De grammaticae graecae primordiis

61쪽

χρῆσθαι, ita θήκη, εἰς νομαπωνορθοτρο P. Si igitur a Platone egregie disceptatio illa diremta esse

videbatur: Post illum si cui ad eandem quaestionem reverti Placuerit, credas potius eum caute et prudenter Perscruta dis singulorum nominum originibus operax daturum fuisse,

quam denuo litem illam moturum Sed nondum quievit e semen. Megaricos inprimis philosophos, qui hac quoque in

re eristicorum nomine non indigni Videntur Veterem qua stionem rursus agitasse, ex Ammonio Hermia cognoscimus,

qui in commentariis haud indoctis ad Aristotelis librum de merpretatiisne pag. 3 -55. totius Hisputationis initium it Progressum persequutus est Diversa sententiae, quas Plato εapienter irater se concinaverat, rursus divulsae et ridicule defensae sunt Nam Diodorus dialecticus sonos et voces nihil 3ignificare, et nomen quodque nihil aliud indicare contendit, quam quo plures convenerint meare i tur, si placeat,

quovis tempore omnia nomina immutare quin etiam idem amgumentum , quod Plato mei mogenem eiusdem sententia in Cristylo propugnatorem, modeste verbis proserentem inducit inrquod servorum nomina pro lubitu mutemus; ille 'cio confirmare decrevit servis suis particularum nomina imponendo eunum conclusivae nomine υλλα ριὴν appellabat, alios aliis ' Icisi consensum et usum in lingua omnia Valere planum secisse hibi videbatur bomo gravissimus Non meliores nacta est P. 384 SL 5, 3 ἄσπερ τοτ oωταις μεις μεταπιθμεθα. v Amm. pag. 3a: δῆλον ς δκ ἀναδεξουριεθα τον διαλικτικον

62쪽

eam linguae peritiam, quae omnis solvenda susciperet, aurum et assecuibat, sed angusto te minos olentiae nostrae tiva re omiti uto ess ubi pro tetur, hi verum inimi sedimn proponit Manent situr et valent, a recte Plat i mentem Perpiphnus , recliui imp sectae etymologiae ausae, quas ridens abiicere videbatur sancta numinia manus, uiri quanthie in is snsui inveniendis partes, mortistis nemoradii ire audebit, alim prum elementorum incusato , quia nuἱ

prie dis remi uinum, inique vis ' siqua Tin qu INRRimmuta rit vis dici puteat Banc temperatam sentestim det linguae origine deque usim ei in m omnitione io me lam muniihi, quem statim a iungimus Quum sume rum Dominibvii luculenti proposuisset exem- , quantopere, si ses- utinorum naturaim in veriss

63쪽

τῆς μοιο 'τος, αναγκαῖον δε η καὶ τελφορτικῆ τοντε προ χρῆσθαι, τῆ ζυνθήκην, εἰς νομοπωνορθοτ' η. Si igitia a Platone egregie disceptatio illa diremta esse

videbatur Post illum si cui ad eandem quaestionem reverti placuerit Credas potius eum caute et prudenter terscrutandis singulorum nominum originibus operam daturum fuisse,

quam denuo litem illam moturum Sed nondum quievit e tamen. Megaricos inprimis philosophos, qui ac Moque in

re eristicorum nomine non indigni Videntur Veterem quae- tionem rursus agitasse, ex Ammoni Hermia cognoscimus, qui in commentariis haud indoctis ad Aristotelis librum de interpretatione pag. 3 --55. totius disputationis initium et Progressum persequutus est Diversa sententiae, quas Plato εapienter irater se concinaverat, rursus divulsae et ridicule dosensae sunt Nam Diodorus dialecticus sonos et voces nihil ignificare, et nomen quodque nihil aliud indicare contendit, quam de quo plures convenerint meare i tur, si placeat, quovis tempore omnia nomina immutare quin etiam idem amgumentum , quod Plato Mermogenem eiusdem sententia in cristylo propugnatorem, modeste verbis proserentem inducit inrquod servorum 'mina pro lubitu mutemus; ille secto confirmare decrevit servis suis amicularum nomina imponendo rumun conclusivae nomine αλα μην appellabat, alios aliis Iciεic consensum et usum in lingua omnia Valere planum secisse ibi videbatur bomo gravisa ua Non meliores nacta est P. 384 St. 5, 3 ἄσπερ ore odiisnus μει μετατιθέιμθα.

64쪽

sensores contraria causa qui ist suerint, dici non potest, quia nomen apud Ammonium misere eo raptum est quales fuerint, praecipuum, quo utebantur, argumentum, Satis D tendit. Nam quo demonstrarent, natura omnibus verbis vim suam ineme, quaerebant, quanam alia ratione Dii, quibus eum nihil nobis de litimae nostrae significatione convenerit, Prece nostras percipere posswt j. Aristoteles quidem nusquam , quantum scimus, peculiari disputatione de Cratylea quaestione egit: sed sapientissimus ille Graecorum , quo nemo minus fictas quaerere origines eviebatu, inter contrarias linguae explicandae rationes nere sario eam magis respuebat, quae in ipsa natura finem et o tem se invenisse gloriabatur. Quare haud dubitanter eam condemnat et gravi iudicio pronuntiat: τι φυσει τεῶν νομα- των τειν ἐστιν, ἀλλ χταν. γένηται συμβολον de Inlpri cap. 2.l Neque sane negari potest, si maxime naturae vim ita eligendis nominum sonis Valere dicas , Plurimum in consormatione et terminatione Vocabulorum constituenda liberae alicuius voluntati, sive fortuitum casum malis esse permissum. Quod nisi statuamus, multa in diversis linguis non tantum similia, sed plane eadem esse oporteret. At consensus illius, quem συνθήκην et συμβολον dixit, alionem descri re non erat Aristotelis quamvis nomen ipsum Verum aliquem Conventum

ad kliberandum iustitutum indicax videatur, nemo ab eius modi emitatione magis abhorrebat Nam qui de hominum

65쪽

vita, antequam instituta civilia vigerent, nullam imaginem sibi informpre animum inducebat, idem certe nullum hominum statum cogitare sustinebat, quo ratione praediti, e lingua destituti bissent. Qui linguarum origines explicandas sibi sumunt, explieent iidem humanae rationis initia nobis quidem lingua et Mi non divelli posse videntur. Perlustravimus igitur varia studiorum genera, quae intractanda lingua posita cum grammatica cohaerent nec tamen eam constituunt. Nam quum summum grammaticae munus

in eo cernatur, ut cogitandi et dicendi leges ἱnter se comparentur et anternus earum nexus ostendatur, omne&, quos

modo desca ipsimus rhetorum et Philosophorum conatus, Si Prot orae inchoatam modorum divisionem excipias, externam potius lingHae . rmam spectant et observant. Persectae grammaticae ratio in eo posita est, ut disceptatio a minimis linguae partibus , ab ipsis elementis prosecta, omne Verborum On-VπSiones Continuo ordine exploret, nec nisi in dissicissimae cuiusque structurae explieatione onsistat. At illa studiorum initia nondum ad certum consilium conversa quasi agantia circa veritatis lucem errant, et dum parva et magna quaeque tentant, nihil habent quo coniunctis viribus et res via tendant. odo litterarum vis et natura indagatur, modo Ver- iram significationes inter se comparantur, nunc ad aptissimas dictionum formas attollitur quaestio, nunc ad ipsam linguae originem delabitur sed ratio desideratur, quae ex singulis eiusmodi studiorum partibus unum et aequabile grammatic e aedificium exstruat. Quamquam Plato summam ideam, qua omnes linguae studium continetur et absolvitur, animo

66쪽

in is citi no epius professus est tinguar. verum eius intestigentiari

Cum vim rerumque in i

r, ae inteream eius structu-I 'rem mommodatam Atqui P ναε- esse puteat ad ciuineum Mnestumem solvendamita vis aram mmomin significationi inin antram tribuqua remita limina ori me radiet, tum etiam si ister -- ut ita, in eius armam grammatiuum eius laurum .d mellis et satis per Merit, tantum artificium casui Mne-- Sed ei modi ratio linguam metandi et percipienώ -- excreata erat a diserias partibus et variis viis adimi. λη- intino iam para tur sed dum summa et imiam rhetoricis et sophialaia istudiis tentinantur potius quaa me inritur, media regio, in prae utraque Tutionis Vinculo voraram utatur et vera somne natura Mincitur, prope inculi --- Nos aureis ut propositum nostrum Sequamur, Pausa rurae naeentia fremmati e vestigia quaeremus, et quantum

erit, in ipsis initiis usque ad via ratam linguae

67쪽

Quum primum mens humana a morenti linguae usu ad

latin'am eius contemplandam converteret, in vasta illa mole, quae ante oculo posita erat, ordo quidam erat requirendus.

Primus igitur grammaticae gradus in disponenda et digerenda

sectoriam congerie ponebatur, quae, dum perpetuo orationis flumine aures obruebat, vix ullam certae rationis intaginem praebebat Quare divisio sermonis Partium grammaticae pri

cipium dicenda est Neque illa primo istatim periculo facto

absoluta est: sed i progressu eius iure crescentem artis culturam metimur , quia quo distinctius orationis partes interses discernuntur eo magis linguae scientiam fines remi sui cognoscere et facilius administrare apparet Plato antiquissima nobis huius partitionis Vestigia servavit neque aliunde accepta illum tradere, sed ipsum primum orationis partes distinxisse demonstrare conabimur. Sed primum memorabilis locus, ex

quo tota quaestio pendet, apponendus istes legitur ille in Sophin pag. 61. St. ax, Eστι γαρ ημιν που τῶν τῆνονε περι τον ουσίαν δηλωματων διττον γένος Theam

ἐκεῖνα πραττουσι σημεῖον τῆς φωνῆς ἐπαεειν νορια Th. Eo ιιδῆ μεν ουν. Sic igitur primaria duo Verborum genera, ι quibus quasi vita irationis posita est, delici acumine ex ingenti linguae ambitu seiuncta et prolat Videmus: manent etiamnum in hodiem grammatica nomina , quibus a Platone appellabantur, νοματα και ρήματα , parum apte a Romanis nomina et reb dicta. Sed quaeritur et iampridem quaesitum est, utrum illa Verborum et nominum divisiones Plato universae linguae fines m lexus esse sibi Visus sit, an et ras orationis partes haud sibi ineompertas disponere vel en

68쪽

suo onceperat, et in Cratylo a ius professus est ' vnguam esse rerum imaginem, nobisque ad veram eius intelligentiam

constantem et intemum imaginis cum rebus rerumque cogislatione consensum esse quaerendum nusquam tamen iam

ab ipso indicatam persequitur, neque ullo loco ad eam linguae proprietatem diligentius attendit, in qua potissimum cogitandi et dicendi nexus emitur, ad inteream eius structuram ipsis humanae rationis legibus accommodatam. Atqui quid gravius esse potest ad Cratyleam quaestionem solvendam 2 Si quis naturali sonorum significationi non tantum tribuat, ut fortuitam linguae originem repudiet, num etiam si inter nam, ut ita dicam, eius formam grammaticum eius habitum adspexerit et satis perpenderit, tantum artificium casui deberi credet Sed eiusmodi ratio lininam tractandi et percipiendi nondum excitata erat a diversis partibus et variis viis aditus ad linguae intelligentiam parabatur; sed dum summa et infima rhetoricis et sopbisticis studiis tentabantur potius quam

cognoscebantur, media regio, in qua utraqtie rationis Vinculo connectuntur et Vera linguae natura perspicitur, prope inculta iacebat ' Nos autem ut propositum nostrum Sequamur, minet rara nascentis grammaticae Vestigia quaeremus, et quantum

fieri poterit, ab ipsis initiis usque ad aboratam linguae

69쪽

Quum primum mens huniana florenti linguae usu ad

Iaturam eius contemplandam converteret, in Vasta illa mole, quae ante Culos posita erat, ordo quidam erat requirendus.

Primus igitur grammaticae gradus in disponenda et digerenda

verborum Congerie ponebatur, quae, dum perpetuo orationis flumine aures obruebat, vix ullam certae rationis imaginem praehebat Quare divisio sermonis partium grammaticae pri

cipium dicenda est Neque illa primo statim periculo facto

absoluta est: sed i progressu eius iure crescentem artis culturam metimur , quia quo distinctius orationis partes interses discernuntur eo magis linguae scientiam fines remi sui cognoscere et facilius administrare apparet Plato antiquissima nobis huius partitionis Vestigia servavit neque aliunde accepta

illum tradere, sed ipsum primum orationis partes distinxisse demonstrare conabimur. Sed primum memorabilis locus, ex quo tota quaestio pendet, apponendus istes legitur ille in Sophist. ag. 61. St. ax, Eστι γαρ ημιν που τῶν τῆ*ωνῆ περ την ουσίαν δηλωμάτων διττον γένος Theam Πιος - Hom. o μεν ονόμιαπα το δε ρήματα κληθεν Th.

ἐκεῖνα πραττουσι σημεῖον τῆς φωνῆς ἐπιτεθεν νομα. Th. Κομιδη μεν ουν. Sic igitur primaria duo Verborum genera, ι quibus quasi vita irationis posita est, delici acumine ex ingenti linguae ambitu seiuncta et prolat Videmus: manent etiamnum in hodiem grammatica nomina , quibus a Platone appellabantur, νόματα καὶ ρήματα , parum apte a Romanis nomina et verba dicta. Sed quaeritur et iampridem quaesitum est, utrum illa verborum et nominum divisiones Plato universae linguae fines pmplexus esse sibi Visus sit, an et ras orationis partes haud sibi ineompertas disponere vel en

70쪽

merare supersederit. Egit de ea re peculiari Iahello Plutarctus

in nona quaestione Platonica . Io 19. d. nata . in quo quamquam nonnulla parum eritice eonturbat, non male tamen Platonis sententiam exponit. Illud quidem Numes aerione an iocans Proserat, Homerum ipsum persectam verborum divisioneae

cognitam habuisse et iuvenili quadam petulat tia νεανιευσάμεινον omnes orationis partes in unum versum congessisse: αντος

illud, quod eundem Homerum nominis et verbi in dicendo Principatum Versu illo saepe repetito indicasse dicit μος εφατ', τ ονομαζεν. Sed hoe bene ostendit Plutarct ,

Platonem non tanquam unicas, sed tanquam Praecipuas N

tionis partes illa duo verborum genera rotuΙisse , qui Rhis omnis dicendi vis et nervus contineatur, reliqua, ut pnavibus clavi et bitumen , , non tam partes , quam iunctura' sermonis dicenda sint. Quamquam ut hoc intelligamus , ββ Plutarcho nobis interprete opus est Plato ipse hanc sente tiam dilucide pronuntiat. Non enim nomina et verba NAE orationis partes esse dixit, sed duplex genus τῶν τῆ Wn περὶ τὴν οὐσιαν δηλωματων egregie nam ceterae mi ' Sermonis partes rationes rerum designant res ipsas illae unio' declarant, is res dicas ea quae sunt, sive ea quae fiunt i Restat in Plutarchi Ioeo, de quo egimus, dubitatio quaed. tam revera hunc Sophistae Iocum, quem nos tractamus iit oculos habueri Sane AEquidem nihi affirmare ausim ηδ a Plutarchum ipsa Platonis verba rotulisse statuamus, inpri , mi haec, quae tanquam Platonica affert: ἐκ τούτων κερεν νυσθαι τὸν λουγον, certe nostrum Iocum non respexit, in gyilla non leguntur. Sed si eum Pisitonis verba paulum imm* tasse concedas r et reliqua omnia in nostro Ioso reperiunxyxi