Laur. Iouberti ... Medicinae practicae priores libri tres

191쪽

LIBER TERTIUS. non satisfacit. Quantum illeprosi & hie

noceat, testatur experimetum eorum qui praecipitem virium omniu lapsum συγκοπίH Graeci vocant) patiuntur ex laboriosa compressione & loco multa hominum frequentia expirationeque cale-

faeto: siquidem aeri frigidiusculo restis: ti mox ad sese redeunt. De iactatione. Cap. IIII. Actationis causae sunt aestus I & sensus c5tusionis: unde maxima inquietudo nascitur aegrum modo ad alterutrum latus, modb e M ad pedes agitans. Calor enim mobilitatem facit , ut praeter alia infinita docent quibus ex phrenitide cerebrum aestuat. Contussionis vero & lassitudinis sensus est veluti dolor, cuius ratione locu aeger subinde mutat, quicte frustra quaeritans. Ad id quoque facit morbi materia in veta I a tio- Φnis turgens, quae huc atque 1lluc corpus tione oc-

inquietum suo modo ferri cogit. Huius 2 symptomatis remedium nullum est,prae- '' ter aestus sedationem,& depletionem v nosi generis. Interim vero praecipiendu, ut aeger quantum potest patientiam exerceaticum vero durare nequit amplius, artus vel uniuersum corpus placide com-

192쪽

ira MED. PRACTICAE moueat. Nimia cnim & freques agitatio magis calefacit & aestum adauget, corpus fatigat & fragit, atque humores longe lateque spargens expulsionem eorum dissiciliorem reddit. Oppressione. CV. V. T P pressio multos diuexat, non minima iactationis causa. Ea enim pene suffocans aegrotam muci. te huc & illuc agitat & impellit. Fit maxime ab humore acri,bile prasina vel se-ruginosa ventriculum distorquente, aut ab humorum copia qui in praecordiis aut vis eribus firmati ventriculum & dia-phragma comprimunt, aut denique a iecoris vel lienis inflammatione. Huic symptomati serὸ comesi est hypochon-

Quibus ' nem in curitione febris diariae supra do-

: cuimus i aut alui solutione per clyste-

res, qui possint materiam a ventriculo &partibus circumpositis ad intestina derivare. Sin minus,purgante medicamento ore assumpto.Frustra vero inugitur ven-xriculi regio, nisi aut hepate aut lienephlegmone tentatis: quippe cum vis medicamenti

193쪽

LIBER TERTIV s. r rmedicamenti ad illum non facile perusniat' atque si peruenit humores tamen etiamnum diffundendo, & ventriculi tunicas relaxando noceat. Ea enim est vere anodyni medicamenti natura. De- oneratus iam . ventriculus recreetur &corroboretur iis quae ad illius ardorem praescripsimus. Si phlegmone iecur vel lienem exerceat vndo omnium prauissima oppressio fit quidnam agendum, in

tumoribus praeter naturam apsus comvenientiusque explicabitur.

spnoea no parui in morbisom- nibus ac prs sertim acutis mome- 'plax oppressione saepius accidit, eade mque summota & ipsa cessat.Fit otia prae maximo aestu& incendio, dum pulmones cor satis euentilare nequeunt,etia quoties multo humore ipsi turgent aut &. vasa in thoracis capacitate locum habentia: necnon ex Virium maxima imbecillitate, ut moribundis prae insita caloris & spiratuum inopia, unde thoracis musculos nequit mouere facultas. Hanc dyspnoeae causam emendabis si fieri possiti alimentis,quae facillime coquantur & dia

194쪽

stribuantur Ocyssime, maxime vero halia tuosis & suaveolentibus,quae nobis spiriatibus gignendis promptam & accommodatam suggerunt materiam. Si copiosior in vasis thoracis humor dyspnoea parit,ea inanito corpore uniuerso per phle- is botomiam aut purgatione mox desinet. Quae vero a destillatione vel peripneumonia vel pleuritide, aut alia causa pulmones & thoracem admodum implente processit, non dinet in febrium symptomatis recenseri, sed ea potissimum quae, - 'sebrem incedium maius consequitur

Huic autem medetur omnium esticacis

sime frigidi aeris in spatioso loco liberrima inspiratio, eius d emque semp er recentis ex frequenti cuentilatione usus. Calidior enim propemodum suffocat,ut thermis inclusi experiuntur: non aeris penu ria, yt vulgus ait, quippe aeris plenus est locus) sed calone a quo ad cordis recreationem ineptus redditur. Neque hic ne glioenda epithemata ea,quae du cor prΟ-xime refrigerant, respirationis difficilis S causam aperte reprimunt.Si tame ea thoracem ut grauare possint vereamur, cui tunc omnia sunt grauissima, fici duntast xat iniictio ex oleo violaceo, nenuphari-n' aut papauc ino, vel ex delicatissimo

195쪽

LIBER TERTIVs. I linimento, quale modo sequenti parabitur: usucc. portulacae,lactucae & umbilici L δελ- Veneris depurat.an. 8ij.Οleorum viol. & nenuphaxis an .j j. si .caphum B ij. cerae albae q. s. fiat linimentum. Vngatur uniuersus thorax ante, retro & a lateribus. Adstringentia omnia hic valde suspectasimi, quod thoracem coarctando respirationem multo dissiciliorem efficiant.

Vssis arida, hoc est,per qua ninhil expuitur,plcrunque solet se bres ardentes comitari non parum molest . Siquidem capitis dolorem & alium quemvis prae commotione exacerbat, vigilias inscrt, dyspnoea grauiorem facit, febrcm magis accendit,& eandem iam inclinantem redintegrat pulmonibus ex contentione magiS magistique calentibus.Accidit vero febris ratione qua enim destillatio stequetius ex- vis citat,hic negligimus ex intemperic calida & sicca instrumentorum quae instruiunt respirationi,vel faucium asperitate,

ad quam illides spiritus offendit .Hipp. admonet,quibus viplurimum siccae tusses Μ. h.

196쪽

leuitcr irritantes in febribus ardentibus fiunt, eos siti non multum infestari: c ius rei rationem esse vult Gal. quia propter motum in tussisactum ex locis vici nis humor aliquis te fluit,vnde quodamodo madescut loca que ad aspera arteriam pertinent,ideoque minus siticulosi fiunt aegrotantes. Est tamen sedandus assectus propter antedicta incommoda, quae magis quam sitis vrgent.Eius vero curatio ἀeadem esse potest, quae sitis & asperitatis: siquidem valde humectantibus & leniertibus ore diu coletis sensimq; in trachara& pulmones illabentibus , tussis causa

omnino deletur aut certe minuitur. De

his vero in superioribus abude: solus Vte-di modus hoc loco explicadus nobis est. Bκχικὰ solent vulgo ex viscidis & cras, sis parari,sic ut totius copositionis moles& cosistentia crassior maneat. Id ex Gal. praecepto vel 1mitatione factum videtur; cui plane assentior, quando sistenda est fluxio pulmones vel trachaeam irritans &ad tussim excitans. Etenvn sua crassitudine inspissantia humores ad fluendum ineptiores efficiunt, & suo lentore circa guttur haerentia eostem sistut quasi praeoccupatis meatibus: unde partes subiectae a rhe mate immunes evadunt usu ςclegmatum

197쪽

LIBER TERTIUS. Irr

eclogmatum & eorum quae υπιγλη μγια vel ii ογλωττίδες nucupantur, seu tabel lae suerint squa forma dia tragacanthum parari consueuit seu ποχλοι, ut quas nostri pitullas sub lingua vocitat. His enim linguae subditis ut docet Gal. & sensim eis ibi squescentibus afficitur larynx cum superioribus trach g artoris partibus,ad quas peruenire potest dissoluti medicamentivisciditas. Proinde ctiam alia sunt αβη- Axteri -α,id est,asperae arteriar & laryngis a peritati, ulcerationi aut aliis a tactibus medentur: ad pulmones vero non perueniunt, aut certe minima & facile negligenda quantitate. Siquidem γλώ, α aegre permeant viscida & crassa:& quod penetrat, laryngis ac tracharae arteriae la teribus sic adhaeret, ut vix ad pulmones illabatur.Neque vero est quod speremus dum pergulam desccdunt nam maxima eorum pars tandem ad ventriculum pem uenit)in trachsam gulae contiguam nonnihil deerrare posse. Nam densior est οι-6φάγος & quae illum attingit trachaes tu

nica, ut crassum viscidumque medicamu-tum,etiamsi diutius retineretur nec prae terlaberetur,tantum penetrare valeat.Ese .po sistendis & inspislandis καταρροις, Vel sanandis affectibus laryngis & partium

198쪽

trachaeae supernarum, multoque magis xih ipsius oesophagi ut docet Gal. conu Mς h μ' erassae consistentiae medicamζm - Clim vero pulmones aut aliae thoracis

partes laborant , & vel ab iis quidpiam

Est reiiciendum vel corrigenda intemperies, liquidiora praestant, si bene iudico. Ibidem, Atque idcm voluisse Galenu patet, cum ad expectorationem moliendam iubeat' , ut arteriaca conuenienti liquore dissol- γρῆ ρ ς' uintur .& vel ad ulcus trachaeae arteria instituat non modo gargarismum, sed etiam ut similem materiam nimirum si quidam) aeger supinus quam diuti sime

in ore teneat, ac omnes laryngis mustu los relaxet remittatque . Influit enim sic,

; ait, sensim & paulatim de medicamento aliquid sensibilier& manifeste in ipsam

arteriam: quippe,cum & naturaliter se habet,scire licet potionis nonnihil huc pe colari. Vnde colligas multo magis aiketo pulmone conuenire liquida & simi Iem utendi rationem, ut no minima pars nedicamenti ad eum per trachaeam per aeniat,&quod in ventriculum descendit id pulmones tandem sita tenuitate &stuxili consistentia ascendens penetrare

199쪽

me lumborum dolore. cap. VII AVmborum dolori ex ardore hic maxime infesto prouidimus iri, explicanda curatione intemperiei calidae simplicis varias partes asciotis,ti febris ardentis.

De Cephalalia. cap. IX.

Ephalalgia paucis febricitant1-ibus non adest. Hic vero dolors aut tempora aut frontem, Vel omnino priorem capitis regio nem afficit. Qui enim vel in occipitio vel circa aures aut verticem sigitur, aut , profundior in oculorum veluti radicibus sentitur, etiam si cum sebre suscitetur &excandescat,symptoma febris no est,sed peculiarem causam habet in capite ut recte annotauit Fernelius. Nam saepiux iis De sibi; locis vetus dolor quasi sopitus & con- P 'quiescens humore irritato exasperatur cum febre. Porro cephalalgiae quae febris ratione accidit causa est,iargior eua- Caus poratio cerebrum replens atque meninges , ipsumque pcricranium copia velut disrumpens,aut calore & acrimonia pogens ac dilacerans. Eiusmodi vcro hali

M. iiij.

200쪽

iae cohi-

exaestuans humor continetur per medias . quas ; r giones emittiit: sed potissimum Venae & arteriar, quarum insignes rami ad capitis interiora exterioraque peruenie tes sua continuitate & manis Ilis meatibus plurimum vaporem suppeditant; quisia leuitate sursum contendere solet. Auuus quoque adstrictior cephalalgiam inducit,trasmissis ad caput tetris vaporib'. Idem facit ventriculus humore noxio, ut bilioso,refertus. Ad huus symptomatis sedatione,qua inendae mi liscunque sit causa, vitetur omnis vinc igδnd mens &frequentior capitis astitatio,pro

que ratio. . . H V O. T

indeque immodica oris collucio,necnon

planctus, colloquium , clamor & vehemens animi motus. Lux etiam nocet &aer calidior, strepitus omnJs, canum la-: tratus & in signis quilibet odor. Aluum

' liberam & nitidiorem ventriculum eis ciemus clysmatis,vomitoriis aut aliis purgantibus antea propositis. Aliae vero ce phalagiae causae dum ipsa febris curatur amoueri debet: atquc interim capiti prospiciendum est, ut ipsum corroboretur &ab eo repellantur vapores. Id commode fiet admotis refrigerantibus & humect tibus,qualia etiam sebris requirit,no item veris