Hadriani Valesij histor. regii et Ioh. Christophori VVagenselij De cena Trimalcionis nuper sub Petronij nomine vulgata dissertationes

2쪽

IOHANNI CAPELLANO

I L L USTRI VIRO,

& Christianissimi Regis Consiliario. IOH. CHRISTOPHORvS WACENfEtL

Salutem & observantiam dico.

I fatendum , quod res est oritur utique ste

quenter amicitia ex occulto quodam animi ima petu , , intus latente inexplicabilicam. Neque enim aliis referre positum Ammam benevolentiam, qua me hominem peregrinum ρο ignotum, necdum etdius in fludiis nominis, omnium omnino meritorum expertem atqueadeo a nemine com

mendatum, ubi primum inter cui

3쪽

4 EPISTOLA.

torestuos admitti poposit,ilico complexus es , quamque mirifico in me dio perpetuo comprobasti. Nem- pe patuere mihi a Fidue aedes tu assicust e tuis dictis,fectis ac institutis sanctioris Philosophia monita haurire , re ea edisiere, ad qua si non admisiusfuissem, non erat ope- iraepretium ad excolendum inge-

nium meum,noscendo se; hominum mores totam fere Europam lustra-

Cisse. Enimmer) etti hac bene in .

tanti, quanti iana=n mentem

aestimo : ita testimonium ac judi- , quo i as O P TI- MI MAXIMI REGIs -- lmen, A1 estatem , divinamque liberalitatem mihi propitiasti , nec

milis me is exprimere valeo , ac

ne stis quidem mente concipere.

Cui tanta benignitati tua quaUdo b

4쪽

EPISTOLA. Saliam referre gratiam nequco, ejus

me tota vita memorem futurum

polliceor. Has ergo litteraου consi soria tabella ac velut pignoris loco te habere quaeso, oe simul aquibonique consulere mum ae , quod

adjunxi. Et si enim qua de meo con

tuli aebia dies non satis digna sunt

in cuj quam manus , nedum in tuum con pectum veni I, quippe

qua petasatus in ipso myanica

peregrinationis procinctu, multas inter occupationes celeriter e fudi

quia tamen Summi Viri H ADRIANI VALES II insignem Dissertationem elicuerunt, ideo quam a si non habent , auditorita

tem oe lucem ab ea mutuantur,

O cum tibi, tum Reipublicae litteraria nonnihil si isto nomine com

mendabunt. Nam sne ista fuisset, A iij

5쪽

c EPISTOLA. mea profecto nugae , ad amicum

majore fiducia quam cura privatim fripta, numquam prodiis

sint in puylicum. Valesianum autem acre de novo Petronii fragmento judicium ex Hi lania re-

ve jus supprimere diutius sine sa

gitio non potui. Tam per icue enim audacter dico omnem e rorem nu is disse it, Vt contra si quis sentiat, nil

sentiat.

Vale Illustris Vir. Data Lutetiae

VI. Id. Ianuarii A. M. DC. LXVI.

6쪽

DE.CENA TRI MALCI ONIS nuper sub Petronii nomine vulgata

DISSERTATIO

ET DE OETATE PATRI VE

Petronii, ac eius operis inscriptione.

HADRIANVS VALES IUS

VAESI STI a me doctissime AGEN-sEILI,an pro Petronianis habenda existimarem , qtim anno M. DC. LXIII eaeeunte Patauit, ac itcrum

Lutectae nuper essent sub Petronii Arbitri nomine vulgata. Cum Petroniana esse prolatis quibusdam argumentis negarem : rogasti ut ea mandarem litteris, atque idem tibi videli dixisti, ac tuam de tota re sententiam in Dissertatione adChristophorum Arnoldum te fuse aperuisse. in ego perlecta , etsi intelligebam

7쪽

1 HADRIANI VALESII

sufficere, quae docte ac magno cum iudicio scripsis

ses: tamen tumultuarias obseruationes meas raptim

tibi aperire breuiterque exponere constitui, ut &desiderio tuo satisfacerem promissoque me soluerem, & si qua tibi excidissent ac diligentiam tuam fugissent, in Dissertatione mea Lector inueniret. Ac primum solent codici scripto, atque e bibliothecae latebris recens eruto auctoritatem dare claritas & dignitas inuentoris , magnitudo urbis in qua inuentus dicitur, ejus apud quem repertus est fama,& doctorum hominum de codicis vetust te fauorabile judicium. Nunc repertor voluminis de quo sermo est, inducitur a Paulo Frambottio Typographo Patauino Marinus Statileus Dalmata, j uenis ignotus, postquam Patauit jus didicerat reuersus domum: locus in quo repertum fertur, bibliotheca Nicolai Cippici hominis obscuri, in vμ. be ignobili Dalmatiae Tragurio. Denique eX omnibus qui Venetiae, Patauit, Romae judicium de codice isto apocrypho tulisse dicuntur, unus Iohannes Rhodius natione Danus laudatur , vir doctus quidem & in euoluendis dignoscendisque veteri bus codicibus diu multumque versatus: sed qui ante editionem cenae Trimalcionis Patavii decessit: itavi quid de codice Traguriensi senserit, jam ex ipso scire non possimus. sed quid opus est, quemquam de codice considere, cium ejus partum editionem ritauinam habeasnus, cujus in singulis paginis tot indiciis suppositio se prodit & impostura rPetronius verbis utitur usitatis. At heic occumrunt portenta verborum: saplutus , lupatria,matus,

vel mattus, id est animo defectit S languens,

8쪽

tristis: & maceratus, & velut contusi eontritique cordis, Picardis nostris atque etiam Germanis , ut audio, notissimum vocabulum. Dicunt enim illi de

se quumt languent, D suis mate: hi similiter, quum lassi sunt, defessi atque fatigati, Ich bin mat, ego

sum matus. Oecurrimi ab Anax pro abstinens; ca dicerebrius , pro iracundo de calido ; nesapius, hoc

est ni fallor ) insipiens, rudis, ignarus , marita,

perimarita, verba ut arbitror Syriaca i homo digni- tofus; occupo, nomςn substantivum ; gaudimonium pro gaudium, tristimonium pro tristitia ; baciba lum; corporaliter Orcus apoculamus . Vel potius aboeulanias d est: caecus: recentiores. aboculum &abocellum , ac nonnumquam ab oculis dixere, ut infra, librum ab oculo Iegit, id est clausis oculis legit , auevlette: exopinissent pro opinentur: Ego me apoculo , pro disceao e conuiuio, pocula relinquo palamedes, quo nomine pelamydes ab Italis appellantur strabonus pro strabo; monstruosum pro monstrosum I coracillum pro corculum. Qine monst&si quis Petronio tribuere potest, ne quid grauius dicam, Petronium & linguam Latinam non nouit. His adde nomina propria virorum ac mulierum Mammea, cicaro, Sat una D ea , Gavilla, Plocrimus, Habinna, ac similia: quae cujus, linguae sint . ignorare me fateor: cum' apud Petronium qualemcditum habemus, nomina propria Omnia Vno eXcepto Bargatis nomine aut Graeca sint aut Latina. Sunt heic & nonnulla verba recentiora ac mihime Latina, quae Petronii aetate nondum in Hucrant. Qualia frons expudorata pro inuerecunda &attrita : bonatus; porcus siluaticus pro apro vel sile

9쪽

sero , sicuti apud Paulum Langobardum equus siluaticus 3 minutiolus pro infantulo; amasiuncula; fulcipedia; staminata , be ex seu berbiae, quod est in glossariis vervecis nomen ; molestare pro Vexare; adiutare pro adjuvare; oricularii serui vel auricula rii ; rostrum barbarum pro labris & ore hominis inomen Hispanis in faciei significatione hodieque usitatum. Contra aliqua heic reperias vocabula veterrima & rancida, quae ante Arbitri natalem d dum exoleverant: ut frunisci pro frui, quod Catonis majoris est; Iouis non semel pro Iupiter,quod Ennii; similiter bovis pro bos, prae cini, aliaque. At adiuuare , fui, Iupiter, Petroniana sunt. Quis ergo sanus putet Petronium in scribendo tam v rium , tam inaequalem , tam sui dissimilem esse voluisse, ut nunc fui, nunc frunisci diceret; modbadiuuare, modo adiutare, nonnumquam Iupiter, interdum & Iouis 'Iam vero in Arbitro qui disertus a Terentiano Mauro merito appellatur , quis ferat mutationes generum & declinationum & casuum in nominibus , quales nobis codex iste Traguriensis obtrusit3Balneus; talus non semel; malus fatus ter & amplius , illestipue pro stipes; solida pro solidos in IV. casu plurali; statuncula pro statunculas; lactem pro

lac 3 vasum pro Vas, lorus , reticulus, candelabrus: strigae , dc neruia in accusativo plurali, cum Scstriges veteri terminatione & neruos sincerus Petronius dicat his verbis: suae striges comederunt neruos tuos 'Item alibi. Recipies inquam neruos tuos,si

triduo sine statre dormieris. Quamquam dici potest striges a strigis distingui oportere, cum strix a m

10쪽

DISSERTATIO. s

nocturnam quamdam ignotam & fabulo sam; stri- Ea vero mulierem veneficam in lege Salica, & in Iegibus Langobardorum ac veteribus Glossariis significet. Striges porro aues ut hominum intestina exedere ac priesertim infantium viscera carpere, ducuntur a Plauto & Ouidio Poetica fide: ita strigae siue striae, quae & mascae, mulieres maleficae vivos homines intrinsecus comedere, falso ac ridicule credebantur a plebe etiam Christiana. Omitto soloecismum insignem: Ego puto medicum ct numula larium: medicus qui scit, pro medicum: item alium ei similem, aerumnosi, quibus prae mala sua cornua nascuntur, id est prae malis suis : necnon nummos in publico est undere, in solio descendere , vocare co- cum in medio ; pro in publicum , in folium , in medium. Quis in Arbitro toleret, aut potius quis aequus arbiter Arbitri este putet, verba activa ex passivis

facta, passiua exactivis, aut in eis mutatas perperam conjugationesὶ fides non somniatur, pro fomniat: quid iste argutat molestus 'pro argutatur: conuiuare pro conuiuari: dum mater amplexaret corpus sibi fui, pro amplexaretur : nihil nos deletharis, pro delectas:

nihil sibi defraudit, pro defraudat scias oportet hunc vinciturum , pro victurum: fefellitus sim, pro DNsus sum , deceptus sum : est rangi pro effringi. Quis praeterea tales Arbitro phrases assignet 3Toralia praeposuerunt toris, pro imposuerunr; planctus est optime , pro magnum sui desiderium reli iquit: quod Nostri similiter dicerent, it a se bien

aint 2 regrete. Puellarius erat, omnis acinerua homo, pro omnium virginum vir & corruptor, aut

item a tor. Admissus erga Caesarem est cum s o