장음표시 사용
161쪽
II 2 τΕD. non RON EI Titiani tabu . nor tabula, quae subjecta hisce cernitur, Titiani est , quem credunt , patrem suum ita thoracatum pingere voluisse , ut faceto argumento jactaret nobilitatem , quam tali prole ille asseeutus esset. Id ipsum tamen ambiguam adhue est a Auctor operis minime ambiguus . Marginatae tabulae , quae quatuor longis ordi
nibus in eadem aula eXeurrunt , varias homita num iacies continent, Mutiani sere manu , qui, D. Sixti Quinti temporibus Romae elaruit, cum arti honos esset. Poterunt studiosis usui esse ,
nee minus usui erunt aliae , quas Antonius noster ex Raphaelis exemplari expressit; ae si discentes sedulo imitari haec volent , perinde eritae si Raphaelis ipsius opera ante oculos habe rent . Sin autem in studio imitationeque hae tardiores erunt , hane ipsi sibi culpam tribuant. Fatris Seba Mutianus porro idem , cujus manu expressiss sunt ista, expressit item hane positam in aulae' seonte s. Antonii, sive s. Benedicti effigiem,Fratris Sebastiani opus, superavitque artificem iΙ-lum , sicuti quidem & mihi, & aliis videtur . Nee abest gloria proximae huic fiscellae , ex qua
Cura genses flores micant. Fecit eam Μtehael Λngelus Ca-Fiscuis ' ra. agensis Romae nactus auctoritatem , volue ramque ego fiscellam huic aliam habere similem, sed eum hujus pulchritudinem,incomparabilem. que excellentiam , assequeretur nemo , solita xia relicta est .
Pleraque alia deeora picturae sunt In Μuseo hoc nostro digna, quibus curae partem impeα- damus ἀ
162쪽
& emortua, vocem nostram eX poscunt, transibimusque ad ea libenter, victi etiam tardioenumerandi tam multa , quae supersunt . Haec tamen in transcursu dicantur adhuc. Titiani Christus in clamyde, & arundine coronatus spinis et Iam bellini Tabula una , quae caput dc summa pectoris eleganter expressia continet remgies alia pari magnitudine , quam Parmensisseeit. Iulii Romani redivivus Salvator praese xens Raphaelis inventa et Deipara Leonardi e& tabula satis ampla Petri Perusini, qui Raphaelis magister fuit. Ae licet tot illustrium artiseum nomina, silentio prope in Volvam , nar-xanda tamen accuratius aliquanto emet tabula una miniati operis, quam Hieronymus seeit, de quo antea dictum est . Caput humanum est justae magnitudinis , qualia nimirum capita hominum sunt et neque arbitror subtilius in hoe genere quicquam fieri posse ἔ artifexque ipse
desperavit, cum a nobis appellaretur , ut par magnitudine tabulam aliam conficeret arte eadem sua . Caetera , sie ut dixi, omitto , quia alienum sulcare aequor videmur , voce udi etiam audire nonnullorum , qui exprobrabunt fortasse,quod in aliena nimium arte oecupati ese se voluerimus, quam Cicero quoque eXprobra tionem timuisse Videtur, ne pictor & orator smul apud judices haberetur eum Verris rapinas, & hujus generis furta enumeraret . Ve-xum sicut nimium insumpsita studii arti huie
163쪽
Leo AretinunI34 F E D. A RROM EI alienum fuerit a gravioribus studiis ; ita extrema talium rerum imperitia Ecclesiastico homini indecora esset . Postulat argumenti hujus occaso. ut lepidissimam ego historiam narrem . Cum Pii Quarti temporibus ex transmarinis terris Romam nobiles viri venissent, eisque propter splendorem & nobilitatem ostenderentur numismata,quae Cardinalis Bembi fuerant squoties aureum aliquod numisma prolatum suerat , ajebant aurum esse puri simum , nec a
liud praeterea , quod dicere possent , habebant . Alter vero fuit, qui signa & numismata putabat exquisitissima esse ea , quae in scrinii
parte intima collocata videret, eaque summope re admirabatur.
Sed jam ad marmora & typos transire tempus
est, ut Romanae Graecaeque antiquitatis reli quias quascumque colligere potuimus , cura etiam ista scribendi custodiamus . Si congesta in hanc sedem cuncta essent, quaecumque , in hoc artificii genere praeclara dc admiranda eX-tant, injuria non parva foret Italiae totius , quae sic orbata talibus ornamentis haud immerito conquereretur; neque tamen vel nostrae vel cujusquam opes ad conquirenda & conservan da cuncta suffecissent. Quomodo autem haec ipsa nacti fuerimus , memorabo ceu rem lar tuna nostra longe majorem , nisi easu quodam a vel potius άivino munere ae nutu eontigisset .
Leo Aretinus suit ex Ualle Solida , qui tractus
ad Mediolanensis Eeelesiae jurisdictionem spe
164쪽
ma sitis nosceretur, mandavit et Rex Franciscus quo tempore Galli provinciam hanc tenebant , ut illustrium omnium statuarum ecty.pa conficeret ac pararet 3 ex quibus postea aenea simulacra conflarentur . Destinatum namque Regi ei erat excolere Gallicanam eam Pro vinciam harum etiam artium studiis , quarum decus gentes eae penes Italiam adhuc relinquunt . Ita Aretinus regio sumptu , sed multo magis exprimere potuit cuncta, quae usquam praeclara dc mirifica extarent . Magnanim huic Regis consilio opposita mors est , quae . sicuti norunt omnes, optimarum etiam deliberationum fila plerumque obtruncat. Rex igitur Franciscus inter ea moritur, superstite
Λ retino cum suis typis , quae gypso , & argilla fecerat. Hi postea typi morte artificis , &mutatione dominorum in manus nostras perve ne re,repraesentantes,ut dixi, pleraque venera n
dae antiquitatis , & operum etiam eorum , qui bus Michael Angelus urbem Florentiam exor navit . Tanta haec praeelarissimarum rerum co
pia poterit utilis esse adolestentibus , ad hu aus artis studia ingredientibus , non minus profecto , quam si statuas ipsas , ante oculos haberent. Notum namque est ad percipienda
arcana artis, perinde valere ectypomata , qua
statuas ipsas ; si quidem diligentia & fide ex-
Pressa tat, quam ab artifice hoe adhibitam fuisse constat. Inde ergo plurimum utilitatis ea
165쪽
I36 FED. B RRΟΜ EI pient studios adolescentes , dum in una sede habent ἰ pulcherrimae artis quae variis locis dispersa cernuntur . Ac si pictura etiam haberet hodie Michaelis Angeli membranas , dici
non potest quantae ea res utilitatis seret. Veiarum mandavit eas igni artifex instinctu lapiet-dae unius , quo ministro artis & famulo utebarer . Id ab eo haud temere iactum fuisse eredere nos oportet , nam & Raphaelis membranae , quae superstites extitere , nequaquam ingratae suerunt auctori. Quamvis autem famast , Michaelem Angelum non in pictura tantum , sed etiam in statuaria membranis & graphide usum suisse; jactare tamen non potuisset
illud , quod de se ipse praedieavit, nisi illis
usus suisset, numquam scilieet in tanta operum varietate plus excidisse e saxo , ae secasset ,
quam quantum initio destinasset. Artifex iste Nichael Angelus , sieuti alibi esse dictum puto,
discipulum habere nullum volebat , cumque ob eam rem invidiae & livoris incusaretur , aje-bat expertum se ingratos multorum animos snolle amplius pati acerba & odiosa . At in Mu-seo hoe nostro nulla huiusmodi adversus ingratos querela, vel suspitio proficientium utilitatem tardabit. Se ilicet & Michael Angelus & ar tisees alii obvia liberalitate erudiunt quemli bet discere volentem; altiora quaedam spectan tur , quid ingrati discipuli vel saeere, vel dicere possint, nihil pensi est. Caeterum intersmulacra ea, quae dicebamus, emicat maxime a
166쪽
eeu Iumen i c solis plane instar, Apollo Vati ea
nus , quam ego statuam censui amplexam esse lumina cuncta artis quotquot statua capere una
possit. Quod alii censeant nescio , venustas certe & magnitudo , vigorque mihi visa sunt
extra comparationis aleam esse . Mox sese onsert Antinous teneritudine insignis ea , quam in marmore vel aere assequi , summum artis
opus esse,Michael Angelus ajebat. Hinc agmine uno statuae insignes visuntur Pasquinus, dc Hercules , & Gladiator robore celebris , α Narcisus mollitie , & fragmenta pleraque sive Hermatenae, quibus summa artis inest ; eaque copia quotidie addendo fit major . Michaelis Angeli Crepusculum, & Aurora simul adsunt,
una eum grandibus duabus Raphaelis membranis 3 quas studiosi ariis tanto eariores habere debebunt , quanto minus de auctore dubitatur cum tabulae quidem artificis ejus suspicione nonnulla possint infuscari , propterea quod multos in pingendo adjutores ille habuit fiqui manum apposuisse potuerunt ; has Vero constat non alia quam ipsius esse manu . Sin tuae porro tam insignes,& earum fragmenta sive reliquiae , sunt ejusmodi, ut propter excellen tiam suam non minus ad tenenda quam ad stimulanda hominum ingenia valere possint. Inister nostrae aetatis statuarios primas ego sicile tribuerim Mareo Antonio Praestinario,qui dum viveret in familiarium nostrorum numero
fuit. Magnus utique artifex α praeter illustria
167쪽
138 D. BΟ ΟΜ IEIopera quae reliquit, omnes mihi superare viissus est mirifieis de arte sua sermonibus f quae
nimirum eruditio & peritia manabat ex eo , qnia gravidum sere animum veterum artiseum eontemplatione habebat . At nescio an rem quoque ipse nimiam sin molitus , cum statuam immensae magnitudinis s. Carolo iaciendam eu- rarem, de cujus operis exitu diu consultatum est ; variique sermones hominum extitere . Volueram initio minorem & marmoream sacere , sed longitudo temporis, quam illius ab Iulio requirebat, displicuit, cumque subiret animum Rhodiani Colossi memoria , & aeneum illud opus non eonflatile, sed ductile fuisse negotium meminissem , exemplum sequi id animussule . Iam statua inibi est, ut oculis dijudicarisaei lius, quam oratione nostra monstrari possit. Improbabant nonnulli consilium nostrum , &opus quodammodo ipsum sternebant humi ,
propterea quod dieerent periturum esse calamitate ea . quae Romanas antiquitates absumpsit. Vera si haee omnia essent, praeclari nihil jam haberet orbis, nee grande quicquam opus humana industria tentaret . Nos vero sciebamus Romanas antiquitates esse absumptas , sed
memoriam tamen manere ipsarum , loeaque
monstrari in quibus sedissent. Verum sit ista
cura eorum , quos humanae gloriae cupiditas selicitat, atque angit. Colossus noster sempiternus erit, si munus exiguum accipiat Deus in honorem Sancti, cui ponitur ac dicatur . Tunc
168쪽
Tune sempiternus inquam erit saltem propter meritum, quod ipsius auctori constabit, idque homini Christiano satis esse debet. Iam postulat tempus, ut tertiae parti Musei hujus nos timanum admoveamus, quae tertia pars cito ab solvetur . Imposuimus enim curam hane famialiari nostro . Is nomenclaturam conficiet illustrium virorum , quorum imagines ad vivum exprimendas curavimus . Sunt autem clari litisteris homines, vel arte aliqua , ex iis quae liberales dicuntur. Nam militari, reliquave gloria claros conquirere ab instituto Bibliothecae ali num erat a jussimusque honorem haberi eumdem subinde aliis, quorum fama memoriam hanc imaginum requiret, sive exteri, sive nostrates , sive etiam ex Collegio Λmbrosiano, alumnisve Collegii fuerint.