장음표시 사용
201쪽
in Aede primaria est insignitus: tum protot pnn Hel
ira 'ferentis crucem, quam Ceranus sacraeicolumnae iii
regione Ludovica urbis imposuit, ac Graeca longe venustiorem fecit. Hanc Helenam, & Hirenem fictilem S bastiani vulnera sanantem a Flaminio Pasqualino accepi. mus, Sebastianus autem cum Hirene est Lesanijsculsistoris minime obscuri. Porro Fontana ille Mediolanci sitim sculptorii Princeps conditus est in Templo Virginis prope fanum Celsi, immatura quide morte ereptus, verum immortalitatem nominis ob singularent opificii excellentia cosecutus . Postrema theca sub ijcit oculis fictilia simulachra Prestinarij. Fontanae praesertim gemina si .gna, atque exemplaria simulachrorum Deiparae, queis aram Virginis ac frontem Templi iuxta Celsi Aedem illustrauit ue insigne pariter est marmoreum sigillum militis ademptum G astonis tumulo, & aenea commentitiorum Diuum ; reliqua sunt exempla nobilium
signorum, quae procerum Romanorum aedes nobi, litant. In eadem theca consecrat membranam unana
religio.; ea vero subsignata est a Diuo Carolo. , ac Epacopiis , qui Concilio Prouinciali QSi into intersu runt; subscripsere hoc ordine: primum Carolus Cardinalis, & Insuorum Metropotita statuens, ac rata habens quaecunque in aeta totius y nodi relata. & assentientibus Episcopis sancita sunt: tum verbcaeteri Antistites, ut quisque in gerendo Pontificatu erat antiquior: Caesar Episcopus Dertonae, Hieronymus Laudae, Petrus Aqua rum, Dominicus Brixiae , Nicolaus Cremonae, Hieron mus Bergomi, Dominicus Astar, Guarneritas Alexandriae Statelliorum, Io. Franciscus Vercellarum, Vincentius Al- hae, Franciscus Albintimelij. Caesar Sabatiae, Alexander Casalis, Alexander V lebant, Pomponius Cotta Nouariae. Inter hos eminuit Nicolaus Mondratus, non modo
202쪽
generis, ac virtutum claritate, verum Romani pontificatus fastigio; iusta quoque persoluerat Carolo,in aderant--is. car. .
que tum soci j feralis pompae , ac luctus Antistites Alexandriae, Viglebant, dc Castri. Dominicum Bollanum a Brixiensi Praefectura ad sacros fasces, & infulas vocatum
extulit D. Carolus, ac laudatione su nebri commendauit Ioannem Franciscum Bonomium inaugurauerat idem D. Carolus: Cotta vero primus eX Iurisconsultorum e. . ., aa. - diolanensium Collegio Romanae Rotae Auditoribus bitur, cum cum honorem Pius Quartus suis ciuibus M, No iis Sacra, tulisset. Ibidem spectamus argenteam Seruatoris imaginem, quae moriciuis Federici dexteram ad supremam pugnam armauit. Francisci Petrarchae , & Galeatii Vic comitis in cupressina tabella effigie a Vincio expressam , cereum item vultum.Isabellae, quam duxit Carolus Quintus, ornatum gemmulis, ac margaritiS, iCuncul a . Cerano, & Figino, aut pustas, aut deformatas , tum .imaginem fortunae altero pede prementis orbem: quod opus est Annibalis Fontanariora Romanorum Caelarum, tum vultum Seruatoris ex cera, micante subtus Iaspide,& imaginem Iargitoris Pasqualini, cui pugionem S for
tianae necis memorem arcula cuprestina conditum debemus ue eo Ioannes Andreas Lampugnanus Galcatium hi'. p.rrus cνι- Ssortiam Ducem Insubrum in fano Stepliani interemit . lib. I, ,,is,
Micat in cadem theca Amethystus ingens, & vultus Catharina Cantona acu pietusue haec phrygij operis sim gulare inuentum excogitauit, quod ab inuentriceiona nomen obtinuit. Eadem arte claruit apud Insubres Picti. . . vi ., Peregrina filia architectoris Peregrini: utraque sane vita ρ . h. . . . it.
ccre potuisset Arachnem,& Palladem. Nec pretium scest arculae, qua sacrae pallae condebantur ad Liturgiam
Ioannis Vigesimi secundi Pontificis Maximi; theca enim Phrygia arte pulchra est , ac rutilatmargaritis. Mi sit hoc
203쪽
m v nus Cardinali Baslius Serenitis vir literarum, & disci-i J 'v' plinae seuerioris amantissimus, coque nomine acceptus Federico. Tres vero vultus referentes mortalium an, mos, cum c corpor Trosecti, aut numinis aspectu gaudent, aut expiantur flammis, vel aeternis ignibus cruciatis
tur, plane delectant intuentes. Singulorum enim studia artifex mirabiliter expressit, siue voluptatem inter sidera gestientis, siue spem patientis expiantes flamna as, sitier
h. h. c aestuantis animi, cum perpetuo igne torretur Naisiam sh-- Lapis verbMZoar donum est Didaci Torres, ex Sodaliatate Ictis laminis aureis; in ijs titulus munis
ficentiae est incisus: munus Didata Torres ex χθιma India Cardinali transmιθum. Eiusdem vero lapidis arculas alias
nam hic cum esset summa virtute praeditus, charisiu 2. nauserat Borromaeo, qui in eius auribus sui animi arca na omnia deposuerat, cum Mediolani restitisset, osculattis etiam discedentis manum; immo postquam magnis muneribus Didacum abeuntem cumulasset tradidit cliana dono duos di triginta calices argeteos, inauratosque queis uterentur ad aras Mystar in Paraquaria Prouincia, in quam suae Societatis viros , mandante Claudio totius
ordinis Antistite, inducere debuerat. Eiusdem sortasse Didaci munificentiae debemus idolum ligneum in eadem theca suspensum ι scipio autem est in speciem pugionis, humano ore, ignarus tamen artificij. ac omnino rudis, nisi quod summapars est picturata. Huic autem Indi excitauerant aras, incendeDant thura: tum positis genibus venerabundi accipiebant oracula, quae ad animorum, auriumquc ludibria scindebantur. Indicat insaniam gentium epigi vhe, de docet idolum illud ex nouo orbe delatum, loquax ibi, hic penitus elingue adstaudes cacodaemonis detinendas', & coarguendanti
204쪽
eibnisortim inscitiam in ea theca suisse suspensum. Porro haec omnia signa cum in pinacotheca essent una cuim tabulis pietis mista promiscue substructo conclaui ait ro, inserenda in sculptorum Muscum curaui, ac ordine distributa collocaui singula in basi, argentea tantum, atmque gnea numismata in thecis alterius musetanae sunt r te digesta, eae ciue titulis inscriptae. Haec fama renasceniatis instituti nobis exterorum beneuolentiam captauit. Vix Bibliothecam tractare coeperam, cum Ferdinandus. II. Magnus Hetruriae Dux dono codicem dedit, cui titulus de periculis rerum naturalium, quae Florentinorum fecit Academia. Nidos Ambrosianos beauit ea Principis munificentia, non modo ob Academiae ipsius digia,
talem, verum quia Medicaei Duces, aut restituere, aut occupasse regna facultatum videntur, atque hac una literarum repti blica glor lari Purpura certe sua velare creditur Musas Cardinalis Leopoldus,& Romani muricis fulgore lumina l/hoebo descrre, ut in domina Hetrusco rum urbe florere discant etiam disciplinae. Cosimus vero III, quem literatorum omnium bono sapientia princreauit, Federici Cardinalis Borromaei institutum aemu Iari pagit : quippe scientiarum cuItores, de viros Iinguarum omnium doctos ab exteris quoque prouincijs Florentiam euocat, longe plures iam sapientes habiturus, quam ciues, atque Bibliothecam ingentem cognatam Anibrosianae adornat ad alenda haec studia scientiarum. Sanc, cum Mediolani substitit Magnus Dux Cosimus,
commendauit maxime magnificenti ilimum hoc domi cilium literarum, qua aedificatione molis, qua Collegam rum ivstrorum exercitationibus, ac postea summo crein hanc curam, dc cogitationem rei librariae incubuit,
collegitque undique vim magnam lectistimorum cod, cuin ad ultimam prope Thuloen profectus, interiore li
205쪽
terarum, S scriptorum omnium notitia. Qued princi. pis consiliuna adiumento erit exulantibus disciplinis, de Magni Ducis imperium, inuidente Roma, in veteri L tio, Lotaque Graecia propagabit. Per idem ferme tem pus profanae aedes, ac sacra Gregorianae villae sunt rest, tutae ue& quidem Aedicula, quae D. Gregorio Pontifici Maximo posta est in sepulchreto, iamdiu clausa desiderabat cultores, obnoxia imbribus, ac vocalis auium loquacibus nidis. Reddidit religionem sedi Carolus Ani-brosius a Laude Canonicus Templi Maximi, vocato ad rem diuinam quotidie peragendam mysta : Aediculam restituit Hieronymus Beccaria eiusdem Templi Canoniatus, ut deinceps religiose coleretur, ac precibus leuarentur eorum manes, quorum corpora saeuiente pestilentia
illata iciunt in illud septilchretum, quod a Diuo Carolo
lustratum scrunt. Caeterum dum parentale sacrum curatur manibus, e vivis excedit Petrus Maria Bigogerus
paulo ante suste fius in locum Fcrearij. Expectationem sane Musarum decepit uenam cum in Collegio Helvetio-ium, ac in Seminario adolescentiam politiorum literarum doctrina sormasset, magni ingenij si ecimen dederat. Interea dum fata Collegas Bibliothecae subducunt, litauit scrinia Ioseph Annonus a Secretis Aedilium, &Decurionum urbis, vir amabilissima suauitate morum, atque pluribus ornamentis decoratus; intulit autem inserulos Ambrosianos autogrobum Vrbani Montij , quod nondum tractauit typographia. Accessere ingentes tabulle, quibus Vrbanus inclusit terras Omnes, ac maria: quemadmodum dcscripserat regiones singulas in aut si rapho, proposita terrarum imagine , persequendo Caeli, solique virtutes&vitia, tum incolarum ingenia; quae ratio studiorum Vrbanum Montium dclectauit. Haru rerum firmat & status manet in praesens, reuiui
206쪽
scentibus in dies literis, quae crebris Collegarum funerihus intermortuae videbantur. Artes ingenuas, iniecto studiorum certamine, excitauit IOmnes Thomas Butius Iurisconsultus, facultatum Optimarum patronus, vir auriaeque inimicus, ac sceleris. Dedit ille in Romano Sapientiae Gymnasio operam Francisco Angelucio Verulanorum Episcopo, cum ad Iurisprudentiam animum appulisset; ornatus eius disciplinae laurea rem Ambrosianam, cum se retulisset in Patriam, defendit, atque nomina tarda urgendo amplificauit. Suo autem aere artes ad certamen accendit; nam ingentes tabulas ab Academicis Ambrosianae graphidis pingendas curauit, queis facta immortalia Federici Conditoris exprimerentur. Primam ta-hola Antonius Buscha antesignanus instituti elagantis si me absoluit ue in ea Federicus caeleste viaticu desert D. Phi- ο nat b. lippo Nerio aegrotanti. Enimuero ofkrt se oculis struetura ingens: innititur columnis aedificiu ue quemadmodum facila inuenit ars pingendi, & excitat nullo negotio mirificas moles. Cubiculum Philippi caelesti lumine corus cat; expectat ille erectus in cubitum a Federici dextera Angelicas dapes. Cardinalis Augustinus Culantis namque assecta tus fuerat Ecdericum, atque ambo appella--M. 3.bantur vulgo Diui Philippi spiritus ,& animus in nixus iri genibus, ac reliqui sectatores linteati caeremoniam honestant. Subsistit ad tacet pars serens umbellam , & ignes venerationis indices: pars ad imos scalarum gradus rodeuntem Federicum opperitur, effusa interim benigne in egenos pecunia. Tabula ubique nitida est, laeta, collustrata. Alteram tabulam exornauit labor Caestris de Floribus,&Rmbros*Bestitque describitur pompa inaugurandi Cardinalis, quae caeremoniam eam sequitur, cum a Romano Pontifice peragitur. Sedci ad aram Ct
mens Octauus nam is Federicum inaugurauit Pontifi-
207쪽
cijs vestibus amictus, immγnit tiaram ceruicibus podi
romaei procumbentis . decorant caeremoniam velati insula Cardinales, & circunfusii multitudine. cum illa in Urbe iit instequens , atque Romani pontifices in tam, longo Mediolanensium Antistitum agmine paucos ad-
mocum initiaverint. Elegans tabula est , non modo apparatu aedis, structura, ac varietate rerum, sed etiam pingendi opificio. Sequitur passibus aequis caeteros Academ iae proceres Andreas LanZanus,summa expectatione iuuenis, circumfert stib umbella per urbem Federicus rei quos cineres Sancti Calim erij Arctaiepiscopi, & wmplurium Diuorum sucollantibus Episcopis, ac per interualla Superum exuuias gestantibus, postquam Prouincialem nodum absoluerant. Occurrit spectanti pompa tota supplicationis, velati sacris amictibus, linteatique sublata spectacula ad multitudinem serendatri; alij positis genibus onusta Diuorum cineribus fercula colere, alij submouere consertam turbam, quae omnia Lanaanus pinxit egre3ie, ac belle excogitauit ad imaginent rerum deformandam. Postrema tabula est Aloysij Sca-ramuciae a patria urbe cognomento Perusini, tanta est eleoantia picturae, ut etiam epidemiam oculis, & animo conciliauerit. Descripsit Federicum, cum grassante tuo Limocoxmum adluit, ac aegrotantium egestatem large accepit , subit primum in recessu contemplantium oculos urbs, tum vero tam comij ipsius interior moles, acamplae porticus , quae molem totam circumeunt. Alibi iam exanimata iacent, sanie, taboque fluentia corpora, alibi
nuda, & tosta ferali igne, alibi sublata in lacertos mulier Libitinae circumferre speciem videtur , humeros demum hominis expectantis stipem, ac iacentis in plaustro ita
pinxit Perusinus, ut fortasse Prometheus humana corpora non elegantius finxerit. Pestilentia haec si vulgetur, vitam
208쪽
vitam feret tabulis: nec quisquam extimescet tam elegans malum. Interea dum artes optimae excoluntur,
Clemens X. Pontifex Maximus Federicum Borrom qum, quem ab Hispana legatione reuocatum a secretis Status esse iusserat , Romano murice exornat. Triumphauit saudio Ciuitas, non modo quia Borromaeorum Familiam iamdiu commendauit ciuibus pietas, ac magnificetia operum, q uibus urbs Romanarum substructionum miracula exaequat, verum propter Federici ipsius spectatam tot annorum curriculo virtutem, cognominem, &consanguineam alterius Federici Cardinatis. Itaque a censae circa domos fac , missilibus flammis rutilare caelum, laetusque tubarum, atque sacrati aeris cantus aures animosque ciuilis laetitiae admonere, clara atque ob
scura capita purpuram Federico gratulari. Aedes quidem Comitis Antonsi quamlibet amplae populum, plebemque minime capiebant, cum singuli prope ciues irent
gratulatum. Data sunt confluenti popello per triduum congiaria, ac squod mandauerat Federicus, cum de accepto murice statres suos faceret certiores in egestas urbana ,sacrarum Virginum praesertim, liberaliter leuata est.
In fanis Diuum gratiae Superis a star, Comites Antonius,& Paulus Aemilius Boi romaeus in Antoniano Templo eadem ossicia persoluerunt, qua multiplici sim phonia, qua ceris bellici tonitru : ut religiosus Mars, S: Martia relisio videretur. Certer sacra maxima pompa peracta est , nec impares studijs nobiliores Basilicae Ambrosiana, Nagariana, & Laurentiana, quod Federim Cardita ali Archiepiscopo essent obaeratae, mystas suos gratulantes ad aris operari iusseruntue veluti fana singula Federicus
suo murice decorasset. Caeterum laetitijs omnibus incesIere Conseruatorcs, & Ambrosiani Colle rae; nam Fc- is i. dericos suos, parentem alterum, alterum Conseruato Z et rc m
209쪽
rem instituti publica gratulatione coluerunt. Itaque nocturnis ignibus circa Bibliothecam, atq; Sepulchri Aedem propositis expugnauimus tenebras: impeditae facibus fenestrae , ac speculae domorum intermicabant, quae Templi , ac Bibliothecae foro circuniacent. Septimo Idus Ianuarias in Sepulchri delubro gratias egimus Superis solenni carmine, & re diuina ue Federicum commendauit Panegyrico Ioannes Baptista Butius Theoto riae moralis Doctor in Seminario, quod a Dionysiani Collegij Canon
ca nomen traxit, & citra religionis negligentiam veneres omnes induxit in Templum, sed dicendiue ego vero gam debam in sinu, nam Butium initiaveram Musarum Sacris, cum facultatis Oratoriae institutiones Seminariensi
adolescentiae traderem . Caetera subinde sunt executi Conseruatores, quae gaudium profiterentur ; nam SepuI- chriarae argento , atque attalicis vestibus radiabant: tecti vero atilaeis parietes, pietisque tabulis. quas impendet tes lemnisci, sericaeque taeniae redimirent, veterem pompam reuocare in memoriam ciuium videbantur, cum in
eodem Templo Federicus Cardinalis Archiepiscopus Collegium condidit. Sane delubrum nec se tacit multitudini , nec gaudijs animi. Federici effigies iuxta aram maximam proposita: Clamentis vero Pontificis Maximi expressa imago, quod esset author honoris, sese offer bat venientibus in Aedem, holosericis vittis pic am tabulam serentibus. Aedis frontem Belgicis aulaeis vestiuimus; imminebat foribus Praeses Collegij. & Bibliothecae Diuus Ambrosius; illius vero tabulam stipabant virin que Diuus Carolus, & Cardinalis Federicus alter patro nuS Operis, alter parens ; mediam Templi facietia ornauerat gentilitium stemma Borromaeae Familiae, cui subieeta epigrapbe indicabat gratulationis author , dc laetitiae argumentum ; erat autem liaec sententia: a
210쪽
. Cinegium Ambrosanum In hae Aede institutum . A Federico Cardinali Borromaeo Archiepiscopo, Quod Clemens Decimus ridericum Borromaeum Alexaridrinae Ecclesiae Patriarcham Romana Purpura decorauerit, Graiias immortales Superis agit , Et so Conseruatori delatum muricem gratiaatur-- Ergo hae ciuis, atque Hospes i. Ped m infer , Cr animos hilares uein hoc Sepalibro ferale nihil, iata omnia. Hac ego epigraphe incoIas, ac peregrinos ad rei diuinae spectaculum inuitaueram ue frontem vero Bibliothecae . vestibulum, & porticus Belgicum, stricumque peristroma tegebat, reclusaeque seres multitudinem totam exundantem admisere studio spectandae molis. Impendebat seribus ingens tabula Alterianis sideribus nitida, cui ferendae subijcere humeros videbantur Camelus, ac Minnoceros Gentis Borromaeae indicabat elogio laudes Fe-derici, quas ego in hanc sententiam fueram complexus.
O . Gentilitjs tandem Franis Fortunam cohibuit Federicus Cardinalis Borromaeus. iAb Iulio Caesare genitus ,
Fortunam , ' muricem Caesaris ferre debuit Ut Patrui Magni et ιrtutes referret, I i Gentis nuditas iussit , nomen eoegit.
Pluribus bonori bus insignitus, Omnisus egregie est perfunctus . assuram Melitensem cum gereret, 'Europea nobilitatis fore domestica decora redimisit.