장음표시 사용
241쪽
aut arma capiebant , aut capientis alios ab hostibus defensabant par equo assecendere , obviam hostibus ire. Pugna latrocini magis quam praelio 1milis fieri: sine signis , sine ordinibus , equites , pedites permixti , caedere alio ,
alio obtruncare multo contra adVersos acerrume pugnante ab tergo circum- Venirem neque virtv neque arma satis
tegere , quod hostes numero plures undique circumfusi erant : denique Omani Veteres , novique ob ea scientes belli si quos locus aut casus conjunxerat , orbe facere atque ita ab omnibus partibus simul te instructi , hostium vim sustentabant. Neque , in e tam-q1ie aspero negotio marius territus aut magis quam antea demisso animo fuit sed cum turma sua , quam ex fortissumis magis quam familiarissumi paraVerat vagari passim ; ac modo laborantibus suis succurrere , modo hostis, ubi co fertissum obstiterant , invadere manu consulere militibus , quoniam imperitare
conturbatis omnibus non poterat. Jamque dies consumtu erat , quum Amen barbari nihil remittereri atque , Ut rege SPraeceperant, noctem pro se rati, acrius instare. Tum Marius e copia rerum consilium trahit P atque , uti suis receptui
242쪽
locus esset, collis duos propinquos inter
se occupat quorum in uno , castris parum ampi , fons aquae magnu erat alter usii opportunus , qui , magna parte editu praeceps , pauca munimenta
egebat. Ceterum apud aquam Sullam cum equitibus noctem agitare iubet: ipse milites dispersos paullatim , neque in is hostibus conturbatis, in unum contrahit; dein cunctos pleno gradu in collem subducit. Ita reges , loci dissicultate coacti praelio deterrentur : neque tamen suos longi is abire sinunt sed , utroque colle multitudine circumdato, effusi consedere. Dein crebris ignibus factis , plerumque noctis barbari more suo laetari , exsuli re, strepere Vocibus , ipsi duces, feroces quod non fugere , pro Victoribus
XCVI. Sed ea cuncta romanis, ectenebris, editioribus locis , facilia visu magnoque hortamento erant. Plurimum vero Marius imperitia hostium confirma-tUS, Uam maxumum silentium haberi jubet ne signa quidem , uti per vigilias solebant, canere dein , ubi lux adventabat , defessis jam hostibus ac paullo ante somno captis, de improviso vigiles,
item cohortium turmarum , legionum tu-
243쪽
bicines simul omnes signa canere , milites clamorem tollere atque porti erumpere. Mauri atque aetuli ignoto atque horribili sonitu repente exciti, neqlle segere, neque arma capere , neque omnino facere aut providere quidquam poterant. Ita , cunctos strepitu, clamore , nullo subveniente , nostris instantibus , tumultu, terrore , formidine , quasi Vecordia ceperat : denique omnes sus fugatique ;arma' signa militaria pleraque captari pluresque eo proelio quam omnibus f perioribus interemti, nam somno dc metu insolito impedita fuga. XCVII. Dein Marius , uti coeperat, in hiberna proficiscitur , quae propter
commeatum in oppidi maritumi agere decreverat. Neque tamen Victoria socors aut insolens actus sed pariter atque in conspectu hostium quadrato agmine incedere Sulla , cum equitatu apud extimos in mistra parte A. Manlius, cum funditoribus & sagittariis, praeterea cohortes ligurum curabat primos, extremo cum Ypediti manipulis tribunos locaVera perfugae , minum cari Wregionum scientissumi, hostium iter explorabant. Simul consul cluasi nullo imposito , omnia proVidere ;
244쪽
apud omnis adesse , claudare , increpare merentis. Ipse armatu intentusque , item milites cogebat neque secus atque iter faceret caltra munireri excubitum in porta cohortis ex legionibus , pro cari i equites auxiliarios mittereri praeterea alio super vallum in munimenti locare P vigilias ipse circuire , non tam dissidentia iu-tur quae imperavisset, quam uti militibus eXaequatUs cum imperatore labos olentibus esset. Et sane Marius, illoque aliisque temporibus jugurthini belli, pudore magis
quam malo , Xercitum coercebat quod
multi per ambitionem fieri aiebant pars quod a pueritia consuetam duritiam , aha quae ceteri miseria Vocant , Voluptati habuisset. is tamen respublica , pariter ac saevissumo imperio , bene atque decore gesta.
XCVIII. Igitur quarto denique die hau longe ab oppido Cirta simul undique speculatores citi sese ostendunt quare hostis adesse intelligitur. Sed quia divors redeuntes , alius ab alia parte, at-oue omnes idem significabant consul, i certus quonam modo aciem instrueret, nullo ordine commutato, advorSlim omnia paratus ibidem opperitur. Igitur Jugurtham spes frustrata qui copias in
245쪽
quatuor partis distribuerat, ratu e omnibus aeque aliquo ab tergo hostibus venturos. Interim Sulla , quem primum hostes attigerant , cohortaru suo , turma tim quam maxume conferti equi , ipseque aliique auro invadunt ceteri, in loco manentes , ab acutis miniis emi1sis corpora tegere si qui
manu Venerant , obtrUncare. Dum eo
modo equites praeliantur, BocchuS, Umpeditibus quos Volux, filius ejus, addu-Xerat, neque in priore pugna, in itinere
morati, adfuerant , postremam romanorum aciem invadunt. Tum Marius apud primos agebat , quod ibi Iugurtha cum plurimis erat. Dein numida , cognito Bocchi adventu , clam cum pauci ad pedites convorti : ibi latine nam apud Numantiam loqui didicerato exclamat nostros frustra pugnare paullo ante Marium sua manu interfedrum simul gladium sanguine oblitum ostendere, quem in pugna, satis impigre occiso pedite nostro , cruentaVerat. Quod ubi milites accepere, magis atrocitate rei quam fide nuncii terrentur simulque barbari animos tollere in perculsos romanos acrilis incedere. Jamque paullum a fuga aberat, quum Sulla, profligatis iis quos advorsum ierat, rediens ab latere a
246쪽
ros incurrit Bocchus statim avertitur Dat Iugurtha , dum sustentare suos, prope jam adeptam victoriam retinere cupit , circumVentus ab equitibus dextra sinistra, omnibus Occisis, solus inter tela hostium vitabundus erumpit. Atque interim Marius, fugati equitibus , accurrit
auxilio suis , quo pelli jam acceperat. Denique hostes jam undique iussi. Tum spectaculum horribile in campis patentihus sequi, fugereri occidi, capi qui atque viri assiicti ac multi, vulneribus
accepti , neque fugere posse neque quietem pati miti modo , ac statim concidereri postremo omnia , qua Visu erat, constrata telis , armis , cadaVeribu , inter ea humus infecta sanguine.
XCIX. Postea loci consul, haud dubie jam victor, pervenit in oppidum Cirtam , quo initio prosectus intenderat. Eo, post diem quintum quam iterum barbari male pugnaverant , legati a Boccho Veniunt , qui regis Verbis a Mario peti- Vere , duo quam fidissumos ad eum mitteret velle de suo, de populi romani commodo cum iis diiserere. Ille statim L. Sullam , A. Manlium ire u-bet : qui quanquam acciti ibant , tamen placuit verba apud regem facere P uti
247쪽
ingenium aut avorsum flecterent, aut cupidum pacis Vehementiu accenderent. Itaque Sulla, cujus facundiae , non aetati, a Manlio concessiim , pauca verba hujus cemodi locutus Rex Bocche , magna laetitia nobis es , quum te talem virum dii monuere, ut aliquando pacem suam bellum malles P neu te optumum , cum pessem omnium Juyzrtha miscendo , commaculares disimul nobis δε- meres acerbam necessitudinem , pariter te errantem O illum sceleratissumum persequi. Ad hoc , populo romano , jam a principio inopi melius visum amico quam servos quaerere N tutiusque rati volentibus quam coactis imperitare. Vibi seno nulla opportunior amicitia nostiaci primum , quod procul absumus , in quo offensae mi-ΠUmum, gratia par ac si prope adessemus ;dein quod parentes abunde habemus
amicorum neque nobis neque cuiquam
omnium satis fuit. Atque hoc utinam a principio tibi placuiset profecto ex populo
romano ad hoc tempus multo plura bona accepi se quam mala perpessus es. Sed quoniam dumanarum rerum Fortuna pleraque regit cui scilicet placuit imo gratiam nostram experiri I nunc , quando per illam licet , festina , atque uti coe-
248쪽
pisi perge. Multa atque opportuna ha hes , quo facilius errata officiis superes. Postremo hoc in pectus tuum demitte , -- quam populum romanum beneficiis victum esse : nam, bello quid valeat , ut scis.
Ad ea Bocchus placide, benigne Simul pauca pro delicto suo verba facit Se , non hostili animo , sed ob regnum
tutandum, arma cepis nam umidiae Partem unde Iugurtham expulerit , jure belli suam factam, eam vastari a Mario pati nequivisse : praeterea , missis antea Romam legatis , repulsum ab amicitiari ceterum Vetera mittereri ac tum,
si per Marium liceret , legatos ad Senatum missurum. Dein , copia facta , animus barbari ab amicis flexu , quo Jugurtha , cognita legatione Sullae . Manlii, metuens id quod parabatur , donis
C. Marius interea , exercitu in hibe naculi composito , cum expediti cohortibus, parte equitatus proficiscitur in loca sola , obsessum turrim regiam quo Iugurtha perfugas omni praesidium imposuerat. Tum rursus Bocchus , seu reputando quae sibi duobus praeliis evenerant , seu admonitus ab aliis amicis quos incorruptos Iugurtha reliquerat, ex
249쪽
omni copia necessariorum quinque delegit, quorum fides cognita, ingenia
validimima erant : eo ad Marium , C
dein , si placeat, Romam legatos ire u-het agendarum rerum quocumque modo belli componendi licentiam ipsis permittit. Illi mature ad hiberna romanorum proficiscuntur. Dein a gaetulis tronibus in itinere circumventi spoliatiaque , pavidi, sine decore , ad Sullam profugiunt, quem consul , in expeditionem proficiscens, pro praetore reliquerat Eos ille non pro Vanis hostibus , uti meriti erant, sed accurratae liberaliter habuit. Qua re barbari famam romanorum avaritiae falsam Sullam ob munificentiam in sese amicum, ratici nam etiam tum largitio multis ignota erat munificu nemo putabatur, nisi pariter Volens ;dona omnia in benignitate habebantur. Igitur quaestori mandata Bocchi pates ciunt simul ab eo petunt , uti fautor consultorque sibi adsitra copias , fidem magnitudinem regis sui , alia quae aut utilia aut benevolentia esse credebant, ratione extollunt. Dein , Sulla omnia pollicit , docti quo modo apud Marium item apud Senatum verba cerent, circiter dies XL ibidem opperiuntur.
250쪽
CH. Marius postquam infecto negotio quo intenderat , Cirtam redit , de adventu legatorum certior factus , illosiaque, Sullam venire , bet , itemque L. Bellienum praetorem Utica , praeterea omnis undique senatorii ordinisci quibus cum mandata Bocchi cognoscit , in quibus legatis poteitas eundi Romam fit, ab consule interea induciae postillabantur. Ea Sullae, plerisque placuere paucifero citis decernunt, scilicet ignari humanariam rerum , quae suXa mobiles semper in advorsa mutant. Ceterum maUri, impetrati omnibus , tres Romam proinfecti sunt cum Cn. Octavio Rufone , qui quaestor stipendium in Africam portaverat ; duo ad regem redeunt. Ex his
Bocchu quum cetera tum maxume benignitatem studium Sullae accepit. Romaeque legati ejus , postquam Θrasse regε est Iugurthae scelere lapsum deprecati sunt, amicitiam, foedus petentibus hoc modo respondetur Senatus populusque romanus beneficii O in Iuriae memor esse solet. Ceterum Bocchin, quoniam poenitet , delicti gratiam facit foedus O amicitia dabuntur , quum in