De auctoritate Sacræ Scripturæ, et numero librorum canonicorum Veteris Testamenti contra Pontificios exercitatio ... sub praesidio Georgii Calixti respondit Stephanus Kenckel Flensburgensis

31쪽

mur, sta est. Haec vis, inquam, pendet a Deo agentd

una suo verbo&per suum Verbum, non tantum O

cursu generali ad modum causis primae sed etiam spe ciali gratia&illuminatione. Quae ipsa cum verbo arcte adeo cohaeret, ut ab eo numquam penitus absit,1'mo sine eo numquam, siquidem de hodierno ordina irio divinae illuminationis modo loquamur, adsit. X. . Atque hoc etiam peculiare divino verbo, te stimonio sive doctrinar& scripturae divinae prae verbis testimoniis, doctrinis&scripturis humanis, quod additam habet gratiam sive ad unctum Spiritum divinu, qui animos audientium, quibus innotescit, illuminet, certosque reddat, hujusmodi doctrinam sive scripturam esse divinam,&ab alio primo auctore non profectam, quam ab ipso Deo. Homines suis scripturis addunt signa, e quibus genuinas sive ab ipsis , quorum nomina prae se ferunt, ortas Meditas esse appareat, qualia sunt sigilla subscriptioncs sed haec infallibilem certitudinem non pariunt. De caetero librum vel scriptum hujus illiusve esse auctoris, probatur testimonio eorum, quibus res creditur esse comperta Aliter delibris aut scriptis humanis, quos videlicet auctores habeant, non constat. Si doctrinae scripturae divinae aptemus, habet etiam ipsa quce auctorem Deum testentur, signa sive miracula, quibus confirmata fuit: sed haec, quando de credendis supernaturalibus agitur, mentem omnino convincere nequeunt, ut agnoscit Bel :larminus nec fuerunt perpetua, sed patrari dudum de taserunt. Habet consequutos successus plane admirandos conversarum gentium sed hi non sunt omnibus noti, minime autem rudibus idiotis, quales morta

lium plerique sunt. Quod igitur quibuscumq; quo

32쪽

Cumq; etiam loco tempore, verbum divinum Deo auctori acceptum ferendum esse firmiter persuadeat, ricinest nisi oraria divina iis Quaedam verbo divino

indita sive addita,&Spiritus sanctus inauditorum vel lactorum animis interne operans, certum atq; infallibile verbo suo testimonium perhiben S. Thescia. XL Hinc itaque sui , quod Thessalonicenses λοιcόντες λογον οικρης τύ Θεύ acceptum Apostolis embum de Deo, quod audiebant, excepere non cut verbum hominum,sed ut erat vere,cut Dei verbum, qui etiam agit, ait sanctus Paulus eos compellans, in vobu qui creditu. Hinc fuit, quod populinpercelleretur uper doctrina Serva-

7. v. s. toris docebat enim eos, ait Evangelista Matthaeus, ut habens auctoritatem, non autem ut Scribae. Nempe quum Scribarum homiliae frigidae&elumbes essent, nec auditores assicerent, contra Christi sermones vividi erant validi, animosque hominum ad praeben cum adsensum potenter commovebant. Haec est δειξις πσευματρος δυνάμως demonserati siritualis inpotens sive emica , incor. i. . qua, ct non inperfiasoriis humanae apientiae verbis praeconium

suum ematum fuisse docet Apostolus. Hinc rigenes libro adversus Celsum primo recte affrmat dis plinam n fram Christianam habere quamdam demonstrationem

propriam, diviniorem quam n Graecorum demonurationes,

quam Apostolus nominat demo rationem siritus cst virtutis, utpote Spirituperprophetiae dem adfruente iis, rLso docentur. Sanctus Iohannes cepist.v,6 Spiritus eis, qui testi catur siritum, id est, doctrinam Spiritus , sive quam ministerium spiritus, cuti vocatur II Cor. III, 8 proponit tradit, veritatem esse . Et paullo inferius versurio mi credit in Filium Dei, habet tesimonium Dei

eam voculam addit Vulgata versio 'nsi . Hanc di

vinam

33쪽

vinam sincti Spiritus in animis credentium operationem Vocat unctionem, cap. II, 27. Vnctis, inquit, 'comos de omnibus, nempe de omnibus, quae vobis ad alutem necessaria. Ad haec verba Augustinus Som ver borum Morum aurespercutit, magister inim ect - - ag steriauerinsec- adiutori, admonitiones C thedram in coelo habet,qui corda docet Concione de geliis cum Emerito: Nos aure orisse percutimiu, Deus novit intrinsecus loqui. Hinc Fulco Remensis exhortatione ad

Ricbildi reginam, quae legitur apud Flodoardum historiae Remensis libro iv,cap.v: per meo uitur haec mauribinvsris,persi in loquatur in corde vestro. Huc etiam faciunt, quae scribit Gregorius libro xxix Moralium, cap.XIII. libus dicator verba dare auribuspotes , corda vero aperire nonpotem senisiper internam gratiams Ius omnipotens Dempraedicantium verbis ad corda audient um aditumpraeset, incassumpraedicatio aure audient tur, quaepervenire adini a corde Moprohibetur. Et homili xxx in Evangelia Nisessiritus cordiadsit audientis, oci sine remo doctoris. Nise intus sit qui doceat, doctor lin-

-a exterius in vacuum laborat.

XII. Quum prophetaret Ieremias,&populo captivitatem, urbi eacidium Praediceret,pseudoprophetae contraria promittebant. Quid ad haec ipse Dominus ξ Prophetapenes que m tum ect enarreramnium is ei. pen es quemens verbum meum, eloquatur verbum meum vere. Guid paleae cum tritico ' ait Dominus. Annon ita verbum

umentiti nis' dicit Dominm ct scut Mein conterens petras misce virtus Messicacia divini verbi indicatur describitur nam, ut bene loquitur Albertus Magnus, Verbum exiens ab ore verbi increat cum virtutesonat.

XIII. Prisci doctores idem agnoVerunt&pai-

34쪽

sm inculcarunt Paucorum testimonia apponemur. Origenes quarto et ειαρόν Siquis cum omnisadios mea etinerentia, qua dignum eis, prophetica confideret , eo imdum legit se uigentius intuetur, certum eis quod aliquo δυ morestramine mentemsensi pulsatus agnoscet non humanitus seproiatos eos, quos legit, Dei essesrmones se exf2-

meti ostensiet non humana arte, nec mortali eloquio sed divino ut ita d xerim2 eoihorno libros esse corsicriptos Clemens Stromatum septimo κυοιακυι χα;pta vocat ψ μ ἁνα--δει-ον Eusebius Dei non it rationia Evangelica li bro tertio air diuinum verbum adiunctam habere divom υν

. ''' ni illa in Natalem Dontini r Iraeonium verbi niter mi orbem, ubi quidem homines habitant , pauiu annis occupavis, etiamsi tabernaculorum pices pisatores, literarum ignari,ctiatos ubis gentium sita divulgent. Nihil autem detrimenti militas ministrorum attulit, quum praedicari verbi is omnia praeoccupet, se impedimenta amoveat, roprias vires deamon et Salvianus tertio Iibro de Providentia Acta Amnia, ideo, humana dicta argumentis ac sibus egeni Dei iure remo ipse itemseu Nec Nemesius incommode libro de natura hominis cap. LI , τῶν ρξιαν λογα, διδαθὰ ημλίατο πιγνῶ νεαυτης χει, θρώπ Π wM DIvinorumsermonum doctrina a metis afrium vi acienda dei. de quod ditiniim eis instrata Gregorius Nysenus Gregorio Neocaesariensi sive Thauma turgo disserens ostendit eum repudiata Graecorum Barbarorum theologia ampleYum fui si re τα λογον λ mcnως, G, ουδ

35쪽

om confirmatur saepe sim licitatem verborum omnibi ex aquo amnuntiatur qui in hoc ibo qνὰ Bupra demis', mim Fri aciendae habet. XIV. Pontificiorum4 Iesu itarum, qui vi veritatis adacti id ipsum agnovere, dicta aestimonia produximus parte prima Responsi Moguntinis oppositi, num . cxvii S seq. Adjicimus hic non nisi unum Iacobi Andradii ex libro tertio Defensionis concilii Tridentini. Nostri, inquiti Theologi minime quidem arbitrantur Usolum nesse Scriptur cra momenti, quo illi Ecclesias fragia con-oditur e totum Eliu pondus Dei ipsiusgravi imae tu Aritati adscribunt. - mum item mseriasicri fluminibu comprohensa, humanae mentis ires mirum in modum excedant, vom

Ieremni, quodpostquam ab Eccles quis didicis Emangenuae, atthaei scrum is, infern ἰ Spuritu ncti impulsone animi

sermoveatur,umdem Matthaei verbo adiungat Gratias enim

Paulus Deo agit maximas, quodqu- ab eo The censes ac a ba repissent verbum auditu Dei, hoc ere , quum auribus percepissor verba, quiam Dei ipse Usteria nuntiaverat , accepissentisiudnonsicut erbum homisum sed sicut a vere,verbum Φm qui operabatur in il qui credebam, hoc P, qui arcanasu Eam vi iciebat, ut gulari ea de , me te, o cogitatione prosequerentur, quae corporis auribus Uurpaverant. - Vndecla ut nonoodo omne Scriptur cram in se auctoritatem, sed i m etiam credenae actionem caelesti muneri se Fatui adscribant Ecclesia verosacra tantummodoscripta pura imcorr pta conservandi, ais omnium mortalium Vneri ilia pro. mn inmunes attribuant. Haec satis recte Andradius. XV. Ad eum modum praeeunte Scriptura sacri

& consentientibus melioribus prisci aevi, quin ipsis εtiam Pontificiis doctoribus, necessu a tem specialis ci-

a vinae

36쪽

vinae gratiar divino verbo inditae: annexae, intusque Rin animo operantis adstruimus quod dum facimus, Pelagianismum evitamus: dum vero hanc non nisi cum Verbo&per verbum extrinsecus acceptum sese exsere rem operari adserimus , θουαασμους repudiamus. Quum enim Deus in suo verbo in evidenter nobis loquatur, nisi ipse cum suo illo verbo sive per illud verbum se nobis loqui persuaserit, quis alius aut quibus rationibus id effcaciter evincet ξ Si fiat argumentum et Quidquid Deus dicit: docet, verum est. Quidquid Scripturis continetur, Deus dicitin docet. Ergo Si hujusmodi, inquam, argumento facto Minor evinci posset vel evidentibus elumine naturae ductis rationibus, vel irrefragabilibus testimoniis humanis, tum Conclusio parem participaret certitudinem Fides igitur indubitata haberi posset absq; peculiari intrinseca gratiavi illuminatione divina:quod ducum communi consensu in Pelagianis damnatum est. Ergo reliquum est, ut Deus ipse verbo suo in animis humanis testimonium perhibeat, eosque sua gratii virtute intrinsecus operante ad fidem perducat. Recte itaque Francis cus Suareet Tractatu deside, disp. III, sectione XII 6 actu exercitodum Deus aliqui dicit, quasipe intrinsecam, fiexionem eiusdem amisisseipsum, dicisse dicere . - Hoc ergo modo divinum vertium se rem dictam se seipsim dicit; aeratione e dem infusam creditur,nove resolutionem in aliuae merbum,se perse sum XV L Illustrari res potest exemplo principiorum notorum per se, ut loquimur,sive per naturale rationis lumen labitum, quem vel intellectum , vocabulo peculiariter huic rei accommodato, appellavit Aristoteles. Cognoscuntur videsicet per simplicem apprehen-

37쪽

prehensionem notitiaris terminoi si citra discursum&aliunde ducta argumenta: ita quoq; fides, tu Vero divinitus revelato adsentitur, proprie in implice apprehensione& non in discursu consistit. Quod ibi an mo apprehendentis est lumen naturale, i hic est gra

tia selliuminatio supernaturalis s*ςux t: '

naturali facultate intelligendi instructus adsequi apprehendit veritatem ejusmodi principiorum' ita nicidem animus, dum revelationes divinas divino verbo sive Scripturis expositas, non sola, quam diximus, na turali facultate praeditus, sed interna sancti Spiritus ritia verbo unDC cum verbo data illuminatusconliderat, intelligit has ipsas revelationes divinas esse, ve a Deo profectas. Sicut itaque, quod principia per

se nota attinet, ratio adsentiendi st, q*0

nota Lab his ipsis tamen propositionibus sive principiis reapse non distinguitur et notum&eodem conceptu concipiuntur tamquam nota per propterea tamquam verissima, quibus adsensu in

inas revelationes attinet, ratio adi'ntiendi est, auo

divinitus sint revelatae,&sub hac ipsa ratione tamquaverissimae, adsensu dignissima apprehenduntur creduntur. Sicut autem nihilominus de principiis per

se notis, ubi opus est aes exigit, discursus aliquis potest institui; habitum, quo id praestatur, Sapientiam appellant Philosophi ita quoque de fides revelationibus per fidem creditis, quando,quo in odo inter se conveniant&cohaereant, expenditur, discursus rtur; quem accurate instituere,&fidem ab iis, quae obiiciuntur, adsensumque impedire vel turbare possunt, vindicare, habitus est non ipsius fidei secundum te, lea

38쪽

XVII. Hactenus Itaque demonstravIm sic declaravimus adsensum fidei, quem revelationibus divinis praebet homo fidelis, pendere a gratia divina, te, si sicatione acessi cacia Spiritus sancti, ut caussa praecipua, insensibili, intrinsecus operantes ad habendam si dem commovente a verbo autem, ut a caussa instrumentali, sensibili, extrinsecus agente priore assesertione excludi Pelagianismum, posteriore Enthusi. asinum, duos scopulos luc inprimis cavendos. Nem

pe Evtnselium ut de eo, utpote remotiore a naturali notitia, quasi seorsim ieculiariter loquamuro abs ςlesia capite Iesu Christori ab auctore suo Spiritu saneto ejusq; inseparabili influxu illam trahit virtutem efficaciam sibi semper terpetuo innexam,sive audiat civis, sive peregrinus, vel qui prope, vel qui procul,sive

rudis, sive eruditus, ut animum ejus inenarrabili quadam vi subeat, percellat, asciat, sibique devinciat. αἰ-que adeo ut potens sit sibi fide messicere&credenti s cti xi . lutem TVM eoum enim Dotentia Dei, id est, notens de essicax organum Dei, adstatem omni credenti per id ipsum conficiendam conferendam. Illam vim, quam alias divinam gratiam, Spiritus sancti opem, Virtutem, e v is testimonium, aut etiam supernaturale lumen appellamus, Deus suo verbo adjunxit,&quasi indidit nam quia cum eo arcte adeo cohaeret, ut ab eo numquam penitus absit, imo sine eo numquam, si quidem ordinarium modum attendamus, adsit, ideo ipsius quoque verbi esse, sive ipsi verbo inesse,& per illud

fidem salutem operari dicitur. Inde etiam est, quod evangelium effectu suo non caret,&in animis auditorum fidem excitare potest, etiamsi ab hominibus vel φxterna&in oculo. incurrente dipnitate sive auctoritate

39쪽

tate destitutis, ut olim ab Apostolis, vel probitate gevirtute vacuis, ut saepe factum hodie etiam aliquando fit, an nuncietur Esca enim secundum se salubris non desinit talis eiscesca, etiamsi a corvo, impura Ve, ut quondam Eliae , afferatur.

XIIX. At dicit Augustinus cori tra epistolam sundamenti cap. v Ego non crederem Evangelio, nisi me eccles arathoticae auctoritas commoυeret. Vt cuncta rectius intelligantur, observandum est auctoritatem ecclesiae mplicem eiIe, unam quasi sensibilem externam, quatenus ipsa videlicet aliquamdiu fulto hodie est multitu. dori congregatio amplissima inobilissima,complexa florem generis humani nam quod in eo eruditum est, animos liabet disciplinis imbutos, proinde de rebus ac religione judicandi & vera a faliis discernendi solertia possentes, id totum intra catholicae ecclesiae

Pomoeria continetur quod extra eam deprehenditur,ic rerude, barbarum est, cujus judicium nemo prudens magni fecerit. Sub initia nascentis ecclesiae aliter sese res habebat. Non erant enim in ea multi spientes,non multipotentes, non multi nobiles, I Cori I, 26. Caeterum au.ctoritas ista, quam diximus, non nisi humana est, nec fidem parit nisi humanam, magis apta suaderein indu cerri quam convincere. Et quum prima ecclesiae deα eis et locum ejus supplebant miracula. Deus enim semo per praesto esse vo tu, quo homines comiter ad agnoscendam tam placiendam veritatem induci potiunt. Quanta tamen&qualis sit ista auctoritas, non capitur nisi ab hominibus rerum humanarum periti, , status mundani gnaris, atq; adeo coni parationem interpo.

pulos, qui intra di extra ecclesiam lunt initituere

40쪽

XIX. Alia est auctoritas Ecclesiae propria,sed ne--ni infidelium cognita vel credita, quam liceat in sensibilem vel internam appellare. Haec enim ipsa Ecclesiae competit per peculiarem gratiam , directionem adsistentiam principis sui capitisque Christi,&Spiritus sancti, per quam fit, ut universa in rebus ad salutem necessariis errare nequeat. Et hactenus catholica sive universalis ecclesia in fallibilis, atq; adeo columna ct r-mamentum veritatis est,quod elogium ei tribuit Apostolus Timoth .iII, Is Particulari ecclesiae id ipsum competit, non absolute impliciter, sed quo usq; catholicae vivum ierum membrum esse perseverat. Sicut autem particularis ecclesia potest deficere, ita quoque Pretenti in elogium hoc amittere. Inde dixit Tostatus, quod o- ά biter annotetur soli ecclesia universati convenire quae num-Αc rota quam tu quit, errat, quia numquam rota errat. Et alibi: Ec-s M tth. clesia Latinorum non eis ecclesia uxiversilis,sed quaedam pars, ideo etiamsi tota ipse errasset, non errabat ecclesia universalis, ita manet ecclesia universalis in partibu isiis, qua non errant, e trusint plures numero quam errante sve non.

XX. Esse vero Ecclesiam hoc, quem diximus, modo ab erroribus immunem, non constat nisi ex praedictionibus,4 ex promissionibus, quas utrasque Scriptura proponit Luca I, 33 Regnabit in domo Iacobi, id

est ecclesia, in aeternum, o regni eius non erit is Iohan. x v I 6. Ego rogabo Patrem, se Aiumpara letum dubii vobis, ut maneat vobiseum in aeternum nempe Spiritum Eum veritaris, quem nώου non8oteu recipere . Matth. xXIIX, O. Ecce ego vobisum sum omnibu diebus, Mi ad consummatione ecub. XVI, I 8 Super hancpetram ea cab ecclesiam, am ct portae inferorum non superabunt eam. Non itaque

pessum dabunt persequutiones, non adeo in iunda Nuntilagitia,