D. Iunii Iuvenalis Satirarum libri V

81쪽

quis gremio EnceIadi doctique Haemonis affert, 15 quantum grammaticus meruit dabor et tamen ex hoe quodcumque est minus est autem, quam rhetoris aera)Discipuli custos praemordet Acoenonetus; Et, qui dispensat, franget sibi. Cede, Palaemon, Et patere inde aliquid decrescere, non aliter quam 220Ιnstitor hibernae tegetis niveique aduret; Dummodo non pereat, mediae quod noctis ab hora Sedisti, qua nemo faber, qua nemo sedebat, qui docet obliquo Ianam deducere ferro; Dummodo non pereat totidem olfecisse Iucernas, 225 quot stabant pueri, quum totus decolor esset Flaccus et haereret nigro fuligo Maroni. Rara tamen merces, quae cognitione tribuni Non egeat Sed vos saevas imponite eges, Ut praeceptori verborum regula onstet, MUt Iegat historias, auctores noverit omnes, Tamquam ungues digitosque suos ut forte rogatus, Dum petit aut thermas aut hoebi halnea, dieat Nutricem Anchisae, nomen patriamque novercae Archemori dicat, quot Acestes vixerit annos, 235 Quot Siculus Phrygibus vini donaverit urnas. Exigite, ut mores teneros ceu pollice ducat, Ut si quis cera vultum facit exigite, ut sit Et pater ipsius coetus, ne turpia udant, Ne faciant vicibus. Non est leve tot puerorum Noobservare manus oculosque in fine trementes. Haee, inquit, curas et, quum se verterit annus,

Aeeipe, victori popuIus quod postulat, aurum.

Stemmata quid faciunt quid prodest, Pontiee, Iongo

Sanguine censeri, pietos ostendere vultus Maiorum et stantes in eurribus Aemilianos Et Curios iam dimidio nasumque minorem

82쪽

SATIR VIII.

Corvini et Galbam auriculis nasoque arentem 5 quis fruetus, generis tabula lactare capaci Corvinum, posthac multa contingere virga Famosos equitum eum dictatore magistros, Si oram Lepidis male vivitur effigies quo Tot bellatorum, si Iuditur alea pernox Io Ante umantinos si dormire incipis ortu Luellari, quo signa duces et astra movebant Cur Allobrogicis et magna gaudeat ara Natus in Herculeo Fabius Iare, si cupidus, si Vanus et Euganea quantumvis mollior agna 15 Si tenerum attritus Catinensi pumice lumbum Squalentes producit avos emptorque veneni Frangenda miseram funestat imagine gentem Τota licet veteres exornent undique cerae Atria, nobilitas sola est atque unica virtus. 20 Paulus vel Cossus vel Drusus moribus esto; Hos ante effigies malorum pone tuorum; Praeeedant ipsas illi te consule virgas. Prima mihi debes animi bona sanctus haberi Iustitiaeque tenax factis dictisque mereris, 25 Agnosco procerem. Salve, Gaetulice, seu tu Silanus, quocumque alio de sanguine raruSCivis et egregius patriae eontingis vantii Exclamare libet populus quod Iamat Osiri

Invento quis enim generosum dixerit hunc, qui 30 Indignus genere et praeclaro nomine tantum Insignis nanum euiusdam Atlanta vocamus, Aethiopem ygnum, parvam extortamque puellam Europen; eanibus pigris scabieque vetusta Levibus et siccae lambentibus ora lucernae 35 Nomen erit pardus, tigris, eo, si quid adhue est, quod fremit in terris violentius. Ergo cavebis Et metues, ne tu sis Creticus aut Camerinus. His ego quem monui tecum est mihi sermo, Rubelli Blaude. Iumes alto Drusorum stemmate, tamquam is

Feceris ipse aliquid, propter quod nobilis essea, Ut te conciperet, quae anguine fulget Iesi,

83쪽

Non quae ventos conducta sub aggere texit.

Vos humiles, inquis, vulgi pars ultima nostri, quorum emo queat patriam monstrare parentis 45 Ast ego Cecropides Vivas et originis huius Gaudia longa seras tamen ima plebe Quiritem Facundum invenies solet hic defendere causas Nobilis indocti veniet de plebe togata, qui iuris nodos et Iegum aenigmata solvat. 50 Hic petit Euphraten iuvenis domitique Batavi Custodes aquilas, armis industrius atriudii nisi Cecropides truncoque simillimus Hermae. Nudo quippe alio vincis discrimine, quam quod III marmoreum caput est tua vivit imago. 55 Dic mihi, eucrorum proles, animalia muta quis generosa putet, nisi fortia nempe volucrem Sic Iaudamus equum, facili cui plurima palma

Fervet et exsultat rauco victoria irco.

Obilis hie, quocumque venit de gramine, cuius 60 Clara fuga ante alios et primus in aequore pulvis; Sed venale pecus Corythae posteritas et Hirpini, si rara iugo Victoria sedit. Ni ibi maiorum respectus, gratia nulla Umbrarum dominos pretiis mutare iubentur 65 Exiguis, trito dueunt epiredia collo Semipedes dignique molam versare epotis. Ergo, ut miremur te, non tua, primum aliquid da, Quod possim titulis incidere praeter honores, quos illis damus ac dedimus, quibus omnia debes. o

Haec satis ad iuvenem, quem nobis fama superbum Tradit et inflatum plenumque Nerone propinquo. Rarus enim ferme sensus communis in illa Fortuna sed te enseri Iaude tuorum, Pontice, noIuerim, si ut nihil ipse futurae 75 Laudis agas. miserum est aliorum incumbere famae, Ne ouapsa ruant subductis tecta olumnis. Stratus hum palmes viduas desiderat ulmos. Esto bonus miles, tutor bonus, arbiter idem

Integer ambiguae si quando itabere testis So

84쪽

Incertaeque et, halaris licet imperet, ut sis Falsus, et admoto dictet periuria tauro:

Summum crede nefas animam praeserre pudori Et propter vitam vivendi perdere causas. Dignus morte perit, coenet licet strea centum bGaurana et Cosmi tot mergatur aeno. Exspectata diu tandem provincia quum te Rectorem accipiet, pone irae frena modumque, Pone et avaritiae, miserere inopum sociorum. Ossa vides regum vacuis exueta medullis. DRespice, quid moneant Ieges, quid curia mandet, Ρraemia quanta bonos maneant, quam fulmine iusto Et Capito et utor ruerint, damnante Senatu,

Ρiratae Cilicum Sed quid damnati conseri, quum ansa eripiat, quidquid tibi Natta reliquit 3 95

Praeconem, Chaerippe, tuis circumspice annis Iamque tace. Furor est post omnia perdere naulum. Non idem gemitus olim neque vulnus erat par Damnorum sociis florentibus et modo victis. Plena domus tune omnis, et ingens stabat acervus 100

Nummorum, Spartana chlamys, Onchylia Coa, Et cum arrhasii tabulis signisque Myronis Phidiacum vivebat ebur nec non Olvcleti Multus ubique Iabor rarae sine entore mensae. Inde Dolabella atque hinc Antonius, inde 105 Sacrilegus Verres reserebant navibus altis occulta spolia et Iuros de pace triumphos. Nunc sociis iuga pauca boum, grex parvus equarum Et pater armenti capto eripietur agelIO, Ipsi deinde Iares, si quod spectabile signum, 110Si quis in aedicula deus unicus haec etenim sunt Pro summis, nam sunt hae maxima. Despicias tu Forsitan imbelles Rhodios unctamque Corinthon: Despicias merito. quid resinata iuventus Cruraque totius facient tibi levia gentis 3 115 Horrida vitanda est Hispania, Gallicus axis Illyricumque Iatus parce et messoribus illis,

qui saturant urbem circo scenaeque acantem.

85쪽

56 B. IUN. IUVENALIS

quanta autem inde fere tam dirae praemia culpae, quum tenues nupermarius discinxerit Afros 120 Curandum In primis, ne magna iniuria fiat Fortibus et miseris. ΤοIIa Iieet omne, quod usquam est Auri atque argenti, seutum gladiumque relinques Et iacula et galeam spoliatis arma supersunt. Quod modo proposui, non est sententia; verum 125 Credite me vobis folium recitare Sibyllae. Si tibi sancta ohors omitum, si nemo tribunal Vendit Acerseeomes, si nullum in coniuge crimen, Nec per conventus et cuneta per oppida curvis Unguibus ire parat nummos raptura Celaeno 130 Tunc licet a Pico numeres genus, Itaque si te omina deIectant, omnem Titanida pugnam Inter maiores ipsumque romethea ponas: De quocumque voles proavum tibi sumito libro.

Quod si praeeipitem rapit ambitus atque libido, 3:

Si frangis virgas sociorum in sanguine, si te Delectant hebetes lasso lictore secures: Incipit ipsorum contra te stare parentum Nobilitas claramque facem praeferre pudendis.

Omne animi vitium tanto conspectius in se 14 Crimen habet, quanto maior, qui peceat, habetur. Quo mihi te solitum fessas signare tabellas In templis, quae fecit avus, statuamque parentis Ante triumphalem quo, si nocturnus adulter Tempora Santonico velas adoperta eucesto IMPraeter malorum cineres atque ossa volucri

carpent rapitur pinguis Damasippus et ipse,

Ipse rotam stringit multo sufflamine consul, Nocte quidem sed Iuna videt, scd sidera testes Intendunt oculos. sinitum tempus honoris Ibo quum fuerit, Iara Damasippus luce flagellum Sume et occursum numquam trepidabit amici Iam senis, ac virga prior annuet atque maniplos Solvet et infundet lumentis hordea Iassis. Interea dum Ianatas torvumque iuveneum in Moro Numae aedit Iovis ante altaria, iurat

86쪽

Solam Hipponam et facies olida ad praesepia pietas. Sed quum pervigiles placet instaurare popinas,

Obvius assiduo Syrophoenix udus amomo Currit Idumaeae Syrophoenix ineoIa portae 160 Hospitis affectu dominum regemque Hutat, Et cum venali Cyane succincta Iagena. Defensor vipae dicet mihi Fecimus et nos Haec iuvenes. Esto desisti nempe, ne ultra Foristi errorem Breve sit, quod turpiter audes 165 quaedam eum prima resecentur erimina barba; Indulge veniam pueris Damasippus ad ilIos a Thermarum alices inscriptaque lintea vadit, Μaturus bello Armeniae Syriaeque tuendis Amnibus et Rheno atque stro praestare eronem 170 Securum valet haec aetas. mitte Ostia, Caesar,

Μitte, sed in magna Iegatum quaere popina;

Invenies aliquo cum percussore Mentem,

Permixtum nautis aut furibus aut fugitivis, Inter carnifices et fabros sandapilarum 175 Et resupinati cessantia tympana GaIli. Aequa ibi libertas, Ommunia poeula Ieetus Non Hius cuiquam, nee mensa remotior ulli. Quid facias talem sortitus, Pontice, servum Nempe in Lucanos aut usca ergastula mittas. 80 At vos, Troiugenae, vobis ignoscitis et, quae Turpia cerdoni, Volesos Brutumque decebunt.

Quid, si numquam adeo foedis adeoque pudendis Utimur exemplis, ut non peiora supersint Consumptis opibus vocem, Damasippe, Ioeasti 185 Sipari , Iamosum ageres ut Phasma Catulli. Laureolum velox etiam bene Lentulus egit, Iudice me dignus vera eruce tamen ipsi Ignoseas populo populi frons durior huius, qui sedet et spectat triseurria patriciorum, 190PIanipedes audit Fabios, ridere potest qui Μamercorum alapas. quanti sua funera vendant, quid refert vendunt nullo cogento erone, Nec dubitant Celsi praetoris vendere Iudis.

87쪽

D. IUN. IUVENALIS Finge tamen gladios inde atque hinc pulpita pone 195 Quid satius mortem sic quisquam exhorruit, ut sit Zelotypus ThymeIes, stupidi collega Corinthi

Res haud mira tamen citharoedo principe, mimus Nobilis Haec ultra quid erit nisi ludus et illic Dedecus urbis habes, nec mirmillonis in armis, moNee clypeo Gracchum pugnantem aut falce supina; Damnat enim tales habitus, et damnat et odit, Ne galea frontem abscondit movet ecce tridentem, Postquam vibrata pendentia retia dextra Nequidquam effudit, nudum ad spectacula vultum 205 Erigit et tota fugit agnoscendus arena. Credamus tunicae, de faucibus aurea quum Semrrigat et longo iactetur spira galero. Ergo ignominiam graviorem pertulit omni Vulnere cum Graccho iussus pugnare secutor. 210 Libera si dentur populo suffragia, quis tam Perditus, ut dubitet Senecam praeferre Neroni Cuius supplicio non debuit una parari

Simia nec serpens unus ne euleus unus.

Par Agamemnonidae crimen, sed causa facit rem 215 Dissimilem quippe ille deis auctoribus ultor Patris erat caesi media inter pocula sed nec Electrae iugulo se polluit aut Spartani Sanguine coniugii, nullis aconita propinquis Miscuit, in scena numquam eantavit Orestes, 220 Troica non scripsit. quid enim Verginius armis Debuit ulcisci magis, aut cum Vindice Galba quid Nero tam saeva crudaque tyrannide fecit Haec per atque hae sunt generosi principis artes, 225230

88쪽

Nocturna et flammas domibus templisque parastis, Ut Braccatorum pueri Senonumque minores, Rufi, quod liceat tunica punire molesta. 235 Sed vigilat consul vexillaque vestra coercet. Hi novus Arpinas, ignobilis et modo Romae

Iunicipalis eques, galeatum ponit ubique

Praesidium attonitis et in omni gente Iaborat. Tantum igitur muros intra toga contulit illi 240 Nominis ac tituli, quantum non Leueade quantum Thessaliae campis Octavius abstulit udo Caedibus assiduis gladio. Sed Roma parentem, Roma patrem patriae Ciceronem libera dixit. Arpinas alius Volscorum in monte solebat 45

Poscere mercedes, alieno lassus aratro; Nodosam post haec frangebat vertice vitem, Si lentus pigra muniret castra dolabra: Hic tamen et Cimbros et summa pericula rerum

Excipit, et solus trepidantem protegit urbem; 250 Atque ideo, postquam ad Cimbros stragemque volabant, Qui numquam attigerant maiora cadavera, Corvi, Nobilis ornatur Iauro collega secunda. Plebeiae Deciorum animae, plebeia suerunt Nomina pro totis legionibus hi tamen et pro 255 Omnibus auxiliis atque omni pube Latina Sufficiunt dis insernis erraeque parenti; ΡIuris enim Decii, quam qui servantur ab illis. Ancilla natus trabeam et diadema Quirini Et fasces meruit, regum ultimus ille bonorum. 260 Prodita laxabant portarum claustra tyrannis Exsulibus iuvenes ipsius consulis et quos Magnum aliquid dubia pro libertate deceret, quod miraretur cum Coclite Mucius et quae Imperii sines, Tiberinum, virgo natavit. 265 Occulta ad patres eduxit crimina Servus, Iatronis Iugendus; at illos verbera iustis Afficiunt poenis et Iegum prima securis. ΜΗ pater tibi sit Thersites, dummodo tu sis Aeacidae similis Vulcaniaque arma capessas, 270

89쪽

quam te Thersitae almitem producat Achilles. Et tamen, ut longe repetas longeque revolvas Nomen, ab infami gentem deducis asylo. Μaiorum primus quisquis fuit ille tuorum, Aut pastor fuit aut illud, quod dieere noIO. 275

HAT IRA IX.

Seire velim, quare toties mihi, aevoIe, tristis

Occurras fronte obducta, eumarsya victus.

Quid tibi eum vultu, qualem deprensus habebat

Ravola, dum Rhodopes uda terit inguina barba Nos olaphum ineutimus Iambenti crustes servo. Non erat hac facie miserabilior Crepereius Pollio, ut triplicem usuram praestare parat Circuit et fatuos non invenit. inde repente

Tot rugae eerte modico contentus agebas Vernam equitem, conviva ioeo mordente facetus οEt salibus vehemens intra pomoeria natis. Omnia nunc contra vultus gravis, horrida siccae

Silva comae, nullus tota nitor in ute, qualem Praestabat calidi circumlita fascia viset, Sed fruticante pilo neglecta et squalida crura. 15 Quid macies aegri veteris, quem tempore longo Torret quarta dies olimque domestiea febris Deprendas animi tormenta latentia in aegro Corpore, deprendas et gaudia sumit utrumque Inde habitum facies. Igitur flexisse videris 20 Propositum et vitae contrarius ire priori. Nuper enim, ut repeto, sanum Isidis et Gaumedem, Pacis et advectae secreta palatiamatris Et Cererem nam quo non prostat semina templo JΝotior Aufidio moechus celebrare solebas, Gquod taceo, atque ipsos etiam inclinare maritos.

-Utile et Me multis vitae genus; at in nutium Inde perae pretium. Pingue aliquando aeernas,

90쪽

Μunimenta togae, duri erassique coloris, Et male percussas textoris pectine GaIli 30

Aecipimus, tenue argentum venaeque secundae.

Fata regunt homiues fatum est et partibus Ilis, quas sinus abaeondit am, si tibi sidera cessant, dii faciet Iono mensura incognita erri, quamvis te nudum spumanti Virro Iabesso 35Viderit et blandae assidue densaeque tabellae Sollieitent; αυτος γαρ ἐφέλκεται ανδρα κίναιδος. quod tamen ulterius monstrum, quam mollia avarus Hae tribui, deinde illa dedi, mox plura tulisti:

Computat ae cevet. Ponatur ealevius, adsint 40 Cum tabula pueri numera sestertia quinque omnibus in rebus, numerentur deinde Iabores. An faene et pronum est agere intra viseera penem Legitimum atque illi hesternae occurrere coenae

Servus erit minus ille miser, qui sederit agrum, bQuam dominum. Sed tu sane tenerum et puerum te Et pulchrum et dignum atho coeloque putabas. Vos humili asseculae, vos indulgebitis umquam Cestori, iam nee morbo donare parati En, ut tu viridem umbellam, ut sueetna mittas 50 Grandia, natatis quoties redit aut madidum ver Incipit, et strata positus Iongaque cathedra Μunera femineis tractas secreta MendialDie passer, ut tot montes, tot praedia servas Apula, tot milvos intra tua pascua Iassos 55 Te Trifolinus ager fecundis vitibus implet, Suspeetumque iugum Cumis et Gaurus inanis. Nam quis plura linit vietur dolia musto quantum erat exhausti lumbos donare clientia Iugeribus paucis meliusne hie rusticus infans o Cum matre et easulis et cum Iusore eatello

Uymbala pulsantis legatus fiet amici Improbus es, quum poscis, ait Sed pensi clamat, Posce sed appellat puer unieus, ut Polyphemi Lata eles, per quam sollers evasit Ulixes. 65 Alter emendus erit, namque hic non unicit, ambo