D. Thomae Aquinatis ... De regimine principum ad regem Cypri, aureus tractatus libris quatuor digestus. Eiusdem epistola ad ducissam Brabantiæ, et quædam alia. Omnia nuperrimè correcta, & impressa

161쪽

LIB. II. CAP. V. moderatus usus delectabilium cor- Poris, ut iuuenilis aetatis osteditur 3 n & digne a scriptura repxehendituri Hinc est, quod Arist.in suis ethicis vshm deIectabilium corporis usui ciborum assimilat, quia amplius minusve sumpti sanitatem corium-o punt. Qui autem commensurati. sunt & saluant,dc augent.Ita de Vir tute contingit circa amoenitates, delicias hominum.

I s igitur sic deductis,

, quae ad substantiale esseis ciuilitatis , siue politiae, . . seu regalis regiminis requaruntur, ad quoru institutionem, dc prouidentiain Rex principaliter debet intendere, agendum est de

162쪽

DE RE G. PRI

quibusdam, quae ad Regem pertinent in relatione ad subditos; unde & suum regimen quietius gubernetur. Et quamuis supra aliqualiter sit tactum in genere; nunc in specie .

est tractandum ad maiorem decla- , 'rationem eorum, quae sunt agenda per Principem. Primum quidem, ut in singulis partibus sui regimi- nis abundet diuitijs naturalibus quas sic vocat Arist. in primo suar politicae ,vel quia naturalia sunt; seu quia homo ipse naturaliter i diget:vt stat vineta;nemora,siluae; vivaria; diuersorum animalium , de, auium gener .De quibu Palladius Palatinus Comes, Valetiniano In peratori, ad praefata exhortans, luculentissimo stilo, ac diffusius docti

mentum tradidit.Hinc etiam Sal mon Rex volens ostendere magni-

licentiam sui regiminis; AEdificaui, inquit, mihi domos plantavi vi neas; feci hortos, & pomeria;& - sevi ea cuncti, generis arboribus s

163쪽

- LIB. II. CAP. Ri 6a, extruxi mihi piscinas ad irrigandus uam lignoriim germinantium. Cuius i quidem triplex ratio sumi potest i Vna sumitur ex parte usus .

ipsius rei, qui quidem delectabilior

esse videtur in re propria, quam aliena; eo quod magis unita: Vnio enim est amoris proprietas, Ut tr dit Dionysiusi: Ad amorem autem , sequitur delectatio : Cum enim, iadest quod diligitur,etiam deIect

tionem secum affert. Amplius a l . tem: & ipse dilipentia operis exer- cita ciro praedicta, in qua quidem homo sibi congaudet, quanto est opus dissicilius: Magis enim ama'. mus, cum non est sicile, quod si initur,ve Philosophus dicit. Ex qua ratione & filios diligimus, & qu libet nostram facturam, secundum . mensuram operis. Adhibendo igiatur solicitudinem circa proprias dia uitias naturales iam dictas, gratiores iam fiunt,quam aliens: Et si gra. tiores, delectabiliores ipsas dicem .

164쪽

Secunda ratio sumitur ex parte ossi cialium Regis: Si enim iptos opor teri recurrere ad conuicaneos pro necessarijs vitae sui domini,interdit scandala generantur in subditis,uel

ex rerum commercio, in quo vel lae dit auaritia,quae ementem,vel Vendentem concomitatur; vel fraus conturbat: Vnde in prouerb. zo .c dicitur: Mallam est, dicit omnis ei pior;& cum recesserit, tunc gloria bituriquasi fraude vendentem prΘvenerit. Et in Ecclesiastico mon mur cauere a corruptione empti nis,& negociatorum ue quasi hoc sit Proprium eorum in mercando. Amplius autem: ex commercio contrahitur familiaritas ad foeminas, per liquod vel ex cauta locutione in auterutrum aut aspectu; aut gestu cau satur zelotipia inter ciues; & inde contra regimen prouocantur. Sed etiam tertia ratio hoc 1dem confirmat, quam accipimus ex parte reru' venalium: Victualia enim,quae Veii : dui

165쪽

duntur, ut in pluribus, non careut sophismate;& ideo non sunt tantae efficaciae, sicut propria ad nutrie dum: Vnde idem Salomon in pr uer b. s. cap. Bibe, inquit, aquam de

cisterna tua: In hoc comprehendens omne nutrimentum: sed pra

cipue potum ; quia facilius potest phisticari s & ipsum a sua n

tura , & puritate remotum citius de ipsius malitia indicat.Rursus:Τ-- ictualia sunt maioris securitatis in sumendo; quia possunt facilius ab extraneo venenari ; vel esse nociva;quam si in proprio horreo , vel cella reponantur: Vnde & pr pheta Esaias. G cap. in exaltatione retributionis viri iusti: Panis, in

quit, datus est ei ; & aquae eius fide liores sunt: Quasi propria cibaria,

potabilia securiora sint ad sumendum.

.. .

166쪽

sauerta Eenera anima

quibus primo patri, tanquam prae dominanti toti humanae natura da tum est priuilegium regendi, &. - minandi;vt in Gen.scribitur: in bus coeli, ω cinyctis animantibus, que mouentur super terram: Vi de ad regiam maiestatem pertinet

167쪽

quanto plus in his dominatur, tam Mysus primi domini principatum

habet similiorem : cum omnia sint ad vitim hominis deputata in cre tionis primordio. Propter qS philosophus dicit in i .pol. quod Vena . tici animalium siluestrium natur liter est iusta; quia per eam homo sibi vendicat, quod suum est: Et de t piseatione, &aucupatione similiter dici potest: unde&natura aues r paces prouidit, & canes ad huiusmodi ossicium exercendum. Quia vero in piscibus non est aptitudo loci ad talia ministeria, loco canum, & auium homo retia adinu niti Ad supplemetum igitur,'d

inorem regni Rex indiget supradiaetis: q3ibusdam quidem ad usum,& esunt: ut sunt pisces, & aues; a menta boum, & Π es ovium,qui

bus Salomon abundauit: ut scribu

tur in Ecclesiaste, & in.3. libro regum, ad sui magnificentiam ostentandam: Alijs autem animalibus

168쪽

Rex indiget ad ministeri u : ut sunt equi,& muli asini,& cameli ad dia uersia ministeria deputati secum

dum varias consuetudines regionum . Horum igitur omnium Re copiam habere debet, quantum eia

dem est possibile siue de animantiatus deputatis ad esum; siue ad miti nisterium : & propter causam iam

dicta de alijs diuiths naturalibus; uia res propriς delectabiliores

unt ut superius est ostesum, ignis plus, quanto plus habent de ratio- me vitae: unde magis accedunt .ad diminam assimilationem , quε est. - maior causa amoris . . t Adnuc aliq

-sur causs in prsdictis,propter Mas expedit Regi ipsis Gundare, ut pro

prus. Primo autem ad hoc mouet' matura, quς delectatur o suo Op ire; dum consi derat in eis nouum -continue modum procedendi in suis actibus, siue in generando; si--ue in parturiendo: ex quibus coi

stetit in duminis admiratio; & ex

169쪽

I L CAP. VI.

admiratione delectatio. Quod autem nutritiua sit causa dilectionis,

& per consequens delectationis, apparet in Exo.in filia Pharaonis,quet Moysem nutriri fecit Et postea ib dem subiungitur, quod post nutritionem , ipium sibi adoptaui t in sulium. Qua ratione dicit dominus in

ossea. ri .Ego quasi nutrit Effraym. In hoc ii sinuans suum affectum ad populum. A mplius autem: &ipsi rum vectura sine siluestrium animaratum ; siue aliorum, pro quibus se Principes, eges gymnasiis exponunt,& filios suos submittunt, V let ad robur acquirendum corporis, & conseruandam sanitatem, Mcordis vigorandam virtutem;si temperate viantur: Vt philosophus tr

dit in ethicis : &hoc,cum in pace quiescunt ab hostibus: ut solent Reges Francis, & Anglis talibus uti: Et ut de Germanis in gestis Francorum scribit A monitis.Rursus: equitatura ad hoc idem mouetur, qua

170쪽

reges esse debent ornati ad deco-jem regni ; & eiusdem contra hostes defensionem : ad quod aptiores redduntur, & expeditiores, si propria habeant equorum arme ta, ut imos est regibus, ac principiabus orientis: Quemadmoduni & i de Salomone scribitur in.3 .regu. . quod in sua florens prosperitate ha

i bebat quadraginta millia praesepia

equorum curialium Ss' undecim smillia equorum equestrium, quos

custodiebant si radicti Regis prγ i secti. Praeterea: si de animantibus agatur, quae ordinantur ad esum , - adhuc magis competit habere propria siue quadrupedia ue siue reptia lia , idest,pisces ; quia omnibus his homo delectabilius utitur ; ex hoc, quod melius nutriuntur, & aptiora effici litur ad esum: tum quia re co--gnita in utendo, magis gaudemus; - tum etiam quia secimus, & liberius nobis offeruntur ad esuta: quod est actus magis nostrae proportionatus