장음표시 사용
71쪽
torum, &subditorum, quo miracula sui temporis vere, dc fideliter describit. Thomas Cisteretensis Cantica Caticorum exposuit stylo conciso , di aspero , crebrisque diuisioniis bus intricato. Thonias de Vio Caietanus prosun-dus Theologus , dc Interpres sacrae Scripturae, vir summi ingenii , nec minoris pietatis. Thomas Dempsterus optimae notae Philologus, & rerum Scoticaruhistoricus Thomas de Villa noua Archie p. Valentinus , qui sanctitate , dc doctrina uniuersam Hispaniam illustrauit.
Thomas de Κempis simplici stylo magnam tradens doctrinam spiritus.
Thomas a IesuCarmelita excalceatus vir multiplicis doctrinae , dc in praxi mysticae Theologiae singulariter eruditus. Thomas Valdensis Carmelit magno pollens ingenii acumine svi ex doctrinali fidei colligitur, quo haereses extirpantur. Thucydides omnium cultissimus Ec verax historicus, stylo saepe da. rus, nec satis rotundus, ut ait Cicero ; de qua re etiam reprehenditur a Dionysio Halicarnas.
Titus Bostrorum Episcopus Secta
Manichaeorum docte consuta. uit, di Euangelium secundum Lucam explicauit. Sed hanc Lu
ci expositionem salso huic tab
bui censeo, nam citantur in CaChrysostomus, Cyrillus , de alii Patres, qui post ipsum florue.
Titus Liuius historiae Latine Princeps , lactea ubertateciuens, cui tamen Asinius Patauinitaten obiecit, Lipsius frigidum a Ii quando , & supinum agnoscit. Trebellius Pollio nobilis historicus cuius dictio paulo altius assurgere censetur, quam conueniat historico . Tycho Brahe excellentissimus Astronomus, qui insiderum obseruatione nulli priorum cessit. Tychonius Aser Donatista, cui meminit Augustinus ob. 3. doct.Christi. Turcius Ruffus Asterius, cuius est Collatio veteris, & noui testa meti venusto carmine expressa,
a quibusdam Sedulio , ab aliis Claudiano Mamerto adscripta.
scopus , quem Theophilus Raynandus erudita apologia libera renititur a suspicione Semipelagianismi. Valerius Flaccus felicis ingenii, de magni iudicii Poeta; sed imperfectum Argonauticorum opus
reliquit. Valerius Maximus rerum Variet te conspicuus, in plerisque aci
tus , de subtilis; in plerisque durus,&abiectas, labe quoque
72쪽
adulationis vilescens. Valerius Probus Grammaticus,vir multae industriae in notis antiquorum explicandis. Vegetius disciplinae militaris eloquens , & doctus Scriptor. Venantius Fortunatus Pictavien. Episcopus nitidae venae Poeta squem Hilduinus virum prude-tem , & scholasticissimum appellat. Victorinus Episcopus Pictaviensis,& Martyr, quem optatus Mileuitanus, ut insignem haeresum debellatorem laudat lib. I. Hieronymus autem eum enumerat
inter Chiliastas in e 36. Erecb. Nihil eius su perest praeter Commentarium in Apocalypsim, de quo etiam dubitamus, an sit leagitimum. Victor Cartennae in Mauritania Episcopus stylo,& dictione sublimis, cuius liber de Poenitentia inter opera D. Ambrosii repe
Victor Gisclinas prudentit sch
Victor Episcopus persecutionis Quandalicae in Africa Scriptor. &particeps. Hic Episcopus Vti
censis per errorem vocatur Navi notat Francisicus Chimetius in notis ad vitam S. Fulgentia scriptam a Ferrando, quo tempore hic scripsit, erat Episcopus Vticensis Florentinus . Victor itaque Episcopus Vitensis suit, di postea Primas Byzacenus, in qua prouincia est Ciuitas Vite- sis. Ita Chiilletius ex antiquo Codice M. S. Vigili, Episcopi Tapsitani in Pro uincia Byza cena libri L aduerusus Eutychen , hactenus tributi Vigilio martyri Episcopo Tridentino, cuius esse non posse, iam agnouerat Baronius . Uerus auctor repertus est in Cod
M. S. Monasteri; b.Eugendi,siue S. Claudis Iurensis . Idem Clitia fleti praes in Perrandum. Vincentius Beluacensis vir omnia scius, ac plurimae lectionis, ut ex eius quadruplici speculo costae. Vincentius Galilaeus, qui doctissimum tractatu in edidit de antia qua, & noua Musica. Virgilius Maro Poeta absolutissimus, dictus Plato Poetarum ab
Alexandro Seuero , ut rcsere Lampridius; omnium optimus,& incomparabilis. Vitruvius, cuius lunt de Archit ctura notissimae, de omni laude dignς Iucubrationes. Vlpianus RhetorDemocthenis scoliastes creditus ille, quem inter sapientcs enumerat Athenaeus in Coenis. Vranius , siue oranius , qui vitam
B. Paulini deseripsit. Urbani Quarti Rom. Pontificis pia Metaphrasis in Psalinum So. Vualseidus Strabo vir sapiens, &literarum scientia illustri. Fuit Monachus Fuldensis , postea Decanus S. Galli, demum Abbas Augiae diuitis : qua de cau.
73쪽
sa quidam decepti, duos Strabones secerunt, unum Monachum Fuldensem, alterum Augig Abbatem , cum idem sit. V uillelmus Malmesburiensis Monachus reru Anglicarum luc lentus historicus.
phus, magnus historicus, auis Orator, Apis Attica, dictus a Suida , cuius stylus dulcior melle a Tullio dicitur, & cum quadam lenitate fluens. Cyri-
pardia non ad fidem historiae,sed ad effgiem rusti imperij ab eo scripta est. Xenocratis Platonici insignis libet. tua de moris.
stea Episcopi Mytilenes subtilissima disputatio de Mundi opificio contra Philosophos.
Zeno Veronensis Antistes acumine ingenii, styli praestantia, rerumque diuinarum peritia clarissimus. Zonaras historicus grauis, & copiosus , sed in quo maiorem curam desiderant Critici Recentiores, Zoroastris oracula Magica, seu V rius reconditae Philosophiae artificiosum compendium et non autem reuelationes sub eius no. mine a Grosticis euulgatae. Dubium est autem , fueritne hic Bactrianorum Rex, an alius re
74쪽
Et me fauori subistia, sicut decet, Hominem probum , qui eompati sciat malis . ni Errata plura hic funt , eorum metiria, Praesse qui sepis sosent. Grauissima , a &ua sensui noxam infrunt, edi versus , .st Hae praeno:aui pagina . IIIa primum
a Vι eorrigas obtesor , antequam legas a Minora menda tuae relinquo in fria ,
o Qua si ugendo , uti par eis , correxeris, a Rem fecerit gratissimam , ct pro te Domo Precabor , evrra semper ut δει criminum. η π N praes num. 8 lin. q. ante finem lege si nimius videor. . A In Indico auctorum δει. A. Verbo Antonius Augustinus 11 oge Epitomastes, Iit D. addo. Diadochi Photicensis Epi, a scopi capita centum de persectione docta , et sublimia. γ Iit. G. adis Gaudentius Episcopus Brixiensis pietate , Sci sapientia illustris . Guillelmus Eisen grenius, qui aduersus
1 haei eticos voce, & scriptis strenue decertauit. lit. I, V. Io annis sapientis lege Cyparissioli. P. Ioannes TZetzes. se tiis tigo Putilis. V. Iodoci Glicto u adii. Ecesesiasticorum
Me Ecclesiasticum . V. Iordanus. ex notorio Iege ex notario. Rauennus Ille Rauennas .euius tige cuiuS Gerarum
I re Getarum. V. Ioseph Tertinus Iege Ioseph Zerlinus. V. Iulianus Aurelius, aut lege Iulianus Aurelius haud . Pag. 18.lin. Is . facti lege sacri. pag. s. lin. I 3 vel post ei ea
lege veI post, veI circa. pag so. lin. 38. lege exaltaru . Pag. a lin. 9 ad Abraham lege ab Abriabam . ibid lin. is. unoesma lege undeormam pag. 6ῖ. lin. I. corrige ab . ιζειν pag. 147. lin. II ut lege aut . Pag. 178. li. II. Pydianus legzPadianus . pag. 38o. in Metro versu T. circumstent lege circumstent. ibid. versi i. initio lege Et . pa, i 83. Iin. s. lege epulas . pag. I96. versu 6. lege Quas . pag. 223. v. s. oppropinquabat lege appropinquas. pag. 22 s. lin. 3 3. qμμα m lege quidam . pag 229. in Metro vers 1. lege di Iuu' Ibid. vers a. lege pag. 23 s. lin. ante penuit. Hoc
t m lege Hoc νιὸ autem . pag. 239.in Metro versum secu dum
75쪽
dum sie lege fum- qua proxima Regi, omissa est enin
vox qua in quibusdam exemplaribus . pag. 2w. vers. c6- lege pulsa. pag. aqq. En . . manuscriptus lege man criptum . pag. 246. vers. IT lege patit. pag. 18s.lin. a. internus lege internar . 'pag. 28 . vers. I . Iege Annuit. pag. 3Pa. Versa. lege ιmproba. Ibid. vers I s. setas ui Enιbeo lege solus θ εntheo . pag. 3os. sic corrige versum undecimvirict per angores. pag. 3 27- lin. 3I. Ium lege sunt. pag. 33o Vers. . lege ingens. pag. 337. vers s. dele punctum interrogationis. pag 338. lin.9. Constantino Iege Constantio. Ibid. lin. . ante finem sic corrige aureis fermὸ Meris . pag. 368. lin 3. iubilationum lege tribulationum pag. 377 lin. 8. ante finem alterius lege alternis. pag. o.. notam marginal in sic corrige Cyprian. praef. lib. de exbori. martym . pag qi8. lin. i. ι lege M. pag.qa6. vers τ. lege consanι. pag. 432. in margine Gellius lib.f. corrige lib. I. pag. 23. lin. IT. Ioam lege Ionam . pag. 327. lin. I .conscientia lege consipentia.
pag. 34 a. lin 1.producta lege perducta. Ibid. lin.2o. litet Iege sic ς. pag. 3 9 lin. 26. quali lege qualis . pag. Fo.. lin. I S.
suta lege stulta. ADDENDA.PAg. 39 .lin. penulta post illius feti. adde. In Psalterio
M. S. Basilicae S Petri in Vaticano inscribitur, Hymnus S. Sisibuti. In Psalterio Latino gallico , cuius meminit Iacobus Vsserius Armachanus in tractatu de Symbolo Romanae Ecclesiae epistola ad Uossium S Nicetio adscribitur. Sed an hic suerit Treuirensis, aut Lugdunensis Episco Pus non liquet; nec etiam constat quis fuerit ille Sis butus. Nam Sisibulo Hispaniarum Regi vix puto conuenire, cum ratio temporis obstet.
76쪽
HISTORICUS, SYMBOLICUS,AsCETICUS. De Divina Psalmodia , eiusque causis , mysterijs, & disciplina ; deque varijs ritibus omnium Ecclesiarum in psallendis diuinis ossicijs. CAP. I. De antiquitate, excellentia diuina Psalmodia.
randaserarum Dumata, di areanos bmno si pandere ritus.
x id Ualmi,fanctaeque preces, quid mmea templi Relligio, quid dia notoni modulamina eertis Horarum spatijι fummo 'esonantia Regi . Suamais priscorum dudum hae illustrias iptis Eniteant; mibi plura tamen peneρ andasuperfiant. Angeliσοι tantus, vixetur vlli audita priorum ΛVerba
77쪽
Verba riserra iuuat,super que recludere sensus ' i T u Deus ignitis olim qu i corda reple ii
Linguarum pDays, tanti tu muneris auctor Dexter ades, nutuque tuo reserare latentes
osseu causas licear, gratissima dona Dis, mortalamsine te fallentia sensum.
Tu quoque diuini purissima mater Amoris, Lux mundi, coelique iscus, qua prodiga terra Aetbereas largiris opes, ae diuite dextra undii sup rae septina ebam ala lueti ;Due age, Diva, tuum Disbrosa per ιnuia vatem, Te sequor, audaei labor hie tibi militat an .EIie mihi Deiles π Ocs clariss a mundi Lumina, vos coeli proceres, vos conscia Chrisi Pectora, dereis vos meorcendite flammis. Forsitan hae Latias volitantiascripta peroras Aeeendent pietate animos, cultuque perenni Creser in imm/nsum diuinagloria laudis.
Antiquitatis quanta sit vis. Diuinarum laudum antiquis. a origo. Religio s=lius hominis propria. Cur homo reis me staturae. Ignoraulia malorum radiae. Dei cognitio di issima . uaedam obiter aduersus Albeos.
1 Cite quidem dictum est ab Arnobio Religionis aucto' O ritatem non esse tempore aestimandam, sed Numine: scite quoque Tertullianus scripsit, res diurnas debere potius de sua veritate, quam de vetustate censeri; sed quia filiorum hominum mendacium initateris opinio est, id solum praestantissimum esse, quod est antiquissimum operae pretium me facturum existimaui , si in ipso tractationis limine diligenter inuestigarem, quibus Diuinae laudes adoleverint incunabulis, ut illarum videlicet cognito exordio , dignitas simul, de excellentia clarius innotescant. Qtiodsi ad vulgi mentem tanta longaeua durationis potestas est, ut iniicendo humana diuinis, multarum urbium, dc populorum initia ad Deum aliquem reserre, & augustioribus primordijs cosecrare potuerit; hac
78쪽
cap. I De antiquitate, O excellentia . 3
hae sane gloria factas Precationes non carere argumento es.se multa possunt. - Fama in primis exploratissimae sanctitatis lacrarum literarum irrefragabili testimonio, omniumq; sapientu consensit cofirmata. Tum natura ipsa Dei cognitionem mortalium animis ingenerans, quem cognitum summis laudibus prosequi, eiusque auxilium in omnibus implorare eiusdem naturae ductu edocemur. Quis enim abscondi potest, ut non sentiae Dei beneficia, ut non eius experiatur amorem Aut quis di-11inae lareitatis munificentia locupletatus non ei protinus offerat hJriam laudis,fructum labiorum confitennia nomini raus V Natura,inquit Simplicius,non homines soli, sed & muta ani
malia, plantae, Sc lapides, omnesque res pro cuiuslibet faculiatate sinoula ad Deum conuersa sunt. Homines vero praeterea statim ueritia ad Dei cultum a parentibus assuefiunt, communesque hominum sententias sequuntur . Omnes namque homines, & Barbari, & Graeci tam priore infinito tempore, ouam nune, licet alii alijs sententijs, Deum esse arbitrantur. c ribit Iamblicus, ante omnem rationis vlum Ineli culq; Iambi e. m. naturaliter insita Deorum notio. Nam quia mundus factus My ςgui. c.s. est, ait plotinus, si mentis aures ad hunc conuςttςrς in beata ri, i,. .,h ia. sortitan audiemus ita clamatem: Me proculdabio fecit Deus. 3.lib. LeEodem sensu Epictetus apud Arrianum EX ipsos inquit Rpp uia. lib., .e,priratu operum solerti, &artificioso pronunciare solemus estectorem esse artificem aliquem, nec temere, & casu euenissi ista Ereto horum quidvis suum nobis declarat artificem : aia pectabilia vero illa in mundo corpora, inspectiones etiam, &oculis undique lumen effusum opificem suum non testabutur Θo multam caecitatem, exclamat Tritaegistus , o multam im TAbie frinacis pietatem, o multam perfidiam ' Simulachrum, aut imaginem c p s. ine sculptore , aut pictore nullus fieri dicet, hoc autem opili
tum si I opifice factum exit Cui consonans Tullius; Quid ita . . bities.
potes, inquit, esse tam apertum, tamque perspicuum , cum coelum suspeximus, coelestiaque contemplati sum , quan
esse aliquod Numen pr stantissimae mctis, quo haec regantur pQuod qui dubitat, haud sane intelligo. cur non idem sol sit, an nullus sit dubitare possit. Nemo est enim tam rudis, tam feris moribus, ait Lactantius, qui non oculos suos in cCelum M. tollens, tametsi nesciat cuius Dei prouidentia regatur hoc omne, Quod cemitur; aliquam tamen esse intelligar ex ips - Α Δ rerum
79쪽
rerum magnitudine, motu, dispositione, constantia, utilitate. Pulchritudine, temperatione. Recte Gregorius NaZianzznus; Sicut quispiam citharam pulcherrime consectam ,& et hora tam conspiciens, citisque concinnitatem, & constituti nem; aut etiam ipsius citharae cantum audiens, nihil aliud , quam ipsum citharae conditorem , atque citharoedum mentae reputat, atque ad cum cogitatione sertur, etiam fi de facie Ignotum: eodem modo is nobis, qui res effecit, estectasque mouet, atque conseruat, manifestus est, etiam si mente minis me comprehendatur. Recte item Theophilus Patriarcha Antiochenus : Sicut anima in humano corpore non videtur inuisibilis existens, verum ex corporis motu cognoscitur οῦ sic nec Deus corporeis oculis videri potest, cεterum ex prouidentia, qua singula ordinat, intelligitur. Quemadmodum si quis cernat navim suis armamentis instructam mare sulcare, & m portum appellere, certe credit aliquem , a quo gubernetur in ea esse gubernatorem : sic certe nemo adeo abiecti animi est, quin credat Deum esse gubernatorem omnium, quamuis ipsum oculis carnalibus non alla quainur . 3 Ideo religionem virtutum omnium moralium excellQ-tissimam mortalium animis insevit Deus, ut quos eadem humanitas forti nexu inter se ligat; una, eademque religio Deo religet omnipotenti. In hoc totius vitae nostrae summa ratio consistit, ut summum illud Numen ante omnia cognoscamus, cognitum purgatissima pietate veneremur. Vtrumque actu docet religio omnium bonorum firmamentum, Sc mater, totius mundi pacatissima beatitudo. Hac sublata, si quis mundum dixerit coelum esse sine sole, nihil dixerit: Nox mera erit,& quod nocte deterius est, nihilum, Sc inane. Hac sola tan quam rationalis naturae praeclarissima dote super bestias, deum uersa pecora praecellit homo. Artium enim ,& guberna tionis industria, ipsa quoque ratio, atque internos animi se Ius exprimens sermo acie o hominem non distinguunt a brutis, ut plerique Philosophorum illud etiam inani subtilitate disputare praesumpserint; Num brutis animantibus insit ratio. Sola religio est, cuius in brutis nullum extat vestigium. Ele stanter Lactantius in hanc sententiam; Summum hominis bonum in sola religione est. Nam cptera omnia, quae putantur est e lio inini propria, in cςteris quoque animantibus reperium tur: cum enim sua sumes proprijs interknotis discernunt, atque
80쪽
Cap. I. De antiquitate, O meellentia: s
cique dignoscunt, colloqui videntur: ridendi quoque ratio Bruta uti latione
anparet in his aliqua, cum demulsis auribus , contractoqueta assiim bat eisu rictu, & oculis in lasciuiam resolutis aut homini alludunt,aut oi genes Iibro .
suisquisque coniugibus , ac stetibus propriis. Iam illa, quae ς' i ierum sibi prospiciunt in futurum, & cibos reponunt, habent utique prouidentiam. Rationis quoque signa in multis deprehenduntur . Nam quando utilia sibi appetunt, mala cauent, pericula vitant, latibula sibi parant in plures exitΗs disparentia, profecto aliquid intelligunt. Incertum est igitur, utrumne illa, quae homini tribuuntur, communia sint cum alijs viventibus : religionis certὸ sunt expertia. Hinc omnium hominusapientissimus humanam naturam diffiniens non a rationalitate essentialem eius di fibrentiam desumpsit, sed supra communem philosophantium scholam altiori sublimatus fastigi ,
Dcμm, inquit, rime, ct mandata eius obfertia, hoe ιιι enim om- Α ' ' 3 nis homo. Ergo necessaria consecutione infert Bernardus, si hoc est omnis homo, absque hoc nihil omnis homo. inaltus Fic iis libro ιεῖ
enim Diuinus, iuxta Platonicos, ita ferme hominibus est na- π 'λ' turalis, sicut equis hinnitus, &canibus latratus, Chrysiostomus aurea sua eloquentia illud Geneseos explicans, Hasunt Gen. 6. mgenerationes NoF: Noκυir usus, atque perfectias fuit. Rarus, inquit, & nouus genealogiae modus. Nam,ut Scriptura dixit, Hae sunt generationes Noe, aures noliras excitauit , quasi Chrychom genealogiam illius narratura, di quis eius pater fuerit, Se vn- μ ''de genus duxerit, & quomodo in hanc vitam editus , & alia quq mos est genealogias narrantibus recenserer relictis tamen illis omnibus,& aliorum consuetudinem superans inquit, Noe
virtus tui, atque perfectu/fuit. Nam quia e teri homines ob
carnales voluptates, quibus immersi erant, amiserant esset . :homines, iste in tanto populo hominis imaginem struauit . Quae autem est imago hominis Rationalem esse. Quid ergo an non & illi fuerunt rationales p Verum non hoc solum fuerit hominem esse, sed & virtutibus esse deditum , & vitia su gere; i Ilicitis affectionibus imperare, & mandatis dominicis obtemperare . Nam cum in malum declinant homines , Nserui fiunt irrationalium vitiorum, hominis nomenclatura se reddunt indignos , di cum bestijs computantur'. QuAndo enim, sicut idem alibi scribit, ut asiniis calcitras, ut taurus exultas, libidine incensus sic hinnis ut equus: quando in epulis visorum imitaris voratum , dc Pinguedine corpus m