Disputatio de atomis, authore d. Dauide Derodone, professore philosophiæ in collegio regio Nemausensi

11쪽

DE ATOMI s. senim earum componitur ex linias praeciaret bus : Et lineae habent numeros qui mainte

prius cogitantur ; smplex enim linea non μne numero mente est concepta ; sed a signa in signum, id es a puncto in punctum durita haeret duobus: His motus P tkagoras dixit τ-nitatem, i in punctum Mathematicum , esse principium materiale rerum, cujus participatione unaquaque res dicitur una.

8. Plato existimavit plana indivisibilia seu superficies indivisibiles esse materiam primam omnium ' compositorum naturalium : Nam scripsit in Timaeo, ex

quatuor planis triangulis figuram p ramidalem referentibus fieri ignem: Ex triangulis planis octaedram figuram referentibus fleri aerem: Ex planis triangulis figuram Icofa- edram referentibuου sieri aquam : Et ex sex, planis quadratis figuram cubicam referentibus feri terram. Ejusmodi autem plana esse indivisibilia credidit Plato, ut docet Ar stoteles lib.I. de gener . tex. . his Verbis: Considerandum an primae magnitudines 'tindivisibiles, an vero nutu magnitudo fit in

divisibilis r Et rursus si magnitudines set

indivisibiles; virum corpora sint ' ut Leucippu o Democritus posiverunt ; an vero sint plana '. ut voluit Plato in Timaeo. A 3 9. MO-

12쪽

s Dis p VTλTIO'. Moschus, Leucippus, Democritus, Epicurus, Lucretius, & alii quam pluri m siexistimarunt materiam primam compositorum naturalium esse corpora sol da, id est indivisibilia; & plena, id est ni-h l vacuitatis habentia; quae propter indivisibilitatem vocarunt atomoS, non quidem quod atomi partibus careant tam agnitudine omni destituatur; sed quod ita sint solidae, S ut ita dicam durae de compactae,ut divisioni sectiomuc nullum locum faciant seu qu bd nulla vis in natura sit quae dividere illas possit.Epicuri hac de re verba apud Plutarchum perspicua sunt: Dicitur Aramus, non quod minima

sit sed quod non posit dividi, cum sit patien

di incapax o inanis expers. Et Lucretius lib. I. haec haber. εSunt igitur solida primordia simplicitate,

Nui quid

Concedit natura, reservanssemina rebus, Io. Atomis istis tribuuntur tres pro prietates,sc. figura, magnitudo x pondus seu motus. Quoad figuram, aliae sunt rotundae, aliae quadratae, aliae pyramidales

13쪽

les, aliae triangulares, &c. quae species Ggurarum diversae sunt numero finitae; at similes figurae sunt numero infinitar, idest infinitae sunt rotundae, infinitae quadrata infinitae triangulares, infinitae hamatae, dcc. Magnitudo atomorum est quidem exigua dc insensibilis , quaelibet tamen habet trinam dimensionem, st. longitudinem , latitudinem dc profunditatem.

Motus atomorum est rcctus, & soret perpetuus, nisi atomi quae moventur occursa aliarum alio deflecterentur. ii. Aristoteles i. Physic.text. I. & I. Metaph. cap. . refert Democritum pOsuisse principia quae differunt figui a, posutione do ordine; atque adeo tres contrarietates statuisse ; unam secundum figuram, quae est inter rectum & curvum aliam secundum ordinem, quq est prioris posterioris ; & tertiam secundum positionem,sc. ante dia retro,sursum &deo sum, dextrorsum dc sinistrorsum. Plutarchus lib. I. de plac.Philoscap. 3. dicit Democritum posuisse duas qualitates in at mis, sic. figuram & magnitudinem ; Epicurum vero tertiam addidisse, scilicet pondus seu motum. Lucretius vero lib. 2. sic loquitur.

14쪽

s Dis p VTΑΤ Io mod quoniam docui, pergam connectererem quae Ex hoc apta sidem ducit, primordia re=um

Inter se simili quae sant perfecta Dura

Insinita cluere ; etenim distantia cum sit

Formarum sinita, necesse es qmae similes

sunt 'se i Bitas aut siummam materias Finitam constare, id quo ac non esse probavi. Et Eodem libro. Sic ipsis in rebus item jam materiai

Inter Ea,via connexus,pondera,plagae, Concursiw,motus,ordo positura, ura , Cum permutantur mutari res quoque bent. Ir. Empedocles existimavit materiam primam compositorum naturalium esse quatuor vulgata elementa, sci. ignem,

grcgatione & segregatione fiunt & cor- ' rumpuntur omnia cQmposita naturalia :Ipsa vero elementa semper manerC, nCC substantialiter transmutari, atque adco eo se ingenerabilia &Lincorruptibilia. Id ostendit Arist. lib. 2. de gener. & corrupi. IeX.2.S T. lib.I. Metaph. c. I. S Cic ro lib. . Acad.quaest. Sextus Empiricus' libr.3. Pyrrh. hypoth. cap. . Plutarchus lib. I.

15쪽

DE ATOMI s.' 'lib.I. de plac.Philos cap. 3. Diogenes Lacmtius lib.8. in vita Empedoclis. Lucretius libro primo, qui ei & multis aliis veteribus tribuit divisibilitatem partium ma-'teriae in infinitum. Attamen Plutarchus lib.i. de plac. Ptalos p.cap. I 3. Λ I7. refert Empedoclem posuisse quaedam fi agmen ta similia& rotunda quasi elementa ante ipsa clementa; atque adeo videtur statuisse atomos & corpuscula minima elementaria.

13. Nonnulli veteres existimarunt

materiam primam omnium compositorum naturalium esse ignem, ut Heraclitus: Alii aerem, ut Anaximenes : Alii aquam, ut Thales : Alii terram, vi Pherecydes. De Heraclito vero refert Plutarch.

li.I.de plac. Phil.ca. I 3. eum posuisse quasidam fibras & particulas minimas & indivisibiles ex quibus omnia fierent. I . . Nonnulli Recentiores existimant materiam primam Compositorum naturalium csse puncta inflata, seu indivisibilia virtualiter extensa, quae licet partibus Carcant, occupant tamen spatium divitabile,& sunt indifferentia ex natura sua, ut modo majus modo minus spatium occu

16쪽

ao DISPvTAT Iocommunis sententia: Talis autem occupatio majoris aut minoris spatii tribuitur majori aut minori rarefactioni ejusmochpunctorum. is. Aristoteles existimavit materiam primam esse aliquid prius Elementis, ex quo dc clementa, & reliqua corpora naturalia ortum habuere, ut fuse ostendit lib.i. Phys a tex. 12. ad tex. 7I. SI tex. 8I. 81. Toto autem libro 6. Physic. demonstrare conatur, materiam & quamlibet ejus partem, omneque continuum dividi posse in infinitum, atque adeo non constare ex atomis seu punct is aut indivisi-

biblibus, sed ex partibus divisibilibus in

semper divisibilia. Admittit tamen punctae quibus lineae continuae partes copulantur in lib. de Pr dic. Et lib. L de anima tex. To. dicit puncta habere positionem in continuo. Nonnulli Aristotelei volunt continuum componi ex partibus

in infinitum divisilibus , sed seipsis conjunctis. Alii vero admittunt minima n turalia. 16. Anaxagoras existim ivit materiam primam compositorum naturalium

esse homoeomerias , id est partes simithres minutissimas: orbi gratia partes si

17쪽

DE ATOMIS. II lares minutissimas ossis esse materiam primam ossis, partes similares minutissimas carnis esse materiam primam carnis: sorte tamen non existimavit illas partes esse indivisibiles, cum Lucretius lib.I. de illo loquens liqc dicat. Nec tamen esse usta parte idem in rebus

inane

Concedit, neque corporibus finem esse candis. 17. Paracelsus, Quercetanus, & alii Chymici, volunt materiam primam Omnium compositorum naturalium esse sal, sulphur & Mercurium , quibus addunt Phegma &. Caput mortuum : Tot autem ponunt species salis,sulphuris x Mercurii, quot sunt diversi; species rerum nat ratium.Nonnulli addunt elementa, semina rerum in elementis contenta.

I 8. Hae sunt pr cipui; Philosopho-

tum sententiae de Atomis & Materia prima compositorum naturalium.Quod spectat ad formam essentialiem eorundem compositorum, Aristotelei volunt eam eis substantiam : Reliqui verb dicunt eam esse tantum unionem harmonicam vel elementorum, vel atomorum. , Vel Mliarum partium materialium i vel esse

18쪽

11 DIs PUTAT TOtantum figuram cx ejusmodi unione re sultantem : Vnde fit ut Aristotelei sta ruat solam formam esse activam, juxta illud Aristotelis, Formae esagere , materia vero pati ; at reliqui statuunt materiam esse activam, formam vero facere tantum ut materia sit tali modo activa. Sententia P hagorae de punctas math maticis impuguatur.

o positione corporis aut continuiexpunctis seu indivisibilibus mathematicis, impugnatur his argumentis. Primum argumentum sic procedit: Si corpus aut Continuum constaret solis punctis seu indivisibilibus mathematicis, sequeretur costam quadrati esse qualem diametro :Si enim a singulis indivisibilibus mathematicis unius costet seu lateris , ad singula indivisibilia mathematica alterius cost qopposite ducantur lineς rectς; nullum erit indivisibile in diametro per quod non transierit aliqua linea ducta ab una costa ad talteram, siquidem tota area quadrati replebitur ; atque adeo non plura erunt indivisibilia in diametroq a n

19쪽

DE ATOMIs uquam in costa. At oculis percipitur , costam quadrati esse inaequalcm diametro. Ergo corpus continuum pura quadratum non constat scilis indivisibilibus mathematicis.

22. Respondetur, posse quidem duci

lineas mathematice indivisibiles per omnia indivisibilia mathematica diametri, coram aream quadrati replentes i ad eo ut tot sint puncta in costa ac in diame tro: non tamen inde sequi costam fore q- qualem diametro; quia cum puncta di Mmetri sint obliqua & non contigua, mis jus spatium occupant, aut potius ad majus spatium se extendunt, quam puncta costae rectare contigua; veluti homines non contigui & aliquantulum remoti a se invicem ad majus spatium se extendunr, quam iidem homines contigui & indistantes. πχI. Contr*hanc responsionem sicarguo. Si puncta mathematica lineae diamet ratis

20쪽

- DIs P v TATI Ometralis seu diagonalis non sint contigua, sequetur dari medium aut spatium saltem indivisibile inter ea, adeo ut inter primum punctum diagonale & secundum sit unum spatium indivisibile,inter secun dum S tertium sit aliud spatium indivisibile , & sic deinceps : quod si ejusmodi

spatia sint vacua, sequetur totam aream

quadrati non fuisse repleta, quando a singulis punctis unius costae ad singula puncta alterius costae oppositae ductae sunt lineae rectς;quod est contra experientiam, quae docet omnes ejusmodi lineas rectas esse contiguas ; atque adeo inter eas nullum vacuum intercedere. Si vero ejusmodi spatia sint repleta punctis, sequetur lineam diametralem seu diagonalem ferEduplo plures habere partes quam linea

lateralis seu costalis; & per consequens diametrum esse fere duplo majorem c sta,quod est contra experientiam. 22. Respondetur, puncta mathema tica diametri seu lineae diagonalis non esse contigua, nullum tamen esse spatium

Vacuum inter ea, cum tota area quadrati

sit repleta a rectis lineis contiguis ab ima costa ad alteram costam oppositam ductis: Licet autem inter puncta scripta quadra-