장음표시 사용
31쪽
Ri mente inauguratus Ambrosianum honorem capessuit. Inito Ponti hcatu maxima quaeque animo complecti coepit; ad haec literatus ipse exosculari literas, earumque Anno si se in solituditaem stequentius abdere. Hanc siquidem amabat unice : eratque iucundissimum, cum se ab urbanis negotijs vindicaret, loca sola incolere ad scribendum, meditandumve. Incessit inde animum ρο- nendae eremi cupiditas ue quamobrem scriptis ad Pontis,cem Maximum literis potestatem illius excitanis exora-
Arcii itectus fuerat instituti Romualdus Rauennas, cum Apennini verticem euadens, ad annosis, procerasquet Fbr.ntinui lib. abietes meditabundus substitisset in campo, qui ab herilip h Malduli diceretur: isque Maldulus in agendi feris obuius forte factus Diuo campum illi dono dedit, seseque Rona ualdi sectatoribus adiunxit. Hic eremus condita, atque ex gemina voce una coaluit, Camalduli appellata. Accenderat fortasse Cardinalis animum aemur. 'visu, si, s latio, Camaldulensem enim eremum Sanctissimus Car-
ρ ρ eo secessu delectatus caelestibus addixerat animum :&zzzi Cardinalis Gabriel Palleoltus, qui . Carolo usus fuerat iamicissimo, Camalduli hospitalitios lares Bononiensis Ecclesiae Archiepiscopis excitarat, si illuc ot ij, pietati sue
causa vellent diuertere. Sedem certe eremo Federicus ibi statuerat, ubi ornatae postmodu Diui Caroli aediculis rupes Aronensem montem arce ipsa validius muniunt. h. bo . Attributus etiam a conditore census est; copiam secerat Ini Clemens Octavus, ut ex opulentissim is reditibus Collegi j Borromaeorum s hoc enim nomen a conditore Carinio impositum sedi, quae substructa regio sumptu Ticini' i est) sex millia aureorum num um adimerentur, eaque erigendae eremo cederent. Igitur missitatis literis erem icolae
32쪽
colae Pontificis voluntati seruiebant. Arsenius coenobita promiserat Cardinali, rc ut Paulus Praefectus totius or- i-αdinis Mediolanum Camaldulensis familiae ante signanos, duceret duos, Angelum vadelicet & Aegidium, quorum auspicio inciperet institutum. Rursum idem Paulus Ca-maldulensium Antistes Fauentia literas miserat aci Caris Di Iam M.
dinalem de Angelo Mediolanensis eremi conditore ; simulque Qlicite cauerat,ivi omnia ad leges Benedic- tinorum dirigerentur; ad haec rogauerat, ut med ijs in
lucis, qui totam eremum tegerent, cellulam sacram excitandam curaret, ac ex tabulatis ad coenobitas recipiet
dos cubicula, ne degerent sub dio: illudque esset contra imbres. dc Iouis frigidi inclementiam munimentum, lo- nec ingens postea substructio iustae eremi, & coenobii speciem faceret. Hic operis ardor sensim clanguit: nec inconstantiae vitium , sed molis alterius cogitatio immutauit propositum S etenim magistra grauistimae cogitationis dies est: nec pudet consilia damnare, cum ratio
consilium emendat. Reputauerat animo Federicu S eremum totam, eremique disciplinam : abditam illam intra siluas vivendi seueritatem urDanis moribus minus prosuturam intellexerat : esse praestantius, quod Ecclesae foret usui, seculi iam non sua vitia serentis audaciae, atq; haeresiluis in morem grassanti obviam eundum; reuocasset mystarum vitam ad numinis cultum patruelem CarOlum : facturum se utique operae pretium, si eandem sanctimoniam seruet, immo ex equo veluti Troiano mill tes euocet, qui haeresim ex arment ue id impetrari Posse, si literas sacrorum hominum decus tueatur, & Regiam aliquam sapientiae ex trua t in urbe: hoc musarum, &literatorum contubernio Religionem & bonarum artium studia adiutum iri plurimum. Quae diu agitata mente Cardinalis , placuere postmodum: sicque mutata voluntas. atque
33쪽
atque a solitudine abducta ad literas . Hanc Federicium luntatem probauit Pontifex Maximus, de cuius sententia Annii dicemus opportune. Inde Borrom arus meditari Bibliothecam, Collegiumque; atque hoc uno consilio Principis animus struebat, excitaturus fortasse veterem famam urbis, cum, Mona Archiepiscopo, Bibliotheca publica ciues ad scientiarum otia inuitaret. Porro frustra est Be-1. H..is. - euinctius, qui Diuum Carolum parentem operis. Federicum amplificatorem suisse tradiis nam aream hanc Bi-ίlio licta, id vi bliothecae insederant, cum moraretur in terris Carolus, aedes ciuium multae, ac Pymnasia Taberniana: tum vero Vφ' tabulae omnes, & superstites aedificationis testes peregri-
profanique , barbaris, latinaeque linguae, autographa, membranae , ex papyro, & philyra , nam descripti codices minime vulgaressunt, nec in plebe vilescentium librorum praestolantur emptorem. Etiam cum Romae moraretur Federicus, instruxerat Bibliothecam, maximamque librorum vim collegerat undique, animo sutura prouidente. Eius rei argumento literae sunt Roberti Bellammini viri doctissimi admonentis Borromaeum de Fraim cisco Pitaeo hornine Gallo; namque id Cardinalis quae si uerat a Bellarmino,& cognouerat plura Conciliorum volumina apud illum Luteti. e Parisiorum seruari , eaque descripta, & vetustati erepta; immo& tabulas te imus tanti apparatus indices. Ante omnes Octauius Bos sonus Ambrosianae Bibliothecae scrinia ditauit; eius quasi a nathema exterorum haec inuisentium oculis subi jcimus duplex literarum autographum, quas Imperator Turcarum Baiaretes ad summos Pontifices Innocentium Octauum,& Alexandrum Sextum exarauit ue character epistolarum nitidus satis,&humanior, quam ut a tyranno proficisci potuisse videatur. Nomina plurima , & commentitiae
34쪽
magnitudinis tituli frontem literarum implent: salus dicitur, tum ossicia, & studia humanitatis epistolas commendant, & claudunt: Mementares autem notae graecis formulis finguntur. Per eas vero Iiteras BaiaZetes do- σαίραν no miserat Innocentio lanceam, qua unus militum trans is, ias λώιium uerberauit Seruatoris pectus: vico munere deliniret pontificis animum, cum Zigimus stater ipsius satagetis Romam abductus suisset in vincula. Postquam autem satis instruxerat totam molem Cardinalis, consilij sui rati nem Pontifici Maximo probat: immutatam videlicet mentem docet,neque se iam cremicolas, sed literatos homines in spem seruandae Religionis quaerere. Sedit ea cura Clementa VIII., liter ue ad Borromaeum misi eue haec Anno M o s. summa: commendare se consilium Federici de condenda Mediolani Bibliotheca: ea nolle rata, dc firma esse, quibus Camaldulensis eremi institutionem probasset: ac proinde addicere se huic operi sex millia aureorum num um olim attributa eremo, Si mandare se, ut eadem , imminuto reditu Ticinensis Collegij Borromaeorum, in molem Ambrosianam erogarentur. Haec poni, ficis munificentia, & animus stimulauit Federicum ardentius . atque palam profiteri sua studia, commun care cum eXteris coepit; & quamquam domesticam Bibliothesem summis opibus appara siet, ingentia tamen cogitati, neque ipsa fortasse Ambrosiana moles satisfecit. Habiti in consilium literatissimi viri r scriptae ad unumquemque literae, de ab omnibus responsum perhuma niter . Quaerebantur potissimum graecorum , latinorumque codices descripti a librariis, antiqui, semesique,ed ditior supellex, quo vetustior ue illa vero conquisitio
apud Calabros, Venetos. Germanosque fiebat ope Anto Ex Iis,mis adnij Aquinatis Episcopi Sarnensium, Iacobi Baroiij,
Marci Vellcri. Pari studio contendit Franciscus, Ciuis .i
35쪽
Mediolanensis, Franciscanae Cucullatorum familiae vir, cum Placentiae moraretur, namque Ferrariae rem transegerat ita, ut Biblia hebraicis literis exscripta magno etiam iumptu redimerentur, quae olim Clementis Octaui oculis ad spectaculum, miraculumque suerant oblata, cum illuc ad urbis imperium capessendum se contulisset. Alius item Bibliorum codex septingentis ante annis exaratus
Ionebatur venalis: & Dominicus Hierosolymitanusia apud Ducem Vrbinatem , porro haec Biblia esse Mantuς
anud Hebraeum quendam salis redemptorem: pretium plusquam tercentum aureorum num sim fore. In hoc certamine ossiciorum eminuit munificentia singuIaris
Pauli Garexij, is enim cum Dominicano Ordini in Prouincia Insubrum praeestet, dono dedit Cardinali paginas duas autographas Diui Thomae Aquinatis contra, ethnicos, decerptas ex codice, quem Bergomatum Religio exportatu Neapoli anno MCDIV. intulit in Aedem Dominicanorum. Has autem paginas Augustinus Calaminus sacer Quaesitor Mediolani iussus a Garexio tradidit Borr'maeo. Tantam Fcderici curam interpellauit Clementis Oetaui Pontificis Maximi funus: itaque ad comitia prose Jus creandi Summi Pontificis causa, Romae paulo opinione omnium langius substitit. Nam Leo Vndecimus hunc Pontificem illa comitia renuntiauerant ) cum vix summum totius Ecclesiae honorem iniuissset, rursus ad interregnum cotinuatis prope funeribus res Romana redijt; eoque sublato Pontificatum Maximum Obtinuit Paulus V. maximo Ambrosianae Bibliothecae bono, atque compendio. Reditum in patriam est. nihiloque segnius res curata. Augustae Taurinorum Ioannes , - αἴ Franciscus Rantius consilium Federici indicauerat A llo- D brogum Duci: cuius ut adhuc animo Caroli Borromaei
36쪽
sanctimonia obuersabatur, ita in Cardinalem Caroli patruelem studia sua omnia facile conferebat. Commendauit magnificentissimis verbis illius propositum: mandatumque. ut Federico aliquot antiquae epigraphra mitterentur. Ex eadem urbe Metamorphoses Ouidianae vetustissimis exscriptae notis, alijque codices magni no-m inis. & sumptus Mediolanum transmissi. Eodem tem- ri uiisApore Iustus Lipsius,scriptor eruditissimus,Bibliothecς er,
gendae consilium probauit: eamque structuram maiori rinis. emolumento suturam dixit, quam in nas domos fast giata Parao silice palatia . Comparandi autem libros curam gnavi hominea in se receperant, ad quos literas dederat Cardinalis, nimirum Bartholomaeus Georgius Mantuae, Iacobus Barotius Veneths, de quibus antea scripsimus. Et quidem a Barotio acceperat Cardinalis lemmata orationum Diui Ioannis Chryiostomi quae amtiquissimis voluminibus continebantur; ex quo itidem Barotio intellexerat libros graec criptos Byzantio dela tos Venetias fuisse,sum ptuosos nimium, ideoque chario res Cardinali, cuius magnificentiam sumptus magnitudo vehementius incitaret. Regio Lepidi Camillus B R M. sius tertio Cal. sextiles exemplaria permuIta deserenda Borromaeo curauit. Erant verb autographa Caroli Si-gonij scriptoris clarissimi, archetypum Annibalis Cari,
quo Italica lingua rhetoricas Aristotelis institutiones donauerat: ad haec latini commentarij in Porphyrium membrana descripti. Duo pariter hoc tempore Epist pi Ambrosianae Bibliothecae commodis seruiebant: Marcus Cornelius Patavinorum Praesul de quaerendis n. hebraeorum libris crat maxime solicitus: Raphael Zacynthi, &Cephalentae Episcopus per epistolam secura- ' ςUM 'turum promiterat, ut libri omnes exquirerentur, quot it MN 3-
quot Insulae illa: seruarent: donoque dederat codicem
37쪽
Feclerico, in quo graecis literis exaratae suerant orationes Leonis Imperatoris nondum typis vulgatae. Haec exterorum hominum munificencia : par ciuium . Coenobitae Cistercienses aerarium sanctius Bibliothecae ijs opibus auxere, quales ne Vaticanis quidem scrinijs continentur. Cum enim librum philyra contextum tot urbis casibus eripuisset fortuna, ac veluti Cumanae vatis codices in Ambrosiano Coenobio condidisset, Monachi tradidere Borromaeo, maiori nescias munificentiae, an mune- ris pretio. Vtrumque profect5 magnum; nam abhinc annos mille & trecentos exaratus codex antiquitatem Iudaicam a Flauio Iosepho traditam latino sermone D. asu G -- narrat; descriPsit autem singula in cortice Rumnus Aqui--- . . . Ieiensis, Diui HieronymiaeGualis . Litcrae eminent adia a laba huc toto opere, nec ali cubi blattam senserunt; quod au-bus Ecel sae tem maxime mirere, magnificentissima Mediolanen
.. ... sium Bibliotheca unicum librum suis in forulis seruat. Porro illud autographum delatum ad Insubres fuisse ab postquam euertit Aquileiam, conjcit Puricellus:
neque eam coniecturam sutilem arbitramur; nitet liber argenteis umbilicis, ac praefert titulum tantae munificentiae testem. Eadem apparandae Bibliothecae cura, pr .. ET 'A. cedentibus annis, sequuta est Federicum : nec Principem cogitatio eiusmodi dimisit, nisi cum rebus humanis est,is... s. cXemptus ue his vero stud ijs ferebatur Cardinalis etiam ad extremas superi maris oras. Corcyrae totius officinas di-
ligenter interrogauit Vincentius Archiepiscopus quamquam & alio loco conquisitio Corcyrea fastis Ambrosia- . nis addet plurimum in sed temporum magis, quam pelagi
tempestatibiis plura volumina perierant. Acturum se tamen per literas idem Antistes memorabat cum coeno-An..ia. bills Epiri: ut, cum ibi primum desaeuiisset pestis, libriaratu. compararentur: seque eande operam in insula Zacynthi
38쪽
adhibuisse sed ne libellum quidem expiscatum.' Apud Corcyreos cum spes omnis decolla sed affulsit alibi. Bu- hiemi Ioannes Stephanus Ferrerius Vercellarum Episcopus, quem a Germanica Iegatione PontistX Maximim re- gitii , d. .
uocabat in Italiam, antequam iter ingrederetur, obtulerat ultro suam operam Cardinali, iiDrusque se omnes, quos vellet, delaturum spoponderat. Ipsi etiam cucublatae familiae homines Franciscant, qui Genuae morabantur, licet rerum omnium egentissimi, has opes librorum prodigebant: & Bobiense Coenobium Benedictini ordi- Ο r. caL s M. nis librorum spem secerat, quos deinde munifice oblatos accepimus. Adeo nemo se in ossiciorum certamine vinci patitur, si paulo humanior sit. In hunc sere modum sensim supellex libraria ditescebat, auctarium nobilius
paulo post acceptura. Ingenti enim incremento rebus Anno tεο .auctis, decus aliud desiderari videbatur,& ornamentum ad tuendas potius literas, quam haec praesidia literarum . Hactenus multos esse intellexerat conditor Borromaeus, qui thecas libris resercirent, nullos nisi Deus praesentiope respiceret musas) fore, qui libros scriberent ad im. pleiadas thecas: hanc copiam variorum codicum etiam a priuatis hominibus iactari, proponi pretio, & blattis interdum esse ludibrio, quibuscum inseliciter versentur: maius aliquid excogitandum, quod magnitudine sua OmneS, minime vinceret Federicum: secum iam inde rationem iniuisse quemadmodum debacchantem liter ticorum audaciam cohiberet: eadem homines literarum negligentes posse conciliari musis; tot malis praesentissimum fore amuletum, si virorum sapientum coetiis cogeret : fieri utique bono publico, cum ingenuis artibus mystae excoluntur; scientiarum autem Gisciplinis excultos Bibliothecae Ambrosianae emancipandos ubi nec scribe-tium, nec scribendi exempla desiderentur: Seminarien-
39쪽
i Iem sobolem in hanc spem adolescere posse. Huc igitur
animum &vota conuertit Borromaeus,& Collegititia
luit insignire. Placuerat quidem scholae appellatio; sed ea vulgaris, & grcgaria videbatur, a priscis nimirum Philosoplais usurpata: tum vero puerilibus ludis cognominem es, nouerat, eamque olere Grammaticos, dc Orbilij virgas . Nec specie ipsa venerandi nominis improbauerat titulum Academiae: sed nondum haec appellatio aequabat grauitatem coetus, siue ascribendos homines, sitie ipsius conditoris famam spectares. Collegij nomine hunc conuentum sapientum virorum nuncupauit recentiora appellatione, quali duo iam nobilia iuris, & medicar artis consultorum Collegia urbis nomen latius ad exteros propagarent. Caeterum cum Fidei Catholicς defensio ageretur totius Ecclesiae commodo, euocauit ex Mediolanensi Clericorum Seminario florentissim uni, quemque, quem adoptaret Collegio, nostrates tamen, aut certe prouinciae, agriue Mediolanensis accolas, quo
Insubrum dignitati studerent impensius. Seminariumstequentissimam veluti sacrae iuuentutis coloniam deduxerat D. Carolus initi Pontificatus auspicio ; immo i multitudini adolescentum deesset quos Ecclesia ad templorum praelecturas, i sacerdotia expect iret, tria in urbe condidit , unum alendis adolescentibus ingenio . duo aliquanto grandiori aetate hominibus ad veteris Canonicae aedes, & ad Fulconis delubrum; reliqua vero erudiendae iuuentutis domicilia in Dioecesi collocauit. Quod tamen in Orientali urbis regione condidit, id veluti m trocomia est, & caput rerum. Ibi adolescentes politioribus literis formantur primo, tum ad Philos phantium gymnasia dimissi ijs facultatibus immorantur, postremam operam Theologiae impendunt. Praeclarum
40쪽
Opus cum Ecclesiae Mediolanensis compendio, quae ex hac sparta viros pietate, & literis nobiles sibi liactenus pergit Oppignerare, tum immani substructionis mole. Hanc excitauit Carolus fastigium imposuit Federiciis: cam utrique Borromaeo debet posteritas. Moles ipsa cOlumnata, quadrata specie,multiplici porticu, qualem So lis Regiam columnis sublimibus altam somniauit Poeta; eae teretes, & continuo marmore, sornicatas porticus fulciunt, disceptantium adolescentum sonore iugi repercussas,&vocales. Conclauia ingentia; horum quidem alia somnus, epulae, alia pictas, & Musae sibi vendica-rtint. Sedes Ioanni Baptistae sacra est: manet adhuc vetus nomen Diui praeficiis, licet sint aequata solo antiqua
Humili itorum ibi incolentium te 2 a. Seminarienses autern Musae uberrimos prouentus attulere Bibliothecae /huic saFederico adolescentes octo quamquam Riuolaiaouem delectos fuisse tradat, quem numerum certe non explet, nisi etiam Olgiatum iam natu magno ,& huiusce familiae patrem annumeret ex uniuerso grege iuuenum secreti Am brosiano Collegio sunt ascripti. A ntonius Sal- L. m alius, Iosephus Ripamqntius, Antonius Gigaeus, Franciscus Bernardinus Ferrarius, Benedictus Sociacus, Franciscus Collius, Antonius Rusca, Iosephus Vicecomesue agminis ductor Antonius o latus, quem caeteri humaniorum literarum praecepta tradentem audiuerant: ij
vero omnes Seminariensis medulla. Iam studiorum carceribus relli metam attigerant: erantque ad ea munia obeunda idonei, queis a conditore destinabantur. In D.eaci s.l b. 3. hoc delectu Ripamontius nonnullos memorat fuisse vincatos ad Ambrosianum laborem, quos adhuc facultas h oratoria umbraticis exercitationibus ad dicendum excoleret . Si vera narrat, Doctiorum aliqui aspersi tantum