Mororum libri III ; Carminum liber

61쪽

Ingentes pleno unde educes vertice Moros ..- . . - .

Qua nebulas vallis squallentes suscitat, altam

Erige supra alias Morum, ut procerior aura ii Viuidiori educta altos a Vertice ramos .... i. . Fundat, Sc umbriseris soliis onerata Virescat. P. t yyy Plurima te possem Veterum praeceptae docere , Irrita ni nobis . longa experientia passim G.. ii i

Fecissent. Quidnam crescentis cornua Luna Cum Moris λ quidnam cum plantis astra serendis ἐDum Zephyri leviter spirant, dum nubila circum . b. I 8o Humida vere novo pendent, satio optima Moris.

Lunares igitur frustra speculabere motus Religio haec satis illusit veneranda parentum .. - . . Saecula; mens siquidem has leges humana a levit Docta modo cerras rerum cognoscere causas. I8s

Quae volucrum rostro labuntur mora loquaci γ . Silvestres inter dumos, tribulosque rigenteSIllaqueata diu latitant, at denique seontem . i Sustollunt viridem nullo cogente Colono. Tunc labor impendendus erit, tunc provida cura Isto

62쪽

Namque manus vigilis cultoris avara Vocatur, Ut crescat ramis arbos ingentibus aucta. Quas passim vero tellus imitata novercam Non aluit tenues intra plantaria virgas,

Tu sulcis indistinctas compone profundis, IssIllasque in morem curabis texere sepis, Quae a flava tauros segete , et pecus omne tenebunt, Atque ministrabunt primam bombycibus escam. Attamen ut densae crescant, sint falce putandae, Vix omnes uno superunx ut pollice landum. Σ Vepribus, et tribulis illas intabere acutis, Lacteolo donec iactent a vertice frondes, Altius et validis se extollant viribusiauctae. Non duram stupidus marram, Non neglige aratrlim , Saepe labor marrae, totidemque iterandus aratri, ΣΟΙ Graminis ut penitus pexeat genus Omne nocentiS. In morem sepis nulla cohibente bipenne Tu virgas sine lege fines silvestexe . Unum Ut reduci Phoebus cinis tria eritJannum, - ι Illarum pedibus Iucentem impinge securim et ro Het Fun-

63쪽

s 2 LIBER II.

Funditus a terra, et solers virgulta recide, Unde habeas vallos suffultis vitibus aptos. In septis tenerae plantae, laribusque propinquae, Dum intactae vivunt, crestunt; non morsibus haedos Uulnificos metuunt, iactantes cornua tauros 2Is Ignorant, immo stlicia tempora ducunt,

Seps avidas etenim pecudes secura mercet. .. . ' i. 'Ut primum vero campo creduntur aperto,

Insui Mnt hostes illas sine more petentes. Quapropter veluti miles visurus in armis i. 22o Hostes induitur lorica, ocreisque refulget, Aeratoque micat clypeo, galeaque superbus Eminet, haud aliter Μsros , queis tanta pericla Impendent, quas tanta urgent discrimina coeli . Armis cinge suis. Calamos decerpe palustres , 22sCongere limosa paleam cum carice mixtam,

Illisque obduces plantas, triplicique ligabis,

Sed lento nexu, nodus ne strangulet intus Arboris humorem . Cortex renitebit opertus, a . t Crudelemque hyemis glaciem, Solisque retundes s 23o Ardo Disiti od by Corale

64쪽

Ardorem Nudae sint vero a vertice plantae, Ne gemmae lateant oriturae. Vomere taurus

Ingemat imposito, qui operis modo dividat ingens Tecum onus: at querulum multa vi pronus aratrum Trude: octo sulcos produc recto ordine: primo Succedant alii, atque labor ducatur in orbem, Usque novis sulcus dum plantis incubet altis

Parte ab utraque: tamen ne extremo vomeris axe Delibes truncum, vehementi Voce Coerce, Atque manu retine tauros: innitere stivae a

Oppositae, aut potius ramus tibi corneus adsit Flexilis, atque virens, laevis, longaque medulla Scissus, quem medium temoni infige recurvo, Innixusque humeris illum torquebis in arcum, Extremae donec partes figantur eisdem ' a s Spinis, queis Oxhes stridentes ας tenentur. Hac ratione tuis mordax cohibebis aratrum

A plantis . Recto sorsan si e tramite quaedam Declinet, facili pronas mox erige deXtra, a dAtque doce solers cunctas consurgere rectas, 'ΣsO Ut Diuitiaco by Cooste

65쪽

s 4 LIBER II.

Ut primas, medias, et quae sunt parte loeatae Suprema pariter sie linea dirigat una, ' lUt resono mittas nervo si sorte sagittam , . Ipsa volans nullam tenui mel vulnere rentet . Quod doctus recta in fovea, quoque perfice ubique Sparsis in caveis, summo qua margine campus Desinit; hic etenim quoties iterabis aratro. E Z Versuras flavae disponens iugera messi l :

Arboribus cultum renovabis V mere eodem . Diruta Mori inter ueterum coementa catarum i I rism 2. o

Figere radices gaudent: nam fervida nἱ qt ri Macerieque tepens servescit terra, fovetque Ubertim plantas, tumido quae vertice in aluas νῆSe extollunt citius, maioraque brachia pandant. Non his, quaeso, locis dubites impendere curam 1lla tibi magno xeferet cum enore Ductum. di Qua bobus surgit praesepe , domusque 'eiadnisi. Fige etiam Μoros e aliis procerior umbram GI: ... Eriget hic arbos; radios, ascere parata il aruula . Aestivos Solis pueris . umbracula flemet, QEt

66쪽

Et natis, castaeque uxori dulce Ievamen, ri . Anxia cum repetet maturae tempore messis Patria tecta, diu querulo luctantia nato .. 'T . 'Ubera suppositura, escaque alitura relictam .. .

Mane novo sobolem. Haec puerilibus oscula plena 27s Blanditiis miscebit, et ipsa labore diurno

Fracta instaurabit vires, reducique marito, Et bacchum, cereremque, dapesque apponet inemptas. Sic ambos mensa, et viridis solabitur umbra. Ah pereat quisquis tranquillo ruris amore A 282 Posthabito, curas, fallacesque urbis honores Laudat, et indomitum fastum, sequiturque tumultus . Urbanos. Felix qui rure tenetur auito, . Namque boves, Mori, segetes , vitesque seraces Delicias faciunt domino cum scienore magno. 28 SHic nunquam domina obsequiis pertaesa vetustis . . Te imperio miserum exercet, pax candida floret, Hic pacem Zephyri lenes, volucresque loquaces Nocte dieque canunt, et rustica munera laudant. O fortunatus patrii si norit arator '. χρω. Divi-

67쪽

Divitias ruris. Fructus gratissima tellus Educat, et facili victu respondet avaris . Agricolis . Tranquilla dies hic praeterit, et nox t Nescia securos agrestum fallere somnov. Sed jamjam ramis, Bliisque domestica Morus i. 293 Luxuriat plenis, s cundaque pabula Eois

Vermibus ante alias offert, maturaque mora .

Suppeditat pullis , gravibusque abdomine porcis. Sie illi crescent, hi ingentia tergora circum me saginata augebunt. Tibi pinguior esca; 3 Cum durescet hyems glacialibus horrida brumis. Qua vero tellus salebrosis aspera saxis Frugiferam haud patitur cererem, bacchumque recusat, Et cicer educit raro, vilemque lupinum, optima turgidulis Moris cunabula habebis. 3os Illa ferax Moris, illa experienda Colonis . . a Candida glarea amat Moros : hinc vivida radix Plantarum lapidosa Soli per viscera reprat , Ac veluti dux ingenti perseptus ab hoste Explicat invictas turmas, et fronte phalangem 3I

68쪽

LIBER II.

Quadrupliei format, spatiososque occupat aequis Ordinibus late campos , aciemque metatur: Non aptos cereri simili sic lege per agros Plantabis solers Moros iuga recta vicissim Producens, aeque ut passim arbor ab arbore distet. 3Is Thysbaeis totum soliis siluescere campum

Tu coges, crebro si invertes vomere sulcos, Si terram nunquam enervabis semine iniquo , Et gramen toto hauda patiere Virescere campo. Quod tibi rara ceres saxosa sede reposta aao

Abnuerit, referent. ingenti foenore. Μoris. .. ..

Non procul e laribus fossam circumsede latam . Hic frondes nemorum discerptas frigore hyberno: . Hic tectis passim quidquid tua filia verret, '. Semeias epulas hombycum, hic aggere sordes, ,32s Quisquiliasque, furens quas iactat ab arbore Ventus, Hic tenuem misce paleam cum stramine molli , . . Unde calor Solis, Ventus , pluuiaeque i cadentes . Conficiant intus tepidum laetamen, ut inde Q3s '' . 'Ferveat in cavea, et vitalem arentibus agris 33OISuppe

69쪽

Suppeditet succum , et quod glarea cruda recusat Suffcias, Morusque altum protendat in orbem Ingentem formam, frondem bombycibus Indis Germinet, et patula ramorum exuberet umbra. Qua steriles intra campos via publica cursum 33sExhibet, haud pereat neglecto margine tellus; Assurgant igitur Mori decora alta viarum: Parte ab utraque tibi virides deponere plantas Praecipio, et paribus spatiis iuga ducere longa G alta viatores fessos sic umbra levabit, 3 o Dum Canis aestivos accendit torridus auras tSic Dominus late censum ditabit avitum, Cum nova gustabunt bombyces pabula adulti . Advena cum linquens concretas frigore silvas Auseatos intrabit fines, umbrosa putabit ... 3 3 Anxius Hesperidum intravisse vireta , vel hortos Elysios, laetusque viam properabit amoenam Luscinias inter resonas, et acanthida dulces Alternos grato modulante gutture V es . a

Iamque Phlegon ardens, Pyrois, Eous, et Aethon 3s

70쪽

Vere novo revehet viridem mortalibus annum,

Qui sparget pleno campestria semina succo ;Hinc laeta tenerae Mori cervice tumescent Turgidulas gemmas pariturae, et germina prima . Protinus hirsutos sentes, et congere vepres, ' . 3ssineis hastas calamis indutas cinge, caputque In primis, lentoque infra illos vimine vinci . Arceat a gemmis intortus circulus , ipsos Ne lacerent intus crescentia germina ζ gliscent. Sie equidem intinae frondes, taurosque voraces 3 Eludent, teneraeque obnixas arboris hastae . Vaccas, si turpi forsan prurigine tactae Se tentent et inconcussa hac ratione iacebit Arbos. Assidue his persectis rebus in unguem l , Et cereri vigilans incumbe , et vitibus altis. 36s Attamen ignarus curas haud neglige coeptas, Namque egomet memini a proavis a disse:vetustis , i id

Ruricolam Motos sevisse, illasque labore Sollicito coluisse diu, qui denique sessus

Scirpiculam , marram, notumque oblitus aratrum 37O