Mororum libri III ; Carminum liber

111쪽

LIBER III.

Intimus ut frondes orituras augeat humor, Et prius a tepido cedat quam sidere Titan, Namque novam reserens prolem quaecumque cicatrix Imbriferos ventos, hibernaque frigora abhorret. Dum manibus falcem tractant, versantque bipennem 33SAgricolae, uxores, pueri, mollesque puellae Certatim subeant Moris, et grandia parvis Brachia secernant ramis , quos inde resectos Tortilibus nectant virgis, aptentque maniplOS, Fasciculosque manu pressos bombycibus apta 3 o Haec sedes, saturo tandem cum corpore fila Deducent alti reserant sub culmine tecti, Atque uti surgebat silva ipsa, ita quemqae reponant, Ramique exiles altas vertantur in auras. Annosus truncus, gravioraque brachia plaustro i 3 3Tardo imponantur, bobusque trahantur ad aedem, Quae duris subito cuneis scindantur, ut igne Fornaces olim foveant, cum nempe lebete Undanti huc illuc fluitabunt ordine nullo Folliculi, exςoriata manus cum serica fila 3 soa Dein Diuili do by Cooste

112쪽

Deglubet putres denudans stamine vermes.

Nec mora r nudatas vix falce putaveris unca

Plantas, depressos pluviis extollere aratro Curabis sulcos, glebasque invertere inertes. Lecta diu Morus, duroque exculta labore Degenerat quandoque serens illvestria circumGermina, spinosisque diu iacet horrida ramis. 'Hanc igitur soliis melioribus insere. Quare Mororum propriam generatim percipe primum ii . . . Naturam , frondes, morem, patriamque figuram , Celsa ut adoptatis cumuletur fructibus arbor rQuae majore viret Blio nitidissima Μoris optima porro instaurandis virgulta ministret.

Ingrato reseca rotas a Vertice Moros P . Sed quatuor virgas ingentia Vulnera circum

Serva, quas caesim prudenti ita falce putabis, Ut nudum exiguo excedant vix pollice truncum. Sit lave , sit nitidum vulnus , sie, quaeso, rotundum Unde cito valeat rescissum obducere librum. Scirpicula cunctos findes, totidemque cuique

113쪽

Infige exertas meliori de arbore virgas, . Quas cuneo assimila: mediam neu rima medullam Dilaceret; runcone etenim disiunctλ periret.

Surculum ut immittas melius, sit rimula laevis, Insertum germen molli circum obline Iuto, 373 Quod leviter posthac intorto vimine vinci, Arbore ab antiqua ut manans nutricius humor Intrusae penetret virgae nullo objice fibras, Commixtusque novis succis acquirat eundo : Ignotas vires, alienigenoque Visore 38o Praestet, et alterius frondes, soliique figuram Mutet in alterius tandem nova mora daturus rCultores igitur generatim quaerite mores Arboris, et ramos studio lenite feroces. Surculus insertus ligno, qua prima tumescit 38s Gemma, recidatur; citius sic munere pleno

Insitio respondebit . Lex unica cunctis 'Non erit haee equidem . Ducit sua quemque voluntas. 'Scarificant alii nitido de cortice librum, Qua media mollis detruditur arborς gemma DOQuae

114쪽

L1BER III. . IOR

Quae tenuis, Beeunda, nitens, quadrangula in unguem Ut sit, praemoneo ; sterili dein hane ita Moro Adiunge, ac veluti doctus lapicida Sicanum Tessellat marmor, simili caela inde figura

Ingratam tunicam , exertum cui suffice librum gys Arbore ab incolumi, quantum perpessa cicatrix Postulat, et coeno juncturas obline putri; Sic novus hic hospes non longum tempus, et ingens

Degenerem laeto renoVabir termite Morum , Quae exuet agrestes mores, artemque seque . -

Saepe alios vidi exiguo detrudere ramo Intactum librum, ut videatur fistula vana, a pueri volucrum simulantes sibila turdos Retibus excipiunt, laqueis , viscoque tenaci; Arboris aequiparem mutilant virgam prope truncum, sMalleolum et leviter denudant cortice plures Diviso in partes, illasque parumper in alium Extollunt, caulem nudum dein fistulae in unguem Includunt usque ad scissuras corticis imas, Impositum quibus obducunt tubulum, inde novellum 4 Io

115쪽

LIBER III.

Μalleolum uno, et eodem exaequant vulnere caesim, Divisamque simul iungunt circum undique pellem Fasciolae in morem. Pars vero corticis uda, Quae gemmam proseri, coelo sit libera aperto, Ut tunicam valeat citius disrumpere mollem, ψ' sGerminet ut lectus nudo de vertice ramus. Ceu cuneum exacuunt alii virgulta, caputque Μororum scalpro findunt, hinc rimula truncum Recta aperit passim figendis viscera natis. Tu virgas igitur Moris immitte trigemmes, 42 Postea amurca operi, pinguiue bitumine rimas Antiqua iuvenem componens arbore ramum . Sic Μoro poteris felicem adscissere fructum optatas frondes adeo, et solia ampla aliturae, Frondibus unde novis iam iam lectissima Mor vs Exultans seriat coelum , ventosque lacessat, Et densa agricolas ramorum protegat umbra, Qualicumque igitur libeat lege insere Moros, . dii Dummodo tu elicias foecunda ex arbore germen Maternam frondis speciem , soliique nitorem 3

116쪽

LIBER III. Ios

Perscrutans. Totum vero persolve laborem Axe prius Phoebus quam sidera Virginis intret, Ut commiscendos foveat esementior aura Succos . Sic mirando exibunt foedere junctae Imposito ex oculo frondes, Morumque docebis 43s Mollitam industri cura, vigilique labore Ferre novum fructum, atque novis silvescere ramis . Tu mihi Maecenas, nostri Tu dulce laboris

Praesidium, si inter gravium tot pondera rerum Ad nostras descendes Musas, Optime Princeps,

Sudatas sorsan non aspernabere curas, Dum mecum Μoris decurres carmina sacra. O utinam faveat Ρhoebus, neque munera ruris

Paulisper, cultosve agros lustrasse pigebit. Talia dum doceo agresti modulatus mena Fatidico seror ipse Deo et memoranda Quiritum Tempora, Vindelicasque vices, Gothicumque furorem, Francorumque dies, Germanica, Iberaque saecla, Quae imperio Ausoniae populos tenuere Vetustos Praesentique revolvo animo, claraque voluto qS

117쪽

Μente . Peregrinis contextum vestibus aurum

Gestabant humeris, phrygioque labore micabant Vestales, Salii, Matres, sanctusque Senatus. Stragula carpentis fluitabant serica raris, Illaque Persarum mittebant littora avara, 43yAurique ingenti stabant pro pondere. Lana Te ornabat Caesar Tyrio sucata colore: Lanigeram chlamydem vestitos Roma triumphans Augustos persaepe suos excepit ab Istro Devicto reduces, Rhenoque . Hos barbara amictus so Italia et regum vidit, quos ultima tellus Littoribus misit Gothicis, crudele flagellum. Tunc segnis tanta contentus messe colonus, Quanta famem apta sciret misero saturare diurnam Iugera pauca rudi passim subigebat aratro, ψ6sCaetera quercetis silvestribus obsita, duris Aut conserta rubis, hirsutisque aspera dumis In pecudum late cedebant pascua aperta. Ut tamen assiduo Μαω coluere labore Agricolae, Itali eae creverunt protinus urbes. so

118쪽

LIBER III. Io 7

Vestibus ornatae comptis fulsere puellae, Matronaeque graves. Rigidis nune taenia verum Serica ruricolae gaudent aptare capillis, Sericeis sponsae agrestes fulgere theristris, Et passim bombycum ostendere munera gaudent. 47sEt merito. Haec etenim sunt munera vestra : labori Debemus vestro bombyces serica fila Ubertim nobis vestro de rure serentes.

Anxia sit vero domini, sit prima coloui Cura manu industri, serroque incumbere Μoris , ψ o Sic etenim agricolae, cives sic ubere fructu Gaudebunt. At dum huc illuc mea musa vagantem iΜe sequitur, putri squallentem cortice Morum Indicat : haec lacerata comas ingloria languet, Aridulisque riget soliis, et sine frondibus umbram 48IRara solo sternit. Morbum miserae intulit acrem Turba insectorum tristis: gens multipes, atris Cimieibus similis Moros a vertice ad imas Turmatim invadit plantas, et conficit ore

119쪽

Et frondes, misera unde arbos sine honore fatiscit. Turpi amicta licet morbo sanabitur arbos, Et facili vero impensa, tenuique labore, Scilicet aut igne, aut serro medicamen habebis. Supposita aegrotis sunt qui sarmenta minuta Ast sAccendunt Moris augentes stramine flammas, Unde calor, fumusque volans haerentia ramis Insecta externat , summoque ex arbore passim Labuntur dejecta solo, flammisque cremantur. At calor indomitus miseris saepe ultima Μoris so Fata tulit, summoque arsit de vertice planta: Haud salus est igitur tanto quaerenda periclo. Confestim validam in Morum molire bipennem, Et fragor alternus vicinis intonet agris , Brachia celsa cadant, frondesque, unde ardua Morus sos Desinat informem in truncum e sed ligna recisa Collige, et exiles ramos, fragmentaque circum Lurida, ne rursus foedent animalia Μorum :

120쪽

Vulnera magna dehinc serro nitidabis acuto, Ceu faber ipse dolat passim tornatile lignum :Crescere sic tota Morum cervice resecta Paullatim aspicies, iuvenemque adolescere plantam. Quandoque indecori stabrosus tubere venter SI 3Prominet, et densos ramos, circumque malignas Progenerat frondes, alimentaque debita toti Imminuit Μoro, quae aegrotat squallida ramis. Infesto facili ratione medebere morbo, Si penitus valido erueris runcone tumorem, S ZOEt plagam solers abrades parte ab utraque, Unde novus cortex impressos obseret ictus,

Defluat et liber rursum, et nullo objice succus Vitalis fibras penetret, tenuesque meatus. Quapropter crebro mordaci cote novabis fas Runconem, ut caesim languentia brachia denos. Finditur interdum Μororum fissile corpus, Stillantique scatet rima putredine mixtus Mucor, non secus ac Ceraso pellucida gummis Emanat. Plantae vero sanabis acerbam s3.

Proluis