장음표시 사용
711쪽
a 3 CAP. III. DE DAGES.riquitate, o Authentia, potes, qui νolet, adire peculiarem n strum de illis Tractatum. Ibidem etiam cap. I . docetur, quo sen-μ quidam Hebramum Grammatici sieptem duntaxat numerent cales, ct alia, de Nominibus 9 appellationibus illarum.
EN TR i literarum inscribitur punctum, prΟ- nunciationi ipsarum inserviens, diciturque vel Dagesib vel Mappi . Dagesch duplex est: Lene vel Forte. Dagesch lene est, quod sex literas aspiratas' a facit tenues, aspirationem ab iis tollendo: ut a b, 3 g, ηd, a k, sp, n t. Fit hoc communiter, primo ab intitio dictionis, quandocunque praecedens dictio terminatur consona mobili ; si vero litera quiescente aut v cali longa, tunc manent aspiratae: fecundo in media dictione post Scheva quiescens. Exempla vide capite quinto, & ibidem utriusque modi exceptiones. Hul
hae sex litera vocantur Literae Begadhephat, memoriae causa. Olim autem, quando as irata essent ,fribebaminuper illas rimvla transversa, quam Raphe dicebant, ut , , ct indicabat i x me asstratam ipsarum lectionem. Num Raphe idem quod Lene, Remissum. Hestigia ejus,sed irregularia, ridentur a huc Exod. 2o. V. 9. IJ. I . IS. de quibus instra cap. . Alias omnianis inusitata in libris Hebraicis: at in Hebraeo-Germanicis, id est, lingua Germanica, sed charactere Hebraeo scriptis,genuin immo necessarias per. Dagescii forte est, quod literam pronunciatione geminat. Fit hoc post longas vocales rarius, post breves frequenter , post brevillimas nunquam. A' literis ni ra
712쪽
THES. GRAM M. LIB. I. In Mutum &Quiescens, omnibusq; literis convenit,quamquam cum re dc Π rarissimum sit. Composita est,quae constat ex Scheva & vocali brevi, unde Scheva compositum dicitur: Estque triplex:
Chaleph kametet N OChatephpathach, id est, raptum sive correptum pathach, ex brevi brevius factum, & sic reliquae. Chaleph kametet absque duobus punctis nunquam scribitur,dc sic a Kametet chatupli cum duobus punctis notato, figura non differt, sed usu, ut capite 4. & s. Videbitur. Quantitas soni, ut ipsus Schera, brevissima est, sed qualitas vocalium brevium. Literarum gutturalium propriae sunt, & loco Sche-va ipsis subjiciuntur: improprie & irregulariter aliis literis adhibentur, quibus Scheva simplex sussicere
Post Scheva compositum nunquam venit Sche simplex. Quod si tamen id analogia requirat, tum Scheva compositum resolvitur in vocales suas simpliceS, ut cap. . Videbitur. Diphthongus est duarum vocalium sonus in unum conflatus. Hanc tamen duae purae vocales in lingua Hebraea non constituunt,sed literae quando cum praecedente vocali videntur in fine vocis in unam syllabam sic coire, ut duae vocales in diphthongo. Unde Grammatici ex ponunt diphthongos h Au, t Eu, v la. Ex , ii Oi, ' ui. Quidam etiam alias quasdam ponunt, sed sine ratione. Vide cap. . De Pundorum horum Hocalium, o Accentuum origine, Am
713쪽
Pathach &Sargol propter gutturales t iteras tapisi1- me inter se permutantur,& saepe loco Chirek ipsis suta jiciuntur. Kametet chaluph & Schureh euphoniae gratia si pissime in Ribbutet convertuntur: Cholem autem vel in Kametet chatupli vel Nibbutet. Κametet longum & Kametet chatupli figura saepe nihil differunt, hoc est, Nametet chatupli sine duobus punctis, sepe cum Kametet longo eandem figuram habet, sed differentia cap. 4. & s. explicabitur. Quomodo Chire breve a Clare gongo, a quo Joda, jectum , distinguendum sit, analogia flexionis Adurivationis in progressu Grammaticae docebit. Literae 'Πκ propria vocali destitutae, post longas,& breves quasdam vocales, quiescentes sunt: post Iongas proprie, improprie post breves, & quidem
in medio & fine vocis: Π in fine tantum,ut capite φ. Videbitur. casis impropria est, quae non semper vocalis est, aut non omnium literarum,& habet sonum brevillimum, unde Sc Erevisimia vocalis dicitur, quibusdam appellatur Semivocalis: Estque Simplex vel Composita.
Simplex, figurae simplicis est, & dicitur Aheva, ac duobus punctis rectis literae subjicitur, hoc modo )valetque E brevissimum. Hoc usu vocatur Scheva mo- 'bile, dc vocale, & litteris gutturalibus nunquam adlibbetur. At non semper vocale est, &idprimo, In media dictione post vocalem brevem: fecundo Post vocalem longam accentu tonico notatam; tertio In fine dicti nis, etiam geminum. Hoc modo dicitur αφωνον,
714쪽
tur. Saepissime etiam vitio 'pographico invenitur , pro ', hoc est, punctum ad dexteram bterae saepe positum est, cum deberet incumbere sinistra. I factum deprehenditur, quando praecedens
liter a propriam vocalem adjunctam habet, cum qua ea pronunciatur : tunc enim punctum Cholem utere vocalis est, ct post eam, nempe adsinistram, ct poni is legi debet. Deinde non ram. Cholem per puncta litera π ct in defignatur, ita utpunt Ium illud θ literam ct vocalem istamsimul connotet. Et quidem pumctum dexterum literae N pro vocali ponitur ,s praecedens liter avocali propria careat: sinistrum litera G, equens litera propriam vocalem adjunctam habeat, aut ipsummet o alia vocali destituatur. Hinc dignosci facile poterit, quae sit ratio uir spuncti eidem literae simul impositi, hoc modo, π, quorum altem utrum pro Cholem legendum, juxta praecedentem doctrinam. Exempla erunt cap. . Schureli signatum per punctum in ventre literae Rau. Attamen non semper vocalem notat, si FHau tale vocalem brevem antefle habeat, tunc punctum illud non est Sehure si geminandae litera nota, ut capite . videbitur.
Vocalis brevis est, quae habet sonum correptum, sive simplicis temporis: estque itidem Quintuplex:
Pathach N A clarum ct purum. Saegol N E obscurum, qua sim a mixtum.
Chirek N I correptum. Nametet champhNN O correptum. Κibbutz κ Yti Gracorum. Pathach ab Hebraeis vulgo vocatur etiam Pathach gadol, Pathach magnum, a latiore sono. Saegol vulgo Rabbinis dicitur etiam Pathach katon, Pathach parram, ab exilioreseno, m apud Aben oram, Genesu. .
715쪽
s CAP. II. DE VOCALIBUS.CAPUΤ ΙΙ. De Vocalibin se Diphthongis. VOcALis est quae per se sonum edit: estq; μγ
pria vel Impropria. Propria, quae semper vocalis est: eaque Longa aut
Vocalis longa, quae habet sonum productum, sive duplicis temporis: estque quintuplex:
Nomen Egura Pronunciatio. Nametet N A obsturam, mixtum cum O.
Tetere M E clarum o siccum. Chirek longum V Ι productum. Cholem 'κ ου O productum. Schurek 3κ V quale ου Graecorum.
Kametet Hebraeorum Grammatici communiter vocant Ka-metz gadol, i. e. magnum, vel Nametz rachas, b. e. latum. Tetere vocant etiam Kametz haton, id est, parvum, interdum impliciter Kamar, quod Maserethis familiare.
Chirek longum, vel Chi reli cum Jod.κ Singulis adjicitur, ustus vocalium ostendatur. S consonarum naturam hk exuunt, se quasi in vocales degenerant,qualis apud Latinos ipsamum usus est,ct ut apud Graecos vocalis jota in ῆος Filius, ct in peregrinis vocibus ἰακως Jacob, ct ibbus, consona naturam habet.' a Chire Iion raro abscitur, quod analogia vocum inprogressu docebit. Cholenas pissi esupraliter notatur, hoc modo 'i, unde nomen Vau Cholem enaistin est. Semper autem Cholam illud praecedentis litera vocalis est: undes hoc propriam vocalem subjectam non habeat, tunc quis it: si pero habeat, pronuncia-
716쪽
tharum, qua sint librorum Biblicorumsubjiciuntur, ad indicam dum numerum versuum: ut Libri primi Mosis versiusiunt 'τκid est, I 3 . Etiam ante literam non centenariam: ut idin, Io To, quot sunt versus libri yob. Caeterum Rabbini titeras numerales plures, duabus vi rgulis superne notare solent, unam unica, ut in Abbreviaturis nos,is diximus. Nostra Grammatici alias communiter literarunt divisiones proponunt, ex quibus placet Petri Martinusubjicere, qua talis: Consiona duplex est, Semivocalis aut Muta. Semivocalis est, quae sionum perse,tanquam vocali dimidium
oscit: esis Acuta vel obtusa. scuta dentibus lingua pulsatis sertur, o est quadruplex,
Obtusa, labiis profertur: quae itidem quadruplex in a. Muta consona est, quae sola, conatum quendam sintaxat mmtit : est Tenuis vel Aspirata. Tenuis leniter mutit: est, Apertam Clausa. Aperta sit labiis apertis: ea Dentium est aut Palati. Dentium triplex est, Ton. Ex ius literis ct Samech, duo
literarum compendia extitere, x t.
Palati triplex rid, a a p. Muta clausa, fit labiis comprem: est, duplex, a , o. E inutis sex tenues a stirationem istam interdum accipiunt, ct tum sic notantur, nsa Iaa. Asseratas' irai egutture: Hs Lenis vel Densa. Lenis mollius stirat: Hi duplex, Η, Π . Densa asstratio crassor est: itidem duplex, ri , y. Caeterum, Utrum figura literarum Biblica hodierna,eadem sit quam Moses in Tabulis accepit, ct ante et tam in populo He-Arao Uurpata ' ea de re videri potest peculiaris nostra,ca de re, Dissertatio.
717쪽
Porro quatuor literae ' ηκ suu o ueri vel Misyata, memoriae causa dictae) sine vocali in voce positae,
valorem omnem in pronunciando amitdunt, Sc ocio- ει, quoad pronunciationem, in voce existunt, quod Hebraei vocant Quiescere, unde tum Qui sentes litera a pellantur. Contraria metaphora Moveri est pronuntiari,ct Consona mobilis, qua pronunctatur. Est & literarum Alphabethi potestas Numeralis, ut capitum Biblicorum & Psalmorum distinctiones ostendunt. Hoc usiu dividuntur in tres classes, quarum pruma continet numeros monadicos, altera denarios, tertia centenarios, & novenis figuris singulae absolvuntur: ut,
iastra decem, conjungunt monadicum o denarium, majore semper praecedente: ut, κ' II, a' ret, re a rh a', 32, an 3, O fodeinceps. Pro I . ponunt Xa,'. 9 6. non Π' , qua litera cum sacrum nomen Dei constituant, in Uu numerandi profanara non debuerunt. Ultra centum, Np Io I, ast Ioz, ap Io3, Ocat. I lienarius si sit exprimendus, regressus fit ad Monadicos, qui centenariopraepositi, tot millia Ruscant, quot in se unitates continent, ut apud Latinos. Hoc tamen rarissime in Hebraeorumsor
ptis reperias, sed fere semper Mille, voce integra om Eleph, dicunt, is Duo mistia GVDis Alphajim: Plura millia, προκAlaphim, cui voci literas numerales praemittunt, quot silicet milliasignificare volunt. Η pro Mille reperitur in Notis Masor
718쪽
Latini, Arabia, Emmanuel, qua omnia ab p incipiunt. Interdum per 'um γ expresserint, quod rideretur cum eo aliquid commune habere,ut in Moe, γε cαλ, γομορρα, ct ilibuti Absurda autem plane est pronuntiatio per γν. Judar hodierni per N esserunt, o sic duos stimus confundunt. Atqui diversaliterarum Agurae, diversa potestatis indices sunt. Hos tamen pr
stat imitari, quam per Gn cum quibusdam efferre. Observant Hebras ri & v nultibi conjunctim reperiri, quam in Nomine proprio uet v, I. Chron. 2. 3 .
Linguae sive Linguales, quae lingu1 ad radices saporiorum dentium amxa, Scinde ad inferiores relabem te, proferuntur, ut tu, a , vulgo Datianath. Palati sive Palatinae, quae aere ad palatum oris protrusio, en Unciantur, ut pau Gichah. Dentrum sive Dentales, quae dentibus anterioribus, lingua pulsatis, efferuntur, ut v xvi, vulgo Ug Pt spherate. Litera i Hebraeis valet S lenissimum, ut S Latinis inter duas vocalas, veluti; Casiu, Occisus. Unde risu Jud quando Christiani in Psalmis legunt M itetmor. Quod alii per et ejus potestatem notant, fit quod ζ Graecorum ipsi in ordine restondet. Hinc Paulus Fugius in Com. in Paraphram Chaldaiacam Numa. putat, rectius siribi Nasaram quam Metur M. Labiorum sive Labiales,quet e labiis compressis erumpunt, ut so a vulgo Sumaph. . Hujus distinctionis usus insignis est, quod Litera homogeneaesive unius organi facile interse permutantur, quod Hebraei dicunt, InN pnn - Μ:- An laractrinu, R. Salom. Levit. I9.I6. Hoc principio, eXamnitate pronunciationis nato, infinitae voces & inter se commutatae,& in alias atque alias linguas traductae
sunt. Exemplis id demonstrare,nimis foret prolixum. Ex Lexicis ea peti, & observari possunt.
719쪽
Ad orthographiam quos'. θectat, ut nullae liter a connectantur, tum etiam nulla vox in sine dividatur ; linea etiam scriptirae parallelum statium constituant; praeter , qua,minima omnialiterarum, insta relinquit istacium,ct , ,quae sursum excedit,item P, ct quatuor males longa, qua deorsum decurrunt. Attamen hae duae, ae dc , quandoq, in unam guram contrahuntur, quod in Rabbinorumscriptusirequenter, in Nextu sacro raro fit. In M nuscriptis etiam libris ineu epistolis, setera currente, alias quo1 l, reras saepe connectunt, maxime Histant, ct orientales. Pronuntiatio literarum, ipsarum prosodia est, id est, potestas & valor in pronunciando. Hac ratione in quinque classes ab Hebraeis Grammaticis distinguun-
cuique sono distincte efferendo destinavit, nempe in Literas Gutturis, Linguae, Palati, Dentium, o Labiorum. Guttinis sive Gutturales sunt, quae spiritu in gutture Armato esseruntur: suntque quatuor, prinN. N Spiritus lenis & simplex est , ex imo gutture exiens, & nudo vocalis sono nihil praeterea addens.
Π Spiritus asper est, cum conatu e gutture eXpres sus. Interdum tamen hae duae literae spiritus Vim amitatunt, ut mox dicetur. .m Spiritus asperior est, in medio gutture coarcta-
tibus risiuinuisset cum a 4'irato colluderesaepe eum expresserunt per sinum χ, ut in χαρρον- milibus. y Spiritus asperrimus, adminiculo summi gutturis & narium efferendus. Duo enim ista naturalia sunt spirandi in sermone organa. Graeci saepitu hunc omiserunt, tanquam sibi incognitum, o pronunciatu di scillimum, ac nudam vocalem pro eo posuerunt, unde αδδα Ada, uxor L
720쪽
THES. GRAM M. LIB. I. 'ra infra aperta, dicitur Mem apertum a clausa, Clausium, vel quadratum. A fine vociS,omnes Vocantur Ernales. Haquish Hebraeis scriptoribus memoria causa aliter dissositae, nominantur Isaeau Menatetpach, vel Manizpach. Attamenn apertum semel legitur in sine vocis, Neb. 2. I 3. ct z clam sum in medio Jesa. 9. Q. 7. Hae quin fimales, cum omnibus Aiaphabethi tuteris, conjunctim in duobus versibus extant, Equech. 38. Ir. 9Soph. 3. ψ. 8. Quatuor latius diduci solent in transversum, hoc modo, is tum decoris causa, tum ad complementum lineae, quae voce divisa nunquam
finiri solet. In quibusdam libris etiam sic didu
Figura siterarum agrues, tum qualitate, tum quantitate discernuntur. Qualitate,ckm anguli, in quibusdam magis recti, in aliis obtusiores sunt, luti in a & a, item 'r & Π, item C & P. Quantitate, ut linearum longitudine arrideorsum,ut in I ct 'r, item l ct y: vel transversm, ut in a ct a. . orthographia literarum, est recta, Vera, commoda &decora figurae cujusque scriptio. Huc requiritur, ut cuspis
calami siriptorii, non sit aequaliter praecisa, sed parte sinistra, quae inscribendo versuspollicem est ,sit brevior. Modus ct motus a dextra est versus sinistram. Ut enim leguntur lemnturam rem a dextra sit rosum sic quogistribuntur. Esautem qu . a ipsarum virgula rectae aut transversa a sinistra inchoatae, νersus dexteram ducuntur, tamen ultima literae perfectio versus siniφram sit Ofieri debet. Ad decorem ct elegantiam scriptura pertinet, ut virgula stuperiores ct inferiores, rectae vel transverse,'r pinguiores vel lariores lateralibus, quae 3 acrescunt ct e tenuantur. Punctum etiam, quod quibusdam virgulis princia pium ct finem dat, debet esse crassus, ct quadratum imitari. Haec singula commode praestabit calamus sic aptatus, ut dictum.