장음표시 사용
141쪽
propemodum ille noller. Sed tertio aliquis dixerit,
quod i mea, muros hodiernoscontra nos esse. Sim- Φ. tu Veteres eos potes credere t & ita nescis toties diru-xam, incensam, vastatam : iterumque instauratam dc refectam esse ὶ Noli arbitrari quod in iisdem vestigiis. nam qua sipe eiusdem frequentiae, aut felicitatis 3 imo Honorius contraxit, post Beliarius, Naries, deniqueta Pontifices Romani. c quibus Hadrianus Primus Ni Blondus trabest muros eos,qui nunc exstanetis, centenis μ' reorum misi sus e Thuycia contractis , exstruxit. Sed haec apud alios leges: ego sententiam meam sine fuco libere , & item sine pertinacia quod profiteor dixi. Hic autem sistit me Sc percutit miserans quaedam Cogitatio. Ego te Roma illa vetus, & speciosa super omnes vDquam aut unquam urbes, non selum non video, sed etiam quae fueris, quaero ὶ Quae fueris r imo & ubi fue-xis : A qui scio, an non & aliquando, utrum fueris quς- retur Z Non magis hoc mirum, si saecula plura current, quam nunc de Thebis AEgyptiis aut Troia dubitari. Nam habet hoc aetas, ut formam primo tollat, tum rem, tum fama re nomen. O spes & res humanae, quid
estis Θ quo itis Θ huc flectite. En potens A superba illa
R A, tota periit, condita in ruinis suis iacet,&laboramus eruere, dc adstruere magnitudini eius fidem.
142쪽
ε Maenii tudo Suta piorum Roma, hominum in tota Roma multitudo. S So philosephandi alibi sit locus:curramus nucinstitutu cursum. Romam igitur duplicem habemus, veteri ambitu, & nouo: est Sc tertia quaedam sine ambitu,& quae in suburbiis procurrit. Ea quoque ingens, de Plinij imagine ostendenda; qui mi ex aliantia tecta
mustas addidisse urbes. Plures,inquam,sunt urbes, & totquot suburbia ipsa. uae T=bur, Ocriculum, oriciano, atque alio excurrebant, sed maxime Ostiam dc mare versus. Illuc vel ad x v. aut circiter milliaria procedebant: dc fidem huic assertioni Neronis consilium ac destinatio faciat. cui ab hac caussa visum Og tam tenus ait Suetonius moeniapromouere, ars inde so mare et teri Minducere . etsi non effecit. De hac magnitudine iam suo arub Dionysius: Omnia loca circa urbem habit m , sine moenibus esse. in quasiquu intuens magnitudinem, Roma exquirere velit, ru tra eum fore, hasurum ubi δε-
sinae urbs bi incipias. deo suburbana, inquato urbi
adhaerent O innexa unt eciem IM JHENSAE LON-G I T v n i N i s exhibent spectanti. At maior etiam maiorque post illum. & Aristides Rhetor sub Hadriano vixit,cum urbs in summo flore) comparat eam no inepto cum Homerica nive: qua ex Aporum montium iuga operis, sitem ac pinguia virorum custa. & addito De sicendit uiam sporrigitur AD MARE imum , ubi commune esse ortu, omnium e terra gignentium dictribu tio. Atque idem haud vana. μεγαληγο, e Tantam Romam Use, ut in quacumque parte quis conniterit, nihil im
143쪽
pediar in media eum Quem locum haec talia, habeant,nisi in magnitudine ista adstructaὶ At tu vultu renides , dc fortasse animo dissentis. AVD. Etiam verbis, s licet. L i p s. Licet vero, atque adeo invito. Avo. Nam quae tu sic extollis & producis Ostiam, Tybur, alio . haec omnia ego atque alius dixerit, non habitata aedificia, aut urbis partes, sed Villas, Praetoria, dc voluptarias eiusmodi domos fuisse. Lips. Sanὰ alius hoc iam dixit memini: sed quem reiicit,praeteidicta, multitudo infinita hominum,quae in urbe hac tota fuit. Opportune enitati& hoc argumentum addam pro magna mea Roma. Possumusne igitur fatiscerib cam multitudinem colligere dc adfirmaret postlimus e vestigiis scri ptoriis, quae sagaciter ibo indagatum. Ex lapide A gusti, saepe iam nominato, itemque e Suetonio constat thecenta viginti millia aliquando fuisse plebis urbanae: plebis dico tenuioris, & quae e publico victitaret timosupra. Considera,& institue ratiocini v m: si tanta m ultitudo inopum istorum,quanta iam etiam diuitur Quot illi Senatores au t Senatoris,quot Equites,& ex ipsa plobe honesti8 Visine illos quoque trecenmmAlia fuisserage, sunto vetavcm tantum qiud conficiturὶ pueros feminasque addendas: & quo numero Z proselio duplo triploque si non vltra superarunt: dc ita ubique gentium. aut urbium obseruamus. Si placet igitur, consumma: habemus iamnunc in nostra Romal vix audeo dicere )duos hominum missiones. Quid tamen trepido2 verui fortiter dicendum est,& plura etiam addenda. Avo.
te opinionis. Li Ps. Plura inquam,& vide.Nonne probabile est totidem seruos Romae, quot liberos fuisse Θ
144쪽
A vn. Socratis instituto mecum agis, & interrogando inducis. Sed ego circumueniri metuo, tu tibi responde Lips. Fiat. dico totidem, dico plures. Nam tenuium quotusquisque fuit ut tunc mores) cus non unus altumve seruulus 3 At diuites illi agmina eorum, mina dico
id sic Ammianus loquitur)ps se trahebandi. Vnus
Pedanius Costa in Tacito , quadringentos seruos sub tecto suo dc domi habuit, cum ab uno eorum est interfectus. Et crede mihi nemo diuitum istorum aut lautorum suit, cui minus centenis aut ducenis: qui in vatia sita ossicia aut munia divisi: Sed quid ambio aut argumenta colligo3 cape certum & fidei notum testem, Senecam. Is de suo aeuo: Dicta est aliquando sententia in Senasu, ut seruos abberis coitus distingueret. Deinde apparuit, quantum periculum imminerer, siserui nonri na-merare nos coepi sent.maid clarius dici potest,seruos plures liberis fuisseΘNec sic tamen omnes habemus adde. Avo. A beo. Lips. Quid tibi est Θ Avo. Nam tres aut quattuor missiones mihi iam struis, quatum nec in prouinciis quibusdam aut regnis. Quis haec seratὶ Li ps. Si
ferre non vls,deiice : per melicet. Tamen rem tuam iam sum dicturus. AvD. Rem meam Z LIPs. Tuam . peregrinos traduco iam Romam. A v D. Hem,hem maneo.
5 siste me illic. Lips. Ecce. dico Peregrinos ex toto orbe Romam olim venissi alios negoth sui caussa alios publici multos Zc mansionis. Ita semper ea urbs reserta iis, cum hi inirent,alij exirent: atque ipse, ut mare, admitteret,emitteret, nec cre2erct minueretve. Itaque Aristides Romam dicit esse, velut comune totius terra vidum.
Item, omnes gentes, quasi vicatim diui as, adhan uam
145쪽
u8 DE MAGNITUD. ROMANA solumfert omnes ,schaz omnes homines capit. Athenae quoque cum eo: apud quem Orbis pontis Romani dicuntur ab hac caussa: ipsa urbs, Orbis compendium epitome. Eadem urbs urbium: quia videre in ea est dimnes bes Iocatas. deinde addici Desiiciat non unus dies,sed quotquot habes annus quis adnumerare conetur OMNE svRBEs i N cALEsTi Mavrbensium diob nimiam copiam. Nam TOTAE NATio NEs istissimias tam fertim habita .m Cappadocum,Scytharum, Ponticorum,s aliarum complures. At tu iterum renides. Α v D. Et renitor quoque. an Graecis his credam, dc sic oratorie loquentibus i Sies desilii, s annus numerantem: item, Tota nisiones habitaneta: & ista, quae tu seis dici in speciem,in re non esse. Lips. In re non esseZaud audi: quoniam Graecis parum apud te est fidei set si in hac re Romana ic extera debebat audi, inquam,Romanum igitur testem,& eum Romana fide ac candore. Is est Sene- ca noster. qui sic ad Heluiam matrem oblice hanc'-quentiam,cuivis bis ibi MENfA TECTA sufficiunt: MAxi MA PARs illius turbaepiria curas, ex municipiis, ex colonisesbis x TOTO denique ORBE TERRARvM confluxerunt Quid ea verba tibi videntur 3 urbis immensa tem vix capere incolas: item, maximam istorum partenta, exteros esse: denique ex toto orbe eo concurri. Et ista mox iterat: postquam caussas recensuit passim veniendi varias lege,& iucunda sunt: addit: N vLLvM non hi O M I N V M genus concurrit in Urbem,ra virtutibus f vitiis magna praemia ponentem. Jube hos omnes ad nomen citari, c inde domo quisque sit, quareta: via debis Maio REM PARTEM es , qua relictis sedibus
suis venerit in MAXIMAM quidem ac PVLCHERRIMAM urbem,
146쪽
urbem, non tamen suam. Nec verba haec sunt nuda, ne que illa quidem Athenaei de totis nationibus .cquia & tota in certis partibus, Romς habitabant.Ita I udaei trans Tiberim, alij alibi: atque etiam coetus ic concilia sua habuerunt. Suetonius indicat in Iulij sunere: Insummo publico luctu, exterarum gentium multitudo, suo quaesmore,lamentara est. Vt iam igitur hoc claudam & definiam , putasne & Seruos S Peregrinos minus duobus missionibus fecisse Z Ita in uniuersum sint quartuor Romae,& Circa eam: nec mitius aut contractius, ut scripta veterum sunt, ego possum. Suspensum te animi video:
dc ego ipse paene fluetito: sed validi illi venti Auctoritatum navim nostram huc impellunt, sistamusicin anchoris firmemus. Avo. Non fanc id potest. nondum in tranquillo es, ne puta. Mihi quoque adspirant venti,d ecce ab Oriente. Alexandria illa sic celebris, sic maxima, sic omnium consessione post Romam secunda, non nisi trecentamillia habuit liberorum capitum : quod Diodorus tamen quasi pro re magna posuit,&adfirmauit. Atquin ca nec multo Roma ipsa minor. LIps.
Respondeo, Alexandriam longe Roma illa triplici dicta minorem esse &cuius ambirus ex Iosepho& Sir, bone,vix decem milliarium sit ponunt enim triginta ia-dia in longitudine, E in latitudine: aut si Plinio mauis credere,quindecim: quo dc ego inclino. Sed quanto nos iam pi us habuimus Z Deinde quae comparatio est, urbis Negotiatoriae cum hac Imperatoria r in qua vel Aulae, vel Ludorum lc Voluptatum caussa, plus paenedixerim hominu fuisse, quam quot Diodorus scripsit. Et tamen libera capita ille tantum scripsit: attende: Mincolas tantum atque assiduos: ubi exteri aduentores
147쪽
ubi seruir quos longe superasse iam dictos licet atamare. Nam alioqui nihil magnum Alexandria illa fuisset,
cum &Lutetia vicina nostra ad quadringenta millia nuper nam nunc exaruit dc defloruit habueriqipsa Constantinopolis hodie ad septingenta. Quae omnes quantum ab ambitu Romano absunt Τ quantum a magnis, continentibus, aliisque illis aedificiis r A vn. Sed adde etiam Lipsi & considerandum est vacuis multis de inhabitatis aedificiis. Nam quot ea Romae fuerunt Z tot templa. porticus, basilicae, theatra, circi, fora, balneae,
thermς cetera publica: quae vel magnam partem,si non maximam,vrbis occuparunt. Deflecte aut resiste,si potes huicetiam vento. Li Ps. Resisto, plenis velis, prora obuersa. Nam ista quae tu vocua perperam putas, ego
aio plenissima fuisse. Balneas & Thermas nominasti: quidὶ an non in iis multitudo ministrantium, ad obseruandum,purgandum,aquam aggerendam lauandum
ctiam,sticandum,ungendii, siquis seruum non habuis seti mpla autem Basilicae, Fora,suos custodes& aedia tuos habebant, fatis grandi sane numero, ob sacrificia, ob ornatum, & tutelam. Sed duo etiam ego omisi,valde ad frequentiam urbis, Milites,& Palatinos. Milites tot illi, in praesidio Principis aut urbis erant: iis sui calones,& honestioribus serui plures: scito certo vel ad ce tena millia excreuisse. At Palatinos dico, totam Principis aulam: in qua quot ossicia aut ministeria fuisse ditacemusZLapides antiquos inspice:diccnt in parte,& suggerent materiem tibi cogitandi. Est & tertium, sed verecunde vix dico. Meretrices id storta utriusque sexus proh pudori sed res ita fuit ingentem numerum reddiderunt , ut in urbe quam multi caelibes, multi exterisin C
148쪽
sne uxoribus,inhabitarent aut frequentarent. Ad summam, mi Auditor, desine reflare amplius & opponere; aut, vides, longius longiusque res haec ibit. A v D. Qui esto tua caussa, dccredo ut sic dicam nec credens. Tamen unum etiam quaesierim: si tot illic millena millia, unde iis cibusὶL i p s. Hoc merito dc quaeris, ta ego decidam,sed paucis Senecae verbis. Cogitate nqua hanc ci-umtem n qua turba per latisima itinera me intermissone dessens,eliditur,in quacon umitur, QUIDQUID TER- Ris OMNI Bus aratur. Orbis, inquam, paene totus
hanc suam metropolim adibat, & alebat: quid ambigis alimenta suffecisse t Imb repete quae supra dixi, de Frumentatione: tot milleni modij in diem, adstruunt manc duos hominum milliones, dumtaxat tenuiorum. Nunc de Alimentis,ic Aristidem audi : Hareper medium vestrum imperium porrigitur, cui undique ampla re giones adiacent , necessaria pleraque vobis ubministrantes. cam ex OMNI TERRA MARIQUE, quidquid vel anni tempora gignunt; velregiones Ogulae, lavi', lacus iar resis item ingenia tum Graecorum tu Barbarorum proferum , ID OMNE ad vos defertur. Jmquesquis talia. omnia videre desiderar, is vel ter totum orbem peregrin tur necesse est, vel in vestrά i Ita urbe versetur. Muidquid enim apud alios vel crescit, vel conficitur, his a it s ab undas. Tot autem s tanta oneraria naues singulis anui temporitus appeltantur, ut urbs 'COMMvNIs Qv
DAM ORBIS OFFICINA videatur. Ecce, merces via- γροι
dique habes, copias undique, frumenta, fructus. Nec plura opus de alimentis:addamne duo arguincta etiam multitudinis, atque unum ex iis iocosum Z Lampridius scribit, Heliogabalum seruis imperasse,ut omnes araneas R L colli-
149쪽
colligerent in urbe o atque eos collegisse ad decem millia pondo. additque Heliogabalum subiecisse, I hinc intelli
gendum Q AM MAGNA ROMA esset. Verum est: ecquot domorum angulos excuti oportuit, ad hoc pondus Z &domoru per omnes angulos sere habitatarum 3 Alterum argumentu triste,dc a peste. In Eusebii Chro nico traditur, Ingentem Roma luem factam, ita ut PERMvLTos Di Es in ephemeridem decem millia mortuorum referrentur. Exhausta fuisset in diebus aliq uot R
ma,si non Alexandriam,& quidquid dici potest,longὸ
superasset. Concludo,& moneo,per hanc frequentiam Romae factum, ut paullatim Italia paene deserta esset ;cum plerique eo confluerent, ob frumentationes, ludos , dc alios usus aut voluptates: in agris autem, Romanorum passim Praetoria dc Villae essent,& ipsi agrorum latifundia per seruos & ergastularios culta.
C A P. I I I LDe adsciis urbis Tyma communiter, eorum altitudo. ET Roma quidem tanta & tam frequens fuit: in imus nunc ipsam,& perambulamus, & lustramus AvD. O siquis Deus olim hoc mihi dedissetio siquis nunc quoquc vel per somnium in ea sistati Lip s. Ego isero, confide. somnia dicam, dc umbras, praeut ipsa res pulchritudo fuit. Periti viri est, mihi crede, non dicam describere, sed capere dc credere qualis ea Roma fuit. Conabor, dc minutula dicam: & vel sic fidem fortasse
non inueniam. quid referti acri&herbis meis haec sim locutus.Tria in urbe miranda canit Claudianus: Lua nihil in terris complectitur A L T I v s aer, Cuius
150쪽
Nec laudem vox Ma capit. 4 ritudinem ecce lauda Dariums Decorem De Spatio diruim,duo alia exsequamur. Quae est altitudo' siue in collibus ipsis aedificatio, pulchra specie, siue singillatim in operibus ipsis. Quod ad colles, quomodo nota, bellum, videre eos publicis priuatisque sedibus insessos; gradatim declinantes & velut seperas quasdam urbes, urbi inferae imminentesi omnino fuit ea facies: dc pulchre expressit Aristides. N c vero, inquit,sive ciem solum soli occupa sed longe upra exemplum in aera altissimὸ ascendit. Et sicut τὰ aliquis, qui robore magnitudine excellis,alios quoque in sublaros ferre gaudeat: ita es Lecnon quiescit, nisi σ alias aquale bisuperimpossim urbes,
alteram per alteram ferate quod nominis eiusfert ratio, totums hoc quod hy videmus,robur valentia est. Adeo misiquis eam disilenter vellit euoluere oe diducere, qua nunc insis Himilunt urbes, aliam iuxta aliam humi colloca-
; quidquid folia reliquum est, id impletum mihi iri
videtur: imofutura una aliqua urbs adyonium aus num. Belle id ποιηφύς, non nego,attollit: sed hae figurae originem a re habent, nec quisqua putet elationes istas, nisi cum caussa & basi,esse. Itaque Plinius,verus M seuerus taliti cum de magnitudine dixisset: quo, inquit, siquis A L T i T v D l N E M tectorum addat, dignam profectoastimationemconcipiat, aleat si ue N v LI I V s V R B I sMAGNl TvDINEM IN TOTO OR A g potui se ei comparari. Quae altitudo tamen in templis,aut publicis, fateor, maxime: ut in Rutilio, ad Romam: Exaudi genetrix minum,genetrix' deorum, Inprocul a caelo per tua templa umus.