장음표시 사용
121쪽
Fontes; lati suo unde erumpens gurgite , perque Camporum spatia immensa tractusque volutus , Et laetas secum fruges spemque uberis anni Convectans , fortunati petit arva Canopi, Et totam Aegyptum felicibus alluit undis .rtan .;su Verum ubi te , nosti a primum memoranda camoena , Dilecta ante alias caelo , pulcherrima rerum ' Italia , Heroum genitrix foecunda , reliqui pAnne pigro tu sola sedens , torpensque veteruo
, Spectasti egregios aliorum ignava labores λNil igitur te laudis amor nil conscia virtus
Impulerunt residem in mediam descendere arenam Sic tua sic semper pia numina vota secundent, Ut te degenerem non ulla redarguet unquam Aetas , oblitamque tui decorumque tuorum . Quantum opere in tanto tua se se cura probarit,
Ingenii quantum sellers industria gentes
Τe supra extulerit reliquas, haud nesciat ille , inu legat Augustae quae ad moenia Taurinorum Edita prodierunt, immortalique perennem Auctori peperere suo cum nomine famam
a Post FranEimvn reno PMamne Baptista Beccaria, Viro doctissimo e Scholis piis, & in Academia
rinein Physicae Prosetare, nemo , inquam , in virtutis electricae disquμsitione neque conteruius, neque selia eius elaborarit. Plura hae do re a Franklino didicit , multa ipse inumnit atque edidit ; ut in hoc cursis certamine, quod poeta noster instituit, eum Franiuino ipso de palma
solvendere jure vinii possit. Diuiti su by Cooste
122쪽
LIBER m. II Nec vos transierim, Socii, υ) quos impulit idem ,
Accenditque animos ardor succedere tantae
In partem laudis; testis Florentia , testis Intercisa sibi fluvio cognomine Parma ;Τestis & extremi sinus orbis sinarum; η immensium nec Longum quoquri uti supra duximus de exteris Scriptoribus, ac supervacaneum esset hoc loco Scriptorea italos e societate , qui de virtute electrica tractarunt, atque aliquid saltem ediderunt, recensere. Eos tantum hominabo, quos poeta indicat, cum Flores ἐ- ει Parmam testes suae affirmationis appellat. Florentiae Leois nardus ximenius, iam libro primo a poeta laudatus, machinam electricam ad capienda experimenta extruendam Oravit. Qua quidem occasione poeta noster machino primum vidit,& virtutis electricae admiranda phaenomena non suspexit modo, sed ipso suasore atque adeo impulsore Timento ad ea versibus exponenda aggressias est. Parmae vero accuratissimam in electricitatis phaenomena disquisitionem Iacobus Bel gradus instituit, quam ea dem in urbe anno I 49. edidit; unde multa experimenta , quae in suum earmen induxit, poeta noster mutu tus est.
b) Socios innuit, qui in amplissumo Siaarum imperio propagnandae
, ex ultima regna quos disterminat aequor ,
Religionis taristianae musa diversanatur; quem ad finem eum plurimum liberales artes ac disciplinae praesertim mathematicae conducant, idcirco eranon negligunt, sed optimo ac maxime Catholicae Res ioni salutari consilia pro viribus exeolere contendunt. Iam quod ad rem nostram attinet, quam tam Pelainenses Patres, in illa longi qui iste locorum, in virtutis electricae investigatione operam impenderint ex Ephemeride encyclopedica cognost tur , ubi tom.6. pari.α. pag. IO. ad mensem Septembris an . I 64. hare ha bentur, quae e gallica lingua italictreddita hie damus. I misiti di Pehino, ebe ma revom tin remulo eomniareis compli Areademisi di Petristi Eo , e a sero rendom eonto detis fatis,e, eho
Us fanno in aeni genere Amrio ,
123쪽
Hie , mihi se quando locus offert dexter, omittam . . Te a vero ante alios , primo sub flore iuventae
so . in vo balter Cocchio P ago tori
dere ; Ia Iamina si regiis, e r am
misse preeauetjoni ha ripetulo que si raperimenti , e Ni ha reo titanto eonformi aIIa detra teoria da Iut gia adotrata , ebe i medelimilo anno pie mente confremato a senuitaria. Intellige P.Nicolaum Arrighetis tum, olim in Colimio Florentino postae nostri collegam. Atque hic Vir quidem eruditissumis Senis cum esset,& tu Collegio Ptolemaeo Physicam ,
quam vocant experimentalem , magna auditorum , ac praecipue nobilissimi illius Collegii contubernalium,
frequentia doceret , non machinam modo electricam contuendam cura vit ; sed tantum instrumentorum ad quaeque experimenta capienda, tamque copiosum ae prope incredibilem apparatum instruxit atque collegit ;ut Senae, si caeteris ornamentis, quibus tamen abundant, carerent, ei unius, quem dixi, apparatus causa ,
quod de Thespiis, propter insigne illud Cupidinis simulacrum scriptum
reliquit Cicero, visendae essent. Deiamum post diutumam senis comm rationem clarissimus vir, longo vel
ti postliminio, in patriam reversus est, di in Diuiti ed by Go rate
124쪽
x in Flarentino Collegio aliquot an- cere munus alacriter eoeperat, eontanos versatus multa, quae e gallico in giosa lue suscepta, diu multumque essitalicum sermonem convertit,publicae gravissimo morbo luctatus, tandem utilitatis studiosus edenda curavit. ejusdem violentia Oppressus, una cum Nunc autem Senas eundem reversum ejusdem pii muneris contortibus P. Collegio s. Vigilii praepositum Re Aloysio Ginmmo Berminate , iarem esse audio . Dum haec autem ipsa Fratre adiutore Ioanne Nesio, victi- earmina imprimerentur praematurae ma charitatis occubuit. Is suit P. A tanti Viri mortis allatus est nuncius. righetti exitus, quem totius religiose Verum si mortis ipsius causam specte- anteactae vitae suisque eximiis virtutimus; est sane cur potius reliquisissimi bus respondentem sortitus est. Natus Patris vicem invideamus, quam eius. erat Florentiae antiqua ac patricia fi dem acerbum funus luma ac mero. milia, parentibus Honuphrio Arrighe re prosequamur. Grassante enim Se- to Equite Baiulivos. Stephani, exi ius hoe ipso tempore epidemico mor- miae probitatis Vimin Cassandra Barabo, cum is publicum maxime nota. dia ex Comitibus vernit. Natu major, imium corripuisset, multique in eo relicto fratri amplo patrimonio Soc. aegrotantes , sacerdotum inopia, sive D. adscribi voluit . Inita societate, periculum defugientium, sive contra- quo sibi suisque spem omnem regressus cto morbo decumbentium , ultimis praecideret,multo maturius, quam reis
animi praesidiis destituti exstingueren- repta iam consuetudo serat, Sacerdo- tur , imploratoque ob eam rem a tio initiari petiit, & a supremo ordinis P P. soc. Je. subsidio, Collegii Rector Moderatore impetravit . Multa Vir oblatam sibi tam pii omeli obeundi hic egregie eruditus , Mathematicus occasionem non omittendam ratus , & Philosophus iasignis seripsit &ed, una cum aliquot eiusdemCollegii sociis dit, quorum index hie exhibeturnos omium ipsum,tanquam ad vitae De altitudinibus mensurandis e prope certum discrimen , ut ipse in mitatis Geometrico in Monomica . epistola hac super re ad Praepositum Romae anno 1746. Provincialem data paullo ante signi- Dissertationum e pendia Hii ficaverat , adire non dubitavit . & subita de origine, or causis. I. μα- sine, quos verebatur , evenit. Nam titim perennium oe Flaviorum . II. a ita multo post, quam pium exedi Eisinistratis recentium Phaenom
125쪽
Quo te conatusqtie tuos ego carmine dicam pEt memini , & jucunda quidem meminisse voluptas ;olim M' Cum nos Flora animis concordibus alma teneret .
Iem aucto- Tecum multa Ami vacuum viridantis amoena
etjuris . Lusisse in ripa. tunc mens erat una duobus Edita inaccessi reptare ad culmina Pindi, Atque inde insignem lauri de Donde coronam Ferre , decus capiti. Sed te maiora manebant, Scilicet. abit actum Μusarum e dulcibus ulnis Excepit Sophia alma sinu , nugisque relictis occultas iussit rerum disquirere causas; Et medium lecta iuvenum stipante corona Abdita naturae vulgare arcana latentis. meis; pM Vetus , magna deducta colonia Roma ,s. Ultro arcessitum, meritis & honoribus auctum Laeta fovens tenuitque diu , Sc mirata docentem est. Illine digressum patria Florentia sede Nunc tenet, & tanto laetatur cive recepto .
126쪽
P Rotinus arcanas non longa indagine causas Exponam mirae virtutis , & abdita pandam Naturae, incoeptum properans abselvere munus . Nam quis sa) ab extremo stibitam procul orbe putasset obscuris adeo lucem affulsisse repertis pEt vero affulsit. Longe qua barbara cultis Dissidet Oceano terris America refussi, . 'Anglus homo μ) dubiis primum mortalibus almam Ostendit lucem ; caecae qua protinus umbrae Discusae , & causae penitus patuere repostae . Frustra alias alii meditando inquirere causas , Explorare aditus omnes omnesque latebras , Et tentare sinus ; aspirans siqua labori Ferret Opem , regeretque viam fortuna. iacenti
G Nam quisnam non caret exemplo optimo, k quidem Virgiliano. Virg. Georgicor. lib. . ver. -I. Nam quis is, iuvenum eo deust me , nosras iussi adire
M Frinidinus Anglus in Am rica constitutus novam Theomm. o invit , qua virtutis electit ephenomena explicarentur. Hanc uta, pote reliquis prorutiorem sequuti sunt omnes, qui de vi electrica tractati nem aliquam instituerunt; hanc ipsam vero Theoriam Parthenius nosteram. plexus , suis ipse vessibus, quantiunsumma rei dissicultas sivi , exornao
127쪽
Solus hic e terra caput extulit, atque peragrans Aerios animo tractus , secumque volutans Eventus varios caeli variabilis , alto Deduxit mirae virtutis ab aethere causam. Eigo dum tota Europa contenditur, S dum Pro se quisque student niti praestante labore , Praeripuit cunctis tanto in certamine palmam. Manliis. 1 Fieros , non gloria inanis Mu . Alphei in ripis curru quaesita volante, Non evitatae circensi in pulvere metae victorem extulerunt caelo ; sed vivida mentis Te vis, atque ardens evexit ad aethera virtus . I, sequar , & certo tua per vestigia calle Incedam ; neque me , duce te , Via fallet euntem. In primis , quaecunque vides contingere olympo , e sis Cum Pater altitonans ,ulcania tela rubente
naturalis, Molitus dextra caelum quatit omne fragore
frialis. Atque procellos a tetrae in caligine noctis Horrifico densis percurrit lumine nimbos; Non aliam credas causam has succendere flammas Aeris in campis , tantosque excire tumultus , Quam quae scintillas attrito a corpore vitri Et resonas raucis stridoribus elicit auras. Nimirum vis una subest ; sed fortior alto
Longe majores eadem ciet aethere motus.
Hinc primum dubiis visa est affulgere rebus .
128쪽
Ia Ispes aliqua; hinc aditus penetralia in abdita primum
Naturae patuit; mox Experientia venit Subsidio , comitemque viae se se addidit ultro. 1pla iter ignaros docuit, taedamque coruscans Dispulit assulas oblata luce tenebras ἔIpsa incerta regens certis vestigia signis perstitit usque viae comes indivisa ; nec ante A latere abscessit , monstrato tramite , quam sit Progressium ad caecae secreta cubilia causae. Hic autem capiat te nolim improvidus ardor , Incendatque animum superas conscendere ad arces , Et propius denso spectare micantia caelo Fulguraque , & ruptis elises nubibus ignes . Siste gradum , subitumque ardorem comprime , siquis Inconsulta tibi succendit pectora . tempus Non iit haec sibi poscit adhuc spectacula; mirae Post ubi, iam quaesita satis , virtutis origo se demum nobis ostenderit; aetheris altasTum vero peragrare vias , si tanta cupido , Et dabitur superis errare licentius oris. Quare age sis, animum mea nunc ad dicta reserto , Praecisaque omni longarum ambage viarum , Hactenus expositis neque enim vacat ire per omnes Quae sint a eventis statuenda exordia , paucis
Ηuie loco adnotationem suo atque adeo inde ab ipso huius biicimus, quae a nobis multo ante , operia exordio collocari R retuit . Prae. Prima dicis da ratio ea pia . supersed . dum ab imoa stam dis phaeno
129쪽
I 24 Accipe ; quae nostri pars multo est maxima coeptiis aethereos tractus camposque liquentes Terrasque & vasti Neptunia regna profundi , Arboreas stirpes, animantum membra, metalla , Marmoraque & gemmas, atque omnia denique Virtus , Insinuans virtus comprendit corpora ; si veUvidus illa vapor tibi sit; sive halitus ardens; Sive etiam fluctus subtilior; excita certe Discurrit late , magnosque dat undique motus. Hane Deus omnipotens inde usque ab origine rerum Condidit; & fusam , pro divitis ubere Q census , Naturam voluit lange lateque per omnem.
praeeavetulum enim si ierat, quidquid latino vocabulo , L minus latino lectori nimis fortasse delicato fasti. phoenomena appellamus. Praeterquadium aliquod ereare poterat . Vox quod auctori,in renova ac dissicillima, mentiu , quae Passim hoc in ope- summa vocum inopia laboranti nesis re usurpatur, sive masculino, sive tum aliud Brisse vocabulum sup meminino genere elata , si cui mi- Petere opportunius poterat, quo es tuis latina eo sensu, quo ab aestiγ- fectus ipses ac piseminens, quae deare adhibetur , serte videbitur , is scribenda suscepst, explicatius indiis Promo nimis duram Iatina lingua caret. Quapropter non est, eui quis scribentibus legem constituet . Vox quam auctoris aut iis vocum deis enim haec ea, quae accidunt, lectu incuriam carpat, aut in iisdem Prie significat, sive rasu , ut loquiis usurpandis iudicium elegantuinque' mur, sive certa de causa eveniant. demeret.' Cie. ad Att. lib. 9. ep. s. semper e-- a Iloc est pro summa atque inasae mentorum magis movent, quam credibili fiussus electriei copia, quai a menta. Menta igitur recte dici corpora omnia inatim non atrandant possunt , quae ex causis & quidem solum; sed etiam, quod captis ει- certis minimeque ignoratis proficis- pius experimentis convincitiae , re
130쪽
rasSed non , delectu nullo , vulgo omnibus idem Corporibus primo Pater hanc insevit ab ortu i
Certis dumtaxat, certo discrimine , quaeque Praecipua elegit, numeroque optavit ab omni .
Hanc illis large infundens ipse addidit ultro ; Atque dedit propriam ferre, ingenitamque reliquit.
At reliquis ita corporibus Pater omnibus aequus Cavit, ut oblatam acciperent, ipsamque receptam Inde aliis etiam possent transmittere habendam , atque aliis deinceps ; ut sic per corpora cuncta Serperet, re longe manans lateque mearet. Sed , ne mirandae Virtutis semina prorsus Deficerent iugi defluxu, hoc denique pacto Provisum . largis nam quanquam effundere rivis Corpora non illam parcant; tamen illius unquam Haud est cur metuant ne copia dest; in ipsis Qilippe manet non deficiens Sc Jugis origo . Ergo perpetuo quanuis per corpora serpat Emuvio , terrasque ubertim irroret, & oras Irriget aerias , nunquam non copia Venis Rumpit inexhaustis , intermittitue fluendo . Jamque licet, prima quae non ab origine miram Virtutem ebiberunt exsertia corpora, large oblatam accipiant; & quod natura creatrix Abnuit, inde avido curent sibi quaerere potu,
Unde eadem nunquam non effluit ubere Vena.
esemisus exhauriri non potes . Fluctus Hemistis a corpori s eundi fi