De grammaticae graecae primordiis

91쪽

tionem redacta est, aut pauciora huius observationis vestigia nobis restant Primum temporis discrimina clam dom in variis verborum formis dignoscebantur, sed nonnim communi temporis divisione includebantur Sic Uat, Soph. p. 6a. St. 274 3. Verborum tempora definiendi facultatem in unia versum bene describites δηλο εδη που τότε h. e. si verbum nomini subiicitur περι ων οντων η γινομειων ἡ γερο νοτωνε μέλλοντων L in quibus mescio in τα γιγνόμενα runquam

narrationis amunentum ad uoristum, proprium historiae ter Pus , reserenda sint. Neque sane apud Aristotelem tempora rationem magis explicatam invenimus nam Poet. c. o. iuxtantum Verbi tempora commemorantur, Praesens et praeteritum, ο παρων χρονος καν παρεληλυθώς, quorum exempti praemissa erant. In libro de Interpretatione praesens tempus reliquis omnibus ita opponit, ut illud proprie verbum dicat, haec autem casus verbi appellet et diversa tempora , quae exprimunt, uni nomine οὐ περιξ χρόνου complectatur ' θ. Deinde cap. II. principales Verbi formas enumeruir 'ρ

τῶν κειριενων ἐστι h. e. eiusdem naturae cum praesenti ad

iudiei componenda; et paulo post haec omnia τους ἐκτος χρονους dicit, in quo nomine, ut in iri πέριξ χριντ praesens tanquam primum et potissimum tempus cogitatur murulum autem nominum eorum quibus grammatici hodie ad varia tempora indicanda utitur, apud Aristotelem apparet, praeter simplicia illa: ὁ παρων et , παρεληλυθως χρονομ' Cap. 3. τὸ Θιανε καὶ ἡγίανεν οδ δομα αλὰ πτώσειλή -- τος διαφέρει δὲ τοι Ῥήματος. ἔτι το μὲν οὐ ριντα

92쪽

Nam ἀόρι-- ωα dialectico sensu dixit, non minus quam ἀοριστων νομα derant . . . . et II., quando nomen aut verbum cum negatione eompositum unum aliquod signiscat, sed non Vere nomen aut verbum dicendum est ' ). Activum. et passivum Verborum genus nusquam ab Aristotele grammatico sensu et consilio disiunctum et enotatum esse videtur nusquam nomina illa , quibus recentior grammatica utitur, του ἐνεργητικο καὶ παθητικου, in critis eius hoc sensu apparent. In universum autem ad illud discrimen observandum adducitur in categoriarum ratione, riuum ipse nonam categoriam faciat του ποιεῖν καὶ πάσχειν, Cuius exempla θερμαινειν et θερμαινεσθαι, νυχειν et νυχεσθαι grammaticam prope attingunt. Eadem distinctio iterum commemoratur in Elench. Soph. I, c. . pag. 423 ubi illud dicendi artificium explicatur , quo diversae res Verborum similitudine inter se permutantur e Ῥ-ν aer, ταυτον ,σαυτως ερμιονευγμαι, οδον το ἄρρεν θῆλυ ἡ σὐ θηλυ αρρεν ἡ το ποιον ποσον. ἐτ ποεοων πάσχον et paulo γε eodem loco verba nemtra diserte in activis distinguuntur: Hi το διακειμενον ποιπιυν a nam sic necessario legendum est, non πομιν, quod Syssium edidit; quam Vero ad lo discrimem explicandum sequuntur , verte Corrupta unt, nec tam facile emendantur: ἐστι γαρ το 4 των ποιεον ον eo τῶν ποιεῖν τι τα - ση- φαίνειν sed exemplum, quod subiicitur, Aristotelis sensum satis declarat otia τὰ για ιννι ν μοίως σχήματι τῆς λεθιος ται γε μυ- τι δεῖ κἄλεω thd. odo γαρ δρος υτεδαδφασίς ἐστιν , P ἔσσον νομα δριστον α - τὰ Οὐχ γιαι- αι τὸ οὐ πιι νε οὐ μα λέγω - -

93쪽

λέγεται τόν τέμνειν et οἰκοδομεω masio το ab ποών τε καὶ διακει μνον πως δηλοῖ, τὰ δε ποιου τι vulg. πομειπι Quod igitur h. l. verbo διακεωθαι indicat, eandem Verbroeutralis naturam alio loco categoria του ρχειν complectitur, CRictg. AE . . et . quamquam exempla , quae ibi affert, ωποδεδέσθαι καὶ Unλχσθαι passivam sermam prae se ferunt. Denique m orum , quos dicimus , nullam usquam commemorationem apud Platonem et Aristotelem detegimus. Quam arcte rhetorica Protagorae divisio, qua quatuor dieendi Armas ComNectebatur, tum grammatica modorum distinctione eo hcterent, sura monuimus D sed nemo hunc laeum eius diseὐ Plinae persequutus esse videtur. Quae quum ita sint , satis apparet, etiam post ins nem Aristotelis operam multum ad persectam grammatica artem demisse , qua totum linguae artificium omnibus nmeris a solutum poneretur. Deerat plena orationis partium divisio, deerat ratio et ordo in variis flexionum generibus e deerat

denique certa omnium partium et casuum denominatio, e ius usus late propagatus grammatime regnum firmavit et mn

stituit. Quis igitur reliquas has disciplinae partes absolvit,

et niversae doctrinae novum formam et mansuras i sci venitet aud magnam huius operae partem Peripateticorum schola sibi vindicat novimus quidem plures Aristotelis amia. o et discipulos in eo genere aborasse sed quantum ex raris veterum testimoniis colligere licet, mediocrem grammatiose partem oluisse videntur. Primum eum Aristotela im Theodectes a Dionysio et Quinctiliano, ut vidimus, commemoratur, tanquam in dividendi orationum artihus aliquid studii collocaverit praeterea solum hetoricae eius artis interdum inentio sit. λα--- autem do quo supra diximus, de musica litterarum natura quaesivit et quandam accentuum:

94쪽

4 ciplinam instituisae videtur. Hera dem quoque Ponticum his studiis non alienum fuisse apparet, quum apud Diogenem Laertium in librorum eius recensu etiam γραμματεκα ite tuae. Sed inter omnes Aristotelis discipulos, ut aliis in rebus, sic etiam in grammaticis quaestionibus tractandis Theo Erastus ad admirabilem magistri sui diligentiam proxime accessit. Cuius studii quum certa vestigia exstent, accuratam tamen eius cognitionem requirimus. ovit ille quoque quaestionem de partibus orationis, et singulas quasque grammatica ratione equutus est, quod ex Simplicio discimus ad Arist. Categ. Eol. 8. d. m. ad πλα νοναι, αἱ ση/eαντικα τῶν πραγμανων καθ σημαντικαί εἰσιν , ἀλλ' o καθ ο λως ωιλως καθ ο ριεν γαρ λίζεις, αλλας εχουσι πραγματείας , ἰου ἐν τε περι τοὐ λόγου στοιχειων ' ο τε Θεοφραστος ἀνακινει καὶ οι -- ἐτῶν γεγραφοτες, οἷον ποτερον ν'μα καιρὴμα του λόγου στοιχεῖα ἡ καὶ ρθρα καὶ συνδεσμοι καὶαλλα τινὶ Idem de iusto verborum usu et nexu uberius . in libro περ λίνως , cuius nomen inter Theophrasti acripta a Diogene L. P. 25. recensetur, argumentum et rationem Dionysius indicat de Comp. Verbb. p. a Ia. d. A. Nam ubi diligentem nominum in scribendo delectum quam maxime commendat, haec addit Hρη- δε τινα περὶ του- των καὶ Θεοφραστον κοιν τερον ἐν τοῖς περὶ λέξεως, θα ἀφιζει, τινα νυματα φυσει καλα, παραδείγματος νεκα,

' sis aperte seribendum pro ἔν τ περ os λεγου res μίν. Idem Simplieia loeus eodem modo eorreetus inertur auenagio ad Diog. . . ais, sed, ei quo errore tanquam ex ommentariis ad Aristi libri de coelo petitus.

95쪽

ουν ποίημα χρηστὸν σεσθαί φησιν, - λενον. Theophrasti libro haud dubie petita est definitio illa d n mitium Pulchritudine, quam Demetrius Phal da ἀ- s. et s.

το si διανοίιν ἄτιριον Ea ex eodem sonte fluxisse videntiae Theophristi definitiones Ἀον δεπινχρου et του--ον, quaas.' ix 4. et a 29 eiusdem libelli asseruntur. leni pa ex relia quis Theophrasti libris, quos Diogenes enumerat, haud iniuria, opinor, ad grammaticum genus reserimus libros περι μέτρων et περὶ σολο μι μῶν Cum Theophrasto a tem et studio et aetate areis conius crus 'at Praxi renas ille, qui grammatico nomitai decus et dignitatem addidit. Sed accurata eius artis imago ex paucissimis vestigiis ci formari non potest: sed in his ipsis criticae potius nam grammaticae studium conspicimus composuit enim libe lum περι ἱστοριας, teste arcellino sit Thuo. pag. VII eidem in prooemio estodi ερναν versus quosdam spurios saeiudicavit, et initium PIatonis utinaei reprehendit 'in ad grammaticam nostram inice pertinet memetrii locus L s . , in quo Praxiphanis iudicium de L particularum quarundam Continetur in. I Perperam Galaeus ad h. I. Theophrasti librum περι σιώσeundem esse censet eum libro περι λόγον στοιχειων. CD. Procl. ProIegs ad es opp. p. . d. Gala et Pisa ad Platonia Timaeum init.

96쪽

si lotur amari apud Peripateticos nusquam refectam ν--tiea disciplinam iuveniamus, re ipsa ad Stoicos hi samur, qui praeter illos semis num ante florentem Alexandriae aetatem litteris sperae tribum unti meque coniectura solum philosophoram semiliam adducimur, sed muti vete. rum seriptorum testimonia ad iam eonfirmandam accedunt. Nam Si uel primi seientiam I mae philosophiae suae finibus e perunt, et primam dialecti in partem locum περὶ τῆς φωνῆς secerunt , in quo in ipsius vocis natura et simplici simis eius Mementia prosteli omnia oompositionis et eloeutionis Taeeepta tractabant T. Dim. L. VIL p. a 4. F. εἶναι Mτῆς διωλε--Μ ἴδιον τοπον - τον προειρημένον περ αδ-

τοπ-η em igitur in universum corpoream esse dicebant, nimirum aera percussum vocem humanam articulatam, aratione emissam et quatuordecim aniwrum aetate Persectam esse deindo λων, λογον et διἄλεκτον ita distinxerunt, ut λέξις esset quicunque sonorum complexus, qui scribi Posset, etiamsi sensu careret, λογος enuntiatum Podvis, in quo sensus et rati, esset, διάλεκτος denique dictio secundum gentes

97쪽

λδώως partes litteras faciunt, in quarum ratione hoc novum esse videtur, si Diogeni Laerti fides habenda est, quod adspi

Tatas semivocalibus adnumerarunt: nam Diogenes, qui μημι φωνα commemorare supersedet, inter ἀφωνα tamen o nisi tenues et medias recenset.

Deinde quod ad distributionem orationis του λόγου γ

tium attinet, non sine dubitatione in geminis plane Dion et Quinctiliani locis hareemus, suos supra in quaestione de division Aristotelica attigimus Uterque enim, sive ut Visum dieam, Dionysius, quem Quinctilianus presse sequitur, qua dripartitam verborum divisionem, quam nos ab Aristotiae prinsectam esse ostendimus, Simeorum principibus τοῖς ii γωῶ-

κῆς αἱρέσεως Θεμοσι assignat. Sed huius dissicultatis a

tem iam supra sic a lis conati sumus. ut non sine idone 'ratione auspicaremur, Dionysium unicum illum Aristotelis' cum in quo divisio illa ominemoratur. Acile ignorare tuisse. Quod quum statuatur, illud quaeritur, in credibile sit, primos Stoicae disciplinae auctores in Aristotelica ratione acquievisse tum enim facile intelligi possit, quo modo i

nysius ad hos , tanquam ipso m Iuventum transtulerit , quod ipsi ab Aristotele accepissent. Nec sane quicquam huic Sera tentiae repugnat in Diogenis Laertii de prima Stoicorum gram' matica narratione, qui lacus do hac re gravissimus omnium tr. sic enim refert in vita Zenonis l. VII, P, 748 ς

λογου ἐστὶ μέρη πέ- ώς φησι λογένης. - τῆ περ φωρονῆς καὶ ροσιππος ' ονομα, προσηγορια, η- , συνδεσμος, ἄρθρον ὁ δὲ Ἀντιπατρος καὶ τὴν μεσοτρο α τιθησιν ἐν τοις περ λεζειον καὶ τῶν λεγ- ,-.Itaque quum Chrysippu eiuMque ouditqr, Diogenes Babylonius novae divisionis auctores estentur, principe fit ucorum, Zenonem et Cleanthem nondum ab Aristotele aecessisse verisimile est optimo iure igi-

98쪽

turmae Dionysii verba de Comp. V. . p. zor is orsae

υνγενέστεροι - προσηγορικα διελοντες ἀπο των ἀνομοπε- πέντε ἀπεφήναντο τή - μέρη, ad Chrysippum potissumunisseremus, qui de orationis partibus tum aliis libris multum

commentatus est, teste Diogene L. p. II: περ τῶν στομχείων του λογου καὶ τῶν λεγορώνων, χερι τῶν στοιχειωντων λεγομένων προς Φιλωπον et περι των στοιχείων

λόγον oc Niκίαν , num vero peculiarem libriam edidit περὶ τῶν προσηγορικων. in quo haud dubie novam suam distinguenda rationem tuebatur. Et de eodem Ch sippo Pr, sciani testimonium accipienduria est, qui I p. 574. d. insta.

De discrimine nominis et minationis Diogenis abs mi distinctionem apud Diogenem. Laertium habemus πρου lationem κοινον ποιοτρ α significare, nomen autem διαν in. an veriorum definitione nihil novi apud Stoicos habemus quam Proprium oriam dicendi usum, quo verbum ἀσυνθετον κατηγορημι significare dicebant h. e. primam et simplicissimam Propositionem. Denique in coni vitionum et inti onum, acriptione eadem oppositio cernitur, quam ab Aristotele in Poetica indicatam esse ostendimus, ut alterae connectendi,

alteri distinendi naturam habeant: συνδεσμος δέ ἐστι μέρος, xesert Dibgenes L. haud dubie Chrysippum sive Diogenem

Babylonium secutus, απτωτον, συνδουν τὰ μέρη το λογον, Iisdem fere vectis utitur Dionysius Thrax ad distinguenda nomina propria et appellativa p. 636, 6 κύρειν ἐστι τὸ ἐνιδίαν οὐ νων σημαυον, προσηγορικον μιστο τὸ κοινὸν si

99쪽

ρθρον δέ ἐστι - χεῖον που πτωτικον διορων τα γένη

των νομάτων καὶ τους δεριθμους. Ulteriorem huius divisionis progressum Dionysius Halia earnassensis , qui inprimis diligenter hunc locum tractavit,

ita exmoit, ut primum a nominibus ronomina tanquam sexta oratiorii pars, tum adverbia a Verbis , ramositiones a CO

iunctionibus , denique articiρια ab appellativis seiuncta sint j. Sed tota haec distinctio minime ad Stoicos reserenda est: nam Dionysius hoc loco non solum nullam eorum mentionem facit , sed Priscianus diserte ostendit, Stoicos huic partitioni adversatos Veteres et noVas orationis paries, quantum in illis Merit, eodem genere et nomine continuisse : V. I. p. 57 es μοι p rei Pium m immer ues Nerbis articipiale verbiora vocabant e casuale ' in, nec non etiam a rebio nominibus vel verbis connumerabant, et quasi diectiva verborum ea nominabant articuis autem pronominita connumeringes sanialos ea articulas amellabant. Ἀρ- intem articulos, sutibus

I De comp. v. c. a. p. vor πτεροι δὲ καὶ - ἀντωνυμίας ἀπ ζεύξαντες ἀπὸ των δνομάτων ἔκτον Toiχεων τοsτο ἐποίοσαν. ω δὲ καὶ τα ἐπιμήματα διεῖλον ἀπὸ των 113adrων και τὰς προθέσεις ἀπο τῶν συνδέσμων καὶ τα μεxoχὰ ἀπὸ τῶν προσηγορικῶν. Quinctilian. Ι, . Dionysiu u rursus prope ad verbum exprimit. ' Sic vertit graecum πτωτικόν Verbum enim ipsum το ψεμα

erat ἄπτωτον ex ratione Stoicorum eis enim στοιχεῖον λύγου ἄπτωτον σημαῖνόν τι συντακτον περ τινος η τινων. Diog. . pag. i 4. Idem Priscianus pag. 9 o. contendit, totis eos participium dixisse ἀντανdκλαστον προσηγορίαν, appellationem reciprocam, quia aeque dicatur et tigens est lector' et ,tiator legem' vel nomen verbiae vel modum verbicaavatim.

100쪽

- caremus, an stos articulas diceb-t, ,e ue Is aescunt, arti sis commmerabant monominibus, et a re Mars 'o m nomina vocabant. Praepositionem quoque Stoici coniunctionico lames me ositivam coniunctionem jociabant. Graecum nomen huius coniunctionis, προθετικὰς συνδεσμος, VRVit

Apollonius de conj pag. 8o. BA. in capitis inscriptione: υ δεοντως, καλουμεναι παρα τοῖς γραμματικοῖς προθέσεις παρα τοῖς Στωῖκοῖς προθετικοὶ συνδεσμοι καλουνται ἡ καπ'ενίους συνδεσμοείδη μορια : ex quo loco Posidonius deinde hanc disciplinae suae rationem defendisse patet. me pronominibus utem dubium esse non potest, Stoicos ea genus quoddam articulorum fecisse, non articulos partem Pron unisum, quo rem ne nomen qui in s ἀντω μία in usu habuisse vide tur Ipse quoque Priscianus alio loco p. ro haud dubitam ter pronuntiate Mesei amicum et monomen unam 'ntum orationis acci ebant, infinitum articulum vocantes, uram Mum marici rei tim. --Fristum in m arti tam dicebant iidem Smisi, quod nunc pronomen Ocamus, suo et Per m ommonomen Oltam est dicendum. Idem quoque diserte Apollonii testimoniis monfirmatur de pronom. l. 4. A. οι ἀποτῆς στοῶς αρθρα καλουσι καἰ τὰς ἀντωνυ3iίας, διαφέροντα δε τῶν παρ' 'μῖν ἄρθρων, mi ταυτα ψὸν ωρισμένα. ἐκεῖνα δε οριστώδ' re Constr. pag. 68 ουε γῆ σας παrς κοιμάσθω, ἐφ' o ἀοριστώδης 4 συντα τις γίνεται του. ρθρου, λειν καὶ οἱ ἀπο τῆς σωοῶς τα τοιαυτα μορια ἀοριστώ- si ἐκάλεσαν. Denique tincam adverbiorum denominationem, quam Priscianus latine adiectis- verborum exPressit, gramenusquam relatam inveni: suerit soriasso muατικὸν ἐπιθετόν. Ceterum non dubito, sextam orationis partem, quam ab An tipatro additam esse tradit Diogenos L. VII, p. 37 . , μεσοτητα nihil aliud esse quam adverbium nostrum et quam