Disputatio de atomis, authore d. Dauide Derodone, professore philosophiæ in collegio regio Nemausensi

41쪽

DE ATOMIs pus aut tota quantitas sit in toto spatio o Cupato, &. Omnes ac singulae partes corporis aut quantitatis sint in omnibus ac sin gulis partibus spatii; adeo ut sicut totum spatium respondet toti Corpori aut toti quantitati, &. per consequens ei est aequale, aut saltem non est minus ipso ; lita etiam omnes ac singulae partes spatii respondeant omnibus ac singulis partibus Co oris aut quantitatis, & per consequens eis sint aequales, aut saltem non sint minori res ipsis : quare cum omnes partes spatii sint indivisibiles, ut probatum est supra, sequitur necessario omnes partes corporis

aut quantitatis in illis partibus indivisibilibus spatii existentes, esse etiam indivisibi tes : Nam si una pars divisibilis corporis aut quantitatis esset in una parte indivisibili spatii ; cum omnis pars divisibilis sit composita ex aliis p artibus; sequetur plures paries Corporis aut quantitatis in illa parte divissibili corporis Codtentas, esse iauna parte indivisibili spatii, atque adeo esse penetratas, quod est impossibile: Addo quod pars indivisibilis soatii foret minor

parte divisibili corporis a qua occupatur ;cum indivisibile sit minui divisio ili, sp

tium autem nunquam est minus corpore,

42쪽

quo occupatur.

49. Ad hoc argumentum respondent Adversarii primo, tempus praesens e ge actu divisibile , & partes temporis praesentis simul existere actu, non autem successive. Addunt partes determinatas temporis sibi invicem necessario succedere, quales sunt menses quae sunt partes determinatae anni , dies quae sunt partes determinatet mensis ,

horae quς sunt partes determinatet diei, minuta quet sunt partes determinatet horae, secunda quae sunt partes determinatet min ti, cis. At partes indeterminatas N proportionales temporis, quales sunt partes temporis praesentis , existere actu simul ;asque adeo tempus quodlibet non esse es- isse essentialiter successivum. 9. Contra hanc responsionem: Dico

primo, quod licet quςdam sint partes temporis indeterminatet respectu nostri; nulla tamen est pars temporis sive aliquota sive proportionalis, quae non sit determinata respectu Dei , cum Deus distincte cognoscat omnia, atque adeo distinctu cognoscat

quassibet partes cujus libet temporis. Qubdsi partes omnes temporis sint determinataexespectu Dei ; clarum est eas etiam esse citerminatas in se; cum Deus cognoscaec tantum

43쪽

DE ATOMIS. VI tantum res prout sunt in se. Adde quod nulla est res quae non habeat differentiam individualem per quam est una res & non alia, quod est esse determinatum in se. i. Dico secundo, qudd si tempus prς- sens sit divisibile, etiam motus prassiens erit divisibilis; eum tempus nihil aliud sit quam

motus, aut duratio motus: Et quoniam omne divisibile habet duas medietates in quas mente saltem potest dividi: sequitur tempus praesens& motum praesentem habere duas medietates in quas mente se tem possunt dividi : Cum autem partes temporis prςsentis & motus praesentis secundum eos simul actu existant, sequetur duas medietatςs temporis praesentis δίmotus prςsentis simul actu existere, non autem successive , seu unam post alteram. Inde formatur hoc argumentum indis Iubile. 12. Per totum tempus prςsc , aut per duas medietates temporis pr entis simul

actu existentes, res quae moVetur percula

sit spatium indivisibile duntaxat , vel spatium divisibile. Si percurrat tantum spatium indivisibile, etiam per aliud tempus

praesens, aut per duas medietates alterius remporis praestentis, percurret tantum sp

44쪽

niam autem hora non componitur nisi ex temporibus piaesentibus sibi invicem succedentibus, certe res quae movetur per illam horam, aut per omnia praesentia tempora illius horae, non percurret nisi spatia

indivisibilia : Et cum per illam horam

percurrerit unum milliare, sequetur spatium unius milliaris constare tantum spatiis indivisibilibus: Qubd si spatium unius

in illiaris componatur tantum ex spatiis in divisibilibus, etiam reliqua omnia spatia,

cum similium sit idem judicium I & similiabus similia conveni nt: Et si spatia sint composita ex solis indivisibilibus, etiam

omnia corpora, ut patet ex rationibus supra allatis. Si verb res quae movetur per illud tempus praesens, aut per duas medietates temporis praesentis simul actu exi stentes, percurrat spatium divisibile ; cum omne siritium divisibile habeat duas medietates in quas mente saltem potest dividi ; sequetur rem quae movetur percurrere simul duas me dictates spatii, & existere simul in illis duabus medietatibus spatii: cumque duς illae medietates spatii sint duo loca licet seorsim minora suo toto, sequetur corpus quod movetur fore simul in duobus

45쪽

-- η

DE ATOMIS. - 'duobus locis, cum simul percurrat duas il-us medietates spatii: Quoniam autem uinna ex illis medietatibus spatii est spatium minus duabus medietatibus spatii simul sumptis; sequetur corpus non percurrere prius minus spatium quam majus, cum si mul percuriat duas me dictates spatii: Et quoniam ex illis duabus medietatibus spatii voacst proximi h corpori quod movetur quam altera ἱ sequetur corpus quod movetur non percurrere prius spatium sibi proximius quam remotiuS, cum utrumque simul percurrat ; quae omnia sunt absiarda &contradictoria.

3. Respondent Adversarii secundo , tempus praesens esse divisibile, at partes

temporis praesentis non cile praesentes, atque adeo non simul existentes.s . Contra hanc responsionem : Dico,partes temporis praesentis, si quε essent, 'debere esse vel praeteritas , vel fyturas, Vel praesentes; cum omne tempus sit Vel; prae teritum , vel futurum , vel praesens: At partes temporis praesentis non sun F praeteritae aut futurae: Ergo necesse est ut sint praesentes. Et revera, vel partes illae temporis praesentis extiterunt, vel existunt, vel

existenta, At neque extiterunt, neqUC CX D

46쪽

praeteriti aut futuri, non auten'praesentis:

Ergo existunt actu, & per conssequens sunt praesentos. Adde quhd sicut partes tem-οoris praeteriti sunt praeteritae , & partes temporis futuri sunt futurae ; sic partes temporis praesentis sunt praesentes & actu existentes: Et si totum sit praescns & exi stens adtii, inani sestues est partes constituentes totum esse praesentes & actu exi stentC sues. Respondent Adversarii terti b, tempus p raesens csse divisibile partes temporis praesentis esse praesentcs So existere actu, non simul dc permanenter, sed successisive & flucnter seu in fluxu. 6. Contra hanc responsioncm : Dico primo, quod existere fluenter & succeia sive sit existere unum post aliud; atque adeo si partes temporis praesentis existant tantum fluenter & successive, semper una existet post aliam ; & per consequens una existente alteradesinet esse, & sc erit praeterita : vel nondum existet&sic erit futura , & ita aliqua pars temporis praesentis erit praeterita aut futura, & pars temporis praeteriri aut futuri, quod cst absurdum ,vr

supra.

47쪽

DE ATOMIS. 4 17. Dico secundo, rem existere fluenter seu in fluxu nihil aliud esse. quam fluere, transire, & statim atque existit desinere esse : At hoc non potest dici de partibus temporis praesentis : Nam partes quae fluunt, quae transcunt, & quae statim atque existunt desinunt esse ; vel fluunt, transeunt x desinunt esse simul, vel una post liam: At neutrum dici potest de partibus temporis praesentis : Non quidem Emul ;quia quae fluunt, transeunt & desinunt esse simul, necessario extiterunt etiam simul, quod non potest convenire partibus tem- Ioris praesentis, ut probatum est supra et Non etiam una post aliam ; quia quando una pars desinit esse post aliam, et me titit post illam ; & sic una existente actu, altera non existit amplius sed extitit ; at de

partibus temporis praesentis non potest di- ci quod una existat actu, & altera non existat amplius sed extiterit, Vt supra. t 18. Respondent Adversarii quarto , partes temporis non existere in se, sed tam tum ratione instantium seu momentorum eas copulantium ; eo quod sint tantum duae partes temporis, scilicet praeteritum& futurum, quae copulantur instanti seu

momento.

48쪽

et Dis p vT AT 16 9. Contra hanc rc sponsionem e Dico, Adversarios diccntes partes temporis exi stere tant 1 ratione instantium , vel inte ligere quod sola instantia existant , vel quod partes temporis existant pe r existen tiam instetntium.Si intelligant sola instantia existere, sequetur partes temporis nullam unquam habitasse, aut habere, aut habitura esse existentiam actualem , quod esse ab surdum patet ex eo quod praeteritum quod est pars temporis extiterit, & quod futurum quod cit etiam pars temporis existet :At de eo quod extitit, verum fuit aliqua do dicere quod existit ἔα & de eo quod existet verum erit aliquando dicere quod

existit: Rursus sequetur tempus omnino non existere si sola instantia existant; cum instantia secundum eos nec sint temporira , nec partes temporis. Si intelligant parteS temporis existere per existentiam instantium ; cum secundum eos partes temporis & instantia differant realiter ; sequetur unam rem existere per existentiam

litterius realiter ab ipsa distin ; & rem divisibilem, qualis est pars temporis, exbstere per existcntiam rei indivisibilis, quale est instans: sequetur etiam existentiam

49쪽

Dh ATOMI s. 43 rei divisibilis & partes successivas habe

tis, quales sunt partes temporis ; & existentiam rei indivisibilis & partibus carentis , qualia sunt instantia ; esse unam Sc eandem existentiam, quae omnia sunt absurda.6o. Secundum argumentum contra

divisibilitatem continui in infinitum est ejusmodi. Si corpus perfecte sphaericumrangat corpus perfecto planum in puncto seu in parte indivisibili duntaxat; sequctursu perficiem plani constare tantum pia diis seu i, divisibilibus: si enim sphaeri

cum trahatur aut volvatur . per totam superficiem plani, tanget omnes partes illius : & tamen tanget tantum puncta seu

indivisibilia. At corpus persecte sphaeri cum tangit corpus perfecte planum in puncti, seu in parte indivisibili duntaxat; quod sic probatur. 61 Si corpus perfecte sphericum tam geret corpus perfecte planum in parte divisibili, cum nihil sit divisibile in plano quod non sit planum & habeat figuram planam ἀsequeretur corpus perfecte sphqricum tangere corpus perfecte planum in plano,quod tamen est impossibile: Nam quaecunque

se tangunt adaequantur in eo in quo se tan-

50쪽

D I S P. V T A T I ogunt , at plano non potest adaequari spha ricum, sed tantum aliud planum ; eo quod omnes partes divisibiles plani sint rectae secundum longitudinem & latitudinem , partes autem divisibiles sphaerici sint cur-Vae planum autem Zc Curvum sint figurae oppostae & inadaequabile S. . 62. Respondent Adversarii, non dari corpus perfecte sphaericum . Et si daretur, tunc tale corpus perfecte sphaericum tangeret corpus perfecte planum in parte divisibili indivisibiliter , idest in parte proportionali S in determinata, non autem in aliquota Adcterminata: Quod sita gat in puncto, id tantum verum erit dum

quiescit, non autem dum movctur.

63. Contra hanc responsionem : Dico primd, tunc dari corpus perfecte sphaerserum, quando lineae rectae ductae a centro ad circunferentiam sunt aequales: .At dari

aut saltem dari posse tale sphaericum, saltem divinitus, nemo dubitat. Dico secundo, partem illam proportionalem dc in determinatam plani in qua sphaerictim tangit planum, esse divisibile M M per comsequens habere figuram planam; cum ni

hil sit divisibile in plano quod non sit planum ; sicque semper reman re eandem