Mororum libri III ; Carminum liber

52쪽

LIBER II.

Actenus , ut flores, munitas sepibus altisi Mororum virgas, sugentesque ubera matrum' Diximus: at matrum ereptas de corpore plantas Nunc canere incipio , et sparsas per aperta locorum Alma Ceres , quae ruricolas, agrosque tueris, s Parva quidem posco, campestribus adnue coeptis. Tu unica spes miserae Italiae, tu numen amicum Nunc nobis superes . Postquam lacrymabile fatum Res Italas fregit , veterique surore parentum. Inclyta regna olim summam traxere ruinam Io

53쪽

Insontes luimus discordis crimina Romae. Palladis, et Martis patriae cessere coronae, Qua reges Italo vivebant numine Iaeti, Qua gentes quondam Ausonia ditione coactae

Parebant nobis. Artes abiere vetustae, Is Atque alios peperere procul sibi Maecenates, Qua populi inculti, et turpi caligine mersi Degebant, habitumque rudem , moresque gerentes Barbaricos. Sed, proh pietast proh dedecus ingens lTot vicibus, satisque diu crudelibus acti Et belli, et pacis morem modo, iuraque coeci lIllorum sequimur , vestemque imitamur, et artes . Alma mihi Pallas, quaeso, succurre Canenti, Si Italiae numen vivis, spesque unica nostrum, Te incoepti numen cursus, comitemque reposco. 23 Hic quoque Pierides, dum agrestia munera tracto, Ferte pedem, facilemque mihi concredite avenam , Quas curas Dominus Μoris impendat alendis , Dum expedio, et durum agricolis propono laborem, Mororum varias leges, moresque docendo. 3ω

54쪽

LIBER II.

Tertius exactis binis ut Venerit annus, Angusta horrescunt tumidae plantaria Mori Arva igitur rimanda tibi, explorandaque. tellus. . Circumquaque locos statues, queis vere novellae Sunt committendae plantae . Qua sorte negarit 33Uheriorem agris succum natura, fluentes Cum desint sontes, elato, qui aggere circum Deducti seiungant arva propinqua, Vetusti . Securo statuere aravi pro limite sepes Dumosas, illasque attrito tramite circum ' AOClausere, et passim praegrandia saxa locarunt, ' i

Vel laetae Cereri, summove dicata Tonanti, Quae agricolas moneant tardos, pecudesque rapaces, . - Mollia ne ruris laedant lata dente dimaligno ,

Abstineantque avidi pariter robusta coloni: . ' 4s Plaustra r tamen Cereri melius quam frigida saxa, sp Atque Iovi potius sines pro limite inerti . io IΜOrorum quoquo versus iuga longa sacrabis,

55쪽

Innocui agricolae fugient revirentia signa . Declinans igitur campi de margine passus Tres unca QVeam marra tu confode apertam, Et quinis latam, pedibusque metare profundam Ttinis, et paribus foveis tua iugera cinge. u od Inde peragrabis campos . Solertia partes . lNon fugiat vacuas arvorum ; quo incipit altus , Desinit et sulcus: quo autem versura patentem Dividit ultima agrum caveas circumfode solers Margine depressas quoquoversus bipedali, clo Et quinque emensas ulnis has parte ab utraque Quadrabis scite. Nunquam te glarea cruda, Non te calculus exanimet. Thystaea lapillos Arbor amat tenues: radices quippe mearus ' ' lPetvadunt citius e tellurem hiaresce palustrem, Argillamque albam, haec Μoris alimenta negabit, Irritus unde labor. Per passis divide septem Has alternatim, et semper lege utere eadem. Effossis circum caveis simili ordine te ultra Non labor urgebit durus, non Improba curae

56쪽

Debita sed tandem requies tibi, et otia restant. Frigidus interea Arctophylax, Cynosuraque coelo Lucebunt medio revehentes frigora nobis, Concretasque nives Aquilone, trucesque pruinas. Hae tibi pro rastris, marra, curvoque ligone Indomitam, superasque effossam nuper ad auras Incipient noctu tellurem arctare, dieque Praepingues nebulae, et demissior aura resolvet, Reflexoque illam penitus Sol lumine quaeret Exiguum peragens hyemali sidere cursum, Et Boreas, Scythicoque ruentes carcere Venti Spirabunt pariter, cineri unde simillima sicco Mutata tandem facie mitescere discetqSic Sole , et bruma , ventisque exercitum, et imbre Triste solum, et marra nondum tractabile vires Acquiret, calidisque nitris, et salibus auctum.1Fertilis Eridani pingues imitabitur oras. p , . ,; i Ut vero sessis paullatim mitior annus C

Iucundam coelo reseret mortalibus auram,

Gramineis sternes glebi), lignisque veruta : Gl . L

Exesis

57쪽

Exesis macie; et stipulis cunabula Moro

Constituenda novo. Nunquam a regione remota Abducas plantas . Dispar natura locorum Saepe refert multum e virtus non omnibus agris Una. Ideo agresti Moros, quas pectine vestris. os

Plantandas dixi campis, sub sidere vestro, Et vestris etiam velim plantaribus ortas, Ne ignoto in campo direptae a matre fatiscant Sic terris Mortis patriis assueta superbas Attollet frondes. Divelle a seirpe parentum IOoLacteolas virgas, runcaque, manuque remissa, Ne duri perdat radix discerpta laboris i . 2 Fructum. Quos illae spectant in cortice ventos

Signabis et quascumque Juis obvertere oportet D . . . Astris, ut Vento cunctae reddantur eidem, - ros Cui prima a teneris dudum consueverat aetas. e - Ut Vero graciles supexae tu ostenderis aurae ' . I E . . Radices primo correptaspvulnere multa Involves palea , aut hirsuta carice , molles Nei lacrimas forsan virum sorbeat aen, i

58쪽

Μaternoque sinu Μorus divulsa laboret. Sterne itidem foveas pingui laetamine apertas, Hinc leviter prolem campo depone serendam. Μolle capillitium, trifidasque aptare mementa Radices laviore manu, ne sorte retortam Collectae in spiram vegetantes altera motus Comprimat alterius . Consertas gramine Metas Iniice : sollicitusque omnes crassa occule terra, Laxius ut radix diffusa vagetur in agro. aliter in septis olim a cervice tenellas I 3. VTruncasti Moros, iterum praecide superbam Caesariem, ut tantum videatur inutilis hasta, Nec patiare illam erecta tu excedere frontea Vertice enim obtuso plures revolubilis humor Extrudet ramos, cui se via libera fibris Explicat, internos circum undique dum irrigat artus. Septeni passiis spatium sint inter utramque Plantam, et per seriem ductim sic pergiis totam , Donec opus peragas, et Μororum juga longa Constituas; eadem in caveis sit regula quadris.

59쪽

Inde solo Moris commissis parte ab utraque ' :Congestam subito rastris diffundere terram Curabis, tumulus, clivulae appareat ullus. Imporcabis humum stirpem prope virgultorum, Per sulcos Morus sensim ut radicibus actis i di o rgyLaeta comam citius molli de vertice mittat. Attamen apricos lare qua glarea Campos. 7 ν

Arefacit, volitatque levi qua pulvere tellus, Sunt quibus est usus campo committere Μoros Ut primum autumnus declinati frigore Nictus. i r Quisque suis agitur causis, et mente movetur At mihi non equidem est eadem mens, namque furorem Horresco nobis instantem Erymantidos Ursae. i . Excitat haec Boream e Riphaeo littore crudum, Qui nostris saepe incumbens regionibus imbre; ' I sHibernis glomerat nivibus, terra unde coacta λ . . . Illico duritie Garamantica marmora vincit. Ubere tunc Mori avulsae, dulcique parentis E gremio, nuperque ingrata sede repostae oppetere aut mortem miserae, aut tabescere discent . Iso Ver

60쪽

LIBER II.

Uer tamen ut Zephyris hyemales temperat auras, Haud dubites tepido Μoros depondire campo . Haec etenim moneo campis expertus avitis Bis senos lapides nostra distantibus urbe, Atque tuis totidem munitis, Μ antua, muris. Mantua pulchra nimis, nimiumque exercita bellis, Quam propter crebro Ausonidae exarsere cruento Marte, atque Eridanus rorantes sanguine fluctus Scuta, viros, galeasque minax traduxit in aequor. Qua campos vero inclementior aura coarctat, Et rigidis cogunt terram aspera sidera Ventis , Qua colles surgunt, qua attollitur ardua montis ora, cave nimis elato ne vertice Mori Assurgant; coenum manibus tum sussice plenis, Sic crudam mulcebis humum, ventosque furentes

Vinces, quodque pati indocilis natura recusat Arte emendabis: qua non patiuntur aratrum . Acclives montes late circum de marra

Tellurem ; crebro glebas inverte supinas , Sollicitusque herbas dentato diripe rastro,