Mororum libri III ; Carminum liber

81쪽

Ingentem late stratura nepotibus umbram . Ter Phoebus nobis accedens, terque recedens Thysbaeas foveat planins noto ordine cultas, Terque diu incumbentem operi tueatur eidem, Frondibus at Μori demum maioribus auctae 37sFoecundos pandent ramos, Dulicesque vicissim Candidulis maturabunt bombycibus aptos. Primi igitur fructus carpendi, et pabula prima Vermiculis sternenda tuis, calathisque legenda. Attamen uvidulis ramis arcere memento S8 Rugosamque manus vetulam, durumque lacertos Agricolam; hic marrae, duroque assuetus aratro Crudescit scabra totus pelle, illaque cornu Aridior palmas, digitos, ulnasque rigescit , Unde leves tenui laceraret cortice ramos. 58s apropter pubescentis modo flore iuventae Hic adsint circum pueri, mollesque puellae, vae manibus tractent Moros, primumque Iaborem Suricidis sacrent. Laetum paeana canentes, Festoque in numerum Venerem clamore vocantes SPO

82쪽

Decerpant summis manibus, gremioque reponant Lacteolo molles frutices: tenero magis hoedo Sic teneri digiti Moros non vulnere crudo Contundent, immo spoliatos fronde novella Mulcebunt ramos, ut flores innuba virgo Contrectat molles. Qua tertia gemma tumescit

Interea solers totos a Vertice ramos e

Amputa, ut aut bifidae Μorum, trifidaeve figures Forcillae in speciem, sed caesim pollici utrumque Articulum aequabis, dein serro vulnus amico Laevabis, libro ut splendescat ubique nitenti,

Contrahat unde cutem citius sanata cicatrix, Falcisque obducat ςrescens vestigia cortex. Ne succussa arbos sorte a radice fatiscat, Laeva manus teneat Morum, d- dextera ramum Corripite at manibus decerpes inde remissis, Quae male crescentes circum sine lege virescent

Gemmae importunae, plures, ut prodiga Morus Dein stutices, laetosque magis'producat ad auras. Tres tantum nati quocumque e vulnere surgant,

83쪽

Unde tibi trinas finges triplici ordine surcas. - . o. Hic ubi temporius falce attenuaVeris unca Effusas Moros, obliquo vomere pressam Sollicitabis humum, ut stiva, taurisque subacta bRadices foveat teneras, frondesque novellas : . si s Suscitet. Interea cervicem turgida Morus Attollet, soliisque auras, et fronde lacesset .: 3 3 7 Luxuriabit ubique tumens, plantasque superba. ... Contiguas Vincet majora umbracula texens. Immodice vero trimcilmine germina densae , . dactDebilitent, rursus moneo, quod pullulat ingens A cervice nemus, quas germinat ebria Morus , 'A trunco frondes digitis decerpe benignis, 3. . Stolones etiam tristes a stirpe recide. . ' . . Sic collucabis ramorum a pondere plantas : . , L 623 oppressas turpi . A veluti cum spolita paratis Discumbit sestiva inter convivia mensis, . . . δIlla genas roseo interfusa colore, modisque Culta comas variis , auro, gemmisque coruscans : IConvivas habitu superat, cultuque puellas. r 63OHuic

84쪽

LIBER II.

Huic pars debetur laudis, quod pulchra decoret

ornatus ipsos : laudis pars altera matri, Sedula quod docta natam exornaverit arte, . Cum Μoros laudat properans sic saepe Viator,

Te quoque cultorem laudat, falcemque magistram, 63sQuae tali potuit Moros finxisse figura . Nil tibi nune superest, dulces nisi sorte secundus

Nubibus abruptis aer recluserit imbres, Humentes presso glebas convellere aratio, Temperet unde madens radices terra bibaces. 6 Cum reduces vero pastores montibus altis Deducunt pecudes, Μ os a stirpe tepenti Sterne fimo, sulcosque elatis occule porcis, Obliquo apponens effossam vomere terram. Quae modo tradidimus tibi sunt iteranda quotannis , 6 sAlternusque diu redeat Iabor actus in orbem. Candidulae redeunte novello vere puellae Germina prima redundanti tibi serre canistro Cum pueris certent gratam bombycibus escam. Septima vix aestas Moris effulserit altis os o L Scir-

85쪽

Scirpicula te arbos instructum, et falce vocabit. Maxima cura, laborque ingensi Tractare peritus Incipiat cultor falcem, tractare bipennem, Et teneris primum plantis imponere morem Impositos etenim mores tractabilis arbos

Servabit: tardos crescet Visura nepotes, . . . I

Qui haud aliam illi vix poterunt inducere serinam Indecores rigido frondes dispellere serro, Truncosque enodes, duplicesque a stipite ramos ,

Divaricare alios, alios protendere oportet. Quos vero statues altas se extollere in auras, Hos mutiles opus est, tali tamen utere lege. Clausa cicatricis lustra vestigia primae, ae poteris tantum , falcem dum stringis, et alto Impingis ramo, binis excedere palmiS. --s Deciduas frondes obliqua falce putabis, ' Ut melius madeat nucturno rore Cicatrix. Quisque serat ramus tantum tres denique natos,

Ut late crescant. Recti qui ad sidera surgunt, Quique cadunt proni decurta, ast aera purum

86쪽

Qui obliqui spectant majores omnibus artus Producant, densa unde arbus) augibitur, umbra. a Fasciculos posthac truncatis construe ramis, i l . Collectosque repone domi sub tegmine summo Maturis est haec bombycibus optima sedes, s.' 67s Quando opus egregium peragent docto cire Nomentes Serica fila, et caliculis contracta recondent Corpora, tergeminaque muta I mercede rependent v sic n :ici Curas: at sulcos iterum desue prope Moros, Re etenim longe pendentes hiuchia oestinet, i 68o Ac veluti surgunt triplici*i eis,longo ordiue Citri ..tI p FMurmure qua aequoreo Benacus littora frangit Μeliineae rupis, nemorose en vertice Quemus , , Silvestru superant, eductesque, arm laeentcimo: b xlsa Lbi. Iostentant auris, obducuntque undique truncumti . I Frondibus, atqueium: limenis . lege u Iani sunt o et r a ACircumquaque com s Reidentii A ood agit irata. 25rno suo Μelsineae rupes, Betilici littora amoena urni in .s' hi I. Quid mihi curarum oliri auxissis idque laboris Septima vix aestas viridesi cales retala UM Lm . . .. La Sie Diuiti sed by Corale

87쪽

Sic pariter densas imitantes vertice Citros Assiirgent Mori , hinc. his laetabere curis .

Durior ast incumbe operi, praeceptaque in unguem Nostra facesse . Ut nonum Sol traduxerit annum Foecunda plenas decerpes de arbore frondes Ramorum luxum prudenti falce coercens. Diradiabis ubique comas ex arbore opa PDucitur astronomis ut passim sphaera rotundo Orbe, et honoratas pariter memor undique plantas Protendes, viridesque simul diducere coges Ramos; hac ratione equidem diffusa serentes Brachia temporius, sormaque, et robore crescent, Iactabitque comas Μorus robusta per auras: Provida falx etenim formam componit, et umbram Quam late in campis arbos expandet adulta . . At vos o iuvenes curnam male vivitis annos, Quaerentes tinctastalio sub sidere vestes, Moresque intenti patrios, et vertere linguam

Quid plenas teritis noctes e quid funditis aurum a

Pernoctes λ curnam mulcentes pectine crines, -

88쪽

I LIBER II. 77

Assyrimae cutem unguento λ quid corpora somno Laxantes, veluti glires, tot demitis horas Labenti vitae λ miseri consurgite tandem, Atque aliquid dignum proavis audete vetustis; Aut equites cursu, aut pedites contendite ludo; is Effgiem belli fictis ostendite in armis,

Ut gentis nomen, patrium ut servetis honorem. Italidum heroum quoties plaudente corona Pulvere certantum nostri quondam Amphitheatri Incaluit campus laudum, et Μmortis amore. Io Sic veris assueta triumphis agmina adire Pulchrum erit, et vestrum late diffundere nomen, hQua nostrum quidam Austriadum clara arma sequuti; jaridum aut partes inter discrimina belli Et Genti, Patriaeque decus peperere superbum. 723Venantes canibus gaudete, agitate serocem LI Quadrupedem audentes: agros percurrite avitos 3I . Saepius, et pigro dudum torpore iacentes , I . Excutite agricolas r illos compellite moros . Attenuare crebro indociles, sustollere aratro 73o

89쪽

Infestas herbas s nil sollicitudine herili Fertilius campis ); sic ittarum augebitis dsrum v. ISericio, unde sagax. Gallus, locuplesque Britannus , IEt Theuton solars multoumercabitur auro 'congestas merces, et culti munera ruris. i 73s Ne potius Cynica videar gravitate superbus, Quam dulcis vates, victricis saecula Rom- , Inspicite. Agrestem proceres coluere Quirites s lVitam, qui passim aut sellas hab re curules, Ut duro abstractus quondam Serranus araim, l. 7 Sive triumphandos duxerunt agmina 'in hostes, . I x .

Agmina, quae domitis populis, regnilque Bb ctis

Barbara Romano Marti pepere e trophoea, sp imi hos Furius ut campis abreptus. ad arma Camillus, azii. iii. blatio ISic domitrix. crevit terrarum maxima Roma, I iii. . 'sEt toti facta est icinge clarissima mundo; e ri tu Si belli, et pacis, veteris fi flumina iuris,l u. rci LIqTanta haud dedignata manus imponere rurix L-Indefesso operi, dem vera turgidus. ira uia tiria. XACum Μars ingrueret, trans illas datare ad amna, et

90쪽

Aut serre ad sacrem suffragia plena .Senatum ἔVos curnam pudeat longas impendere curas Foecundae Cereri λ haud arma, haud insula sacra, Haud fasces obstant: nobis non sidera semper, C. Nec crebro tellus tantos maturat honores. 733Talibus o iuvenes, dum egomet vos urgeo dictis, Adriaci Patres, qui non sine numine divum Felici imperio nobis dant provida iura, Caesaris, et Regum praeclara exempla sequuti Magna parant nobis. Nostras meditantur apertis 75o

Liminibus merces populos extendere ad Indos, Constituuntqueiano Fa extremis commercia terris, Sic crevere olim Patres: oblita redibunt':

Saecula sic nobis, opibusque ingentibus aucta Aetatis rursum oveteris sortuna resurget. 753

Edite regali, atque augusto sanguine Princeps,

Qui claram Proavum virtutem, et grandia facta Exsuperas, cuius Genti immemorabile nomen

Olim Briaria imposuit, si carmine dudum, Quae Tibi narravi, excepisti numine fausto, IIO