Ignis theoria solidis observationibus deducta. A Nicolao Arrighetti soc. Jesu

61쪽

sua atmosphaera qua ratione artesius explicat prImam uel impressio

nemJ,vel potius ut a dissicultatibus quibus artesiana haec explicatio su jacet, declinemus invia So igne multo dentiori gravidus quam in aliis spatiis extra Solem, conatum exercet undequaque a centro ad circum ferentiam multo majorem, quam naturaliter exerceant alii ignes extra Solem consequenter quodlibet ejus punctum imprimere debet, tum materiae igneae rariori circa se dimisae. Hic autem motus Gmel primo adceptus a materia ignea prope Solem δε luccessive impresissus omnibus materiae punctis in iisdem sitis rectis lineis ab eodem puncto solis egressis uniformiter perseverabit per omnia illa spatia, Ucua omni alio corpore, donec in aliquod sensibiliter resistens occurratur: bd occurritur autem in aliquod sensibiliter resistens quoties occurritur in aliam materiam . igneam, cujus superficies vel extinguat, vel imminuat, vel etiam restauret motum. Quodcumque autem ex histribus accidat, certe motus directus a sole productus per totidem quasi corpuscula exiguissima materiae igneae, illud semper essicit ut in corporibus Soli expositis semper excitetur plus minusve violentus qui dam motus oscillatorius in illorum fibrillis, ac proindet pro ratione talis intrinsecae agitationis convocetur in iis corporibus major igniculorum copia . Unde etiam intelligitur, distinguendum rite elsemotum intestinum partium corporum ab iplo motu materiae igneae Primus Oatus non est ipse calor, sed caussa caloris in corporibus hinc donec in tus materiae igneae fit per spatia alias vacua, quum haec capacia non sint propriel incalescendi . motus ille cum nullo proprie dicto calore conjunctus esset sed solum cum calore conjungeretur . seu calorem produceret, quando aliqua materia relistens in illis spatiis obiiceretur materiae igneae motae: tunc enim solum coipora ab illo motu adfecta proprie incalescerent. LVII. Verum, ut, quam bene phoenomen radiorum solarium concilientur etiam in hac nostra sententia, peculiarius adpareat praecipua hei commemorabimus.

I. Quo

ta Corpora omnia, quae propria luis

te gaudent, ut Sol , cflam ιι etiam,

ignesque vulgarer, quum nihil aliud sint , ut oculis etiam patet, nisi congeries particularum exilissimarunia quoquoversum agitatarum , non posisunt non impellere aerem, aut quod vis aliud fluidum circa tales ignes diffusum.

bam Melibet Iinea recta , quae uela

concipitur a quolibet puncto solis tamquam eentro ad quodlibet punctum spatii extra solem, transit per seriem quamdam orpusculorum exilissim rum materiae igneae unisermiter ubi isque rarae. Quum igitur intervalla inter unum,is aliud orpusculum in omni serie sint aequalia , e nihil sit, quod in toto itinere quamvis longin quo motum retardet; hinc non est, eurmotus non sit uniformis etiam ad quamcumque distantiam e neque enim et corpuscula sese invioem retardare possunt, quum sint sere infinitiEs exigua, adeoque nullius sensibilis resi

stentiae . . .

62쪽

I. Quo magis radii solares libere in sine oblice alte lus materiae

aliquo modo resistentis ad corpus perveniunt, eo magis intenditur a. tot ex illis radiis ortus. II. Radii solares, qui post directionem reflexionem aliquam a. tiuntur, debiliorem ceteris paribus calorem generant: quo plures reflexiones patiuntur, eo debiliorem calorem, ac sere GH s. sibilam a. riunt ut constat praelestim in Lunae radiis III. Radii solares pro variis coloribus, quibus praeditae sunt corpo. rum superficies , varium etiam in illis calorem generant. Nam sin grae sint maximum, si albae minimum in eo majorem generant, quo color ab albedine remotior est.

IU Radii solares, qui angulum in Sole essiciunt,in divergentes in

corpora incidunt, eo minorea calorem in ipsis procreant, quo corpus caleficiendum remotius est a puncto radiante seu calefacientes: si uero radii sint paralleli, oc sic ad corpus perveniant tunc ceteris pari. bus aequalis ubique generatur calor ortus vi radiorum in quocumque situ ponatur corpus in toto eo spatio, quo radii sunt paralleli. . v. Tandem. Si radii solares sive divergenres, ve paralleli talem alicubi reflexionem, vel resectionem patiantur, ut denuo convergen tes fiant, is liqvubi lacum radiorum erutant, tunc ver maximus

calor excitatur.

LVIII. Primum phoenomenum sicile in hac sententia explicaturenam quo plura interponuntur obstacula inter Solem,in locum calefaciendum, eo magis perturbatur seu retunditur vis impressionis in igne elementari saetae a sole per successivum motum materiae in lineis illis rectis, quae ductae concipiuntur a sole ad locum usque calefaciendum. Explicatur secundum. Nam reflexio motus quum debilior sit mota dilecto, corpora tali motu reflexo exposita minus calefiant necesse est. Radius igitur reflexus non est necessario radius minoris densitatis materiae. ex qua constat radius sed potest esse minoris impetus atque adeo mino. tis effraciae Ob ad impressionem corpotum fibris essiciendam. Tertium etiam explicatur. Nam pro vario colore quem exhibent corporum luperficies, sunt magis, aut minus aptae sunt ad restaurandum motum directum ignis elementaris acyroiade magis aut minus aptae erunt ad transmittendum, sive adlabioriandum in se ipscimpulsum dilectum , ipsamque proinde materiam ignis elementaris. Iam vero

nigra corpora sunt aptissima squaecumque hujusce rei caulla si flu

Da Motus enim ignis as Oxur non est talus in integrum restauratur. motus directe proveniens ab impulia bimae uidelieet sunt illae ite saeiaeorporis radiantis, sed est motus a lioris reflexionis , faciliorisque vi ulti ea in impactu , vel properim transmissus in lumine, t& per nos iapactum restauratus, qui debilior sem materia ignea Φ, de quibus phoen Per est, quia nunquam motus directus mena nos dubitare nou si auata e t

63쪽

ad in se ipsis absorbenisam mater Iam Igneam , eiusque motum directum

in se veluti testinguendum ac proindei minime apta sunt ad repellendam eandem materiam, ejusque motum in alias directiones restauranis dum ut opus esset ad reflexionem. Quo magis vero a nigredine receditur, eo superficies magis repellunt materiam igneam, ejusque m

tum capaces sunt restaurandi ita, ut si albescant, totam materiam eupellant, oc sere in integrum, motum rella urent reflexum

Explicatur quartum. Quia morpora in quae incidunt radii magis diis

vergentes, minori numero impressionum ejusdem ignis elementaris adficiantur necesse est Basim enim habent a paucioribus lineisinotus, se

seriebus corpusculorum igneorum impertitam. Porro quo minor est c pia impressionum, eo minor calor oriri debet; quia minor in corpore fibrarum agitatio esse debet. Quod si radii aequid istantes paralleli in corpora incidant; tunc numerus impressionum ignis elementaris in tectas lineas directi a Sole, erit aequalis in toto eo loco quo paralleli sunt radii. Hinc si ita adcedatur a plem, ut radii ab ejus quo libet puncto directi non amplius censeantitur paralleli, tunc incipereti naequalitas impressionum. Quintum tandem explicatui, quia locus ubi est secus ob radiorum eonvergentiam majori numero impressionum ejusdem ignis elementaris adficitur quumque ibi veluti colligantur omnes illi impulsus, ut antea in majori spatio erant distributi; hine corpora tali soco expolita eo majorem impressionem, atque adeo calorem adcipient, quo major ibi est copia impulsuum directa in illum focum a sole, media vi refractiva Lentis. Quare in hac nostra sententia tanta est in illo foco copia ignis, quanta alibi est extra focum sed in illo multo ei essica cior idem ignis elementaris, quia multo majorem motum directum se ilicet,in refractum L pro ut oportet ad focum essiciendum,in vim corporis augendam ibi habet, quam alibi extra focum. LIX. Phoenomena, quae explicatu dissiciliora evidentur in hypothesi pressionum prosecto ilia esse videntur, quae propagation ignis in spatiis

fuero Foa in propagatione in lineas solum recta petuntur; quae tandem

precipue sunt incultates, quae intorqueti solent contra Nartesianum sistema lucis propagationem explicans per similem quamdam pressi nem Verum quidquid illa male torqueant artesiano, spatia plenisi sima omni quantumvis minimo vacuo excluso tuentes J; nobis quidem certe 4ressionem tuentibus materiae igneae modo non parum dissimi. In cariesano non multum negotii facessunt. Etenim primo quoad propagationem ignis furcu am mitto ele

men areanum sunt, in euius quidem siqn i mutono in raugas tame . eges, quibus vices illae in natura physeas inquirere valda arduum fiunt fas quidem est penetrares ut semper fuit. penetrare omnium optime leuit in-

64쪽

argumenta potissima ex Roemerit deducta observatIonibus , si quidpio-

bant probare solum successivam ii propagationem, quum heic agatur de propagatione Marii, quae duo saltem in plurimorum sententia val. de inter se disserunt. itto etiam per quosdam n agni nominis auct res sultineri etiam propagationem lucis minime successivam; a J velialtem infirmum esse argumentum ex dictis observationibus decanta tum pro successiva lucis plopagatione mitto, inquam, haec omnia. tum quia naturam, seu Raburintiam, per quam propagatur u meai. unam eamdemque revera existimo tum quia inconcussum etiam uiato argumentum illud ex Roemerii obtervationibus desumptum ' .in confirmatum aliis a Stadleyo circa aberationes fixarum ad inde concludendam si νω-m, quamvis celerrimam in lucis propagatione . e. rum haec succelsi non video, quare impediarur ex eo quod illa non per emanationem, sed per impulsum fieret. Prosecto compressio partium ignis elementatis in directum positarum usque ad corpus calefaciendum non est pressio per nos cujusdam baculi, seu virgae constantis ex parti. bus continue unitis, in quibus eo ipso momento, quo una extremitas Contingitur , eodem ipso momento impellatur Waltera sed conci flendae sunt partes materiae igneae in directum positae veluti corpuscia tenuissima valde rara ἐκ plurimis potis discontinua, in quibus proinde

elis ima quidem sed tamen fisco a communicarione propagetur m

tus usque ad immensa spatia, ut in ipsa etiam aeris licet non adeo tenuis, o raris ut est ignis elementariso propagatione fieri certum est.

LX. Quo

a Peripatetici scilicet,&plures Carte perstitit tamen oemerus in sua sen

ii ani, omnesque i,qui vaeuum omne in tentis , cui A. 1694. ad cossit ei iam mediis illis per quae ignis, aut lumen inelitus Halleyus produciis suis obser- propragata cκcludunt, negant fis: se vationi bus, quae resuruntur inarans. am propagationem tunc enim quum Anglicon a a . . ex quibus contende- omnia corpuscula sese contingant , batur eadem iaminis propagari sae- necesse est ut uno impulsu eontingan cessiva etiam in reliquis satellitibus tur de innia in eadem serie conta verum . ro 7 in commentariis c tuum. Aead Paris Maraldus hane sentenisi i Adcelerationem, vel retardationem iam oemerianam is alleyanam Eetipsum intimi Iovis satellitis pri aeriter impugnavit. Sed ejus tandem mum a Roemero observatas probare objectionibus optime satisfactum est ab propagationem luminis successivam . aliis deinde Astronomis N praese non modo oemerus, &jugemus; tim ab Ioanne Poundio, qui A. 1 19. sed etiam Joannes Dominicus Cassinus novas produxit correctiores tabulas tabulis ad id vulgatis, Winde dedu in quibus novam aequationem inducto tempore propagationis etiam lu- xit respondeatem inaequali distantiae minis a sole ad tellurem, ensuerunt Iovis a Sole Ut iam hodie vix Et quamvis Cassinus mox sententiam bium supersit ullum , quin successive

ipsam hane abiecerit eo, quod in re propagetur quidquid est, quod lumiliquis satellitibus idem suctessive pro uis nomine intellistractat. pagationis effectus non adparerct i

65쪽

LX. Quoad alteram dissicultatem de propagatione per lineas

νιcta innititur illa primo rationi desumptae ab hydrostaticis, ex quibus constat fluidorum pressiones quacumque de caussa Ottas etiam ex gravitarite, propagari quaqua Versus in quamcumque partem tum in tum in liqua vias . Secundo innititur exemplis propagationis aliorum fluido. rum per undas circulares quae dum praeterlabuntur aliquod obstac

lum directe positum, inflectunt sese, ac diffundu fit ultra obstaculum in alium liquorem illic quiescentem & exemplo praesertim praessio

nis aeris, qui vibrationes quasdam circulares, in quibus soni consistunt, sese etiam ultra obstaculum inflectentes emcit . Verum his non ob stantibus, quaedam ritet animadvertantur peculiarIter concurrentia in impulsu materiae igneae elementaris, illius directionem,in propagationem saltem sensibiliter solum AEdirectum non vero etiam reIro obstacula, ut phoenomen doerent,esse de re, innotescet; adeoque ingens

esse discrimen inter propagationem nostri ignis,in aliorum fluidorum. LXI. I. Itaque animadvertimus unem hunc, qui in spatio planetario impulsum habet a Sole esse ratissimum, ac tenuissimum quod posteriori evidenter colligimus nam quum; si materia celerrime impulsa, in corpora tamen, in quae impingit, nullum imprimit motum progressivum , sed quemdam solum tremoterv in minimis corporis calefactis brillis, cujus tamen ne immutat quidem centrum gravitatis. Quanta vero sit praecise haec materiae igneae tenuitas, quamvis esse maXimam credamus, ac propemodum infinitam. adeoque corporum aliorum minibus sensibiliter resistendi incapacem definire non audemus Sed satis eienobis est , eandem esse tenuitatem nostrae materiae igneae ubique ei Cum susae, ac tenuitatem, quam inateriae lucis a Sole emanantis ungulis momentis Nevutoniani tribuunt a . Illius autem ignis tenuitas

nout a Celebris Nev v tonus in fine suae opticae varias proponens Quaest dubitando potius, quam de iis quidquam luenda . quaestione praesertim s. aliisque sequentibus quaerit anno sit aliquod medium ethereum eui tribui debeant multa lucis phoenom na, immo ipsa gravitatio vulva coris porum coelestium' in hae vero qui est.

illud saltem necessarium esse videt, hoe medium diversae densitatis esse debere in diversis locis , ita ut nistra densa orpora Solis, & Ianetarum rarius sit, densius verb, quo magis receditur a corpore Solis. ωPIanetarum verum haec variatio denis

statis mihi no est necessaria, tui

quia non ego materiae igneae ausissam tribuo gravitatis corporum , tum quia lucis phoenomena , praeseristim iee illas alternis Deilioris reia

flexionis . Deiliorisque transmissus

non puto esse explicand is per maisteriam ullam diversam a lumine ipso, ut neque hodie explicant ipsi Neuvio. niani Materiam igitur igneam esse a tibique aequalis densitatis iis aliquid obstet potius statuo illud solum ad

mittens eum euutono Quaest xx ex

immensa exiguitate huius medii aetheis rei, seu materiae igneae illud conis sequi ut vis, qua talis materia r stingitur, aut reflectitur e sit soristior i quo tenuiores sua particulae a Di ilia πιν Corale

66쪽

67 non alia est sui diserter probat Doctissimus Recentior x, a quam quae

est in aere tei rellii in distantiaras miliariorum a superficia terrae, si is in ea progressione raresceret, quam admittit Nevvlonus in sua optica. Haec autem tenuitas est, calculo inito, supra quam credi possit, incredibilis ac proinde illam ut infinities rariorem quocumque alio lundo nobis subponere licebit. LX l I. Animadvertimus II. Siqua est in rerum natura materia ulla valde elalti .ela ilicam certe esse in summo gradu bymateriam ignis ele. mentatis haec enim Dex fuse ostensis in tota hac dissertatione nul-

tibi patitur esse uiu in milioritam tu in spatiis, quam petat naturalis copia. Wraritas primitus a De spatiis distributa. Nititur ergo illaccintinuo sese expandere donec suam naturalem raritatem adquirat; Adquirere autem solum ibi dicendum est, ubi alias persecte vacua sunt spatia, atque adeo nullae, quae destruere possint naturalem ipsius 8atum, caussae. 9 -

eo sere pacto , quo ut Neotoni exemplis utar ad tractio in parvis magnetibus pro ratione magnitudinis ipsorum sortior est , quam in maN-ribus is Electrie adtν actione agiis tantur corpora exigua multo magis, quam grandia.

ta a P. Boschovi chaoe Iesu in Dissert de

Tenuitate Iucιs solaris A. et 74T. b)Quanta proprie sit erudieiιa hus uimaisteriae igneae erui facile potest ex data illius celeritate. Nam, quum compara tione acta celeritatis lumin cum celeritare sonicolligat Nevutonus ipse rapiditatem lucis ad rapiditatem soni esse,ut cooo ad, quumque ex propol. 48. principiorum ejusdem Neuvioni, velocitates pulsuum in mediis Mindi sint in subduplicata ratione elasticitatu .n quadrato oooooo elasticitas luminis seu per nos materiae igneae troratione suae densitatis, supera telasticitatem aeris pro ratione pariter suae densitatis, tot vicibus, quot exhibet n. 49. cum decem cyphris. Porro haec elasticitas stupenda plane est . Nan quum aeris maxime elastici vis , memcurium ad altitudinem o sere pollet substinere possit elasticitas materiae igneae s si per iubi poros non penetra,ret elevatura esset mereurium ad glis

quae prodigios sane est Elasticitas t6 Posset ei inquiri in caussam elasieitatis huius materiae igneae . verum, quum hae sit quaestio generalis pro omni orpore Iasie , malo potius phoenomenis convictus, lateri elasti eam hane materiam eum Christiano Hugenio in suo Tracst de lumine,

Ccu in Neotono ipso optices L. 3. Quaest. 1 I. a. 3. quam in eius elasticitatis caussam tam obscuram in quirere, euvionum in hoc praeserisiim imitatus, qui de effectibus solum sollieitus ab experientia diu exploratis, de illorum effectuum ea uisa phys

c plerumque minime laborat Malo inquam si praescindere , quam cum Ioanne Bernoullio magni Ioannis filio in dissertatione cire propagationem luminis , quae praemium cete roquin obtinuit ab Acad. Reg. Scient. A. 736. 6 relata in Actis Lipsiae

Anno a 737. P. 4 6 ad 3potheιieam caussam recurrere , scilicet ad innuis meros vorticulos exiguissimus originari etherem eomponentes inter quodlibet materiae luminis corpuseulum

67쪽

LXIII. Animadvertimus It motum rauius materiae igneae

elasticae, a Sole impressum esse incredibili celeritate praeditum, tanta scilicet ouantam celeritatem tribuunt Nevutoniani materiae igneae egielsae a Sole,in emetienti singulis minutis primis spatium non minus quam o Moo milliariorum, qualis celeritas contormis est phoe. nomenis desectuum Iovis Satellitum, annuarum in Fixis aberratio. num, quibus constar, Solem dimidio quovis horae quadrante in sententia quidem emanationis Demittere tantum luminis, quantum requiritur adimplendum globum pro semidiametro habentem distantiam Solis a tetra in Oltra vero sententia talem imprimere motum materiae igneae elementari sibi continguae , ut materia illa successivis pulsibus propagetur usque ad materiam politam in fine totius praedicti globii a Porto haec celeritas incredibiliter ωjor est celeritate euruscumque alteriua noti fluidi in nMuravi Mane ex propagatione soni per aeris fluidum nobis experimentis nota quamlumvis celemma Hugenius colligit velocitatem lucis esse saltem Moo a vicibus majorem soni

velocitate.

LXIV. Animadvertimus IV. discrimen esse inter protrigatIonem pressionis in fluido ἀ- P . .' propagatio em pressionis. quae ut in fluido rara, seu valdet discontinuo, α valdel etiam elasti- eo. Illa prima propagatio fit quidem eum reipsa tum 1ensibiliter nomin directum solum, sed per veros sensibiles σφωον, de umιεν, quae Pro

inde quodvis etiam obstaculum praeterlabuntur, sit demontrat, Oto,au lib. . principiorum propos 4 casa et J- ut cernere est ita quovis motu quantam celeritate facto versus quamlibet directione a puncto quovis tamquam centro in aqua dc quovis a Ilo fluido denos ineuitii ubi undae illae in circula necessa io cauuantur a ponis dere montium aquae impulsae excurrentium necessario ad occupanis das valles depressi es, quae sunt etiam retro obstaculum. At vero propagatio pressionis in fluido raro, discontinuo, Melasticinest propagatio

Xutonoe in eadem pro morae casa primo a re licet idem Clar A ctor

interiecto , quorum quiIibe dum laritatem quam mmis maxinm, -- circa centrum suum revolvita adqu- d corporis massa sit ualde exigua. xat perpetuum sese dilatandi conatum, Nam, quum vis moven absoluta sit ut ob vim centrFlagam partium ejus in massa corporis, m quod operatur, du- gyros clarum a in im det laratricem . quae .

ta Neque obstat immensam Ius motus imprimitux prostera si massa minuae teritati mininia illa vis, cuius is tur,is vix adeelaratrix alineati re iam rapacessie potest stamma, aut SM finitum in eadem ratione por etiam ipse in minunis sui pariibus rit eade uis movens producere vimiagitatus Faede enim demonstrarip. adceleratricem qua umvis mici sim motricem, vel minimam pos inunuta quamumvis arasin.

68쪽

etor antecedisti topositione iam de monubaverit. pulsus fluidi cuiuscum.

ciue propagati in directum, debere sese etiam ad latera piopagari hilominus ex ipsa duplicis casus distinctione, quam ipse disturguit in utracue probanda propositione, clare eruitur magnum esse discrimen inter excursum, quem ad latera etiAm eruiunt pulsus fluidi eIastich.&ωuuem essiciunt pulsus fluidi inelastici. Iam verbia quo nam turn esse potest hoc discrimen nisi in eo quod in fluido non elastico aequalis sere virtutis sit excursus fiuidi impulsi .mam,o excursus a ta::ν' unde fiat. quod iacto motu quouis intra aquam, cernantur circa illud nunctum motus plum veluti segmenta perficiei sphaericae quorum classities sit in toto ambitu aequalis At vero in fluido elastico multo maior excursussi in directum, quam ad latera unde fiar, ut pulsus Ili materiae elasticae sese invicem in directum impellentes, solum adire,ctum undulationes sensibiles essiciant lateraliter vero emiam ut vix sensibiles, aut certe minores, quam in directum hiinc idem euuto. nus in sua optica lib. I. Ea 8 de G rara aperte dicir inas

huiusce rei ratio esse potest, quia quando agitur de fluido elastico, si I- Iud praesertim si valde rarum, α discontinuum ut esset fluidum aere etiam levius , sola orasti iras non vero gramira essici propagationem salsuum, quae consistit in innumeris reciprocis condensationibus, reis xationibus materiae elasticae impulsae . Porro ire materia elastica iussedc νώιιu pulsuum multo citius fieri debent ceteris paribus, quam itus, ct teditus materiae pure gravis Descensus enim montium aquae . . in valles depressiores plus requiri temporis, quam requirat temporis restitutio materiae eIasticae condensatae in pristinum statum. Sic itus, reditus laminae chalybeae laviter etiam percussae crebriores sunt Ram fine trus,in reditus alicuius penduli sola gravitate sua oscillantis. o ro manifestum est descensus momium aquae quum sin tardiores, posse singulos implere sensibiliter omnes valles depressiores non solum

positas i. G- αν sed etiam positas ad tora, ωνεινο obstaculum in Onsequenter propagatio a prima ad alteram undam non se nis persecae impleto toto intervallo tum raro G. tum isos intra mimum aquae montem, & Corpus impellans . At vero resaxationes, live reditus primi pulsu materiae elasticae puta aeris, quum sint velociores . ac sererm ment temporis contingant hinc antequam detur lacus ample

. dis tervallis rarioribus lateralibus . iam novus pulsusin directum productus est ;&sic in infitiitum praevalentibus semper repletionibus ire

ctis repletionibus Iarerat huc, in quibus ultimis proinde muli minor esse debet undulatio. Hinc experientia etiam uoce propagationem sinni quae est pressio quaedam in fluido elassico, non esse adeo sensibilem auribus valde lateraliter, multum oblique positis, ut est sensib linpositis in directum. Quo si auribu Iateraliter etiam stis percipitur

iunus, hoc ideo ex quia minus quidem, sed tamen abistiis illuc

69쪽

etiam pervenit aliquid materiae sese invicet in dilectum condensantis LX His animadversis, en quom modo propagatio pressionis in

materia ignea elementari solum i irectum , non vero etiam Moraliι-

saltem in vito sequi debeat quum ex secunda animadversiones

haec materia ignea sit elastica hinc ejus pressionis propagatio fieri debet per innumeras relaxationes successi Vas partium ignearum sese condensa -- - inomni alio fluido elastico, adeoque talis materiae igneaepos a supra citati Lib. secundi Principiorum Ne --

supra animadvertimus Quum vero etiam eadem materia ignea sit exanimadversione prima Droris , Misi e mitti a . necessario sequi. tu condensationes ungulorum igneae materiae pulsuum Osine quibus intelligi non possct iopagatio lucis minimas esse, ac sere infinite parvas Adde etiam propagationem materiae igneae is animadveris onera esse immani celeritate praeditam Igitur quam primum , teria haec a Sole impulsa in aliquo ex suis punctis oli contiguo motum in aliquam accipiet directionem tunc in toto illo spatio conico duo intercipiunt lineae seu radii materiae gneae, qui divergentes du-hi concipiuntur utque ad corpus directet Soli expositum, in toto, inquam. hoc spatio, concipiendum est fieri creberrimas quasdam,in velocissimas oscillationes undarum ignis, quae vix se bilire . dum iaceessivel γει muntur, condensationem re relaxationem patiantur. Porro hine stinuatur necesse est, ut, dum lingulae undae tam parum condensatae, se- ζ itissim relaxant, tam leni impetu in .irmum propagentur ut Cor. mora his undis directis exposita, nullo sensibili motu prae adficia n. t ut Porto si tam lenis est impetus undarum potitarum .disinum; quam to lenior in fere ηρη Hir erit impetus productus ad M.νa. ω νεινο aeui, uum via lateralis longior sit & ob ingentem celeritatemo emonis non satis sit temporis ad illam excurrendam. Ergo quamvis revera subsistat generalis propositio a Nevutono demonstrata Min

mit etiam ad latera nihilominus adtentis circumstantiis nostrae materiae ignae summa et stic raro infinita propemodum or rate, incredibili .leritat preditae necesse est, ut singulae undae directae tam a. rum ad latera excurrant, ut eorum excursus sit prorsus lensibiliter nul- Ius adeoque corpora exposta talibus undis directe adficientur quidemitie. .eatore non tamen ullo impetu illis imprimente ullum motum Progressivum Corpora vero lateratis. posita lueo quidem nullo modo

adficentur, alar vero C perparum distent a positione directa ad.

fici aliquo modo poterunt: ses quum experientia doceat, nos non

a Parum procul ab umbra, corpora licet non illustrata calesunt tamen

70쪽

illuminamur, tamen aliquantulum, quando parum ab eo locco distamus, quo directe incidunt radii solares. LXVI atque en conciliata phoenomena caloris orti ex radiis solaribus cum mera pre ην non vero manali in ignis acie a J. Atque

ut experieitia docet aliquantulum. Patet autem, necesse non eiseeoniungi utrumque et sectum lucisis aloris. Nam aliquando cum ingenti luce rntinnimus, aut nullus fit sensibilis calorti: in radiis lunaribus , aliquando vero eam ingenti calore minus coris pora lucent , ut patet in erro violento adtritu valde ale ficto Immbexistimo plus requiri ad effectum lu- eis, quam ad effectum ea loris , ieet eadem materia ignis, utriusque eia sectus cauisa sit. Ut ignis calorem producat, satis est, ut nullo etiam intellecto impetu , praecise in eorpora ingrediatur, eorum fibras moveoat, sic pro ingressu maioris i aut minoris copiae, alorem, aut frigus pariat. At, ut ignis Iucem Mam

producat, plus aliquid requiri experientia docet; nam si diu, diu augeatur ignis in corpore iam aliunde calido lucidum illud tandem evadit;

non autem viceversa augendo precis lucem, etsieitur calor. Dices turigua non omnia lucida sunt etiam

calidis qui enim plus habet, id, quod est minus, etiat habet Respondeo primo per instantiam si, ut vis, plus est calefieri, quam lucescere, cur non omnia calida sunt etiam lucida; nam qui plus trabet, minus etiam habeat necesse est Respondeo deinde directὸ eum distinctione non omnia lucida luce aliona sunt ealida, permititur. non omnia lucida luce propria sunt calida , iterum distinguitur: in e

apae a se teni festis Conceditur

aliter negatur in ue igitur pose

a ut i is uicam rae aliena non

tam est die sermo nam licet tortas.

se ii eiusdem generi ac lun activa, propria est tamen nimis saepe

dehilis quam ut e sensus Qtheria mometra alore ad Lere possit . Est igitur praesertim sermo de luce actiis va, propraa. Hanc coniunctam esse semper eum calore aliquo, licet saepe non adeo sensibili, ut earnes vivas vitali semper calore quod as . praeditas adficiat, ex eo olligitur quod non modo rarefaciat corporas quod est certius ea loris indieium , ut certum est , omnia per se lucida calorem semper habere, qui satis suis perque sit, ut Thermometri liquois rem immutet Sed etiam organui vitiis seriat, ac proinde vibrationesia materia ignea inter oculum,' rem lucidam interiecta determinet

quod certe est aliquid plus quam

simpliciter orporum fibras movere, quo est solius caloris proprium . Ut igitur quia fiat in corpore, ut aliis dum precis sit, quidve fiat, ut etiam si Iuridum, hei breviter, innuami res enim Me in alia diuertatione brevi edenda de luce planior fiet se statuo. Ad procreandum calorem satis est excitare in corpore motum quemdam agitationis, ex qua rajoreopia materiae igneae illic colligatur quam sit naturaliter per omnia spatia. Si hoc praecisae fiat, tunc etiam si nolite fit ealor in eorpore pro malori, aut minori opia igneae materiae illuc ex suis raucis adveniente . Quod

si hujusmodi agitatio partium talis sit. ut eti W artes illius inir oris sulphu-

eae, M oleosae volatile fieri incipiant,

tune orpus illud non modo calidum, sed Se ιυρε quadam, ut aiunt, propria praeditum erit; Qeonsequenter tale corpus capax fiet, materiae eae