장음표시 사용
61쪽
gentem in discrimen imperij vocare. Literae autem minorem veluti Graeciam aemulatae, hoc sinu declinaui se bellorum procellas visae sunt; certe unius Arctiliae ales quamlibet ligneus percurrit late terras omnes, Tarenti- Iaaque fama impleuit, adeo ut ad inuisendum Archatam etiam Plato huc aduolarit. Porro eam Italiae regionem,
quae in extremo utroque cornu interiacet, atque oram
sinus Scyllacaei, ac Tarentini complexa, inter Brutios, &Salentinos spectat Ausonium mare, Magnam Graeciam
appellamus, huic quidem profectioni auspicati stimam quando illuc etiam Pythagoram oIim suisse peregrina- Tarentina quidem expeditio nostris fuit
compendio, quod celebritas portus multum eam conquisitionem ditauit. NobiIiora deinde maioris Graeciae oppida circumeundo venit Rusciam postremos iamque comparatis undique libris transmissurus erat in Siciliam,' nisi Cererem ibi magis florere, quam Palladem accepisset, insulamque eam librarijs opibus nudatam. Haec ita descripsimus, sicuti ccrtas sedes,&Ioca indicant Geograptai; a Ruscia Gratius ad Pinellianos libros redij t.
Vertina, ut nunquam eiusdem propositi tenaces foeminae sunt, sublatam 1pem omnem emptionis vidit, cum illuc reucrsus esset Gratius, immutata eius volantate, quaei,aruos liberos regebat. Refigebantur leges, quas nobies triumuiri, proficiscente Gratio, tulerant; & cum d mesticum illud ornamentum in alias aedes, terrasque deferri turpissimum existimarent, redimi saltem foeditatem eam volebant haredes magnitudine aeris. Deiectus igitur spe sua Gratius Romam,dc Senas reuenit, ibique a Lomenio affine suo, si ut alibi a clarissimis viris, quibus mandauerat, vim librorum ingentem accipiens, Me diolanum rcdijt: emensus quidem breui temporis interitatio magna terrarum spatia, cum exeunte Nouembri
62쪽
prosectus, calendis Aprilibus insequentis anni regressus hia. . esset. Peccasse autem crediderim in Ripamoniij historia ' typographum verius, 'uam scriptorem, qui primum discellisse affirmat Gratium , cum in exitu edet Nouem ber rearessum autem Aprilis initio: deinde exeunte Ianuario a Cardinali missum, ineunte vero Aprili se sere ducem obtulisse Borromaeo, quo temporis spatio citatis debuisset equis Gratius vorare iter, & Camillam, aut
Ladam cursu celeres praevertere. Federicum reditus hominis&librorum copia recreaverat, cum autem totam preregrinat nis suae seriem, exitumque exposuisset,con- .
clamatam Pinellianae Bibliothecae emptionem doluit; quamquam consilio ipsam etiam desperationem vicit ;neque enim augustum Federici animum agendi dissicultas poterat impedire. Commissum proinde neg tium est Ioanni saptista: Belatio, & Fabio Leuco, ut Pinellianis libris pretium quodcunqestatuerent, modo redimerentur. Tandem siue pecunia, siue dexteritas flexit animos : aureis numis ter mille, & quadringentis
Pinelisi Bibliotheca coempta est; & minori certe pretio constare potuisset, nisi quorundam Iiuor interuenisset
emptioni. Sequenti autem anno libri omnes ex Iuliani πιν ii cm-
villa delati ad Coenobium S. Seuerint, ijque septuaginta t-iis I capsis incIus promiscua quidem supellex, Latini cum et Graecis immixti, autograpta a, descriptique codices nouem curribus deuehebantur in Bibliothecae Mediolanensis triumphum . Impositae postmodum nauibus eiusmodi 'pes, & in Genuensem portum inue fice Bartholomaei Clappij fidem implorarunt. Ianuensisrropolitanae Theologi, quem Diuus Carolus Mediolanensibus Obla tis adoptauerat, siquidem de Pinellianis libris ad
illum scripserat Federicus, hi deinde MedioIanum trans pii 3 - i 'uecti, nidos Ambrosianae Bibliothecae litauerunt. E et exitus
63쪽
exi us fuit emptionis Pinellianae, quae narrari debuit hoc loco, ne in sequentem annum extracta legentium memoriam peruerteret, cogeretque ad stiperiora legendo peregrinari. Inter haec morabatur adhuc Corcyrae Sal malitis, eamque insulam cum libris omnibus viduasset, nihilo segniussoris rem agebat. Ad Coenobium Sancti Ioannis, quod unius diei iter distat Buthroto, delata suerat Bibliotheca Metantina Imperatoris cuiusdam ue itaque spes emptionis, ac vicinia ptaedae quamquam stimulabant animum Salmatij, eo tamen vehementius tange bat, quod negotiari has merces non liceret propter Turcarum stationes insidentium litoribus Buthroti. Spes tamen alio ferebat hominem, nam in alijs coenobi js,&Callipoli multos codices asseruari audiuerat, alios venales esse Cassiopeiae, longe plures Triccae. Cum bene coeptis adulari fortuna videretur, procedere tamen negotiatio haud poterat, quod inter Graecos, ct Italos barbarorum fortasse inuidia concitati motus, utrinque facta caede, muItos sustulissent: atque odio Italici nominis vix se discrimini subduxerat Salmatius, qui eas tur- has improuidus arbiter spectabat. sono igitur dolo, ne consilij expers negotiatio mole sua corrueret, agendum erat deinceps, licet barbari Italo homini etiam postmodum insultauerint: atque adiecerint terricula supplicio Promethei etiam saeuiora: seque ex imis praecordiorum fibris peregrini emptoris euulsuros cum corde iecur imterminarentur, quod affinium populorum Bibliothecas diripiendo, Italiana graecanicis opibus locupletaret. Cindices quidem plures proponebantur Salmatio , facta primum Diuorum uno volumine contenta, quae tamen redimi nequirent minoris, quam quinquaginta aureis Uenetis, allorum item codicum vis ingens, quos aiebat thesauros rectilis appellari, deliterarum sodinas aureas, quam
64쪽
quam volunMna. Ad haec emerat D. Ioannis Climacilucubrationes antiquioris notae: item impu Mala timetis res gestas turci cis lateriS exaratas, nec adhuc Bibliotheca Byzantina exciderat laomini: seque ob eam profectivum Buthrotum affirmabat, It per internuntiorum colloquia Ei liismis veterem illam gaZam librorum in Ambrosianum rium posset anferre. Dum haec meditaretur Salmatius, 'uoties se opportunitas vectorum osterret, mittebat subinde arcas librorum Venetias ad clarissimum virum Do β' si s manicuna Triuisanum, cum Dominico enim coluerat ius- ζει su Cardinalis amicitia, eaque cura Veneto homini fue- amnis 'rat demandata. Cum autem Corcyram, Macedoniamque explorasset, sperabat Salmatius, appetente Ilyeme, κὰIe Cretam aditurum, inde ad Λ1ontem Athum, hinc ad
insulam Zacynthum, cum sudum esset; sed aut t. edio' ' μ'
peregranationis, aut barbaricarum nationum metu tandem victus Salmatius Venetias primum ad Dominicum fortasse expeditionis suae causa ) tum ad Insubres reuer- ρ 'sus, exeunte Autumno, satis nidos Ambrosianos libris ampleus tue eoque argumento credimus, quod cum lio, noris nostri auspicio, curaque hac tractandae Biblioth cae lilaros, thecasque pene singulas interrcsarem us, libri in nostras manus inciderunt, vel in insula Chio a Salma- s.A. No comparati. Hanc conquisitionem sequuta est Pauli
Quinti Pontificis Maximi singularis erga Colle tum
Ambrosianum voluntas. Mandauerat quidem antea Pontisex Vicario Generati V lebanensium,ut Collegium,oc Bibliothecam, atque initia omnia rei Ambrosianae IV 'tueretur ue verum quia mendis aliquibus librarii turpiter 'scitantis incuria Pontificias literas corruperat, idcirco is, qui tum Vulebanensium Antistitis vices obibat, man danti I'aulo obtemperare minime potuit. Id fuit in cau-1a, ut anno quinto earum literarum mentionem prudens
65쪽
omalatarns Pontificij diplomatis haec sententia: bene semper animatum fuisse Pontificem erga cos, qui Collegia instituerent, praesertim si Purpuratorum Patrum aliquis eius institutionis soret author: audiuisse preces Fe- clerici Cardinalis, ac Mediolanensium Antistitis , qui patriae selicitati na tus intelligeret ex Collegijs a Beato Carolo conditis prodire quidem homines florentis, dc subacti ingenij, sed iuuenilem impetum residere postmodum: nec adhuc ullum esse coetum ecclesiasticis viris magno natu alendis, qui catholicam Fidem, ac Religionem tuendam scriptis, studiisque scientiarum susciperent.. Horum causa excitatam ab eodem Federico suisse Bibliothecam iuxta aedes Sepulchri, vocatos' ue ad Societatem coetus ecclesiasticos Collegas ue quibus omnibus construandis cum sors aliqua esset statuenda, adimere se utique ex Ticinensi Collegio Borromarorum ad arbitrium Federici annui reditus aureos mille. Porro in coetum Ambrosianum duodecim tantum Collegas esse cooptandos: quorum quidem quatuor diutinam op ram im pendant Theologiae, caeteri relictuis disciplinis famulentur; Doctores autem , ubi primum audicio Cardinalis renuntiati fuerint, tum deinde inter se latis sus
fiagijs nouos Collegas subrogare posse, si quis priorum
inordinem redigatur, aut morari desinat in terris . Do-etoribus omnibus Pontificis edicto mandari, ut singuli lucubrationes aliquot edant in vulgus i Bibliothecam, vero ea lege excitari, ut non eisdem modo Collegis, sed
ciuibus, exterisque omnibus, studiorum cauSa, pateat: eos tamen exsecrari, qui codicem aliquem, aut membranam piceatis manibus attingant,efferantque eosdemque sontes lauerniones resecrari non posse a quoquamis,
nisi a Pontifice Maximo. Bibliothecae praeponendum neminem, nisi qui ex Oblatorum Sodalitate sits Praesto
66쪽
tum autem huiusmodi degere posse in aedibus Sepulchri eisdem ornamentis lia signittim, quibus reliqui conuictores aliarum aedium decorentur: in praescias vero Aiat nium Oigiatum praefici Bibliothecae . Nefas esse inde amoueri libros, aut venum ire: aut praedia, censusue -- minui, tolliue; hisce autem seruandis, tutandisque vi ros ex stingulis ordinibus Ciuium Mediolanensium deligendos : duos videlicet ex Collegio Metropolitam , ex urbanis Sacerdotibus totidem, qui a suo Collegio, vel luerarchis renuntientur, Praefectum oblatorume vinum ex sexaginta Decurionibus Ciuitatis , item ex singulis Collegi js Iurisperitorum , dc Physicorum unum ; quos Decuriones reliqui, Iuris, & Medicinae Consulti creent sadimere se eiusmodi curam Mediolanensis Ecclesiae Archiepiscopis, quod illorum industriam omnem,& vigilantiam late florentis populi frequentia, atque amplisi mi honoris operosa solicitudo consumat. Ea Conseruatorum fore munia , ut rem Ambrosianam administra imtes, eandem sartam, tectamque essie velint, curentque, nequa in re quidquam faciat detrimenta : clusdem aerario unus Conseruatorum praesit: forulos , indicesque librorum quot annis consulant, explorentque Conseruatorum veluti Praeses creetur unus ex Canonicis Metropolit ini Templi , si vero quid litium oriatur, id omne Uiea, j Generalis iudicio committendum. Probare, quae de sacris faciundis ad aram Deiparae in maiori urbis Ba silica instituisset Federicus: ratam se habere eiusdem nati. nificentiam, qua laaam supellcctile ad mystarum vestes.& sacrificij ipsius pompam apparasset : edicere a uicia
ut quotidie in illa ara Doctores operentur, quos deinde singularibus ornamentis decora tos ex reliquo hominum grege eximit. Vetat enim eos interesse ijs conuentibus, aut supplicationibus, quas obire debent caeteri mystari
67쪽
o DE ORIG. ET STA BIBL. AMBR. LIB. I.
iubet tum ire supplicatum, cum Samitissimum Christi
Corpus, aut Clauus fraeno inclusus per urbem circumfertur, cum triduanis precibus coluntur Superum fanata, & Prouinciae totius , aut Dioecesis Synodus habetur. Haec deinde accedunt decora, atque ornamenta Collegio; donantur Doctores sinsuli Romana Ciuitate, immo antiquissimis illius Ciuibus ascribuntur: Palatij , &Aulae Lateranensis Comites, & Milites creantur, creatique ijs ornamentis laonestantur, quibus caeteros Comites, ScMilites Romanorum Pontificum decorauit magnificentia. Hic splendor ordinis ue tutelam autem Summorum Pontificum fore perennem spondet, ut Collegium, de
Bibliotheca Apostolici nominis praesidio sit incolumis; ad locupletandam eiusdem sortem Collegh Ticinensis
Borromaeorum eleuatos reditus velle, ademptis praedijs
domus Thisbes, & Vici Iriae, leges, quas Collegio scripserit Federicus, eiusdem arbitrio refigi posse, ac immutari : quo fatis erepto prohibet quemquam, aut illas abolere, aut emendare. Posse Mediolanensium Antistitem una cum Conseruatoribus Collegij secundo quoque anno ea lege Bibliothecam adtre, ac explorare, ut nih'nmnino sciscere, iubere queat, aut antiquare, nisi prit Intificein Maximum consulat. Hisce autem literis, que institutioni tuendae praesidere iubet Auditorem Generalem Cait arum Camerae sepostolicae, Archipresbyterum Ecclesiae Mediolanensis, Sc Vicarium Generalem; quibus omnibus si quis intercedere audeat, sacrum eum, ac intestabilem, dirisque cum Diuorum , tum hominum esse deuotum profitetur. Haec Pontificij diplomatis summa, cuius tamen aliqua idem Paulus V. immutauit, ut postea memorabimus .
68쪽
Nsignis erit hic annus Collegarum nostro ' rum experientia, & absoluta mola Bibli
thecae . Cum iam rite testimonia morum. dc rerum gestarum Beati Caroli relata eL sent in acta , reliquum erat ut Pontificia coi , cratione inter Superos recenseretur; apotheosim vero itam cum summi rerum Italarum proceres, & Philippus Tertius Rex Hispaniarum votis omnibus ex thissent a Paulo Pontifice Maximo: ipsius tantum Metropo lis, atque Antistitum seces desiderabantur; eapropter vocavit ad Prouincialam Conuentum Episcopos omnes Federicus , quotquot sunt in Metropolitae Mediolanensis potestate . Conuenere numero quidem pauciores, quam ut olim parebant Archiepiscopo huic; nanti Ecclesiam Mediolanensem late protulisse sui imperij fines apud grauissimos scriptores in confesta est.' Certe Mediolanensium Pontifici magna capita Ecclesiarum m F rem
69쪽
ut rem gessere, Ianuensis nimirum, Taurinas, & Bononiensis; immo Ambro Metropolis Antistites' Colonien-xitas. - sena , & Aquileiensem sua habuit in potestate . Insu ,,um. s. mra brum autem Episcopi, Ligurum, Aemiliae uniuersae, ac
Venetiarum obtemperabant olim Ambrosiano Capiti: atque intra fines huiusce potestatis Rhaetorum Ecclesiae,m , ta s. -Alpinae omnes, Illyricum deniqu coercebantur. Etiam Ticinensem'Ecclesiam ius dixit Metropolita Ins mira n. t inrem brum s quamquam rahellus Papiensium taesulem in- Mediolanensi eximat imperio, nouissime vero L . , T . . subiiciat. Habuit ergo septimus hic Prouincialis Coim uentus frequentissimos Patres, videlicet Paulum Ss dratum Cardinalem, & Antistitem Cremonae, qui paulo ante arbiter fuerat rerum Romanarum, cum Gregorius Decimus quartus patruus Ecclesiae praesideret, Praesules praeterea Brixiae , Vercellarum, Astae, Aquensium , Vigle- hani, Laudis Pompeiis, Alexandriae Statellorum, Bergo-matum , Catilentium, Dertonae, Nouariae, Albae , & --. Intim elij. Sabatiae Antistes , quod Pontificio nomine apud Ducem Allobrogum subsisteret .mandauerat lo anni Baptista: Ferro Canonico, ut ipsius verbis c-uici/: - intercsihi, ac subsaiberet. Tanta adhuc iurisdictionis Ambrosianae magnitudo est, licet saepenumero decurtata, ut a Beneuentano nullus fgetropolita apud Italos
triae': et imperii fines habeat ampliores. Etiam Antonius Seneca .
Anagnina infula ornauerat, tan- 'totam en honori peltinaciter obluctantem) praepositus olim domui Sanctist mi' Cardinalis Caroli, atque Eccle-yrg. 'siae Mediolanensis Vitaria, Generalis , facta a Pontifice
--Maximo potestate ad nos venit. expetitus propterea a Fc- sumiaim , a. clerico, quod perlituimus comitiorum eiusmodi esset s.f- . .isis, cum a Diuo Carolo haberentur. Eadem cupiditas: l ' 'conueniendi huc incesserat Sanctum Franciscum Sale- sum
70쪽
sum Episcopum Ceneuae ; neque obscuram voluntatis si mra.
huiusce significationem diaerat Ioannes Stephanus Ferretius Vercellensium Antistes ad Cardinalem. Nam scrip- tisinis .. r ιserat in hanc disserte sententiam : quando percrebuerit ' - -
rumor cogendae θnodi, ardere eius spectandae deside. Do Episco,im Geneuensium, Obtutumque venerandi consessus iucundi simum ei futurum 3 id amice quaeri in praesensa sederico, Dum alienae Prouinciae Antistitem
ad Mediolanensem conuenium placeat admittere. aut si conuenire vetet, quibus ossicijs aduenientem compleoti in animo sit 3 eum scilicet Praesulem esse, qui inter cum flos Allobroges emineat doctrina, summa, nec vulgari eloquentia sulminantena, cum Callice concionetur; ad haec Diuino inflammatum Spiritu id unum solicite anhelare, ut Iim elici homines ab impietatis consuetudinci, abducantur: eo in numero apud principes viros haberi, ut singuli se illius precibus commendatos velint. Facere autem tantum Antistitem maximi haec comitia, qua Cardinalis Borromari Archiel iscopi nomine, qua conuentus ipsius celcbritate, & aetorum norma: ra quave luti ex lycaro plurima se hausturum documenta profitetur. Haec referre attinuit, ut posteritas intelligeret, quam bene viri sanctissimi de Federico opinarentur e abstinuit autem hac peregrinatione Salesius, proseci iis deinde huc
ad colendos D. Caroli cineres; quam Quam humanissi- b a - Ἀμ-ine ad Ferrerij literas respondisset Cardanalis svi in opis . .. ,ita lib. thographis easdem legimus, quas exarauerat scriba intimus) probauissetque voluntatem hanc Salesij Antistitis, sua ossicia omnia, beneuolentiamque pollicitus . Has 'literas una cum eucharisticis, quas idem Salesius scripsit Anisio ad Borromaeum CardinaIem, ob exuuias D. Ca- .roli dono missas cum in reliquarum grege ostendissem , in arcula cupressina condidi; nam Francisci ipsius sancti-F a talem,