장음표시 사용
2쪽
APHRODISIEVSIS EXPLANATIONE. SI Tun nobis
propora quaestione ex proba bilibus ratiocinari, in distunihil repu. Ac primum
ra tite iust dialecticus silogismus, Ruidem ipse est quem
hoe libro inuestigemus intelligatur.
initio declarat hoc uolumen esse de sedi
bus argumentorum,& exponit ad quot,
quasq; res haec uia aim ratio Philosopho utilis sit: eg item ori cat qusnam eius st-- finis. Sed quod dixi triore loco, in ipso principio docet quod uero postea audidi, paulopost pa
iam nobis faciet.at ex hoc cognoscetur,debere eos.qui
Dolunt philosophari, dialecticae dare operam: siquidem ea conducit ad inuemcndam ueritatem , ouae est finis eius contemplationis, ad quam Philosophus dirigitur. Nunc Deto non erit alimum ab hoc instituto uidete quemadmodum nomen dialecticae non idem apud omnes Philoso phos significet.Stoici enim eam delarunt esse scientiam bene escendi iiq; aiunt bene dicere esse in ueritatis Ec corruestilentiae narratione postum . quod cum propTum Philo sophi esse existament, solam persectissima Phalosophiam eo nomine nuncupant: Ec in eorum sententia solus diales Oicus est Philosophus. At Plato multum laudans inam diuidendi 5c appellans eam uallum Philosophiae, cuius officium esse dicit p situm in eo ut possit ex imo multa lace, re, M multa in unum componere: quod idem ualet, aes diceretur, pol se genera in species diuidere, M in indis Didua , pc urcissim indiuidua coniungere, M ad genus redigere, Ec in caput rcferre , hanc ipsam dialecticam uorat. Aristotcles uero , Κ ii qua ab eo profecti sunt, non ita utuntur nomine dialecticae , sed a unt eam esse viam 5c rationem ouandam svllogisticam putant , sullo
pismum in eo quod sillogismus est,nili l ahum ab alio differre, sed fullogismorum differentiam existere in species
3 propositionum,partim in modis L fguris, parturi in materia in qua uersantur . quorum pruna differentia facit sillogismos dialedicos quos catemticos appellamus, Echypotheticos securi uero est ex qua sunt uel persecti ues perti ii de alii numma,alia in secunda,alii in tertia figusta,quemadmodum in prioribus analrucis est demonstrauetum. Atque hi quidem ivllogismi,omnis homo est rides, nullum ridens est equus omnas homo est radens,nullus equus est ridens N Omne ridens est homo, nullum ridens est equus,qua habent eandem realeriam,nCn sunt i dem inter se qu:a re positio oc sumptio propositionum est diuersa. est enim primus eorum in prima, alter in secunda. tostius demum in tertia figura confectus aertia autem disse rentia quae in materia est,alios facit demonstrati uos alios
dialecticCs Nam ueluti artes,quatinus artes sunt, nihil differunt inter se propter materiam, in qua simi sed in diuersitate usus distranen habent, ut altera fit lignatia , altera in domibus aedificcidis uersetur, S ua caeteris eodem modo:
ita quom syllogismi ex quibus is qui ex uetis 5c rei propositae accommodatis, ptinus ii, ac nouoribus demonstrat, rem p propositam concludit demonstrativus nominaturaec methoclus qua ex huausmodi ratiocinamur, appellatur demonstrunci. is autem,qui ex probabilibus efiicitur, iam catur dialecticus id ita consequenter ea ratio , qua utimur
ad ita differendum, nuncupatur Dialectice: is uero qui est ex iis quae uidentur esse proDabilia, dicitur sophisticiis: Asophistice quoque nominatur ea, quae eiusmodi stilogis mos in Esputatione adhibet. Sunt enim hae ratiocinatiosnes,quae in scrina nullam habent differentiam , haec sciliocet uoluptas est impersectum, nullum bonum est impersectum L haec bonum bonos facit uoluptas honos non fa cit ambς enim in secunda figura sunt consectae ses earum d iserentia in materia est: siquidem prior est demonstra 'trua quoniam habet ininu a uoluptatis definitione, quam uoluptatem drcunt esse generationem in naturam sensibi, lem,& generatio imperfecta est: posterior uero est ex probabilibus . nam cum minime uel una si bonii bonos discere,restat ut si probabile. Atque ii quidem qui ita de ipso dialectices nomine sentiunt ut uelint id intelligi de urare probabilibus ratiocinandi, desulunt dialecticen hoc mobdo, Dialectice est uia aim ratio de omni re proposita .rba biliter differendi. ac iure siue haec uia appellatur dialefica, siquidem xv, --, ,quod est differere, nomminuenit,& ipsum disserere in interrogatione, R responso
ne totum consistit .is atqui interrogat de omni comicumgat quod proposuit is qui responset, ut per interrogatio rem sumat 1 respondente de quo rancicanetur. qui in eo, qu d conabitur de omni quastione .pposita rati canari, non poterit id ipsum ex uetis efficere, quando non omnis res prcpolita uera est,quippe quia contraria etiam proponuntur tit quando dicitur, uoluptas est bonum, de contra, uoluptas non est honum S animus immorialis est,ec rirrΦsus,animus non est immortalis .ic contraria inter se uera esse nullo modo pol sunt nec etiam quod ueriam non est, potest in ueris concludi Omne enim quod o ueris totaibditur,uerum est. Sed quatenus argumetatur ex iis,quae in nari noratione sunt ea concelsa, ex probabit bus rem effociet simi quae quidem probabilia, dc persuasibilia ii qui
respondent facile dant atque concedunt. uerum ne omni no quidem probabilia uera sunt proprie. Debent tritur ii qui interrogant,maxime dare operam, ut ad absurdas reo sponsiones adducant respondentes,ui cos in repugnantia compellant .ex quibus sequi uidetur dialecticam non e seuram eae ueris ratiocinandi sed ex probabilabus. quocirca illa, qui cius nomen in aliam signi sic altionem transitiunt, non recte unitur hoc nomine. quae cum ira sint,mmio Aristotcies principio artis rhetoricae dixit eam e lehoc est aeqv:ualentem rhetoricae, quoniam illa quoque in flos uersatur quae ad persuadendum pertinent: quae in eo sunt probabilia sunt ipsi itidem eiusmodi, in quo scienducit illud uribuni is signiscare Duum, , ec ua os dein rebus uersantem. 5c easdem res tractantem Non enem uelut unaquae I scientia quae in alaquo genere determina to consistens ea quae propria sunt illius genetis,& ei per se insunt,dein strat 5e ilano ex principiis istius generas propriis,ita etiam hae duae artes faciuntarem enim unum cer flium genus est utrim subiectum,neque ea,de quibus uerba faciunt,demonstrant ex iis quae suiu eis propria,& quae uisunt in eorum substantia: sed in communibus uersantur.
Etenim dialecticus Ec de musicis oc de medicinal bus, ic de geometticis,& de phi scis,ec de moralibus, o de Iopaeis, de uno uerbo de omnibus propositis quastionibus di putabit eiusq; demonstrationes ex probabilibus, Ec late pa tentibus non ex provius rei, de qua agatur existent. NoAlex.Aphrosuper Top. Λ ii
3쪽
quem in dialecticis aliquid in medii ina demonstrbi: ex
Princ piis medicinae,cum lioe sit medici proprium meque o Principiis geometria probat geometrica, quando id ad emmciram pertinet: sed dialecticae proprium est, de
omnibus propositis ratiocinari ex probabit:bus stilogis
mis. qu. x autem sint probabilia, non mullo post percipiebmus .or itor aut in etsi non de omni qtiaestione, i uti fabcit dialectacus diis rit,ramen ne ipse quidcm in uno di finito genere uos alurram N pse quoque de medicinalibus,/ de philosoph:cis.de musicis re maxime de politicis loquitur. Ac Oratori quidem indetur ca proprie subiecta mate, Ma ut de ciuilibris r bus,d lis quod agelida lunt copiosedi litic de omnibus de qu bus habcbit orationem ip: ei: idem cx quibusdam uerisimilibiis ac probabilibus aeque ac dialectrcus arptimcntabili ir .nu N ipse quoque in utran=que parteria disputat citra idem aliquando honestum, ali quando non honellum,aliquando utile, aliquando no uule N quando' itilliina. and 3 non ivitum elle demon strat.quam labrem id etiam his duabus artibus communecit simili modo porcii iis suis lini ad utrumv contrarium. At qui iii sci tus uersantur, licci habeant cCiramorum co sn:tionei Vtamen Scorus. tum in illa sciciitia sibi propolucrun ,est, ut alteram part contrariorum quae melior cit,desinite coscqtiamur, Dedicus ut sanet,aliptes ut firma corporis con dilutioncm tueatur X cae cri alicrum contrariorum quod melius est, pro situ habcnt,in quo se exera
est apud eos principalos, sed ex cognitione unius sequitur, alterius co irro: quemadmodum ex screnua eorum quae sanitat cm inducunt sequitur etiam cognitio eorum , quae morbCs gignunt. Dialecticiis utro atque rhetor sinuli modo propositam habent contrariorum demonstrationcm. in quo sit, ut eas pol lias appellent, quandoquidem id quod uere al: Iulii potes .col:lrana potest. Sunt lamen aliqui qui putant eas appa ari potentias, quia mirentia ta excellentia quadam in lauant eos, qui eis u uritur multu domin tales homines iis artibus praeditos admiratur quassi plus pC luit quam caeteri: quincuam eas polentias appellari quia ii qui eis sunt ornat bene x male illis uti possint:& ob eam caulata bonorum instrumenta potentias nominari.quod etsi in eis potemus consequitur, tamen proprie potentiae sunt,quia pol sunt pari modo contraria. Non. n.
dialecticus quatenus dralecticus est, hoc magis, qu i quod
ei contrarium sit concludet Oratoris eadem ratio est. Quibus qu: dem sit robus)it dialecticae ac rhcetoricae commu=sit,non hic: sari circa unum definitum genus X ex probabilibus ac uerisumi. bias di scroe, & concludae ex princi
rus rei propositae non propriis: ta ambas pari modo tra,ctar ea quae siluit inter id cointraria. Di malit utro , quod dialectica in omni materia timur potentia, ta non iacit rasitiones liras uagas ac disti uas,led interrogatione Κ responsiones Ex eo citan potius nonam duc ij X enunciat zones
tacit univcrsaliore3.ac conirnuniores. Rhetorica uero norit in omni materia sicliti dialc laca. Orator erum .est potius in rcbus ciuit biis occupatus, ut an e d xi, & ut pluris' muni utitur ubertate M copia dicendi,&tractat Irogis res singulares: format enim nationes stras ad circunstantias ad sori uinas,ad occasioncs ad pcrsonas, ad locos, A caetera, quae lunt clusinoa quae lum de numero singularium: de quibus fiant lues,conlultationes, laudationes Iam uero de hac dialectica Anitoteles quoque in aliis libris agit: sed in his praecipue, quae Topica inscributur,quia uacas loci qu: dam traduntur, oriun Ope politamus de quacunq; proo posita quaestione probabi alcr dbiscrere, ut ipse auditatur. Locus autem,quemadmodum Theophrastus inquit, est principium quoddam ues ei metum, cae quo umulctuusq; rei principia lumianus,dci nite adhil tales in ciuem circi inscriptioni uel enim suniit continuit:a, di imminalia, quae tura ivdogismorum propria uel ra plis possit in huiusmodi deni ovitrari ac sumi) tingia aribu, u IO Iidet in te. X us
enim potest suppetere copia propCsui iam probabili ad propositum concludet iduni d p Principium est . quan
dom autem probabilia sunt tanquam nece: Lr .i: quan D quidem fieri non potest ut de omni re proposita ex ueris,
ut dictum est rata in ur. Hoc enim uoluptas est bonus fiuis .non potest re ueris demonstrari, quia non veruin es
set id quod demonstraretur ex probabilibus tame potest. Nam si sumpserimus, omne id quod non per aliud, sed per se est optandum. esse bonum perfectu. N assiumpseri mus uollaria: csse hiilustriodi.quod quidem eo probab: le, si cicinus coclusioneini nobrs propositam. Praeterea si accipiamus, id quod omnia animalia rational:a Mim/tionalia operunt, et se maxime seriindia naturam. quod msecundum naninam est, id esth persectissimum, & svllogiis
mci utentes hoc modo, quod omnia animalia Κ rationa lia, Κ rationis exportia cxpclunt, id maxime fecitndum naturam est perfectissimuria deinde allii mainus id, uoluptastem expclunt omnia animalia x ea quae ratione iuuntur,x quae ratione carent idem concludemus.Nam cum dras
lectico proposmini sit de omnibus disserere, M in omnis bus sint etiam falsa nec possit ex treris D sum probari cerat e patet dialccticii m non fore huiusmodi falsas auxilio nes ex utris Ostcnsurum sed ex probab:l bustrii in n:hil uetet aliqua falsa esse probabilia. quod si ne ex probabilibus quidem poterit dcmonstrare. sed ex apparcntibus probabilibus non erit dialecticus, sed sophista. ut in sophisticis
clerichis probatum cit .haec aut tractatio est dialectica. Igitur hunis libri propositum esturam ac rationein inuomre,qua posfimus de omni re diiscrere quod uero addit de omni .disiungit I rhetorica dialecticam: si aludem rho torica non perinde ac dialectica de omni questione argu,
incit alur. qu Iam erus materia est potius in moralibus
ac ciualibus posita, at supra dixi,quae conatur ex probabi l:bus .lcinonstrare. Sed de omni communius dixit, qua tonus x de naturali inis, R de morialibus, ta de logicis quae monibus dialecticus disputat. Sed in his sunt etiam quae,stiones quaedam quae non sunt dialecticae: de quibus manifestuni est non esse dicturum dialecticum ala non liinplicister de nimbus di seret nem crem dicet de iis, quae uel sensu,uel poena indipcnt: nem de iis,quibus propinqua est demonstrati omel dens b quibus longe abest ut ipse post dicet.cum de quaestione dialectica uerba faciet. An de iis noloquitur dialecticus,quia ne quaestiones qua de initio sunt Dixit aute de omni proposita quaestione,inteli gens quae stionem dialectica inaum sequitur,ac primum quidem dicendum est,quid sit stilogismus, lura dixit elle propositude omni quaeitione disterere,iure mer: to primum: id sit sullogismus explanan deuide sullogitim differentias expli=cab:t: ut qualis sit dialecticus, qui in prol ab illius iit, de quo nunc agitur,ta quomodo ab alias disserat, planu fati
Elligitur sillogismus cratio, in sua postis quibusdam cli d aliud quam posta sunt, ex is posta sunt, ex
necessitate ejicitur. De syllogismi definitione. dem dubitalionibus, quς contra eam afferuntur, d:ctum etiam , nobis est in ea expoli,none quam In priora resolutoria edidimus .e t enim in i lol:s principaliter de sullogismis sermo: in quibus Aristote
Ies omne viain ratiocinandi tradat num uero quae ad emsedem definitionis perspicilitatem faciem, cominem O bl
mus. Igitur statuit syllogismiim in oratione, ut in genere: quia oratio praedicata umuoce de s*llogismo non solum de eo dicitur, sed etiam de aliis ouae ratione forniae I sellogismo differiant nam oratio X ae fabula, Κ de enarratimne. M de concione N de aliis innumeris,que inter se specie dicterunt univoc. N in eo quod quid est pra dicatur. Caeterum dist pretias quas posuit,separat stilog: simam ab aliis orationabus,&in quo sit eius essentia declarat ait enim si llogismum else Orationem,in qua oratione politis quibus, desii at ud aliquid qu, in quae posita sunt, necelsario me nil ex iis quae posita sunt. Illo autem uerbo positis.disii in=git ab aliis orationibus stilogismum,m quisus nihil poni tu qualis est oratio narrativa. significat autem hoc Ioco postus pro sumptis x concessis ac concessis uel ab eo qui
4쪽
eontra d sputat, uel si ad alium sillogismus effetatur: ues
recciti a seipso, squis per se ipse ratiocinetur Oportet n. tit is qiu ira demonstrat 'uaedam sumat quae dant ita se hahere aliis concedat:deinde ex iis ransuana coceres aliquid aliud demonstrare. Quod uero recte usus st uet . post tas,perspicitum est ex eo quia alio magis trulgato uti poterat. Cocedere aut ξά sumere no omnino de affrinatiuis intelligitur,quia non minus poni mrac cocedun ur negatis Da v afirmaratia nem omnino stilogismus ex omnibus aflirmamus positis uult efici Potest etiam illud uerbs posistis significare aliquid catescticu .ponuntur .ndi re propioin ipso inesse δε non melle accepta: hypothetica uero noni Onunnir sed supponuntur. Sνllogismi enim categ rri, ut ex prioribus anatur: is didicimus, Aristoteli sinis citer de proprie syllogisma indentur esse hypothetici uero no stiroi liciter sunt syllogismi, sed cum additione. ita sit, ut nune inpliciter 8c uere syllogismi defaritionem tradat. Dixit autem positas.ξc non posito ut quidam putant, qui .iciliatricinem reprehendunt, quia nihil syllogistice uno posito, sed
duobus ad minimum demonstratur.Eos uer . Os unius
propositionis Antipater fecit no sunt stilogismi sed deseo
os) interrogamur hoc modo Respiras uuiis lgmir.ua in cum dies est lux est propterea ex eo lucem esse svllogis stice dem sistratur:& quia respirans uruit, tu uero respiras. sed non simpliciter ex eo quod dies est, lux est, qiunetiamnem ex eo quod respiras inuis. Ita inquibus non est consiunctum cognatii, non satis est ad conclusonem una sola propositio accepta ciliare fit, ut iaci ex eo quod est motus, uideatur sequi non esse uac fi R iamen id veru else demi, strauit Aristoteles .u igitur qui utuntur coniunctrone cognita Meuidenti uel perspicuitate propos tacitus uniuersalis, putant ex uno posito aliquid c cluaere huius rei signum
est,qu d s addatur aliquid cum ipsa comunit: ne irrhas superfluit .ut in hoc si dies est, lue est: sed dies est, ergo lux His ex eo,quod dies est ucem esse demonstrimar, superimum est quod adiungitur.m tisar. quae sill gistice demostratur id quod fons alii imitur ad erus dem demonstranos rem superea 3 est: quod cit in hac oratione superitium reum non sit ostendit ea deesse Ves quia θc oratio dc si liciosi ius est imperfectus, nem siquis ex aliquo necessario sequutir omnino etiam sequitur svllogistice. non .n. Mura ad
quod sullogistice sequutir, te necessitate sequitur, lana taquod in necessitate sequiuir ex aliquo, stilogistice conses
tritur.Oratoriς quom ratiocinationes quς Cathymemata uocatur furit liurusmodi uid raran illis ficti ex una pro Positione suillansmus, auia allier i clana si ita, ut a nid: Ibus uel ab auditoribus addi possit, ut hic dignus est presna,est .n .proditor. Addit enim ni dex tanqua euidens, hane
proposuionem omnis proditor dignus est poena id enim legibus imbetur te cauetur. quocirca v non sunt propriessillogismi, sed hoc totii rhetorici sillogismi. ita in quibus id quod omittitur,cognatum no est, in us per enthymema feri syllogismus nullo modo potest.Nam sellogisnuis ipsso nomine uidetur struscare copositionem quadam orationem ut etiam condecretum: decretorum coniunctio
nem Quod uero ait id quod insertu debere esse aliud uddam quam quae posita sunt additum est, ut usus de utilitas sillogismi ostenderetur ex qua quide additione Amstoreolus docet instriimentum esse syllogismum, Qua perlinet ad explicandum aliquid quod minime clarum esse uideatur. cuius usus est ex quibusdam comitis N perspicuis. amoebre si non potest idem simul clarii esse dc obscuria, coiene sellonisi quide usus sentaretur in iis in quibus id quod c6 ludnur no est diuersum a propositionibus .ea uero Oratio quae sullogismi usum non praehet,non est syllogismus,r a s sisllogismus est instratinenti omne autem iustitimetii est utile.erram sillogismus est utilis orationes aute, in qui hus aliquid idem cia iis quae posta sunt, inferiur, non sunturales eae igitur oratrones in quibus aliquid idem quod ea quae posita lunt concluditur,non sunt sullogi sui. Instrumetum aut else utile perspicuum est. in omnibus erum uastruomcnus videmus quad no possit proprium usum praestate,
& id auferimus .nam nem quisquam lyram dicet eam, quamusce uti no possvnem sinitim. qua faber no queat uti. Qui enim appellat iisdeni nominibus ea. qua ex usu prosueniunt ae r uoce nominat qualia sunt depicta uel efficta, in dicimus lapideam manu quare non erit suis odimus
qui usum syllogismi non seruat .hu:usiriodi est illa oratio in qua coclusio est similis iis quae posita sunt: quales sunt illae,quibus Stoici utuntur quae idem repetentes, re indifferenter concludeles ab eis uocantur. Sivat autem apud eos
idem repetentes,ad hunem dii s dies est,dies est sed dies in ergo dies in . indifferenter uero concludetes in quibus clusio eadem est atque una ex sumptionibus ut in has uideri potest uri dres est uel lux est sed dies est ergo lux est. quas orationes squis suu gasinos nominat,aequivoce nobminabit.quonam .n modo absurdi1 no est dicere id quod positum est,concludi te demonstrari quomodo.n non sumuntur ea qua uiuio posta sunt na petere principium dicitur is,qui siniat aliud quod demonstratur in propositiosnibus prius illud idem demonstrantibus. Est etiam absuro dum non dicere inductionem et se an qua concluso est eadem cum aliquo eorum quae ad demonstratione sunt discta,quia non praebet usum inductionis 5c sillogismia uocate qui nihil dem bratici. Non enim sufficit figura orationis
ad e sciendum stilogismii, sed debet esse primum fgium
ratio, quae ex isma orationis possit aliquid ostendere. Nam in caeteris instrumentis non satis est figura ad instruo menti naturam,sed opus est etiam propria materia, cum qua proprium opus exhibebit .igitur in serra opus est tali materia quadam, cupraesertim nemo serram sit dicturus eam quae in cera est MM.quare definitio sellogismi, qua
instruimentia est debet in se propriam habere materia. File aut inutile eum,qui aliquad ex iis quae posita sunt inducit, lana est ex eo,quod ne pad demonstratione, neq; ad dialecticu, nea; ad sophisticia sillogismum uti eo polliamus.
sunt enim haec sellogismi genera. Praeterea ide iterantes sunt asellopistaci, quatenus uel utrunci assumunt, uel consequens.quid Cum potius antecedes,s consequens Qui ue ro eu contradictione di sua sunt,no inducunt idem quod aliquid ex iis quae posita sunt sed contrarissi reliquae orationis citi cotrario accidit ut fiat ide quod assumptio quia diuisitium est huiusmodi. In diuisuis igitur qui non sunt eae huiusniodi est asyllogistus is, mi contrarissi reliqui non in ducit .sed ne sullogismum quidem dicet aliquis eum qui sit eκ diu suo cAfectus .ec ex uno e tia ouae sunt in diuiso alliteria inserat.Nam quoniam illato,in ivllogismo,qui ex huiusmodi diuisitio consta accidit cum sit contranti alterius
eorta quae an ipso diuisuo sunt, ut ide sit ratione dictioniscia eo quod est assiimpust,quod no est ide, neq; secundum ide ec coriarm alteri quod ex diuisuo si relictum M idem tu eo quod sit assia mptum,quaerendii est, ex quo sumpto
detis quae et ac d ut Min id e concumit, fiat oratio sillos Ustica .Quod n .ambono sint ide, nem ei secundu ide in sint .est manifestum ex eo, quod non in omnibus diuisuis
ambo eid in insunt. Quod si eade inter se sunt,es est idem, contrarissi esse alteri eorti quae sunt in duusione, eg esse idequod alterii eo ii,cme in quo unum inest, etiam alterum merit. Quod si sunt, in quibus non inest ut contraria sint citeris alsumptu, is erat idem ' dauisuis,coninarium esse alteri retia quae ex diu:sione sunt,ec diuersum esse ab alliam pro eode.quare nem in quabus simul insunt, tanqua eadeinter se insunt quod si no sunt eade quaerendum est , ex uomus eorum pronuntiata ne fiat stilogismus. Id aut aliquis inrelliget ex ipsa complexione forniae stilogismi. Est autecomplexio ipsa eiusmodi stilogismi hac ut ex diuisivo te ex uno eorta quae sunt in diu si ne reliqui cotratium traducat. Sed si hoc est patet effici sellogismii ut contratui sumsplum nti ut idem cisi assumpto .neq;.n ad uult coplexio. Vt aran quibus aliud est cotrarium,& ah ud alsumptu, qui couaraim alterius inducit manet in ipsa propositi sillogismicvlexione N secundia ipsam ratiocinatur qui ucro auii mptu concludit,quando tiae no est in eis cotrarui S assium sui .n a manet,necla ratiocinatur ta m iis in quibus ambo
5쪽
concurrunt. Miopisinus cuidὰ set tmqua illato cottario alterius quoa sit acceptu, sed no tanti eodem quod a Timptii .Quod uiro id quod insertur, no sit id e cum in quod assi impia est cx his intelligetur. ut in iis dii usuis q costantco non oppositis corradatiotie citiusmodi est hoc uel dies est uel nox est. contrariti huic nox est, quod es,nci cst nox,
si gruscat quidem di m esse, sed quia principatu reno signiscat esse diem no dicitur cile ide quod id quod est hoc asesumpti dies est. NG. n.quia dictione differt no est nox, ab hoc dies est propitrea non si ide. Ea M. in quibus aliqua
dictione differunt,ic is eandem rem similiter ec principaliter significant eande cffcrunt propositione, licet diu cisam uoce habeant .na ensem habcre, re gladium habere idein est N eadem de code diceretur propositio.quia ta ensis Mgladius ide significat. Ita igitur,si no est irox, similiter significet et se diem ac si dicatur,dies est, cerre non sunt factae dii tersae propositioncs ex eo qubd diuasa sint uerba: sed quia si dicas dies est N si dicas tio est nox,no idcin primo
signiticabis,st,ut drucis aestat, o no eaedi Inter se. Nam haec dies cst ri incipaliter Ostendit die csse: N per acidens tollit essen haec uerti non est nox, principaliter austrinode N ex accidcme die esse ponit eo quia si nox no est,d: es sit necessiario .ut igitur in his ita se res habet, hoc,dis es cst .hoc est astui pili & illatii in praedicto ex cotradi lione diuisitio. Non. n. sumuntur tanqua idcin principaliter significantia quod si ita est,no ex eo quod dictione eadem sint,iam erunt etiam eadem omninoacd diuersa citat,quia id e principaliter no spirifcabunt. Quod aut identitas duo totus non suffciat adi incienda propositionem candem,qucinadmodii nec druci sitas satis est ad inciendam diuersam declarant aequivocationes. Quod aut aliquid non casPlatur tanqua utroq; modo idem significans manifestu est ex in , p haec propos alio, dies est, in assis inplione acceptabassiimitur tanquam principalliter diem esse significet: illa tu vero induci iit tanqua auferat hanc propositionem, non est dies,quasi idem italcat atq; haec, no igitur non est dies. ut igitur hoc no ponit prim ipaliter die est ea tollit hoc,
Non est dies ta x hoc βd dies est, id quod pro eo sumistur. Accipitur enim in pronunciatione tanquam illud tollens sed non tanqua idem uel quod utatur eo quasi tollat non cise diem iaci quasi ponat et se diem. Qui enim eo uti tur pro tollendo non elle die,si erat aliquid aliud id ipsum tollens N non hoc esse diem .certe illo, non hoc usiis ellet. Qui uero signis .care uult esse diem. certe nullo alio inodo uetur, qua eo, Mi id sigruficabit. Illud aute uerbii, Ex ii cessitate, desinitioni additum distingi ut ab inductione sui, logismu .Est enim etia inductio oratio, in qua positis qui obusdam aliquid aliud qquae posita sunt accidit : sed no renecessitate.neq;. n. ncce latium est quod ni ipsis induitionibus demonii diu pirapterea quod neque Onan a, tu bus propositae rea demonstralio costat sumi pollimi me petia si omnia sumeretur, univcrsale ex neccssuate ira esset, sicut uiruin quod a corii quae suillient silmpta. Quod uero dicit,ex nccessitate essicitur,non indicat fieri in s llogismis nece Isariam coclusionem nem enim in omnibus suilogiis mis est necessaria conclusio quippe cu in multis sit etia cotingens .ut in iis,qui ex propositioniblis coninigeniabus costant,coclusio contingens est ) sed quod ait in necessitate, indicat conclusionem necessari, sequi propositiones ex quibus ostedietur, iustiis habitus luerat eorum imae ad coclusione essicienda posita sunt. Qiiamobrem si illatio non ex iissequatur quae posita sunt,ta tamen sit necellaria, tueno erat ivllogismus. Quod uero ait, Ex iis quae posita sunt, sellogismos ab orationibus monolemmatis, hoc est una si imptione constantibus, disiungium quibus conclusio ito fit ex iis,quae posita sum, proptcrea quod ad stilogisticam demonstrabone deest in eis altera propositio,ut ante diximus at q. distinguit ab us,quae excedentes appellantur. nam orationes . n quibus aliqua propolimo si perflua sumpta est,eae noua ducut coclusionem ex positis, siquidem ea Propositione ablat Mide nihilo ininus potest induci. Na si
ex his,oe iustum est honesti homne honestu est bon conb
cudmir omne iustii esse bonii, ceria sit iacaneu erit ad hoc demonstrandii addere,omne bonu esse per se repet dum, aut aliud quippiam. Quinetiam in quibus propria coclusio no inferni sed aliud eo sequens uel ei accides, ne illi quidem sunt sellogismi, cis ex iis quae posita sunt non cffcratur tubluti siquis sumat uoluptatem esse secunda na tura N quod se radii natura est,expetenta esse deinde cocludat uoluptatem esse bona: certe id tro set ex us quae posita sum. licet ex eo quod est concitisum necessario conse quatur. Huiusinodi est Epicuri syllogismus de morte nemetam ex propositionibus dicetabus, quod dissolutu est nos ii quod no sentit nihil ad nos pertinet,intem irconesi sin,mors nihil ad nos pertinet,ut ipse arbitriiniri sed con cluditur, quod dit Ioliatu cst nihil ad nos pertini re. itemq; mors no est distblutum, sed dissolutio. Is .n. qui concessit dissolutum no sint ire, iam no concessit fieri sine sensu dis solutionem P .n .dii liuio animalis quae est mori, est sine sensu.qt: arca ad nos pertinet mori,& non eis: mortuos: licet non semper mori ad nos spe ici: quare duplex est mors ea quae itur, c ea quae est: q iiiit, nihil ad nos, quae itero est,ad nos illa pertinet,qua nos timemus. I i uero ne illi quide sunt lv llogi lint,in quibus nulla propositio utilitersa lis lumpta est quia in iis no demonstratur o iis quae posita sunt ex unule ali propositione quae omissa est. Tales sunt orationes Stoicorum quae sine ui I, x ratione cochidere dicuntur neq3.n. si A est aequale B, R B similiter aequale est ipsi C,iam A ipsi C, aequale elle svllogistice delironstratum erit quia conclusio no fit ex propositis, se mutur qui dem id ex propositis,qura utis cit hoc urnu sile. tuae ei dem aequalia sun inur sic sunt aequalia.quocirca illo post to ec hoc diuiso coniuncto,ec in unam propositionern coposito hoc modo in ta C, cadem sunt aequalia B sullo Filice conc litis lur A. else aequale C simile cit quod dicituri, Des est, sed tu quom dicis dicita esse, limina igi ur dicas. nam N in hoc se alia iur illatum ex propositis, lanae nec sitas non est propia illa,sed quia uerum est uniuersale, Onasius qui dicit diem esse,ciun dies cst ucrum dicat. hoc sum pto,siquis coit ungat posita in una propositionem, im dies sit esse . :em dicis, inferet sullogistice, Tu ergo ucrimidicis ira in iis olbus stimonibus uitii tersale quod uerti est, fuit omissirin: altera uero propositio in duo, uel in plura
diuiditur,ut in hac oratione, lex in cnomutati contrariar sed ita non est mala, ipsa uero enormitas mala est: lex agast tur est bolia .hic.n .uniuersale quod hu:usmodi est, Quod non est malum,ec malo contriarium est, id bonum est, fuit mulum .diinditur autem in tria altera propositio quae ita habe Lex quae non est malum, contraria e t enormitati, quae mala cii curus partes sunt hae.lex est citominari contraria, oc, sed lex non est malum,&, sed enormitas est in malis . nam ex praedictis binis propositionibus legem esse bonum si llogistice concluditurulenil ex una quae in tres raries sit diuita idem conficitur.
Demonstratio autem e .ctam ex utris cr primis octo sis mus est,uel ex talibus quae ex quibusdam veris er prima coagnitionis iis principium sumunt. Definiuit sellogismum Philosophus. deinceps eius ge
ncra definit,ic declarat.quae quidem ex materiae differen tia quid singula sint ostenduntur,& in qua re egentiam habeant suam .ssa n. sumens genera syllogismonim, bc eo idissere uas explicans nobis ostedit in quo dialecticus si liorisiariis disser.it ei caetei is.Species .n. s logisnu quae ex diDi creua materiae oriuntur sunt eae demostratio diale licus, sophisina. livppe quia qui ratiocinatur,uel ex ueris,ues exprobabilibus , uel ex apparentibus probabilibus argi mentatur.nam nemo ex taliis .ec improbabilibus simul argumentatur.In primis uero loquitiir de demonstratione: siquidem ea est maxime propria, N principalis ratiocina/tio. demonstratro auicni est suilominus scientiam e ciens. Dicit autem demonstrationem esse syllogismum exuetis N prunis, uel ex l alibus quae ex primis & ueris suae co uolua Principium sumplerunt. idest, si id quod est Proposio
6쪽
ropositum emonstratiam sit x conchisum ex iis, in quis
His caiisae ec principia cognitionis uena ec prima sunt nesque enim omnis sellogisnus ex ueris constans est uere destia nitratio .sed si praeter ci et uera sunt ea ex quibus probatur svll gismis .pruna etiam sint quoniam ita erit ex caussis N syllogismus ex causis in demonstratio. nam pram a sunt causae corum quae post illa sunt. ne uero ea quae sumuntur debent esse priora ordane naturae iis quae ex eis demonstranti sed prima in eo quod immediata. ξc non eratus demonstrata sint quae si ita erant,naturae cognita initrer se.stitit autem principia de in onstrataonis,quae cognita per se sunta innae nata uero sunt nota per se. non .n demo erantur.quamobre qui demonstrat Luna deficere, quia incidit in umbram terrae,demonstrat hoc modo Luna conscidit in umbram terrae vcl a tera a obscuratur: quod corri odit.uci obscuratu descit nam coincidere est causa defes
ius. Quod siiquis terram lunae coincidere demonstrabit, ex eo, quod luna desciat, is non tam propcte demonstras hit,etsi uerit sumet, necaua ex primo nem ex causa proprie demonstrat altem dc effectum. sed primit ex post enora narosterior est defectus quam luna incidat in umbram tet rae Ecdesectus postea fit. Ita quom ex posteriore demons abit is,qui demostrabit hanc peperiue, quia lac habeat, rem .n. lac haberem causa est,ciar pepererit: sed peperisse causa est cur lae habeat .at qui eae partu lac habere demonstrabit ex causa 5c primis demonstrabit. Simili quocii mos do qui demonstrarit hominem habere pulmonem, quia homo est aptus ad spirandum iis ex itero quidem ratioci habitur, sed non ex primo: quocirca ne dem strat quide. quod si econuerso ex eo quod pulmone habet eum respirare demonstret iam demonstrab:r. Itemq; is, liu demon strat hominem habere sensum G sensibali non demostra iterum si ex eo quod habet sensum cum ille sensibilem demonstrauerit profecto demonstrauerit. Quaeret aliquis, si dem stratio est ex primis quisnam erit sellogismus ex uotis sed ex posterioribus an erat dialecticus quae .n. lla iacta
sunt, taliquam probabilia capiuntur. est eni in probabile aeam quae lac habet leperisse. 5c quod descit,oblcitrari tancta est uera demonstratio postea uero etia is sillogismus, tanquam ad nos quoniam nobis non ora sunt quae sumit. tur. Primo igitur ec prophes demonstratio est si logismus,Mur,ut dictu in ex primis constat .Exemplum autem silla risma ex primis Ec immediatis facti erit huiusmodi cinusique rci forma est illud secundu quod est .n.i haec proposutro ex inductione constat, te est in demonstrabius atm pris a posito Q omne quod actu est, id ex materia ec forma sit. hoc enim posito sequatur, omne quod ex materiare forma est,elle secundum formam id quod emhuic si adsumatur propositio quae dicat,ammal est eae iis . quae ipsa qu q. est perspicii a dc indemonstrabilis conclude: ur. am malis formam elle id secundum quod est cui conclusonisi alia inmani propositio alsumatur hoc modo,atqui atris mas est secundum animam sensis parriceps, iam socianduanimam erit animaldus positas non infertur ex prinus, sed ex demonstrans per prima an malis sormam cile anamam quod si alliimpseramus id an malis forma ille inarenatas,nitalis forma materialis est ciuess,ec adiunxeramus ad maturalem formam non posse scparati,concludetur, anima quae est forma animalis anseparabilim ei se a corpore.hciet .cae prinus de immediatis non demonstretur, tamen id quom demonstratur .nam qui demonstrat quod luna pri
Data est lumine ex eo oe dcirciat is no demonstrat,neq; eae immediato leo; ο mdemonstrabali. non .n demonstras
hile est,tunam deficere sed demonstrabile ex eo quod incidit in umbram terrae 3c ex eo, quod obsistratur .cx eo uesero quod id per immediata L ptima dena sistram proptes rea syllogismus qui ex eo fit est demonstratio quod i mo do.n.:pse quom ex immediatis demonstratur propiora quod ea ex quibus dem sistratu sint ex illis talobus ante demonsputa. quod clarii est in exemplo, ouod dedimus de
anima. Ille .n continentur ecqui ex in monstrabilibus,
riores sunt constant. Simili quoque modo in geometria. nam primum Theorema in Euclidis clementis eκ indemostrabilibus demonstratur.ex principiis enim dem Ostratur, illud ucro,tres angulos trianguli duobus rectis pares esse non amplius ex indemonstrabe libus Ostenditur . sed eae hoc recta ruin lanearum in parallelas incidentium uicissim inter se aequales sunt:& ex eo rectarum linearum in parat telas incidentium citeriorem inieri nil contra, aequalein
esse quae principia non suntsed per demonstrationem co
stat: Et iamen omnem syllogismum ex ueris factum comonuimus demonstrationem uocat.Sed de deni stratione,
deque sillogismo demonstrativo principaliter, ec latius iuposterioribus resolutionibus loquitur. nunc uero tantum
de eo dixit,quantum ei opus est ad distinguendum a caeteris syllogisnus dialem in .syllogismus enim est, proposistrones cum conclusione.
Dialecticus aditum sanismus est qui ex probabilibus constat.tiera Ortim sunt U prima ea, quae non per alia, sed per se ipse fidem habent. neque enim in principiis disciplinae quaerendum est,propter quid sed unumquodque pristipitim debet egerre se persticuum. Probabit adulem unt quae proluntur omis,ubu .aul plurimis, s sapientibus, tr iis uel omn)bu uel plurimi vel maxime probatis Cr cognitis. Locutus est de ipsa demonstratione, deinceps de sello: epismo diale lico uerba facit A ait stilogismii ex probabi 'alus sectu esse dialecticii quod clim dixisset,sequaturi ut qtat uera ec prima, ex quibus dixit demonstrat viii effici, Ecquae probabilia sint,ex quibus si dialecticiis deviaret,& eorum disserentiam oponat ait tuitur uera ξc prima esse ea, quae non ex at issed , se fidem habent. tales lunt immediatae propositiones .dicit enim principia sti manim debererer se fidem habere: ξe non quaerendam esse causam quas te sint eiusmodia a cnim s illa alia principia, eg causis hasberent, non essent principia. defintiones sunt huiusmodi,
quandoquidem ca quae in definimus orationibus sumi stur,per demonstrat1onem non sumuntur. tales etiam sunt
'physicae N communes notioncs, cu i modi sunt prolo quia,& hac,calidum calefacit V frigidum mpetu r. 11 capra sunt.itemq, omne quod fit ex aliquo etficitur tale. Quod uero dixit in principiis scientiae non esse quaerendupropter quid,non fecit tanquam legem de hoc statuat sed ut doceat non esse demonstrationem in illis in quibus propter quid e uiritur quia demonstratio debet esse eae cos itis Quae uero sint probabilia ex quibus dialecticus sylologismus constat, deinceps dicit hoc modo, Probabilia
sunt cluae omnibus t plurimis, uel sapientibus probatiora iis p uel Onanibius Mes plurimis uel maxime cognotas rerobatis erunt autem maxime proprie de omnino proba illa ea, quae Omnibus uel plurimis probabuntur, Omnishus expetendum bonum esse: expetendum uero esse sanio talem,diuinas uitam. quod sciui aliter dicant. non ita di
cunt,quod ita sint disposita, sed positione quaaa in id asses
mant quos ita loqui quia taliter affecti sunt testifcatur emtum se .sunt citani eiusmodi haec, Bonum prodesse, ecParentes debere honorari plurimis autem prudentiam esse dilutus optabat rorem: uel animam corpore praestantio rem esse 5c Deos est. Qiod si dialectici de iis lolis loquatur quae mmmunibus notionibus continentur, erit eis tantummodo utile ad ratiocinandum,uel quod omnibus uesquod plurinus probetur,& id quod ira sit probabile.uetuquia dialecticus illain de iis loquitur, de quibus multi nio hil opinantur, sed aliis potius de illis dicentibus credunt nam sapientibus fidem de iis adhibent) ei tur, ut diablecticiis de omnibus argumentetur. Praeterea, ut ante dis xi quod illi sapientes nobis reliqum1nt,est in his probabule.m has autem probabile est primum quod omnibus probatur sapientibus, iit an mi boua maiora esse quam cor potis: nihil de imhilo seri, uirtutes c: se bonas: uel quod Plurimis eorum , ut uartutem propter se expetendam
7쪽
ege licet hoc uicuro non probetur.& felicitatem uim
te fera item* non esse corpus individuum, non esse infestos mundos: iis uero quotum maxime est perspecta fas pientia probatur animam esse immortalem,ut censet Plaueto uel esse quoddam quintum corpus: utuo ut Aristote les nam qui in sapienna sunt probari,ex eo quod a multis laudantur,rc in admiratione habentur,sunt eiusDodi. tale
quom erat quod ab ill s dicetur,etsi quodammodo a mulstis positum fuerit. admittuntur enim propter tales opiniones. rc probabilia sunt ea, ex quibus illi probantur, ξc tio pientes propter eas sententias sunt probati In secundo autem dialecticolum priorum libro tradet ocos, ex ovibus
probabilia sumere poterimus. Probabile liuero disset non ciuod falsum sit, uia sunt etiam quaedam probabilia, quae lunt uera,sed iudicio.nam ueri iudacium existit a re in qua uersatur cui cum consentit,umini est: probabili uero non prouenit iudicium a rebus sed ab iis qui audiui, he ab in opinionibus quae de rebus habentur.
Litigiosus autems llogismu est, qIi ijicitur ex iis quae videntur probabilia non sunt tamen: uti qui apparet ex probabilibus.uel apparentibus probabilibus.ntq;. n.omne quod probulite uidetur, probabile est nihil n. eorum quae juper crenus dicuntur probasilia habet omnino plantasum.quemadmodum in principiis oretionum contentio aram usu uenat. statimemmiae sepe iis etiam qui parua possent cernere,his in rebus
' sistatis nuturas se ostendit. Prior igitur sillogismus ex iis
quos litigiosos nominaui, silogismus etiam appelletur: ut
ter uero silogismus litigiosius isse quidem, sed non silogis
mus uocetur: propterea quod uidetur concludere, sed non concludit . Sunt etiam praeter eos hilogismos rite di iselos, parulogismi , qui ex prcpriis nonnullarum scire istrarum sunt: ut in geometria, er ei cognatis solet continge re. Hic autem modus a superioribus dictore uidetur. neque enim ex veris o primis ratiocinatur is qui falso deseritu uisque etiam ex probabilibus . non enim in definitionem lacuis
rit,cum neque sumit ea quae omnibus, neque ea quae plurimis, neque ea quae tapientibus er usui que omnibus,neque pluriam sineque nobilissimissunt probata , sed facit silogismum ex sumptionibus scientiae propriis, sed quae uerae non sunt. Per rogismum enim facit, uel cum describit semicirculos non ut de scribenda sunt: ael eum ducit lineas quasdam , prout non sunt ducendae. Itaque si mes silogismorum vit a nobis ita quodammodo expostae.
De litigiosis syllogismis locutus est in phisticis reprehensionibus, in quibus erat ei propositu de illis praecipithdisserere .eos nunc simit ter desinit, ut illae quoque desinistat. duplicem dicit esse litigiosum syllogismum: altera ex materia peccantem, non ex Dina,qualis est is qui in iis quae uidentur probabilia,sed non sunt,esscitur: quae uero uidean: ur probabilia 5c non stat, ipse explicat.ncque .n in quit omne quod probabile uiderii probabile est. N proopterea infert nihil eorum quae uere probabilia sunt habes re Omnino superscialem phantasiam. est autem supersciale,quod parua instantia reicit tur. talis est species earii propositionii ex quibus syllogismus liticiosus efiicitur. ueluti apparens probabile est uidentem habere oculos quod si
sumens aliquas, inducet, ulum habere oculos, quia ocu Ius uidet:& hoc, tuae dicas,ex ore exeunt.quod sumens aliquis inducet,carrum dicis ergo carius ex ore exit: ta hoc,q no abiecisti habes,quod quis sumens co ludet,ergo cornua habes, quia cornua non abiecisti. itemq, eiusmodi est, habentem uisum uidere eum uero qui dormit, habere uiosum, dc ita uadere.nam haec habent superficialem, ecoi quam probabilitatem,ta ut ipse diuit,celerater eua us, quidlua cemere possunt,m his rebus falsum, quod uere probile non est,consequitur in in eo quod uere probabis
te est non facile falsum cema poteriat illud quidem Deos
omnia posse quod probabile est,sed non uerum, non facin redargui potest. itemq; hoc, maiori bono contrarium est maius malum: propterea ou es nemo i3 aliter se habeare,nisi in paucis imienter: ut in bona habitudine, ec silviare
uidetur nam mala habitudo quae est madori bono contraria,uidetur esse minus malum.quam morbus, qui est conotrarius sinitati qua minus bonum est. Omnes enim aegro tantes sunt malae hahirudinis sed non omnes qui sunt malae habitudinis iam etiam aegrotat.huius rea causa est, cura bona habitudo cotinet in se sanitatem .est enam sanitas bo, ra habitudo. qiiamobrem quia sanitatem in se ccin ne est marus bonum sanitate.ei quoque accedit, quod est de Lumero eorum, quae propter se expctenda sunt: at mala
habitudo non complectitur in se morbum: sed est in illo solo in quo sanitatem bona habitudo superauit. morbus uero ipse mal im in se habitudinem complectitur. quippe quia post malam habitudinem fit morbus quem adnicida post sanitatem frina corporis constitutio. Ac sellogismos quidem litigiosos ex matena d cit esse sellogismos . nam cum aliouis in coniugatione syllogistica ratiocinabitur, remsmodi propositionibus set stilogismus contentiosust quales sunt anted si hc hic. omnis uirilis habet uitilatare, lagus est uestis uirilis ergo sagus habet uirilitatem qui quidem stilogismus ob nullam aliam cautim est litigiosus,
nisi quia tanquam probabile sumptum est, omnem umolem habere uirilitatem. cum praesertim si in coniugationeratiocinatiua in pnnia sgura ex duabus affirmati s una particulari' altera maiore uniuersali. Alterum litigiosil, llogismi genus est in larma peccans. hic utro non amollius est simpliciter stilogasmus,sed hoc totum, langiosus
νllogasinus . cuiusmodi sunt Orationes in coniugationess,llogistica propositae.ueluti concludet quispiam omnem hominem esse equum, sumendo omnem hominem esse animal ξc omnem equum ei animai. non enim est stilo gistica haec comitatario ξc tamen est ex ueris propositi tubus,quia sunt ouae affirmativae in secunda figura. Simili quoq; modo. siquis sumat corpora mortuorum moueri, rc alterari, Ec sentientia moueri,ec ita cocludi patet, corpora mortua sentire,ueluti rebatur Dein ritus. arcti hic qui dem paralogismus potest ex ueris effossicut Diti fuerunt antedicti. Illis etiam similes sunt hi, homo animal est, anis mal est genus homo igitur est gemis. propositiones enimia probabiles 8c uerae sunt sed coniugatio est irratio stiva.quia mina sit in tema figura non habet maiorem pro positionem uniuersalem. huiusmodi est ille, quo putatur
ostend i continentiam esse temperantiam. quia anidae mestiores faciunt quam uoluptates.sunt quidem uerae,proba
talesq; propositiones ac lpecificae: sed sunt etiam duae si firmativae in secunda figura fropterea nem sortis est scies, quia in utroeat eoria inest audacia. De probabilibus hoc mtelligendii est quod Irobabilia quatenus probabilia sunt,nem uera,nem falsa lunt. etenim sunt quaedam probabilia uermit Deos esse ec falsa,ut Deos posse omnia. quia non pollunt mala,quae ipia quo' sunt in numero omniii. que admodum rursus sunt quaedam improbabilia uera ut,nsi propter aptanen omne corpus in loco esse .nam a probando tumulit iudicium probabilium,ut ante dixi. Quae cum de litigioso sullogismo dixerit 3c demonstrauem differentias sellogismoru,quae ex materia oriuntur, nemo n.ex tum N improbabilibus ratiocinatur,ut supr1 dim,ipse .ntropo onu differetia est ex materiis antedictas, nam ec tenatandi ratio.ut ipse alibi dixit,conatur ipsa quom ex probabilibus quod amodo argumentari,sed in eo disten ς diale lica,quod diale licus ex iis qua omnino probabilia sunt,
discrit: tentator aut ex iis quae uidetur ei qui respondet eprehensionem ξc syllogismii tentandi caula facit. ita facit argumentationem ex iis quae illi probantur: uae inquam, cum dixisset praeter omnes stilogismos praedictos uideliscet demonstrativit qui ex ueris ξc primis,dralecticii. qui ex probabilibus,& hirpi sum qui ex apparentibus probabilibus constat: dicit esse aliam quandam speciem sι llogismo tum M Melicet paralogismum,qui in unaquam scietia se reprorrus
8쪽
s TOPICORVM.rropriis mentia principiis: cu usinodi in geometria Ditis
descriptiones nominamus. Dicit autem cognatas geometriae scientias,amhmeticen .nam Nipsa quocumquantilate discreta uel tiir et q. astrologiam de Opticen. rc mochanicen .eae enim s mcincta principiis utuntur. Hoc autem genus sullopismorum diuersum esse ab aliis demon
strat ex eo quod nulla des nilao in iis quae statae sunt, ei couenit .is enam qui lalso describat neque eae ueris,nem in primis falso deserabit .fieri enim non potest ut in ueris nisum concludaturmem etiam ex probab libus describit quia noincurrunt in probabilium defnrrionem ea,ex quibus fili aedescriptiones sunt .nain is qui Diso discribit. neque sumit
quae uidentur c nutibus,nem ea quae iudemur multis,quia principio Dei ad omncs norunt, iem etiam multi . uerum neca sumit ea qua uidentur sarrentibus,nem plurimis,nesque probatissimis. Vtrum enim illud sit alicuius sapientis cogma non considerat.Sed eo quCd nisum describit,non accipiens id, od a lacua uidetur ponit, uerum in sermone ipsorum ficit deductionem. Iam uero ne defuitio quidelitigios s*llogismi huiusmodi paralogismis conueniet: ncm enam sic quodam modo describit, quod probabile illud uideatur.quod dc scribitaretp ob id, quod is qui Dissum describit non rata citius . Non vile autem defistutionem eius, qui Disum destrabit, indicauit his uerbis: sed lacit, inquit, syllogismuin ex sumptionabus scientiae propriis,sed quae uerae non sunt irem enim ratiocinatio litigiosa fit ex talibus igitur hoc est aliud paralogismorum genus. O nec dialecticiis,nec sophista utitur: sed quo scisium utuntur ti,qui illis scientiis uersual umquod Dc:unt uelut se exerceant,uel ut tentetu uel ut ueritatem haesur. sed ut indicaret paralogismos heri ex propriis geometriae princ piis,addidit haec uerba .nam qui semicirculos describit,non quemadmodum delibendi sunt, aut lineas dii cit non quomodo ducendae sunt, propterea paralogismulacri quamobrem paralogismi sic facti, usu principiorum reomoeria conficiunIur.is enim qui per eos ostendit, non Limit quicquam quod aliis uideatur, sed accipit tanquam consequens geometrica principia. nec Dcit deductionem obea,quae dicta sunt, uerum ob descriptionem inconsinuam .nam Omni centro M spatio dato circulum destris here, te ab Omna puncto ad omnem assum rectam perducere,quibus uritur is,qui describit semicirculos no ut oportet,ia lineas ducit,non ut conuenit,in principi:s geometri cis continen mir. Quod ait ex propriis scieritiae sumptiouisbus,notandum est sumptiones apud Aristotelem significare propositioncs.cu uero ait,nam qui semicirculos descii hit non ut desciabendi sunt aut lineas ducit non ut ducem dae sunt ostendit etiam se usum hoc tuisse simplicite cum filiae de criptiones ni us fiant: uel potest tanquam eZen ortum lalsi de repti cile ad vinctum . Nam talia descriptio in geomenia fit, cum ec set circuli describuntur non ut sunt describendi uel lineae ducuntur, no ut ducendae sunt.
re edi Disa descriptione senucucillorum ostendit nisi de
scriptor duo latera tria guli alii esse aequalia .lc duos minores elle ut quo. Ponatur autem probandum in geome tria,duo latera Onan: s trianguli elle prorsus reliquo maiota simul sumpta .igitur nisi descriptor duo reliquo aequa lia ex iro congrua semicirculorunt,& lineatum comunctio
De sic ostendet accipit enim rectam A B, quam secat in C, dc circum utralam earum A, C, B, semicirculos describ:t, qui sese tangunt in puncto H.d:uilis inter se per A B C, NE H B.ξc accipit centra seni:circitiorum uidelicet A H C, accipit D hu:us aure C H B accipit L. ec in ipso H. in quo semicirculi se tangunt, coniungit rectos centris D E, dc fit triangulus D H E,hc quaa ex centris sunt D B, A B C, in ipso se circulo A H C aequales inter se sentad quod etiam is iis L H,le L Cie scitur. na dc haec quom ex centro sunt in senucirculo B H C igitur duo latera trian puli D H, AH L,basi trianguli D Ε, sunt aequalia: dc ita duo trianguli
latera esse aequalia reliquo demonstratur. ex quo apparet eum nem lemicirculos describete ut d inbendi sunt cumno queant se tangere in puncto Nised lolii m Cia quo inistrum accepcrunt neq; lineas ut ducendae sunt ducere.quia ab ipso semii irculorum contactu duci possimi lineae quaesdam ad unita semicirculorum ex quibus triangulus eis cianir Cuae enim a contactu ducuntur, non sunt alix, quam in quibus sunt centra ipse enim contactus ect in C. Prae ioca ii qui falso describunt ostedum unum latus esse ducibus ina iis per descriptionem sena circulorum, Ec lineam con:undionem. accipiunt enim rectam A B A puncta C, R D coni uncta inter se 5c circa utraram A C,& B D, recta, semicircillos describuni sese initioni diuidem es. uel tan, gentes in puncto E,ξc a signo E, in quo semicirculi se tuno gunt,sum enim centra senucircitiorum Z,N F,rectas consvingunt' seciunt triangulum ex RE,F,cum qu ex ipso cetro E Z C,sunt nauicem aequales etiam F Ε,& F D,inter se
aequales sunt. hae enim ex centro F, sunt in semicirculo BL D. ex quo fit, ut duo latera trianguli Z F, ec Ε F, stata alia his T Rec D F, quae sunt minora baside P F trianguli quare etiam duo trianguli latera E E M E F, fiunt his tete Z F minora. Igitur si iretum salsi descriptio propter semicirculos. lacta enim ea descriptione ita semicirculi di Didi inter se, ut i prorsus tangi non queunt. id quod etiam
iit propter linearum cola:ugationem. quia non rite ductae fuerant Ε Z,5c E F, rectae ueluti a semicirculorum sectam ner5c ea sunt,quae circillum inuerant. Praeterea sicut λονhilla proximus est dialectico cum ex apparentibus pro habitibus ratiocinatur, sic etiam is paralogismus demonostrationi proximus est, siquidem rationes ex propriis rei
propositae principiis componit, de falsa nisis eoncludit. Quod uero dicit. genera igitur sillogism rum sunt quo dammodo Λ nobis: a diu imit pro eo quod est. se non dili genter explicauisse omnes species syllogismora uel quod
non tradidal exactam cuius a destritionem, cum haec non
ita doli genter tractet, quando ad hoc insti:utum non perstineat. uel etiam quia illis tribus add d t tentaliuti syllog sinu, tanquam diuersus sit ab iis, qui sunt ptius expolin. si sorte idem est terativus cum illo paralogismo, qui ex propriis alicuius scientiae principiis Oritur.in i bro enim elen chorum tentanuum ita desinit Tentativus est,qui fit m iis, quae respondens probat, ecquae necessatio tenere debetis,qui simulat se habere scientiam quod idem ualet ac si dicet Curici peculiarius alicurus scientiae istitus paralogis mi sunt,& ex peculiaribus quidem scietiae principiis . turppe quia Oportet ut is,qui sinuitat se habere icientiam, sciat illius principia,& secundum illa iudicet, e tentet. Est auteappellatus lematruus a propositione in retrostante: Disa autem descriptio oc paralogismus ab eo quoa fit. itemq; enthymema no est simpliciter siti logismus,sed rhetormis, de quo cum nullam mentionem fecerit, mento ad inrit se quodammodo haec docere uel illud uerbii dixit. quia etiari disseremus figurarum species sullogismoru e sciuntur. Nunc uero cr de i s quae iam diximui, cr di i s de quibus ducturi sumus quia de ncillo expistam rationem a sanare volumus haec summarim dixisse fusciat. Voltimus enim de iis distulare plane, quantum satis esse duximia ad simplicem coarum cognitioncm quum proposita methodus exigit.
Cum de stilogismis locutus sit hc dixerit eorum species cesse a se non diligenter nunc acceptas,infert summatim de iis quae dicta sunt 8c quae dicemur, oportete lacere deter minationem ac distinctionem , cuia non uult cuiusquam definitionem accuratam scient incam 5c demonstra tuam tradere: sed comuniter ec figura quadam, quia susscit ad methodum dialecticam ea Omnaa quodam modo omni no cognoscere .probabilia enim, 8c ea quae per probabi lia ostendi tur eparata sunt a scientiali certitudine, te proposita sunt talia. Quomodo enim fiant sillogismi, quoiq; in figuris A quot surguli sint, quique demonstratius, de qui non,qui persecti,qui uir persecti quae syllogisticae de assillogisticae complicationes de quibus definiens litigiosum syllogismum quodammodo mentionem fecit,&uiuersali ter quae ad tractationem sellogisticam conducent ali primribus analyticis explicatum est diligent et . Te ipsi uero de,
9쪽
LIBER monstratione, ac destritione in posterioribus locutus est.
de definitione uero etiani in libris metaphi scae uerba focit uerum de omnibus genetibus hic quoq; meminit: sed supei scierenus .nam siquis huc transferat sti quae in illis ii, hi s sunt ii cta profecto is terminos dialecticae praeteribit, quae ex probabilibus argumentatur.
Consequitur,ut H quot er quas res hoc negotium conquis eat explicemus utile igitur est ut tria, di exercitationes , di colloquia ad philo opsis scientiam. esse autem utile ut exerci latronem ex hoe putet, quod metholum habentes facile de
propolo argumentabimurcas collocuta uero, quod musoria philosophorum opiniones annumerantes,non ex ias suae exatranea sunt sed ex propriis dogmatibus contra eos sermociis nubimur, transmutantes qucquis minus recte n bis direrem
debuntur .ad philosoplis uero scientiam , quodam utrunque partem dub tere ualentes, facile in singulis uerum ex Iasum
Cum dixerit. quid si dialecticus sillogismis, re qua in
re differat ab aliis et uidelicet ex probabilibus ratiocinastur consequeler nunc osten3:t aa quot qua' res utilis sit dialecti .nd hanc.n .methodii horii omnium cog ino necessaria est siquidem ii.qui dictoriannini tatem sciunt, ad ea promptiores redduntur. Sed quia ponitur di.ilecticam esse per probabilia uidetur autem plutosophia circa uera N. ostensionem per uera iter seri, quae a tractatione proba
bilium separata sunt nunc ostendit dialecticam esse utilem ad philosophiam x ueroruin inuen ioncm 3d hanc Dcul talent non esse a philosophia secretam. Vtile igitur, inquit est ad triarii hanc tractationem esse utilein ad tria: ad exercitatione ,appellat aute exercitatione uel eam quae si cum adiretius aliquos disputatur,nam capientes aliqua problomata, de his quae disterenda sunt. N eaeercentes tentamus per probabilia arqumentantes aliorum sententiam infir Drare. uel exercitationem appellat argumentationem latitranque partem. nam apud ueteres in uiu erat ea forma argumentandi.& multa colloquia in hunc modum sebat: ta non in libris ut nunc Dcimus tunc enim libri u n crant, sed proposita aliqua opinione in ea discurrenda sese exciscebant ut inuentrem argumenta probabelia,quibus eam infrinarent,& confirmarent. Sunt etiam tales Aristotelista bri R item Theopluasti in quibus in utran partem disputatur unde aridialecticen utile esse ad talem exercitatro nem .habentes enim aliquam methodum argumenta inueniendi quae est locorum cognitio ficile porcetranus argu mentari.nam ut in rhetoricis declamationibus cum pol sumus problemata diiudere, 5 contueri ordinem capitum, facile argumentamur sic etiam in dialecticis qui sciunt methodum ficile argumentis ad propolita ostendenda abundabunt. Ilaec etiam Gercitatio uuilis est ad quaesuorum,hcuerorum in uonem,ut ipse etiam ait, clim dicit eam e se utilem ad philosophiam. loge enim prius animum parat. nam ut corporis exercitia arte tacta bonam habitudinem rpora vi lucunt sic etiam exercitia animi secundum me , thodum secta propria habitudinem animo ingerunt, prorcia autem animi habitudo est dialectica quatenus uerum irimendi 5c radicat. Addit postea secundum utillitatis genus,
cum ait eam esse utilem ad congre:sus ubi uocat congrcs, sis de consermocinationes ea colloquia Quae contra mulotos sunt quae scire oportet eos, cui in publico uersantur.
qui cum inter se di serunt,non pol tu ex utris oc demonsstrativis de communibus loqui ni necti eorum princi rium nitelligaeuinem doceri te ullo modo patiantur.quao obrem ne ab illis quidem timari possunt, quorum princi rium non intelligunt. Q si pis probabilia dc ca quae illis etram uidentur, colloquia faciemus. prosecto ex ipsis di ctis sequetur, ut facile mutentur pcr eiusnodi rata es, si quid non esset ab eis recte propositum . nam si ea qui putat uoluptatem else bonum est deseritu aliquis dicendo uo iustatem et se generationem in naturam sensibilem, ta ta
lam naturam non possae bonum esse quia generatio impreDcta est M nullum imperfectum est bonum, uelit ostende re uoluptatem non e se bonum is nihilo plus aget, mantea luera ,cii nesciat quid si id de quo si serino. sin au tem h probabilibus de communibus incipiens ab eo quaerere an ei iuderetur bonum bonos lacere, ut calrdum casi dos M albuni albos ioc ille negaret, tum alius sequere tur d:cens an uoluptas bonos cilicere ei uideretur, profestio reciperet non cilicere, quod est manifesti ini R i a concluderet ex iis quae illa probabantur, uoluptatem non et Iehonum .Fc ita ea presuaderet . nam uensuvile ei indeb:tur
id quod probatur ab eo quod ipse posuit. Tertium prae
terea utilitatis genus poni .cum ait eam esse utilem ad scieitas plutosophicas, cad cogitationem,quae eae scientia ha betur,id est ad ueri cognitionem c intrennonem dixit au tem scientiam plutosophas naturalem moralem, logicam, ξc eam quae est de iis quae sunt metaphvsica.qui enim uidere politant probabilia, quae in utrarim partem disputanti
conferunt,oc ad utrant partem argumentari, ii facile lanie inent in utra parte contradictionis ueram sit, siquidem utran a contradictionas partem examinent.Vt elum it cicqui ulratim partem audit,quid iustum sit uidetesta etiam in qu :onibus philosoplucis usu uenit. naim in multis dictis cile est inuenire,nisi quis in utran p partem prjus argumentetur.Ad hoc etiam uidetur resem Platonis dictum in Paemenide ciun ait, Dum iunior es, assueticito Κ uersator in ea quae inutilis uidem x a plerasti garrulitas nuncupatur, uiat uerum possis agnoscere. Praetere i qui nouit naturam racius quod est aprum ad perstiadendum, nunquam turbab υhitur ab eo,tanquam utrum sit:sed discemet ea, quae uerati dentur, ab iis quae non uera sunt lacta comparati ne in
ier se.nam qua rat cine aliquod uerum quis amrtur Occul tare ea aliquis optime exerci: atus ab illo non decipietur. Adde eum fore inuentorem eorum,quae uera uidentura
talia sunt probabilia, ec fer aptior ad hane uera inuentio nem. Iteni v si Oporteat aliquem de ouadam re rected apte disserere ita ut dubitationes, quae de illa erunt strat resoluere,certe patet elise utile, exercitatum e se in illis dubi tutionibus,quae de illa re polIunt contangere. ita erum αν iusti etiam to ut lones cognoscet.
Vtile etiam ιβ ad prima principia, uisunt in unaquaques tantia nam ex propr:is principus sciem e propo Mnon po
test di quid de eis dici,cura sunt prima omnrum principia: sed nec Je est Ar de illis tractetur per ea probabilia, quae sunt in
fingulis . id autem est talecticae maxime propriam. O rerracum inquiret, di principia omnium me thodorum viam balet. Cum di xcrit superius dialecticam esse utilem ad tria Mquaenam ea sint,caeposuerit illas trabus addit quartum sue etiam se iussio rem quandam tertii Dcit.Tertium alitem erat eam ella utilem ad philosophiae scienti s. si enim utis lis est ad prima cuiusm scientiae erit etiam utilis ad pruna, quae circa primam philosophiam sunt: siue etiam hoc praeterea addit quod uero adiungit, est, dialecticam e seu istein ad prercipia uiuus cuiuim scientiae: nulla enim disci rima de proprus principus suis potest dicoe: quia si de illis loqueretur oporteret eam tractare principia sua sciens lifice ea q, dein onstrare ex prioribus f siquidem tales sivit scientifica 5 dein onstrativae probationes id nihil prurei, pus prius est. Eet quo si,ut quae egent principiis alicuius costitutionis secundum scientias ,eo quod per uera ec prima non pollunt ostendere,ea erunt ea probabilibus ostendenda A de eis fides facienda, quod cit dialectaca proprium. Est etiam eius proprium inductionem Propositi constituere tu ipse dicet. & maxima ijdes per inductione principiis accedit. Igitur tanquam dialetiacus dicet de propriis inastiis scientiarum,uel ut dialecticus de seipso. Quod si utilis est adytincipia umuscula x scientiae, erit edam, ut duci, ad philosophiam, A crus principia tradet. α ita hoc poterit elle adiunctum , ut dicatur eam e se ad philosophiam ac commodatam. d addit cliam cise utilem ad alias sciens
10쪽
tias,quod per sipici potest ex eo, quod ipse saepe aliquid
ostendens,addit hoc,logice,idest dialectice se ostendere:
quasi nonnulla de philosophicas egeant huiusmodi probationibus: qualis est haec omne corpus plano determinatum est .quod est probabile: quia ponitur sit perficiem esse corporis termanum,ut ipse in physsicis utebatur,ostedens non esse aliquod corpus infinitum: cui addens nihil definitum est infinitum nullum corpus esse infinitum eosculit. Nunc uero ostendendum esse uidetur,pertinere ad dialecticum de principiis dicere. Geometra enim ponit in principiis suis superficiem esse, quae solum habet lonspitudinem M latitudinem. 8c linea esse longitudinem sine latitudine.& punctum,cuius non est pars. His dictas quidam repugnant, ta dicunt nullam magnitudinem posse habere solum duo interualla et minus unum, aiunt etiapunctum uniuersaliter nihil estir . nihil enim est id, a quo cum aliquid aufertur ipsum non diminuiturmet si aciditur quicqua augetur ut Zeno Eleates dixit. quod enim sine interuallo est,nullam phantasia potest accipere: sed hoc geometrice probari non potest. dialecticus aut e nodubitabit ea ex probabilibus confirmare. nam sumens probabile hocsuperficiem esse finem corporis, ta finem esse diuersum ab eo cuius est finis,lc id inductione stabi liens.superficiem diuersam esse a corpore concludit,lioeest ab eo quod trina dimensione praeduum est alia uero tres dimensiones habere non potest .siquidem ita eadem esset quod corpus. est enim in hoc corporis essentia. Et tamen uidetur habere longitudinem Ec latitudinem. io tui fieri non potest,ut protunditatem habeat. ergo duas solum dimensiones longitudinem dc latitudinem habet. Eadem quoque ratione ostendit lineam Pge longitudine absque latitudine . nam cum sit fitnis superficiei, non est ipsa superficies:sed uidetur habere longitudinem, erit ergo longitudo carens latitudine. punctum uero est finis lineat, quae tantum modo habet longitudinem dc est diu uersum ab ea Iamque dimensioneni non habet . quod uero non habet longitudinem, est expers dimensionis: quoniam omnis dimensio est cum longitudine. De signo
probabiliter quoque hoc pacto dici potest. Signum si dimetitur uel ad ianuin, uel ad tria dimetitur .si ad tria,etit corpus,si ad duo superficies,si ad unum, linea : sed nihil horum est,ergo signum est dimenfionis expers. Ae re uera omnis finis magnitudinis alicuius uno interuallo minor est illa magnitudine ut superscies corpore,cuius su perscies est finis: ec linea sis perficie. est etiam simu lineae finis .igitur manus est linea uno interuallo .led linea unum interuallum sortita est,cuius sinis non est,ta ita dimensione caret sc ita prin i pium non est id,curus est pnncipiti. atqui signum est principium primae dimentionis quae est longitudo,ergo est dimensione carens .quod etiam ita esse potest dialectice probari sic, omnis finiti est aliquis Dius: Dis est diuersus ab eo,cuius finis est neq; enim idesiit, it id cuius est finis)oc linea finitae in aliquis finis, ta
diuersus a linea, sed linea no est signum .neque enim posssiimus dicere finem lineae esse planum .aut corpus, quoniam haec sola in dimensione sunt. Sunili quoque modo dialecticus de unitate demonstrabit eam et se indivisibile, Quo comensuratur omnis numerus, illud est inminui innumero, initate autem numerus Onanis comenturatur ,
ergo unitas est quid in numero est neo est numerus, iadiuidi non potest,ic unitas est huius in odi .Hoc autem id est dialecticae maxime proprium,signiscat ex probabilibus ratiocinam uel id dixit propter rhetoricam, ua ipsa etiam ex huiusmodi cocludit.& quia Philosophus qua εdoque ex iis facit rationes,ut diximus .nam tu cosistat in qua rendo ad omnium methodorum principia uiam habet .Hoc uero loco methodos dici artes ciuias ipse Philosophus clarii fecit cum dixit ad principia omnia me modorum in quo pro metiatu dixit methodorii. quod uero dicit cum inquirat,significat eam esse inquisitioneet
argumentationibus nauem dis constitutam.
Per ille autem hanc methodum habebim ci, cum ita n
bis duci it,ne sis qui in Heloritat medicina, er ceteris huiusmodi facultatibus versantur:ξω estsex iis quae contingri,
factamM prae velimus nam neque orator omni modo persta
debit,neque medicus stabit: sitas ex ijs,quae contingunt mishil emiserit illum sub cienter tabere disciplinam dicen VLCii explicuerit quid sit syllogismus probabilis, et dia
lecticam in tali sellogismo uersari, docueritque ad quothc quae sit utilis mune quod dialectici opus sit,declarat lcqst hc qilo hanc methodii perfecte habere possimus. Fas
euhates aut appellauit medicina, gubernatoriam, A dia lectica uel quia in eis inest,ut bene re male utatur uel potnis quia,tii sint conlecturales,n6 sunt in aliquo determinato sed opus habent propria intest igPtia ad coaptata accidPtia .ia ordinada ea quae fiunt,quaeq; dar,ut ita orstdinata utilia sint uel appellauit facultates tomum nomisne artes tanqua eas habitus dixerat,& ita intelligedii esset de illis artibus, quae sunt in coniechira. Dicit nos ea per fecte habituros, quando nihil relinquemus ex accidenti bus ad disserendii probabiliter de proposito . neq, enim opus diale lici est, semper adducerem repugnantiam ea eum quo disserat: quemadmodum no est ellam oratoris persuadete,sed ut nihil relinquat eorum,quae ad facienda fidem pertineant.Eadem ro est in medicina, N pubernas tria, Momnibus artibus coniecturalibus. Medici enum pus est,omnia facere quae ad corpus pertinent, non se nare.quod fimis dicat hoc ad medicum spectare,certe et non medicus erit medicus, Κ medicus non erit medicus. quia ta illi qui medici non sunt, plerumque aegrotos sa nant cum aliquid salutare adhabent: dc medici pleruntii non sanant.quod faciunt quando malii est malus, qu mauxilium medicinae .nisi citrii non significat facile eas a. Id etiam in gubernatrice euenit.in rhetorica dc dialectica est eadem ro. Saepe enim non esse magnam copiam attagumentorii uel ad cci ludendii propositu uel ad persuasdendii auditoribus accidit praeter natura qonis: sedet rei non est causa dialecticus aut orator na in his artibus non fit iudicium ab aduenientibus finibus ut fit in arte domus aedificandae,aut telae texendae, M aliis artibus facies uis: in quibus per quasdam uias definitas ta ordinatas proceditur,oc actio fit in omnibus pari modo, R eorii opus non potest feri a fortuna. In his autem finis propositum opus sequi ex iis quae eius causa sunt facta .quocirca cum bene et artificiose hant quae ante ipsas sint ipsum opus declarat. in ambus autem coniecturalibus non omnino cutis quae arte fiunt conueniunt ea quorum causa illa sunt, eausa est, quia in his aliqua filii a fortuna,& non sunt de terminata ea ex quibus fiui illa quae sunt eis subiecta. qua obtein id quod fit ab iis ambus, non est illotu artiu filiis. ut fit in quibus cum sint aliqua definita, aliquid efficitur, dc sine illis nihil fieret .at in his opus est finis 5c signum, ut
dixi, omnia ex arte esse facta. neque enim aliter ellat lab lum. uel eu i opus in omnibus ambus est actio facta per propria instrumenta secundum habitum M artem in propriis: finis autem in quibus opus est tali materia, ta non quavis non est solum opus,sed id cum opere ea etiam habet.Medici enim est officium ut omnia agat quae possi, quo aegroti corpus sanet, finis uero sanatio: cuius causa illa facit quod indiget aliis quibusdam praeterea quae fa Icta sint ut secundum medicinam sit. In definitis enim si mili modo se habet finis in ipsis, ut facere secundum ar tem anconiectiiralibus: non est finis in artifice ut neq; est
etiam beari in probis hominibus, si non solum bonumta honestum sit.
In primis igitur confiderandum est, ex quibus methodus bri β. si enim sumpserimus ad quot, π quae, Ur ex quibus
orationes existunt, quo pacto eis abundemus: certe Liabebimus i cienter quod nobis proposivimus.
Cum primum dixerit ea quae pertinent ad diale heam to erant enim haec,propositum huius methodi, eius disse, teria ad alias sellogisticas m ethodos, utilitas quae ab ipsa