장음표시 사용
221쪽
T autem notulae aptius uerborum syllabis cohaererent, aptarena
V iur*, inueniae sun x notarum colligationes, quas nuc ligaturas uo
cant. Sed hoc loco nimis longus est magnifica diuisionum amba.ge Franchinus. Nos praeceptorem nostrum Ioannem Coclaeum sicuti totum negotium in Octo Canonas coniecimus de omnibus ut uois eatur ligaturis, quae usu sunt receptae, quae enim his canonibus non c5praehenduntur notulae, breuibus haud dubie adscribentur. Primus Canon. Nota siue uno corpore ldgiuscule obliquato, ac propemodu quadro,siaue binis, uere quadratis, ac gradatim colucrentibus corpusculis ea fuerit quae a latere sinistro habet caudam ascendetem, ipsa cum sequente semibreui, est quod ideo factu est, ne unica at sola esset semibreuis inter breueis, cum suapte forma Semibreuis non ligetur. Secundus, Nota quae a latere sinistro habet caudam descendentem, breuis est. Tertius. Omnis media breuis estndeo. longa in medio, ut Franchinus praecipit, non habet loca, quanquam hoc quidam negligunt. Quartus. Prima carens cauda breuis est scandente secunda. Q intus. Prima carens cauda, fit longa cadente seiscunda. Sextus. Ultima quadrata dependens sit tibi longa. Septimus. OEmnis nota a latere dextro cauda habens,longa est. Oetauus. Maxima n uula quantitatis diuersitate ligatur. Sed haec exemplis subiectis clariora fient, simplicibus quidem illis, At non ita longe post ubi de VI vocum Musica lium ut uocant deductionibus disseremus, multo copiosius exemplum eius rei ex Litavico Senflio Tigurino adducemus, ciue nostro, qui nostra aetate inter symphonetas eximium nomen, &Henrico Isaaco ipsius Praesceptore haud indignum,nactus est.
Exepla primi Caonis. Secudi.Terti j. Quarti. Quinti. Sexti. Septimi. Octaui
222쪽
Cap. III. PAusa est artificiosa uocis omissio. Ea autem inuenta est cum iacantantium quietem respirationem*, tum ad cantus suauitate. B. licet ne perpetuus unius uocis Tenor obtunde lauditorem,sed ut reficeretur auditus, sensus alioqui petulatissimus, Quare non nitidiocrem iucunditatem adsert cantui, si suo inseratur loco. Sed ne hoc tui. dem capite Franchinum prorsus sequamur, non multum tamen abestiis ditio eius a Coclari praeceptis. Proprie sex sunt pausae, quas trasuersis ho est a superioribus deorsum ductis lineis per iacenteis in plano lineas pingunt, sed inaequalibus tamen spacqs,Eas nunc prosequemur. Pausia modi quatuor attingens lineas, tria. occupans spacia, longam perfectam utilet, ubi obiter notandum omnem persectionem in musicis ternario adscri, hi, impersectionem binario quod in sequentibus clarius indicabitur. Hic igitur longam perfecitam vocamus, quae tribus ualet breuibus,imperfecta, quae duabus. Pausa longa treis attingens lineas, duol occupans spaciald gam imperfectam ualci. Pausa proprie de linea ad proximam ducta linea, breuisquiparatur. Semipausam uocant a linea demissam siue descendoeit ad medium dion taxat spacri, ualet autem semibreui. Suspirium contra apipellant assurgentem siue ascendentem ad mediuspac' pausam, quaeaequii ualet mininas. Semisuspirium uncum suspirio adisscit, ualethsemi minima, sed haec rara est. Caeterum contingit, ut ab initio cantilenae semipausa: saepius etiam in medio, quae proprie pausa dicitur, in omnibus cantilenae uectibus ponatur, id*hac de causa, quod saepe tempora non implent uulgai3 themata. Ideo Ine arguatur Symphonetes ignorantiae tactous, huiuscemo di pausas ponit in omnibus cantilenae partibus non absq; magna cani3s rium confusione, quare ego quidem uel tollerem prorsus, uel in aliqua fili uoce mutarem, uel alio signo pernotarem . eas musici nostri generatris V. cant Nonnun quam semipausa cum suspirio sed ab initio) eodem m0 ψgeneraliter in omnibus uocibus ponitur, ut in uernaculis cantilenis uidi mus saepius cule. Deni* ad finem uocu duae lineae, per omnia incruali 3 p ei adinciuntur, eae quo* generalis pausa nomen habciat. Eius rei haec Idescriptio.
223쪽
Liber lil. De punctis Cap. Illi
punctum triplex est,quo frequentius quidem utimur. Diuisionis.
quod notulam nec auget, nec minui t sed eam uel praecedenti uel se quenti applicandam connumerandam. indicat, pro perficienda ternaria in cantu diuisione. Et hoc in cantu diJntaxat perseeto uti. inusitantum P pingitur, non etiam canitur. Persectionis est alterum punis istum, quod notulae persectar postpositum eam perfectam conseruat, quae alioqui imperfici poterat, S hoc quoq; in perseritis tantum utimur, Sc ueat ut canitur. Additionis tertium, quod notulae postponitur, dimidiu adisdit hoc est, ex unica sesquialteram facit,quo in omni cantu utimur. Frachianus augmentationis puniatum uocat, quidam pesectionis puuctu sub eo copraehediit, quippe id nihil aliud qua hoc efficiat. Sed haec sint exempla. Exemp. puncti diuisionis. Persectionis. Additionis. Ic in priore diuisionis puncti Geplo uides semibreues pucto diuisa saltera breui praecedenti iuncta altera sequeti. At in posteriore, utra psem breuem ab utris pseparatam breuibus. Ex hoc autem sequitur tanta uis est huius pucti, quod in sequentibus capitibus magis patebit ut in priore exemplo duo sint latum persecta tempora, cum in posteriorestu tria. In puncti autem perseetionis exemplo ipsa breuis, cum imperficienda esset ab sequenti semibreui, per pii sti praesentiam perfectia manet. Deni in adaditionis punc' i exemplo uides, ut notula sequens praecedentis dimidiu est. ita prorsus depunestis intelligendum esse. Sunt autem S apud Franchinia exempla copiose rem declarantia,quae adscribere non piguit.
224쪽
1 N hoc tenore at adeo in prima notularum decade duae sunt breuhi,. iduarum prior imperfecta fit propter sequeiatem semibreuem, quod put in semibreui postpositum facit, Sequens auten imperficitura praeced te senii breui at id quo pobpunctu quodpr cedit, ut ternaria perfit 6
obseruetur. At puncitum quod eam praecedit semibreuem, quae proximi treis anteit breueis, innuit eam semibreuem ad tertiam breuium pertaed non ad orimam, quia similis an te simile non imperficitur, ut postea dicet. Et uoties id fit, semper ad primam qua sequentem, cui applicari potest refertur,nunquam ad praecedentem. Porro deinde inter duas semibreuei, punctin ita eos separat,ut alteram priori, alteram sequenti breui annum , randas fionificet. Quod autem hic de tempore exemplo docemus, hoc idein modo.ac prolatione obseruandum censemus. Persectionis item puncti apud eun dem exemplum est, in quo & additionis,quod ipse augmenti uocat, species est.
EX mplum puncti peti sectionis
IN hoc Tenore inquit Franchinus punc tum adpositum primaebr Wipsam in sua facit persectione remanere, quae nisi perficeretur a pun N)pos set a tertia sui parte scilicet a minima punctata cum subsequentesimi minima imperfici.Idem. facit punctium appositum tertiae breui. In autem temporis imperseeti C: pundia, dimidium earum notularum ficant,quas sequuntur, ut antea dixinus. Diuisionis ita ac perse stio '' Puncta imperfect is tantum pernotantur, additiones autem ubi I ς punctis plusquam satis. De modo,
225쪽
latione, Cap. V. st modus in rebus, sunt certi deniq; fines, inquit Flaccus. Ita pla, ne cantui suus quid in est modus. Hinc duplicem faciunt nostri
musici, maiorem& minorem. Modus maior, inquiunt,est mens sura longarum in maximis, Modus minor est mensura breuium in longis. At tempus est mensura Semibreuium in breuibus. Deniq; Prosilio est mensura minimarum in semibreuibus. Hae species si ternario deis ducantur, perfectar: si binario, imperfectae dicuntur. Ita modus mais torperfectus treis longas in maxima continet: Imperfectus duas. Minor autem modus persectus treis breueis in longa: imperfectus, duas: Ita tempus perfectum treis semibreueis in breui: Imperfectium, duas. Deni prolatio persecta treis minimas in semibreui: impersecta, duas continet. Haec autem per duo ac tria uariatio non est in posteriorum notularum si, ouris. quippe quae binario duntaxat ducuntur, Sed in quinque tantum, quas supra essentiales a musicis uocatas diximus. Sed huius rei, cum si, onis adeo,haec est defriptio.
rrat Modus maior. Eius Modus maior Modus minor Eius Modus minor perfectus Sigianna. imperfectus persectus. Signu. imperfectus. Tempus Signateis Tepus Signa te, Prolatio Signa IIa Prolatio Inas persectu. poris pu Imper, poris ima Persecta. tionis pera Psecta.
porr. ut in cantu iam dictg modi temporis ac prolationis nosceret
species, signa a musicis inuenta sunt ad commonstrandas perrectis Ones impersectiones . Frachinus Signa modi maioris ac pellecti, binas lineas, per terna spacia ductas, pleru* initio cantilenaru ante 4r ulum positas, minoris uero et persecti unica per tria spacia ducta,eOdCy'te circulum positu nobis exhibuit. Eundem autem modum maiorem, 'inporsectum, sola notulae maximae: minorem uero longae figura,nullis invio
226쪽
initio cantilenarum duistis pausis, hoc est, ut simplicius dicamus stri.
rum absentia, ut de prolatione patebit, signific/Π aeterum tempus p is istum circuli integri: impcrsedium semicirculi descriptione pernotari. D .nim prolationem perfectam putracto, circulo inscripto imperfectam abs hila puncti manifestari. ita ut semibreuis notae rationem, punctum obtintiat, ut minimi hoc in negocio elemeti: breuiS, circulus: Lon armaximas lineare sta finita: scilicet ut etiam in cantu, sua moduS finitione const i. Nec minus apte tempus: circulo notatur, ut quod eX circulari motu nas itur. Et haec quidem opinio placet. hianquam, ut ingenue, quod res csi fatear, hoc negocium propemodum arbitrarium est uulgo cantoribus; a ueterum authoritate prorsus destitutum. Ideo I aliorum opiniones mul, tis percurrere, non uidetur Operae precium. Sunt enim qui, quoties num , rus circulo additur: non tempus, sed modum per circulum. ac porro per numerum tempus significari vclint. Hi ita perseeium circulum cum ter
nario Os modi persecti, ac item temporis perse sti signa exhibet. At perscietum circulum cum binario Oa persecti quidem modi, at impcrfectit in poris esse notas. Postremo semicirculo ac binario Ca,&modu& lcmpus imper ista uideri. Uerum, utriusnam modi, hoc ipsum non discriminat
cum ueteres asserant, eodem Franchino authore, modos alterum ab altero
nunquam, uel perfici uelim persici. Quod haud scio an ita perpetuo obsitiuatum sit. Mihi quidem uidetur modus ille maior perfectus in raro essed, fu, quemadmodum es ipsa maxima non admodum frequenti. Ideo mi nus de eo curasse musicos. Sunt qui binos ad circulum apponant nume
ros, circulo denotante modum maiorem, priore uero numero minorem,
posteriore denim tepus: Ea omnia persedia imperfecta. ut circulusu ipsestus est uel ima eius, acite numerus, Vel ternarius uel binaris. Ut ad circula pse stu ad cias bis ternarium hoc paeto O33, modos utru per x istos, ac item te pus perfectu aiunt designari. Semicirculo autem cum duo bus adiunctiis binarus omnia imperfecta ad hunc modum Caa. Ai*hK ite mixte. Oia: Oa : Oaa: C33:C32 : Ca 3. Qus opinio, si recepta esset, suis
me placeret. Verum prolationem necessum erat, tum circulo modi in Gibi, quae nunc temporis circulo inscribitur. At Franchini opinio, d qὴλ Paulo ante, magis nunc recepta est Ut maior modus persectus nobi in icetiar binis lineis initio catilenarum ante circulum semicirculumve descii piis, quae terna occupent si acia: Imperfecitus uero earundem absenti/ Minor item modus persectus unica eodem pacto ducta linea, absentis.'ro eiusdem linear, imper citus manifestetur, Ita tempus perfectum, pc y isto circulo: impersectum Semicirculo hoc est, cui dempta est tertia p)x
gnificetur. Postremo prolatio persecta puncti praesentia imperL,Sδ iusdem puncti absentia declaretur. Ubi uides et in impersecto mod0 'ina perficia
227쪽
Adies se sta eiusde puncti absentia declaret. Vbi uides 8c in imperfecto moin imperfecta prolatione absentia aliquid esticere,at in imperfecto tobi semicirculum pro circuli absentia positu. . Ad hsc item implicita quς. diiii igna uocant Musici: Erpersecti quidem modi, si ternas alicubi in clia longas,uel eis aequivaleteis denigratas inueniamus:Temporis uero peras cti ternas breueis coloratas, siue binas semipausas simul positas reperia.ibus. Deni prolationis perfectar, si ternas semibreueis denigratas, aut bidui suspiria simul posita conspicias. Tale profecto signum modorum est aispud Franchinum uidelicet lineae per terna duetae spacia. Neo enim ullum explicitum quod uocant,aliud modi signum ille exhibuit. Quanqua hoe discrimine, ut quoties hae pausae sint modi indicialia signa ut ipse loquit
tum ponendas esse initio cantus ante circulum, temporis signum:quoties autem uerae pausae, uidelicet quae innuant aliquandiu tacendum esse in caὰtu,tum uero in medio ponendas. At ego existimo pausas per terna ductas spacia modi persteti certa esse signa siue initio, siue in medio ponantur,propterea quod non licet uspiam alibi ita pingere. At si ante circulum initio positas inueniamus,noes entialiter pausas, sed indicialiter esse, ut ideasserit. Sed horu signorum rude duntaxat indicium ponamus,cu ex cantibus per se 'torum modoru temporis ac prolationis hsc multo luculeitus uideatur.
Modi persecti Implicita signa. Teporis persedit. Prolationis pse stata
De tactu siue cantandi mens Ura
Caput VII. HSς de Modo,Tempore ac prolatione eoru . signis. Sed ut in poematis non parum lucis adfert decora carminis caesura, multum etiam ornatus luculenta arsis ac thesis, ita in hoc cantu, si defuerit cocinna vocum mensura, &in cantantium coetu aequa omnium aco Vlentio,mira sit confusio oportet nunc igitur de cantus mensura, quem ta
tu ocant, nobis disserendum. Quibusdam autem placet, ut temporis p0tissimum rationem habeamus in metiendo cantu, quando ipsum medisum est inter modum prolationem , velut sol inter Planetas, ad cuius quis cursum anni tempora metimur. Horum opinionem aetas superior seo Riλ est,& adhuc magna Germaniae portio: Ita taetus fieret ad breuis quasti ut . Quanquam in tempore perseeto, etiam qui hanc sequutur Opinis 'pym, non treis semibreueis uno tactu, sed binariam obseruant diuisione,
pius mensura ad amussim non congruente. Quapropter alij mensura mad prolas
228쪽
ad prolationem rcserunt,ut totius huius negotii clementum. Quem inheῆmaona Galliae pars obseruat, dc hercle addiscentibus Lit expeditiori liiii ct fiet ad semibreuis mensuram: Sed&hic in Proldtion perfecta ead hi uariatio accidet, quam prioribus in Persecto tempore Obue ire diximui. Quae omnia longius prosequi, ut non est neces te, ita nec magnae utilii iiii fuerit. Praestiterit fortasse, uticetorem obiter admoneamuS, tactum m his ramue maxime cognosci resolutione, quae fieri potissimum habet in hione modi,temporis,ac prolationis. Nam persectio ubiq; per tria imp Lctio per duo diuiditur: Comixtio autem fit uariis modis. Ut si sint omitti perfecta,sit haec descriptio,quae uel nunquam,uel rarissime usu uenit.
sn omnia imperfecta erunt quod uulgatissmum est,erithscdescriptio, cui omnia desunt signa,excepto semicirculo cuius praesentia in te pst re tantu facit, quantu in modo prolatione pausarum puncti absenti
229쪽
ΗΞc autem misceri, multis modi S contingit. Sed unam duntaxat sor,
ima proponere placuit, quae usu maXime recepta est, Na, qui uolet ex bifficile alia miscebit, quan haud scio liceatne pro arbitrio cuius phaec fieri ego certe, ut quorudam morositatem Odi, ita hac quoq; parte receptis si mel uti uelim. Sunt autem in ea omnia impersecta, uno excepto tepore.
one ac semiditate, Caput VIII. Consueuerunt autem Musici ad unam duntaxat Catilena partem
ponere uel circulum, uel semicirculum cum puncto sic O s ac tunc uocare augmentationem. Nam sic minima ualet semibreui, semibreuis persecta tribus semibreuibus. At si hec signa omnibus cantilenae partibus apponatur,prolatio perseeta est, quae nunc in raro usa est. Paucitas ita*notularum in una aliqua partium cantilena satis innuit augmetationem. Quomodo Iacobus Hobrecht Tenore instituit Misia Si dedero, no uno tantum signo, sed uariis uariegatum modis. Et Iusquin in Missa. Lommearme super uoces musicaleis. Quidam talem augmenatationem aiunt potius maiorem prolationem nominandam, non absquei indictae opinionis reprehensione. Uerum cum negociu sit nouum, nec ueteribus fultum scriptoribus, inter se cotendant, per me licebit, qui uelint, inessenim haec, ut mea, doceo,sed ut aliorum praecepta. Qussi omnia enariareexemplis coner,res finem non reperiat. Quare quod ad augmen ratiosdem attinet, ad cantores le florem remittimus. Quoties aut uolunt Muasci tactu festinadum esse quod tum faciundum censent, cum auditu iam hi igatum putant, ut scilicet fastidium tollan lineam per circulum uel semi 'rculum deorsum ducunt sic at hoc quidem Pathos diminutione id stlat,non quod notularu aut ualo aut numerus diminuatur, sed quod
230쪽
actus gat uelocior Ita quidam Symphoneis d primum Kyrie persecturi circulum abs linea apponunt O. Christe semicir lum cum uirguli Adulti md Κyrie rurius circulum, sed cum lineolδ φ, ne uideantur ad lititus mitia red isse. Sed Diminutionis exemPlum tale est LX Franchino.
CΚterum in his quoq; signis O3 C3 nostra aetas tactus diminutios
nem nimis licenter usurpauit, ut treis semibreueis uno tactou magnifico quidem illo, S augustiore numerentur: Uulgus cantorum nunc tripla improprie uocat,quippe quae ad nullas unas notulas comparationem ha beat, ut poscit tripla Ratio, sed inquatuor vocibus squo ualore incedi faego Trochaicam dicere malim, quan in Iambum tape in conclusionibus habet, Sc Tribrachyn, ut duobus his pedibus comunem. Porro eande haius tempestatis Musici ad finem Cantuum: Et in terra pax. Item. Patre mnipotentem,at y Agnus Dei, sirpissime adne fiunt. Sunt qui abs figo' OmneS denigrant notulas, quidam etiam denigrant cum signo multii omioliam filso putant,cum Hemiolia uere sit sesquialtera. Triplae nome Ndiminutio inde haud dubie obtinuit quod treis una mensura, hoc essusqtacitu habeat semibreueis. Quidam hanc unico duntaxat ternari, Chὸν fiere praeposito innuunt, qui a Franchino recte repreheduntur. Quid/φsuper ternario circulum pingunt hoc modo P significantes temporis p festi rationem essse, sed laetus celeritate imminutam, quod numerus,uxλ' unt,circulo additus diminutionem significet. Quidam etiam in sesqui)' ςra ratione, quoties ea in minimis obuenit, semicirculum cum ternario 3 Pi gu Hi, qui non minus reprehendendi sun i, quam qui triplam ut 0 ndrio pingere consueuere. Tanti errores implicant praecoptionuΠΤ,''