv. Magnum dubium, numero primo, libro quarto, quia ergo non simpliciter contra veritatemassumitur, sed quia testator dixerit, ex ipsiusque mente praesumpt i, merito non ex fictione prouenit, cum lex hoc introducens, &si verum non sit tanquam scriptum, se tamen fundat in mente praesumpta testatoris ut diactum sit, quod explicant verba textus ibi, Non esse verisimile patrem si de nepotibus cogitauerit talem fecisse substitutioncrii: quae in contrarium adducuntur, cum in verisimilitudines t omnis praesumptio legis radicetur, cap. quia verisimile, de praesumpti Corn. con siil. II. In hac consultatione, num. Octauo, lib. primo,&facit quod not. Bald. in l. fin. per ilIum text. inultim. not.& in ro.opposit. C.de haered. instit. ut praesumptiones legum non aptentur nisi s per verisimilibus; illaque praesumptio efficacior sit, quae verisimilior videtur, Parisconsit. decimo,
157쪽
D. Iosenlii de Rusticis tam mentariorum
decimo, Aduersus D. Bart. nume. v. lib. s cundo,confit. Is . In causa ista, inuine. 33. lib. quarto,& post Ba I. idcin declarat And. Alciat.
in trai'. de praesum P t. in J. Part. Princ. nume. l. multaque adducit Fianc. Manti c. intractat. de conieci. vltim. volun . lib. I 2.tit. l . nun . . circ.med. vel sic. Et ideo standum est .vnde Bald. alibi, nil me. . in rubr. C. de prob. praesumptionem iuris definiebat, It sit animi Legislatoris ad velisimile applicatio, onus probandi trans. ferens. I ictio autem non in verisimilitudine r sidet, sed in simplici contra Ieritatem assumptionc Non obstat in eodem S. verbum illud, in te 6 ligi, cuius natura test fictionein significare, i. osia,S.fin .ffide relig. & sumpl. su ner. I. unic. in princ. iune .glossi in verb. subsecuta, C. de rei uxor.aetio.l. haeres quandoque, C.de acquir. hqredit. l.quoniam, ubi Bal. in 6. not. C. de his qui not. iii tam .s. sed in bcllo, cum gloss. Institui.de
excus tui. Bari in d. l. si is qui pro emptore, nurne. S. Ludovic. Roman. consili. O S. Praesuppositis, nume. 2. Abb. consit .ao. Casus ineste Stu, colum. et ver sic. Nec deficiunt, lib. secudo, cum
etsi fictionem aliquando inducat, non est, quin veritatem etiam importet, i. si tibi homo, S. cuset uus de legat. I . l. qui solidum, in princ. de legat. a. l. clam possidere,S.qui ad nundinas, is de
acquiri possess. l. communis seruus, isde acquir. haered.S. naturalem, S . illud, cum sicque n. Instit. decer. diuis. Corn. consil. io S. In praesenti consuli itione colum .penuit. numc.8. lib. 3. consit. 32 a .eiusdem initis, num. 6. lib. . vlterius tunc
uerbum intelligi improprietatem significare,
quum in iis quae iuris non sunt versaremur, ut not. Bald. in cap bonae, colum . secunda, de appellat. & est text. in l. penuit. C. de donat.ante
Et si diceret ut huiusmodi responsionem n Generuare dissicultatem, non enim quaerimusv-trum proprietatem significet, sed cum in proposito fictionem minime inducere velimus, a praesumptionem arguat, probabiliter dici potest,quod sicet de praesumptione disceptemus, non sit absurdum de proprietate agere, si ex mente aliquorum praesumptionem istam iuris S de iure esse assirmauerimus qui veritati squipolici, in contrariumque, ut inferius dicetur, probationem non admittit: Sique iuris tantum praesumptionem censeri concesserimus, liqui- et dissima probatio idiceretur, Glossi in s. tutor, C.de peric. tui. S in i licet Imperatoriis. dele I. l. si quis locuples, C. de manumiss. tes a. Dcc.
in l. si bonorum, nume. . C. qui admitt. ini. I . num. 63. in vit. lcet. ff. si cert. petat. consil. et a 2. viso puncto,colum . . Corn. consit. Eoa. Plu ries, colum .3. in princ. lib.3. Udalti c. Zascon sit. s. Tametsi, nume. 33. Socin. iun. cons Lop. Pro resolutione, num e. f. lib. primo, consI.primo eiusdem in iiij,colum. 3. num. II. confit. 3- visa, num. 3 S. consi. 26. Qua tenta S, num c. I . lib. a. Andr. Alciat. cons l. s. Viso processu, nu- me. S l. lib. I. Ioan . Crot. consil. iio. Magnifice
D. Plaetor, num . . tantumque operatur, qua
tum veritas, ut tradit Abb. in I. not. quem alij sequuntur in cap.is qui fidem,de sponsas. Soc. iun dicto con sit. 3.nume. 3 s. Alciat. consit. sa. Quia num. 6. lib. s. Denique praesumptionem S etiam i significat, text. est, & ibi glos in l. nec emptiod .fin .ss. de contrah. empl. c.ex studiis, ubi glos. cxtride praesumptDI. fin. in princ. E clein iur. Neque refragatur verbum videtur, in d. I. cum acutissimi, ad improprietatem fictionemque inducendam, l. i. S. deiecisse, ff. de vi & vi arm. l. in suis,ffide lib.& posthum . nam omissis ijs quae circa eius naturam,sive significationem afferri possent, & quod saepe proprietatem inducat, praesertim in iure consistentibus, nullis dubium est, praesumptionem etiam idemo strare, i. sciendum, ubi notatur, ff. de verbor. obligat. vltimo qui Raphaelem Cumanum sequuntur,ex eo mouentur, nam ubi aequitas adest, &sumus in aliquo introducendo,tum illud perfiIo ctioncm id scitur contingere, i. postlimini uin, si .de capi. & postlim. reuers. l. sciendum, l. denique, I. nec utilem, is ex quib. caus. maiores, Ias. ind. l. si is qui pro emptore, num. I 38. Andis Tira queli. in t iaci. de iur primogen . quasi . num. et i g. fol. 3 ro. sed hoc pietatis intuitu, coniecturaque disponitur, ex quadam scilicet benignitate d. l. cum auus,per fictionem ergo introductum dicitur. Caeterum & haec ratio subuertitur, Primo textum in d. l.postliminium, concludere, ut ubi fictio est& ibi aequitas inueniatur, non et conuerso,ubi est aequitas ibi fictio necessario adsitr& quemadmodum verum non est, coniecturam illam pietatis pro aequitate accipi, ita insulsum est credere, fictionem sine aequitate nori reperiri, ut deducitur exl. q. S. Cato, ubi notia Iasinum. S. st de vel bor. oblig. vlterius potest fictio iuxta iuris communis regulas proced re, cap. rati habitionem,dere g. iur. in o.&l. qui in utero, aede stat. homin.
Altera proinde opinio est superiori repugnans, ut non ex fictione, sed iuris pra sumptiori ne t liberorum haec conditio intelligatur,& ita opinantur Cyn. in I. precibus, C. de impub. reat. substit.&ini. iii testamento, C. detes lanaen. milii Bartol. in l. ex facto,S. si quis rogallis, ante nume. a. ff. ad Trebellian. Bald .in dicitii. cum acutissimi, num. primo, ubi Andr. Barbat. c
158쪽
Ad L cum auus, de cond. ct demonst.
& Socin. de communi opinion. attestans, nu- me. To. rursus Barbat. in rep. capit. in praesentia, columna set. in princip. versi c. Respondeo negando istud, exta. de probat. Pet. de Ancharan. consil. 6. Prima facie, columna prima, Ludovic. Roinan dicto consil. r 6. Prod cisione,columna tertia,versi c. Primo quia, confit. 3 o. In proposita consultatione,colum. prima, ante fin. Corn. consi. Is T. Non alienam, num .septimo,libro tertio,& in d. l. generaliter, S. cum autem, Socin .sen. consit. 18 r. Licet filia,
colum. penulti versic. Confirmatur tertio, cons.
Is i. Licet difficultates,colum . prima, versi c. Si
vero dicamus, lib. secundo, Curtiiun. consil. 3 3. Praesupponitur,num. 8. Socin. iun. consis. I a S. Visis,num quarto,lib. primo, consit. I 28. Praesentis consilitationis, colum .septima. num. 32.
Cod. volum. Lanccito t. Polit in eius iubscrip t. 23. add.cons. Socini nepotis illi. quae incipit, Cum a clarissimis,num. 26 o. in princ. ipsarum allegationum, magis communem opinion .esse attestans, rursus Corn. consil. vi. Visa facti narratione,colum. secunda,in fin .versic Est nim praesumptio, lib.primo, And. Alcia in uac. Praesumpt. reg. I praesumpt. s. Iacob. Menoch.
consil. v s. Et si docte,num. et s. lib. primo, Anti
Gabr. Roman lib. quarto, cominu n. conclusiti t. de fidei commissi conclusi secunda, numero S . versici Contrarium autem, Emanuel C sta in rep. cap.si pater, in prima pari. in verb. Si absque liberis,num.quarto, versi c. Haec at rem,de testam. ubi magis communem opinio.
esse dicit, ex ijs quos congerit Gregor. Lup. in
versic. Vndecimo generaliter ,Simon de Pretis
netl.in consil. incip. Uita puncto bl. s. vers. Et dicit:quod reddidit communicatione habita cumtonio de StrocEis, Hieronym. Magon. in decisi Florent. s r. Raynaldus de Rondinellis nu-
me. T.& 8. Plures ab eodem Socino rationes recensentur,quibus hanc conclusionem comprobantes
utuntur, & Prima est cum Aemilius Paulus in eius responso coniecturae pietatis innitatur,verga bum coniectura praesumptionem t significat, ut est casus cum gloss. in l. vni c. ff. si tabul. testamen. extab. Huic tamen induisti oni si Rapha li Cumano inhaerere vellemus, posset negari, quicquid Accursius dixerit, coniecturam ibi pro praesumptione intelligi, cum quemadmodum alibi in I. apud antiquos, C.de suri. ita indicta hunic. verbum coniectura, a contrario sensu argumentum importet: est siquidem coni eiura, ut gloss. ibi interpretatur cum sensus ra-
cite ex littera elicitur, nec est in littera expressuin,& sic est argumentum tacite resultans; quamuis ex Bald. in dicta l. ea quidem, nume. decimo, C.de accus aliter definiatur, ut Coni Is ictura et sit acceptio seu reputatio veri ex aliquo alio sic verisimiliter ordinato, sicut per circulum coniecturamur tabernam , per habitum meretricem, i item apud Labeonem, S. si quis virgines,st de iniur. Praesumptio vero similitudo sit quaedam suificiens ad rem dubia, de qua
creduntur credenda,' prima, ff. de contrahen
dico inniti t. stipulat. l. iurisgentium,S. quod sere, C. de paci. Argumentum denique propositio sit ex aliquibus existentibus resultans', ad propositum ostendendum seu concludendum, ut ipse Bald. incitato loco inquit,qui ab Aemilio Ferretio in rubr.ffide prob. num. 3 I. in de finitione praesumptionis improbatur, alio modo ipsam definiente, ut sit coniectura legitima ducta ex rebus certis, atque inde asterens fide
rebus dubijs, quae definitio, ab illa quam And.
Alciamn dicto tract. de praesumpt. in tertia parte princ. numero primo, sol. 3 p. afferebat, viris tu aliter distare non videtur, dum dicit, Praesumptionem probabilem coniectura ni esse ex certo signo prouenientem, quae alio non deducto pro veritate habetur, ubi Baldi definitio nem , magis descriptionem esse arbitratur, id equoque Bald. post AZonem in t .voluntatis, penult.quaest.nume. decimo,C. de fidci commissi Coniecturam, propositionem esse hypotheticam dicit, ut scilicet si hoc est, verisimiliter est, de quod illud sit,i. quaestum, C. de acquiri rer.
Sed huiusmodi responsione praetermissa, aliter responderi adhuc posset, non simplicitertextum residere in pietatis coniectura , sed disponendo ulterius progredi, nempe quod minus talptum quam dictum fuerat inueniretur, licet nihil dictum fuisset, dicto S. cum autem, haecque interpretatio non magis iraliscit, sed Imperatoria,ut inquit Socin. n. dicto consi. is i. Licet difficultas,colum . secunda,lib. secundo, & affirmat Socin. nepos, dicto consit. I 28 colum. 8.num. 38. libro primo ,& consequenter per fictionem in re possibili pro veritate, ex iusta causa contra ueritatem. Secunda affertur, quia in praesenti I. cum auus, inter caetera Iurisconsultus illa uerba protulit, Qucidininus scriptum quam dictum fuerat inuenirer tur, est uerbum fuerat et substantivum, proprietatem significans, Bart. in l. si maritus, S. legis
Iuliae, is de adulter. Bald. in l. quae sortuitis,colum. tertia, C. de pignor. actio. in l. caetera, S.
item quaeri,iLde legat. primo, Alexand. in I. si
patroni,s.actiones,colum. quarta, num. quinto,Ead Trebell.Iasin s. scire debemus, nume. quarto, C de uerbor. obligat. in I. sciendum,
159쪽
6o D. Iosephi de Rusticis Commentariorum
num . quinto, C. de legat. primo , si itaque lioe verbum substantiam proprietatemque exprimit, praesumptionem magis quam fictionem importare videtur, imo quam iuris & de iure
appellant, ex Dyni ac Pauli Castrensis ibi sententia.
Haec tamen consideratio debilis infirmaque conspicitur, cuin verbum istud improprietat ignota exprimere expressim probetur, in l. quod
Nerua,ibi,latam culpam olum esse, ff. deposiquae culpa proprie dolus non est, i. prima, S. primo, ff. si mens falsi mod . di x. l. s fideiussor. ibi dissoluta diligentia prope dolum esse, ff. mand S quod ita sit, tradit Bald. indicta l. quae se
is tuitis, numero nono, dicens statuto i ductante,
quod Sulmonenses sint originarij ciues Aquilani, exponitur snt, id est esse fingantur, cum
autoritas statuentium naturalem veritatem no
possit a subiecto remouere, i. prima, & secumda, fi . de usucap. ea n re r. quae sis consum .estaque text. in l. tertia, S. genera , is de acquiren .
possess. S. suerat, ibi bonae fidei sit, Institui.de actio. Accedentibus praesertim Imperatorijs interpretationibus c ut dicebam necessarijs in
fictioneque residentibus, cum improprietatis viantur periodis non veritatis, dicta I. cum acutissimi, & l. generaliter,S. cum autem
Tertia est ratio, nam si ex fictione, in hac ipsa lege, conditionem liberorum induci Papiniar 6 nus decreuisset, in contrarium t probatio rei,
ceretur, iuxta not. per gloss. in l. si duo, C. de aequiren . haereditat. Corn. consi. IBI. Tria principaliter,numero septimo,libro secundo, consilio ps. Magnum dubium, numero primo, lib. quarto, cum fictio si super certo assumptio, gloss. in dicta l.vntc. S.accedit. & tamen ubi lex in coniectura pietatis parentis residet, probai et tionem et in contrarium admittit, vi dicunt Guliel m. de Cun. & Barto. in d. l. 3. C. de in ossi c. tes . in incertis enim non certis Iocus est coni et uris vulg. d. l. continuus. Sed Corneo qui in dicto S. cum autem, ita argumentabatur, posset negari hic admitti probationem in contrarium , nec obstat dicta l. tertia,cum ibi not. per Doctor. nam coniectura maternae pietatis p terat ibi debilitari,ne post humus matre in puerperio decedente pro instituto haberetur, cum mater ipsa sciens se praegnantem testamentum
prius facium non mutauerit, ut ventrem ex certa scientia praeter ijsse videretur, in illaque voluntate perdurasse: ideoque coniecturari non posse quod eum in orbem editum instituisset haeredem, Replicare tamen non incongrue ipse Corn. valeret, matrem ibi condito testamcnto praegnantem deinde effectam, nec testamentum commutantem, non ob hoc negligentem conuinci,censerique, praesumit enim lex vel ob Srauitatem non unmutasse testamentum, vel
quia in lucem prius edi partum volebat, aut copiam tabellionis vel testium non habuit,ubi aurem praegnans tuisset, uti negligens & resupina redargui ldrte potuissct: pro hacque solutione videtur esse text. ibi in princip. Post testamentum suscepto. Nysi ab re igitur ex pradictis magistraliter Sabcet. inserebat,contra istam coniecturam diuerta voluntatis probationem, ut dicti Scribentes arbitrantur admitti: Quicquid
autem sit praecitati considerationes circa emendationem repentini casus ob maternae pietatis coniecturam,contrariam sugercntes probati
nem, dispositioni textus nostri minime congruunt, ut cesset illatio quam ex illis assumunt; Atque in eadem i. si mater, Bald. inspiciatur in
secundo not. ante num. secundum, in hyc verba
prorumpit , Secundo not. quod post humus praeteritus , matre quae decessi in puerperio fingitur institutus viriliter una cum fratribuae institutis, & non rumpitur testamentum; cuiuet certe assertio ex textu ibi corroborati prima fronte videtur, Quare filio tuo cui nihil praeter maternum factum imputari potest, perinde virilem poritonem tribuendam esse censemus,
ac si omnes filios haeredes instituisset. dicti
nanque perinde, fictionem dcnotat, i. iure cia uili, st. de condit. Ac demonstrat. Bart. in dict l. si quis pro emptore, numero quinto, Andris Tira queli. de retraei. conuent. S. primo, glosLquinta, numero a . Nisi dixerimus dictionem istam regularem naturam fingendi immutare, quum iiiijs quae iuris sum ponitur, tunc enim veritatem denotat, ut per Alexand. in I. si quietvi, in princip. Ede acquiren. posscsI.dc Hicr nym. Cagnoi.in L omnia fere, numero primo, Ede regu l. iur. Esto tamen dictae l. si mater,dispositionem ex simplici coniectura roborari, nullum adhuc contrariae probationis impediamentum inde sumi potest, in dicta enim I. cum
auus, sola pietatis coniectura non apponitur,
sed ultra progredimur quod minus scriptum, quam dictum suerat inueniretur: quam maxime igitur iura praedicta ad inducendam fictio nem , vel praesumptionem in modis introducti uis, S dispositivis disterre videntur; Caet rum praesumptione admissa, si Dyni, atque Castrensis sententiam semel receperimus, qui
iuris, & de iure illam esse arbitrantur, ut etiam censuit Socin .sen. confit. 23. Circa praedictam consultationem,num .i s libro primo, respuenda etiam probatio in contrarium staret, qua de re statim dicetur.
arta inductio ex eodem P. Philippo Corneo in dicto S. cum autem,columna tertia, te
sic. Et facit, in manu scriptis codicibus,&consit. Is . Non alienam, numero septimo, libro tertio, per Socinum recensetur , quia raro aut nunquam reperiri contingit Iurisconsultos fictionem
160쪽
Ad l. cum auus, de cond. ct demonst. Lib. j. Cali. iij. 61
ctionem induxisse , propositis enim respondebant dubitationibus , non autem statu hant, s. responsa prudentum, ubi Marius Salamonius Institui. de iure naturali gentium, di ciuili, lege secunda, S. post hos, E. de oriagine iuris , aliudque est Iuritiatorem qua itionibus respondere, aliud de nouo statu re, ut notatur per gl. in verbo Respondemus, in capiti finali , de verborum significatione, in Sexto, quod etiam Laurent. Valla lib. qua Dio Eleganti capite quadragesimooctavo, his verbis declarabat, Ius ciuile dicimus tam L ges quam Plebiscita, Senatusconsulia, D creta Principum, Responsa prudentum: quod ultimum velut interpretatio est superiorum , quod qui profitentur Iurisconsulti nominantur: hactenus Valla. Compositis itaque Duodecim tabulis, secutae sunt earum interpretationes , quae R sponsa prudentum a Iuris cori pharis passim vocantur, Pomponius maximi nominis & antiquitatis venerandae Iurisconsultus, fori interpretationes appellat: recte utrunque. Nam Romani veteres Reipublicae tempore de iure suo prudentes viros Iuris scientia praeci rissimos semper consulebant, eorumque prolata responsa iuri dicundo praepositis iudicibus suggerebant, & quod semel atque iterum fuerat de prudentum consilio iudicatum, id solabat valere in similibus causis: Quia vero id autoritatis, de gratis habebat plurimum in Populo , & quaestum praeterea non paruum , summi quoque viri c perunt de iure ciuibus respondere, in quibus numerantur primi fui
te Appius Claudius Decemvir, Appius Claudius Caecus, Sempronius quidam quem O-- appellarunt, Scipio Nasica, abius,
T. Coruncanus , & inde innumerabiles alij qui cum ingenio auctore magnas sibi opes , honores, & dignitatem peperissent, tandem perfecerunt (inquit Tullius ut in responde
do iure autoritate plus quam ingenio valeret, haberenturque responsa eorum pene legis i co, ex quo ius ciuile vocatum est; quod laesorum responsis constaret, dicendum tamen
ab ipsis, quandoquidem id scripto non traderent, ut Pomponius refert.
Socinus nihil affert, sed iudicio meo,ni LI-lor, haec ratio apparenSpotius quam concludens deprehenditur, cum responsa prudem tum , sententiae ac opiniones illorum sint, quibus permissum erat iura condere , an timquitus enim constitutum crat, ut essent qui
iura publice interpretarentur, quibus ab A gusto ius respondendi datum erat, qui Iurio consulti appellabantur, quorum omnium senistentiae, & opiniones eam autoritatem habebant , ut iudici recedere 1 responsis eorum non liceret, dicto S. responsa prudentum , quae in Digestorum, siue Pandectarum quin qua ginta libris clauduntur, in quibus Dinneius antiquum Triboniani excelli viri catero rumque illustrium labore collectum sere est, s. igitur, in prosmio Institutionum. Quis e go dixerit, Iurisconsultos de iure respondendo, ipsumque admirabiliter interpretando, 18 toties t fictione usos non fuisse, quoties illam certa iuris ratio aequitate subsistente exposl ulare videbatur 3 ut si leges hie ex fictione procedentes, ex Iurisconsultorumque sententi js ac responsis(quorum prima volumina interiere excerptas, inserere vellem, laboriosam sed vulgarem prouinciam aggr derer, ut eis nihil desit, Imperatoria autoritate comprois batis,ea enim nostra facimus t quibus autoritatem impartimur, l. i. S. S ideo, l. r. S. tanta autem, C. de veteri iure enucleando. unde Imperatoris applausu acutissimi ingenij Papinianus,ut reliquos taceam, non solum ex responsis quae in decem, & nouem libros composita fuerant, sed etiam ex libris septem & trigintae Qus stionum, geminoque volumine definitimnum, necnon de adulteriis, & pene omni eius cxpositione, Digestorum ordinatione pi aetul- o gens, proprijs partibus praeclaram tui recitationem prybuit, S. vobis autem, in prosmio Digestorum. Et quid aliud lex est,quam commune praetceptum virorum prudentium consultu me ut non immerito in vetere iure enucleando Imperator iniunxerit, antiquorum prudentium quibus autoritatem conscribendarum interpretandarumque legum sacrati
simi Principes prebuerant, volumina ad ius Romanorum pertinentia & legerentur, & elimarentur, ut ex his omnibus materia colligeretur nulla neque similitudine, neque discorudia derelicta, Sed haec alibi post Ioannem C rasium in Epistolicis quaestionibus cap. quarto, & sexto, explicanda sunt; deq ue responsis& autoritate prudentum plura eleganti stylo
scripsit Franciscus Connan. lib. primo Commentariorum iuris Ciuilis, cap. decimoquinto, numero tertio, & quarto, versiculo hodnon sic accipiendum es . Hasce opiniones inuicem dissidentes Co neus ipse Perusinus distinctione quadam conciliare nitebatur ; Quod aliquando testator
de nepotibus suis non cogitauit, idque maxime contingeret, quum si cet concepti, adhuc tamen nati non estent,& fortius sublata non solum nati uitalc, vcrum etiam ipsorum conceptione, istoque casu procedat texti indicto S.cum autem, dum praesumptiue inquit, quod si de liberis cogitasset, & facit dicta l. si unquam, cum ibi notatis. Aliquando de nepotibus cogitauit, tuncque dictum prae- γ suma.