Chronique du religieux de Saint-Denys, contenant le règne de Charles VI, de 1380 à 1422

발행: 1839년

분량: 778페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

31쪽

24 CHRONICORUM AROLI SEXTI LIB. XXXIV.

eorum custodiam quosdam de domo regia cum aliquibus eivibus deputantes Statuerunt eciam ut absentes, in quos non poterant insanire, auctoritate revocarentur regia, nisi vellent perpetuo proscripti exules reputari Quo voce preconia in civitatis compitis publicato eorum monitis dux Burgundie pulsatus, ut quod promiserat compleret, prepositum Parisiensem adiens precepit auctoritate regia ad dedicionem venire, nisi vellet a communiatate circumstante frustrutim dividi. Quod discrimen vitare cupiens, ducem ipsunt cum nonnullis militibus intromisit, quos tunc ad custodiam ipsius sub pena capitis deputavit. Sic populari obsidione soluta, et armis depositis, quia criminabatur a multis et fama publica reserebat ipsum illuc advenisse, ut prima die mali ad astiludia militaria in castro nemoris Vicenarum exercenda regem dominumque Guienne debebat conducere, inde cum manu longius vallida pugnatorum transducendos, adpeticionem plebis de loco eductus ad parvum Castelletum et postmodum ad aliud magnum, ut ibi securius custodiretur, perductus est. Ut fidem verbis sacerent accusatores ipsius, eum asserebant ad perpetrandum dictum scelus sere quingentos viros armatos in Bria hucusque tenuisse, addentes in testimonium veritatis quod , ubi detencionem ipsius cognoverunt, mox quasi sumus evanescentes sedes alias quesierunt. Quid autem iudicandum sit super hoc sorsitan in finalibus dicetur.

De eapvelis albis, insignibus mutue amiciete, sumptis per consilium promotorem

Per terribiles popularium clamores sic sub arta detento custodia, quem anno preterito velud patrem et principem vene-

33쪽

rati fuerant, et nunc hostem publicum non sine multorum admiracione reputabant, biduo non expectato duces commo-cionis eorum domum villo adierunt, mercatorum preposito et scabinis petitur quid inde agendum esset. Quamvis se gloriante jactarent ad honorem et utilitatem regni regis dominique Guienne rem notabilem gessisse , fuerunt tamen in consilio summe auctoritatis cives, qui arma sine auctoritate principis se sumpsisse, domum domini dueis Guienne violasse, ducet eciam de Baro, suum consanguineum, et familiares ipsius eo invito detinere reprobandam temeritatem reputabant. Sciebant et ipsum ducem cum summa displicencia id perserre. Ideo, ne in favorem ipsius cum duce Aurelianis ceteri sui consanguine in vindictam tante ignomini odium inexpiabile in civitatem conciperent, ad eos dominum Petrum de Crodonio cum apicibus consuluerunt mittere, humili recommendacione premissa asserentes non se predicta egisse in eorum displicem ciam, sed ad regis, domini quoque Guienne commodum et honorem. Dignum iterum duxerunt Universitatis Parisiensis doctores et magistros exorandos ne discreparent ab eis, sed hoc verbum coram rege et suis ili ustribus publicandum susciperent;

quibus id solum responderunt quod pro posse atque libenti

animo pacem inter eos et ducem Guienne procurarent. Responsione contenti et eodem spiritu commocionis agitati, ut prius, in signum mutue consederacionis et continuacionis temeritatis

predicte, in principio mali secerunt sibi fieri capucia alba dominos quoque duces Guienne, Bituri is Burgundi adeuntes, ipsis tria obtulerunt, et vallidis impetraverunt precibus ut eisdem in signum quod villam et habitantes diligebant ute

rentur.

34쪽

CHRONIQUE DE CHARLES M. - LIV. XXXIV. 27

ducian ne cons sent contre a ville une haliae implacable, et ne chercliassent . tirer vengeatice d'uniarei outrage, o resolui de leurenvore messire Pierre de Craon avectu humble et respectueux mes sage, dans teque o assumit Dyoni'avait eu aucuti dessein de te

commune avec te peuple, et de se chamis de presenter ces explicatio au mi et aux seigneum de in mur. Ceu ei se conteniarent de repondreM'il s'entremetiratent volontier de inu leur pomoi mur mei serva Mix entre eis et te duo de Guienne Chamri de cette risonse, Ies rebelles s'enhardirent dans Ieur tentatives, et a commen mentde mai, iis adopiarent de Aa ronchlanos, comme signe de valli ment et comme preuve de leuesperiaudrance dans I'esprit de rebellion. lis allisent meme trouver messeigneum les duos de Guienne deterriet de Bourgogiae leuri senserent trois chaperons, et obtinrent alarce d'instances qu'il les portassent enabinoignage dea'assection M'ilsavalent mur la ville et mur te peuple de Paris.

35쪽

28 CΗR0NICORUM AROLI SEXTI LIB. XXXIV. CAPITULUM VI.

De pro aliis prelatis coram prefatis dueibus.

Ipsa et eadem die, ipsis ducibus per oratorem disertum persuaderi fecerunt, quod quicquid egerant gratum debebant habere, supplicantes ut quotquot incarcerati fuerant, ut assentatores et consultores pessimi punirentur, quia dominum Guienne docuerant penitus deviare a recto ordine vivendi progenitorum suorum, et hoc in dedecus regni et detrimentum incolumitatis sue Libere et absque erubescencie velo proponi per oratorem secerunt, ut sub regimine prudentissime matris sue venerabilis regine educatus ac bonis moribus instructus bone indolis juvenis speciem portendebat, non sinu elicia et benedictione omnium regnicolarum Christum collaudancium quod tam docilem regi dederat successorem QAt ubi, inquit, in juvenilem talem evadentes, maternas regulas contem psistis, iniquorum consiliis aures patulas concessistis, qui vos indevotissimum erga Deum, tardum atque negligentem ad expediendum regni negocia et vices gerere genitoris reddide runt, et, quod eque moleste ferunt regnicole, vos dies in

noctes vertere choreas dissolutas, commessaeiones exercere

et quicquid dedecet statum regium docuerunt sMichi sepius miranti unde tantam verborum audaciam populus sumpserat, cum id solum deceret de regio sanguine procreatos, responsum est non sine consensu vel saltem maxime partis processisse, ideoque dolentes eorum monitis acquiescere contempsisse, seriis successivis per sollempnes in sacra pagina professores, nunc in presencia regine ipsius atque ceterorum ducum, nunc divisim monuerunt ut errata corrigeret, vivendi

36쪽

CHRONIQUE DE CHARI ES VI. LIV. XXXIV.

Diseour tenus en pessene des dues de Guienne de Berri et de Bourgogne.

ies igneu d'avoir donni auio uia successe M'un naturet si heureux. Mais, jouta 'orateur, de is que parvenu . l'age deI'adolescen ceu uous avea Jpris l'autorita maternelle et est l'oreille aux coti selli des mdchanis, iis on siit de votis unirince rediigieux ple in de lenteis et 'indissiseno dans 'exsedition des assa tres et datis l'accomplissemen des devotra de labora ut que Ous exerce aui novi de votis phre Les habitant du roraume volent avre ἡplais iri qu'ils uousint appris . latre de latuit te our . passer voti e temps dans des danses dissolues, dans des orgies et dans inutes sortes de

dotauches indigne d rancroyal n e nes uva is comprendre comment te peuple avait hia amenda uno telle liberia de langage, qui ne muvat inutinuitus eire permiseriu auxprinces du sang. Oti me repondit que letalis princes, o du mo in laplupart d 'entre elix, Lavalent doniad leur assentiment. Irritἡs meme devotr'u'on salsa itieu de cas de leutra avis, iis sirent adresse a duc mu dant plus leum oura es memes remotitrances par de invariis prosemelius en theologie tanto et proselice de la rei ne et des autres seigneurs, tantot en particulier, mur 'ensager . se corriger et . adopter uia geni e

37쪽

modum honestum resumens. Sub variis involucionibus ver-

horum tangendo que jam scripta sunt, sollempnis a gister Eustachius de Pavilliaco, qui primus coram duce Guienne

perorandum susceperat, sequenti die mercurii multa media notanda auctoritatesque saere scripture adduxit, ex quibus posset componi tractatus valde magnus, lectori sorsitan tediosus. Et ideo generalia persequens, quas virtutes debeant amplecti digni in sceptris sedere, quod culmen sibi jure successionis dehebatur, disertissime narravit. Que autem vicia multos ad regnandum reddiderunt inhabiles per hystorias ostendens, et precipue Francorum, libere professus est genitorem egritudinem incurabilem, ducem quoque Aurelianis mortem ignominiosam incurrisse ob excessus juveniles, quos a modo nisi dignum duceret vitare, causam dabat ius primogeniture transferendi fratri suo juniori. Et hoc verbum regina venerabilis eidem pluries dicitur affirmasse.

CAPITULUM VII.

Commissarii dati sunt, qui musas ineareeratorum terminarent.

Finemque verbis aciens venerabilis magister addidit plebem

astantem rogare humiliter ut commissarii regii, qui dissipatores prodigos regiarum opum habebant reformare injunctum sibi officium exequerentur diligencius solito, statuerentur et alii, qui causas in carceribus detentorum examinandas susciperent, ut secundum demerita debite punirentur. α Et quia ite- rum, inquit, cum Armeniaci comite multi ex regis subditis nunc resident, qui per Guiennam grassantur hostiliter, intera duces tractatum compositum infringentes, et si hucusque intendent accedere ignoratur, iterum instantissime omnes

38쪽

cRRONIQUE DE CHARLES VI. - LIV. XXXIV. 3

de vi plus convenable Ledeiademat mercredi unmmeu docteur,maitre Eustache de PavillI, qui avait εω chargyle premiis de harangue te duc de Guietine, εnumhra dans undonidis ura tout, quia id di plus haut et appura se assertions 'un grati nombre de citation remarquatiles, tirhes de 'rariture saltate. I murrat ensormerin ample traita, si e ne craignais de saliguer te lector; e mebornem k en indique les minis principaux. I exposa tria hi quemment quelles sonides verius que dolvent embrasse ceu qui eu-lent se rendis dignes duarone o te appelle leuriaissance Lil montra par des exemples putias dans l'hisinire, et particulihrement dansa'hi inire de France les vices qui on rendu certain princes incapabies de regner, et i ne craignitias de dire au duc de Guienne que c'linit parsulte des exta decia eunesse que te mi in phre hiat tombyen uno maladie incurabie, et que te ducta'Oridans avait mri d'une manthre ignomini euse que s'il ne uoulaitias Asorme in conduite, indon Derat lieu de satre transsere sola mi de primogεnitures son sisere pu1nε. O fout meme que 'auguste rein tu i dpita plusteum sols

cette menaee.

-dnfrable docte. ddclara, en terminant in dismum, que a multitude qui l'environnai demandat hvmblement que les commissatres roraucchamct de murauiure es dilapidation des inanees e sent k4'acquitier de leu mission aveo plus de χἡle, et qu'on ennomma d'autres murmire te proch de prisonniers, et les punircomme iis te gritatent. Et commerit se troux encore avec te comte d'Armagnac di Nil bea ou de injet duiso qui commetient des hostiliis en Mienne, contrairementis trait conclu entre esu dura, et M'on ignore s'ils,'ontias I'intention de veniae usqu'ici, te peuple demandearta instamment que les entiam duioraume solenti confides Lla arde de gens de uerre te plus fidξles n

39쪽

orant ut introitus regni custodie fidelissimorum pugnatorum

commitantur BQuanquam reprehensionem publicam dux non sine indignacione maxima audierit, nec tamen signum displicencie oste dero, sed modestiam in verbis tenere statuit. Annuens quoque clementer quod supplicatum fuerat, de consilio sibi tunc assi, tencium militum et antistitum, duodecim commissarios eisdem concessit propter eorum sufficienciam ibidem nominandos. Cum famosis namque militibus dominis de inemonte Elia de Chenac, Strabone de lameuse, et Iohanne de Morteul, magistri Robertus Piedeser, Iohannes de Longuolio Elias dictus Felix de Bosco, Dyonisius de Vasiere consiliarii sunt electi, quibus Andreas Rouselli et Guarnotus de Sancto Yone , cives Parisienses, cum seriba curi Castellet adiuncti sunt. Sic contentatis ducibus comm ionis popularis, cum dux ipsis dulciter vale dixisset, amicabiliter supplicavit ut suos familiares et cognatum quos incarceratos tenebant, recommendatos haberent, et resipiscentes ab inceptis a civilibus motibus deinceps abstinerent, quoniam audierat quod adhuc alios ex servitoribus suis capere intendebant.

CAPITULUM VIII.

Hac de causa, comes insignis Virtutum, bone indolis juvenis, et quem dominus Guienne dilectum cognatum et collateralem consortem sibi statuerat, non immerito territus, clam et inhabitu simulato de Parisius recessit, fratremque ducem Aurelianis adiens, relinquit qui assereret Parisiensium immoderatam vesaniam fugiendi tam subito occasionem dedisse. Quorum-

40쪽

CHRONIQUE DE CHARLES VI. - LIV. XXXIV. a

Bien que te due mi r indignε de cetis rem traiice publique illissolui de n'en ἡ-igner aucunishcontentement, et de metire dans sesparoles la plus grande mod/ration. II accorda de bonne grace ceriu'onlui demanda it et, 'api h l'avis de seigneum et de pullat qui set uvalent l. ii nomma douge commissatres que leur inrite me laicundevoi de mentionne ici. 'εtaient te illustres che alius messii ed'Orimoni, Eli de Chenae,ae Minne declarae e et Iean de Mose inuit mattres Roberi Pietaser, ea de Longueil ille ditaἡlix dumis, Denrs de Vasthre, constillers a Pariement, auxquel on ad-joignit Andia Rousses et Garno de Min Yon Murgeo is de Paris, et te gressier decla eour du Chatelet. ADnt aliis contenta les chesi dumouvement populatre, te ducum conodi aveo de Guces paroles, et

Le eomte de Verius, emis: de e mouvement populalae, 'ἐehappe de Paris.

L'illustre eomae desertus, eunetvince de grande rami ance, quem Migneurde duo de Guienne, son musin, almatiam ou et avait attaches in personne, justemen essraryde ces troubles, quitia Paris en secret . la saveurra'untastuisement et se rendit alipias de sonsrhee te duo d'0Hὁans, laissantiu des siens mur dire avx princes quo EMait Iariureis axeugle des Parisiens qui I'avait contraint de sui si precipitamment. J'ai in par quesque gens de la cour bien informλ

SEARCH

MENU NAVIGATION