De conseruanda bona valetudine, opusculum scholae Salernitanae, ad regem Angliae, cum Arnoldi Nouicensis ... enarrationibus vtilissimis

341쪽

cstra apertam aut caliditate aut frigidit' te, sit3m exiccan C exasperant, radendo ex purgat,&aperiuri Plura supra cap. a. Acida. Graecis o a', vulgo acetosa, moiden docem stringunt. Ac resigerant, penetranta incidiint,extenuan diuiducit Ligent,nii liberant , per pugnant citra ex calfactione.Suntq; in natura tenui

frigida,& sic da in qua dominatur frigis

ditas Na quae sunt tithacida' sunt praecipue frigida,vi oralis, quae uulgo acet si, dc Germanice S ueramper nominatur,

quia hec purEhune saporem het. Est respecies mali' punici verὸ acida Alia quaeda sun r mixrae qualitatis,ut acetum , qd est subaere: quia etsi frigidum est, in retinet obscurum calorem ex uini corruptione:inde sit subaercises tamen dismi natur frigidatas. Cum.n exhalant aereae partes,& relique manent terreae , di Iutae' aquosa tenui parte, fit Acetum sua natu ra frigidum. Acida sanguinis atq; rub ret bilis feruorem compescunt,dc, ut libr. Synops. ad Eustachium filium c. 29 Oribasius attestatur, cuinlin ventriculo su cum cra flam inueniunt,eundem incide' db aluum subducunt,& ob eam causamqces liquefaciunto At si purum ventriinculum inueniant , eum magis supprImunt . Corpus infrigant ac desiccant, concoctariam hepatis facultatem debilitand. Neruis etiam ac neruosis Om-1 mbus

342쪽

nisus nocent.A ppetentiam Isicient:a ah amores uiriosos in oris io collestus diuidunt Spelluri&mo diςatrone nociurente irritant uentriculia. Ex insipidis quaedam jynutri ut,nuc quae propius ad aequalitate accedunt, quaeda vero me divcriter calfaetulit aur refrigerata. Quae sane si multa etiam humila tace pra dix- tu i os humectantium, sin uerpsiccitas in ei vexuperet exi cantiu ordini adscribenda ventur de iis bibi plura Gal. in lis.

Visum: quod minusis implesiminuir Dod abundat

i Hic quatuo recessentur comoda Vippe Primo dentesmundat. Panis. n uino imbutus diutius circa detes morat,atq; eam ob causam materiam facilius et foeculenta materiam ipsis obhaerentem abster ide consumit,d vinu* se sumptu. Deinde uisum acuit.Malos cnim fumos qui ε ventriculis cerebrum petu ni, sua- permistione spiritus visivost obscu- nr,reprimit:adeoque materias prauas,

343쪽

stomaeho inhaeretes eoquoquit,incidit, di deorsum pellit. Tertio cruda concorquit,sia os uentriculi leni quada adstruictione claudes concoctoria facultate roborati, plurimumque alimenti corporib. exhibet. Quarto uero uitiosoru hum

gneidit, exiccat dc deorsu expellit,idque maxim ,si panis affatus prius,aut super

prunis exiccatus fuerit . Quin eodem et en5 suassu E cococta ad , αμετριας reuocat. Porro Uippa Germanice dicitur, een vinoppe, Gallice, une Soupe auuin. De ea Hermolaus Barbarus c.9s.lib. s.coro iarii in Diosc.ita scribit: Erat ueteribus ientaculu,buccea ex uino, ql genus Barbari,a uino & pane uippam uocans. De qui b. A thenaeus lib. I .Deipsophist. ιν sic ait, proi non embro ma, i meis a crati Gmo calo unaen dia to en acato brecheiocat prosiesthai pinio us,i. matutinu dultu siue ientaculu, qs nos ακρατισμον vocamus, IIeampanis buccellae mero tingant. Lege de eode Plut rar. in Sym. Dedi et a. cap. LV.

OMnibus adsuetam iubeo seria

Quod sic esse probo , ni sit mutare

necesse. ιν

344쪽

r v ALETUDINE. rs, Hippocrates testis, quoniam sequi

tur mala pestis. Fortior haec meta est medicinae,certa diaeta a Quam si non cures salue regis,

male curas. Quu primus praecipuusque non solum morbi cuiusuis curandi, sed sanitatis et tuendae scopus, ut in libro,si de facile parabilitainscribit, c. 18.& in psagio expe

rientia co firmato c. &m ii. de attenuate victus rone.c. i. Gale. adserit, in exacta

uictus rone consistat: 'perae praeciu fuit de ea et hic aliad pscribi Percipitur ergo in primis,ut seruet co sueta dista. Per Dialis . si sane administratio sex rerum non naturaliu modb intelligenda uenit. Et ratio qui deest, quod transgressio a consuesuetudine noceat nocumento magno . Consuetudo.n. est altera natura, Sa , ut lib. I. c. II .rhetoricorum ad Theodecten d Alib.7.c. io. Ethicoru, de memoria ec reminiscentia, ab Aristotele scribitur, consuetudo est eorum,quae ut sipe, siue,ut plurimu fiunt. natura eoru , quae ut semper. Saepe autem dc semper sunt sibi inuicem propinqua . Quod est ergo diu adsuetum, in naturam te ih trusi ait: quemadmodum igitur naturam cust

dire oportet,ita re consuetudine, si Ia dabilis

345쪽

moda Ac ni mii q uidem, F venenis ressistat. cuius duplex adsignari porratio: vel φ sal 'vim habeat vehementer sicca& adst i thgen te, atq; ob id quicquid in corporib. humidue si, id oe depascat, reliquum adstrictione leniter contrahat, uiusq; rei res is est Gal. Iib. t r. de situ p. med. fac.c. ue o .sic inquies: Nam sal quic.

quid incorporibus humidum inest, i A. Plodamodbabsumit & quod reliquum est substantiae solidi , adstrictionec ra hiti ac piisde et coditura sua cyrnes se

uat , N a putredine tuetur,. Vel qs sali non solum humores e corpore ducedos liq ileti incidati tenuet; purgςt &exiccet, std 'poroser per quos veneni uis in interiora' corporis irruere solet, dc densetae constringat , adeoque penetratione eius intercipiati & excludat . si cudit in vero, 9'. cibos condiat , i . lapidiorer rescidati: Nulla siquidem ciburia' citra salisio m-mistionem sapere, quotidiano discimus, experimunto.Tertiodem una loto salis,.sine per salibtu edulioru quatuor en 'merant nocumenta'. Quoru primu qui' deest, ut v stipissertim immodἡtatiore 'Salis s. utant, hoc est; cor lupant , aut sese e gemne ciba r c debiliorem reddant v sum. Cinius xiisa ni itide duplex adsignati po rario , v I qa mirIAb oculi; ut m prac. a. ex Aristotele ostendi

no- mus, sibi de natura aquae. Res vero Pela'

menta: humida ipsorsi substantiam inic-

346쪽

eent, εc consumant, adeoq; hebetudinε ob id usui adserat. Uelis a cibariis per-s.lsis in ventriculo existentibus, mordalces ad mod um atq; acres resoluatur furini; qui ast oculos iu bla ii ipsos acrimonia fila rodant, ac rubefaciat. Atq; hine

sane eos, qui fallam excoquur, rubros fere oculos habere conspicimus. Secundu,s Veneris appetentiam copescanr. Na cum oes corporis exiccent ci colamant humores, speram quoq; necessario exhauriunt ac minuu . Tertium , t scabie

creat succum , sanguinemqs adurui,atq; sine prosector scabies incidere colueuit,. -rtum, Ppruritum et excitent: mordacia. n. ac prurituosa generant excrementa.Ηorum nocumentorum Rhaetes ε meminit. lib.3. ad Alma.c. II. Sat,inquit sanguinem eoru ,qui multa ex ipsν sumunt quantitare,adurit Visiim quoqi debili tat, atq; sperna a in inuit: pruritum, generat es scabie o Ad haec ,, serpiginem non ung.& impetiginem', morpheamq;

ae lepram progignit i js , quoru corpora ad pali edu sitne parata . . in urinarios

etiam meatus,vsu psertim immoderato

ac frequent iore excoriar. Modich in falsa, profligato fastidio appetentia re umocant . Fer cur praeterea , quod si sal cum aceto & incco ruis permistus peduplantis diligenter infricetur, no noxam tali o ex

347쪽

, DE CONIERVANDA

ex vini crapula cotractum curet , sed ii etiam,qui cibos auersanrur Graeci σ/oαν appellant . auiditatem restituat. Plura de Sale Dioscoristes. lib. s. c. s . Galen. lib. 9.e. 3o. di lib. II .c. so.de simpl. medic. fac. Simeon Sethi in SyntakΑui 2. Can. c. 624. dc Mesues lib. 2.sec.. a.c. 16.de medici sim P purgantibus.

III seruore vigent tres, salsus,

amarus, acutus.

Alget acetoses , sic stipans , po

ricus atque.

Vnctus, insipidus, duIcis dant

temperamen tum. Ille igitur de saporibus, siue quaIitatibus gustatoriis . Ubi scieduimprimis. Saporem accipi pro omni eo, quod gustu diiudicat. Species aut eius aliter ab aliis numerari solet. Gal. Iib. t.de simpl.

mcdi .facu cap. 38. non facith numero coprehensibiles este tradit, a Theophrasto lib.6. de causis plantarii c. r. & 6.eius octo recensentur disserentis, exepli graria,dulcis,pinguis,austerus, acerb.acris,su sus,amarus de acidus. Qui b. nonum quieq; non urti adiiciedu putarui, nepe insipidum , que οποιονGraeci vocant,

tae sir insignem tu caliditate.infiigia

348쪽

vALETUDINE. Is I frigiditatem, media quoad fieri queati constitutione obtinens, qualem praebet sensum aqua plane ois qualitatis uacua. Ex qui b. tres calfacere hoc loco traduntur,nimiru salsus, amarus,dc acris. Sed

in his non paxua est maioris minorism. ratio .iquidem Acre,ut Aulc. a. Cano. . Trach. I.c. 3. confirmat,est calidius, hinc , . amarum,deinde salsum, qm acre maiore uim habet resoluendi, incidendi, abstergendi amarum: Saliam uero est uelut amaru,frigida ,aliqua humiditate retusum,hebetatumq;. Secundo deinde laco tres ex saporibus statuuntur frigi- . di. Acidus uidelicet,austerus & acerbos. Ex quibus acerbus tamen frigidior existit, mox austerus,deinde acidus. Quod sane perspicuum euadit in Oibus fructi-j bus,qui dulcescunt. Principio. n.ace ibi sunt uehementis infrigidationis proues. su deinde temporis cum per solarem calorem aliquo modo ad concoctionem ducti fuerint,austeritas in eis sentit,qua

sensim duosita,aciditate acquirui,sicut mnc dulcedinem ladem adicioscunt, Acidum uero qua uis acerbo minus sit frigidum, th ob subtilitate & penetrationem suam eo in PIuribus maioris est infrigidationis. Acerbum aute de

austeru in sapore sunt ,ppinqua ,sed hoc mihi lingua piet exrimam eius supersi-

. sit cynuabit illud netb non modo exti

349쪽

inam superficie, verumet interiora eius contrahit atque exaspera c. Postremo vero oes dicunε te perari . i. medis qualitatis, haut corpus neq; refrigerent excellenter,nev calfaciant : nepe d ulcis , pinguis., es insipi d uLD ulce n.licer cand u p so tamen' non' appares excelleotia cali- ditatis,ut lib. 3. ad Almansb. cap. i. Rha- αae visu in est . Poriosus cuique ac propriae saporis adsignantur iacultates. Dpuleia. n. concoctu u ntu r,em Olliut,ra' tefactu nt,la xa n f, pi ii r i nati m q; corpo ri b. exfiibent alimenti.&impinguant. Cu. n. naturae sanguinis nostri de carnis proxi-rne congruans. lingua aurdε excipit , ac volu ptate ac dilatatione afficit, eis flues

non , non exulcerat ab eis,nec refugis eae, ur amara' seu acria. Ac fanh g rq uid nutri r , ex gn re dulciu esse oportet N a' dulei a xv gunt na plent.& restit uu ni erosas Drticulas . Sed interdu' excellenis fer dulcia' ii Met: sint valde calida dc aerea cito in ignea natura transeunt, ut mel εc saccharu, celerrime Versunt in subta 61 se. Quare auidius usi sacchato'

periculisse inflamant ,Αd h c,dubera cibi inteperastias edunt; humorisq; eopia generant , d sequunε intret da vellputrefactiones , Vcl obstr u ctiones S ab. Laestis hepatis atq; lienis, A maxim ε-

dein culi ec viscera ad patiendu accomis inodata puerint . Stomachum quoque re laxant

350쪽

laxant admodum &aluum eient, perio ri tamen conserunt es pulmoni, genι taleque semen augenri

Amara meatus perpurgat, abstergui, exrenuat, humoru crassitie incidui, lingua mordet suntq; in natusa terrestri, crassa', in qua excedunt calor S siceitas, ut in bilr Nitro PMarrubeo . ab 'thio . in imo sicci usu sanguine clibadu. t S corrupues, bilcm auunt rubici. Acerba, Grecis ρυφνα appellat cir centiores pontica pungedo vocans, quo verbo medici quoque libenter utuntur, linguam contrahunt,& introrsum pel-nint, ideoq; constipandi , densandi adstringendi vim habet. Suntq; ire na- ru ra terrestri, crassa , frigida & sicca.

Ideo n.acerbus sapor dicit esse tardior. acidus , quia acidus est in natura tonuiora minus rerrestrr. Acerba sone, ut

fructus glandium', pyra' sylvestiria,es in genere immatura poma, mala cydonia; ac magis immatura.Nam postquam et uiuerunr, fit mixtins sapor exacerbo' de dulci , sicut nucum ex acerbo' di pingui . Sunt σου α&fructus, qui vulpo' Ribes dicuntuc, Germanich , Acwμeni castanes' , corna ,, dc poma' Cinos ri, vulgo i Austera,Grsci ςαυςηρα medicis etiam ii ii temporis συατικά a verbo Graeco dita . contrahunt, constrant g Mit,i