장음표시 사용
191쪽
etiam abundanti Πmi EQVOR v sunt cautela semnandi, quali cura videntur Ulai. Tum vero addit gnare per indictionem illam COMITIVAE ROMANAE tibi concessimus dignitatem. scium tuum. MILiTEsconsucros, noctibus potius inuigilare compelli: in die autem ciuitassere a cuctodit. Atque hic est qui Comes Romanu/appellatus, qui Romam, dc eius opera, seruabata.
TO Uiarum magnis operibus, oe nominatim vita Appi AN dc longius etiam eo r nec Romam selum, sed
quaedam in ea, iccirca eam, ostendo P faciam, ut inter tantas opes dc animos, me quoque largum fieri videas & benignum.Tria occurrunt,pr er Ammiano dicta vel maxime ADMIR AND A, ViαAquaductus, Cloaca. Avo. Non sustineo me , nec reprimo: tu Cloacas nobis inter magnifica,& sordes has inter illos splendoresὶ Hoc vere est,quod poeta dixit: sellis nebulamst a gere candidis. Li i s. Non sic dices, vide & audi: imo dc sib terra thesauros tibi ostendam, & latentium qu rumdam operum moles. Sed ordine videamus: Zc primo iudicium de his tribus Dionysj. Scriptor ille sub
Augusto Romae fuit,lc per viginti an nos circiter vixit: ergo bene cam vidit nouit,& ut viri ingenium) diiudicauit. Prosere dc eloquitur: Ego ne in tribus MAGNIFICENT Issi Mis operibus Romae, me quibus M Axi MEAppARENT illius impers OPES, pono AQVAEDVcTVs, V i A R v M munitiones , CLOACARVM structuras. que
192쪽
LIBER TERTIUS. 37squei solum advTi LiTATEM eis mori operum resticiens, sed uiam ad iMpEN Dii sumptuumi modum , . Ecce, haec tria vult velut specimen & argumentum esse Romanae opulentiae & potentiae: siue ab usu consideres,siue ab impendiis dc sumptu. Quod ille censuit,tu accensebis , cum singula dispicies dc intente lustrabis. Primae sunt Viri, quas illi non in Urbe seium,sed extra eam,ad longissima spatia, plurimas,& plurimo opere,muniue
runt. Stupor me habet,cum vel unam iam consdem : de qua Procopium,non me audi. Beb arius,inquit. 'via Larina exercitum duxit , Appia ad lauanta dimissa. Hanc Appius Romanorum Censor ante annos nongemos Ibuxerat, asi dederat nomen. Longitudinem eius quinque dierum blatis vir expeditu posit emuiri. Ab urbe Roma Capuam pertinet,ia latitudine ,m duo currus exaduerso obu j, libere queant peruad re re commeareta. Et ea fanehac via,prater curemdlestibis. siquidemst pius ex alia s longinqua tunc, ut reor, regione excisos lapides, hos quidemsiliceos .acsuopte ingenio durissimos in hac viam vehendos curauit. 2 os planos deinde actives redditos, quadratos incisione factos, iunxit Crin ordine locauit, metasti nihil Oel alterii reti rendo. Sunt tamen ita conexi, valide inter se harent, ut oeciem visentibus praebeant , non coniunctos ita, sed congenitos est. Et quamuis tot iam oculis atterantur, assiduis plaustris iumenti uetar tamen neque serie sua vel minimum exeunt s dimouentur, neque franguntur, aut tiuore uum amittu- . Haec Graecus ille scriptor,& oculatus arbiter,extra argumentum historiae suae accurate inseruit, admiratione inductus, quae stilum eo traxit. Lxaminemus,& libremus. Ait,
Appium ante aUos nongentos struxisse. J In octingentos
193쪽
quinqua lata circiter, quod Fasti dicent. Si autem stra uit lapidibus Appius:quid est,quod in Liuio legimus, Q. Fulvium Flaccum s A.Postumium Albinum Cens
caui ZQuomodo enim primi omnium,cum hi fuerint Censeres anno Vrbis DLXm: at Appius aliquot aetati bus praecessitὶ Quid, quod Flaminia via diu ante strata, & sub bellum Punicum secundumZAn hoc Liuius sen-st,glarea tunc primum stratastan potius, primos ipsos locauisset ὶ an denique ad Censores iunctim refert 3 per otium examinandum sit. Ob rua autem in Liuij ve bis, duplicem rationem sternendi, vel Claria, ves Silire. Quae utraque Sc Tibullo notata, ad Messallam: mi, opibus congena tuis hic CLARE A dura
Sternitur, Uc apta iungitur arte sILEX.
Obserua amplius, marginari solere: quod caput sano erat,& Agger ille viae cum altiusculus,& instar puluilli esset ita solet:) firmiter arctari& stringi lapidibus grandioribus adoras debebat, ne dissiuerct dc spargeretur. Hoc marginari:&ibidem etiam alij lapides duplices,ti ad usum duplicem. Priores,Cippi quidam eminentes,
in quibus insidere fessis onera reclinare,aut &ascend re ex iis in equum fas csset. h crebriores dispositi per totam viam:alteri autem rariores qui ut Columellet exstabant, & notis numerorum incisi, milliari a notabant. Vtrunq; stoc G. Gracch us instituit, Plutarcho notante:& gratum in vulgus fuit.Cur non essetῖ experti nos pe regrinantes sumus,nihil magis ad taedium, & fatigati nem ex eo esse, quam ignaros spatiorum oberrare :&contra, refici animum ac vires ea signatione. Quinctilianus
194쪽
LiBER TERTIUS. I77lianus bene: Partitio reficit audientem, non aliter maneta facientibi iter,multum detrahunt area lanis NOTATA INsCRiPTIs LAPiDIdvs Jaria. Rutilius eodem. pertinet:
Intervalla via fessis prariare videtur, gui notat inscriptus M ILLI A mulaea Lapis. Hinc ille mos per Lapides computandi: quos Graeci ab hac notatione milliarium, Σημῶα vocant: id est Signa, siue Notas. Sed pergit Procopius, Longitudnem via. o pia, quinque dierum O. Quidivniueris eius Brundisium usque 3 non opinor, nec res ita est: sed Capuam dumtaxat,quo dc A ppius produxit: nec ultra. Notauit& Frontinus: a pia aqua inductas ab Appio Claudis Censor qui viam Appiam,a porta Capena usique ad
urbem Capuam munien am curauit. Neque vero ulterius ille potuit, cum nec ulteriores tunc Romani fines. Quis autem longius, dc Brundisium usque muniuerit, in obseuro est: munitam tamen id constat. Ecce Strabo, Viam Appiam Tarracina facit mare primum attin- .rigere, s Brundisium usque ibatam esse . Tacitus Libonem consultauisse: utrum habiturus esses opes,quis viam L piam Trunisium usque cunia operiret. Denique
Trundisium melius Numici via ducat, an Appi λProducta igitur: an a Iulio Caesare, que- Plutarchus stripsit, Appia Curatorem factum ,plurimum pecunia iueam impendisset an ab Augusto, qui plerasque omnes vias per Italiam ipse,aut per alios muniuitὶNamPlinio accedere, siue is Nepos est, de Uiris sita tribus, non posisum: qui Appium viam Trundisium υνα, Lapidibu/grauisse scribit, undesiti Appia dicta. Nam hoc sane ce Z tum
195쪽
tum, loca ea id aeui, hostilia aut aliena Romanis suis Tota autem haec longitudo est, milliarium circiter CCCta nequis de quinque diebuι Procopio dictii na, huc trahat. A v D. Atqui nec Capuam usque tinti sunt,nisi ignivo& parum accincto viatori. Lips Fateor,sed flexus etiam sitos & declinationes scito viam habui fle. Addit de latitudine,, duo currus pertiaderent. Nescio neque dimensus sum salibi tamen potest, &ercstat:) sed opinoo igitur haud minus vigintiquinque pedes patuisse. Amplius , de materie, ex longinqua regione lapides aduectos,e i silicem. in Silicem intellegit, durum a crumque lapidem, Me rupibus: non illum minutum & tenuem, quem vulgo vocamus, id qui in Vlaream potius vcnit. Illo modo Plinius, Liuius, atque alij locuti. Sed e qua
regione petiti in vicinia tales non esse, hoc Procopius indicauit. Onustius Panuinus hoc amplius,moles ostendi duos, adSinuessam unum, alterum , inter Puteolos s a limὸ quibussaxa ea colore σ duritie FERRUMN- ferentia, videantur excisa. Fides penes illum sit, reru veterum tamen curiosum,& fatis peritum. Aud. Quid, quod apud nos similet L i ps. Vbircupio audire. Avo. In Hannonia, ut nos vocamus nam patres Hainouiam dicebant adopidum miracum.Columna illic milliaria in Foro medio est, ut illa Romae, ad quam viae istae f-niuntur, siue ordiuntur. Sunt autem glarea& minutis silicibus stratae, M ducunt in pnecipuas Galliae partes. Vestigia & reliquiς multis locis coparent. Quod autem
dictu volebam silmile; est nonnihil dissimile, sed tant i5c simile. Nam glarea & lapilli unde aduecta, dissitis, indagatio est :cum in vicinis agris non gignatur.adeo ut Bouillus quida, qui vidit M inquisiui cesseat labia-
196쪽
- etast se silices et ab alto ubere depluille, Menisnon
humana manu aduectos. Quod postreinu dc vulgus celer, feriuri J maritas opus . c a regina Branectit exstr lictas: cuins & ' nomen serut L ip s. Ah,ignaros ec incredulos. Romanorum operum i qui haec talia militari manu, &pro uincialia item subsidio,supra omnem fidem patrabant. At in Procopio pergamus, qui addit, Lapides planos quadratois fuisse . Conspiciuntur hodie tales, diuersa magia itudine,Dium,quattuo qui sequo etiam pedum quaquauersus. Cetera des firmitate, γ'que unum corpus appareant sunt miranda magis hodie,
quam imitanda. AvD. Certe mirifica haec Via: sed tu nempe unam&eximiam eligis, de qua pocta,
ae pia LONGAR vcriteritur REGINA viarum..
aliae non ad illam. Lips. Mihi crede,ad istam.etsi hcc celebritate. dc longitudine eminuit:quia a Roma in Grς- Ciam, Asiam,&trans mare ducebat. Sed quid Flaminia via, an breuior Z quae Roma Ariminum usque, dc inde porro Aquileiam ducebatZ Nam quod ad munitione, pler et similes: nec in Italia solum plurimae,sed in prψ iuinciis ipsis. Isidorus scripsit c Panos primos lapidibuin via grauise, quas postea Romani pane per To TVM α sEM H I fuerumta. Et quomodbὶ excisis si emontiabus, complanatis vallibus, ut aequabiles, &.faciliores hae viae essent. Strabo: θ - τοῖς Qq αροθώτε ξο απῶ τε ζεγ-λαό-τἀλάμαμ. α παρθμά- φορτια: Sirammo triviar,excisis monestitas, vastitas repletis,ut currus. Tebere postes oesuscipe
renavium puer a. Habes vias, α ornatum: mentior
itane praecipuum me fugiaci praecipuum dico,si non inusit,at splendore dc voluptatu.ldfui quod monumense Z L in M
197쪽
ta & sepulchra passim ad viam assita,& latus utrumque praetexebant. Quam pulcher ille aspectus viantibus 3 quanta & seriorum,& iocorii materiesrillic illustrium ingeniorum, aut clarorum virorum memoria 5c inseriptio: alibi libertorum, seruorum stortorum superba, monumenta. Mirari, dolere, illudere, etia detestari occasio erat: & quid in tot titulis ic in seriptionibus pastir Quaedam a meliore ingenio, & scitae quaedam aliqua nota aut inuentiuncula spectabiles: dc istae quae hodie stant,dicent. AvD. ita me Deus iucundu aspectum l& ego si in tali via ; remorer, subsistam, indormiam. L ips. An non & hoc sapienter cogites, omnium illorum qui disparibus monumentis teguntur, parem in sol. exitu seriem fuisse ὶ AEquas omnes cinu.impares nasi
SEO Aquaductus iam nostros videamus ,&pulue
rem sordesque, siquas c Via contraximus, abluamus.Quid in iis tamen haereami Iulius Frontinus est in manibus . qui olim quarum Curasor, pulcherrimos libellos duo detota restripsi,&ad nos venerunt. Ex illo alit aliis, quaedam libabo. Diu igitur Roma sine Aquaeductibus,dc Tiberis, ac siqui sontes natiui erant, sussciebant populo, sed nondum sic aucto. Vrbe dein magna,plena,aliunde Auro inbor aqua, ut poeta Canebat, quaesita, re per tubos ac canales in fornicibustatexitiis, Romam aduectar Id factum primo, anno Vrbis CCCCXLi. cum Ap. Claudius Censor, idem qui Vias
198쪽
sternere instituit, hoc quoque bonum inuenit. Ab eo est Aqua Appia per milliaria circiter undecim deducta. Hoc initium: sed Deus bone, quae mox incremento Nam egebat sane ille populus aquis, non selum ad po , tum, sed ad balnea, ad fullonicas, ad Naumachias MCircos. Atque ita ubertim inducta suit, ut quisque do mi , aut in vicino, haberet copiam a seribitque Strabo, FLvMi NA per urbem O Cloacas videri fuere, atque
V NAM QUAMQUE DOMUM propemodum habere istulas σ Ganales, quibus aquam inducat. De eadem re Plinius : Siquis diligentias smauerit AQUARUM ABVN-D A N T i A M inpublico Balneu, Piscinis, Domitas, Eu 'ripis, Hortis,Suburbanta vi is, statiisue aduenientii m ex ructos ARCUS, montes persos os, conua es aequatas,fatebitur Ni Hi L MAGls Mi RANDvM fuisse in Toro ORBE terrarumD. Copiam habes , molem in adducendo habes, miraculum mper omnia mira orbis, Plinio quidem iudice, habes. Quid Cassiodorus de istisὶ Formas i pse appellat hos Duehus quod&Iurisconsulti, atque inferior aetas fecit. De iis igitur: D Formis Roma
nis utrumquepraecipuum est,ut sFABRic A sit mirabilis, s aquars sALvs RITAs singularis.Lust enim illic Fcv M i N A qua' Hructis MONTIBVs perducuntur Z turales credas alueos iniuditπω fixorum e quando tantus
impetus fluminis tot faculis potuit se tineri.i Credamus
hoc ergo iam Frontino, paucis fidisque verbis effanti: MAGMi Tu Di Nis Romani imperit,idpRAEC ip - Messe indicium. Bene & vero. quia non Romae tantum, sed
in coloniis plerisque,& maioribus opidis haec fuere. Sed norimus Romanos,& alios ab his exemplis. Ij fucre in urbem perducti quattuordecim cui Procopius eos Z 3 mim
199쪽
numerat coctili laterculo perpriscos illos ad Dari, ea L A, Ti TVD: NE ae ut ALTITU DIN E, ut vix eques commode reos posila incerire. Vide an non vere aluei qui- am fluminum dicantur, cum tam magnis amplisque canalibus aquas vehant. Sed haec altitudo de ipsis modo est quid Arcus & Fornices arbitraristit os in quibusdam locis Heuaros centum noti pedes, Iulius Frontinus affirmat. Orem stupendami & magis, quod a tota milliaribus continuo opere seisi nonvbique sic alto perducebant. Reperies quosdam a QVADRAG'LSIMO milliari perductos esse: dc nempe per valles, per montes, per tot inaequali sipra,infra terram: o iterum rem stu pendanai N. Rutilium audi :Luid loquar AERio pendentesserenice riuos'
Hos potius dicas creuise insidera. MONTEM 'Tale GYGANTAE V M Graecia laudat opus. Sunt certe,aut videantur,opera Gygantum, an Geniorum aliquis dicat να mens obnubilat Architectis nostris,cumvcl reliquias paucas dc ruinas vident. Exstant iuxta Sublaqueum M uaductus Claudiani fornices, de ingentes pii sustentates:Auas Albertus Leander sedulis vidit δί scrutatus est. erumpit deinde in haec verba :
Fieri profectis; posse Icio quin omnino incredibilissis,nisi
ocusis usurpe fur, operis huius ratio A D M I R AN DA.. Nec enim MAlvs QUID MAM excogitari posse HUMANO INGENI O arbitror quam quod hic Romam,es sessis tanto a tio M o NTi v M intimis visieribus,fecerunt. Ad qua opera patranda NNNC TOT Vs ORBis in semus futurus v demur. Siquis veterum haec dixistet, blanditus scilicet aevo suo aut sitis sublet: quid iste vir nouitius i quid ita
200쪽
LIBER TERTIV s. rhtalibus de curiosus unicc, dc peritus 3 Loquitur autem, ut dixi,de Claudii Aquaeduini,de quo dc Plinius: Vicit antecedentes aquarum ducti nouis um impendium ope . Es nicoblati a Caio Caesare Caligulam intellegit 9pe acti a Claudis. 2uippe a quadragesimo lapide ad eam EM
narentur, in fluxere Curtius ars Caeruleus fontes. Gog tum in id opus ias. ter millies. Notabile valde, & utile, quod in summos Vrbis colles aqua inde & derivari, ecdisipenseri posset: adeo in altum educta erat. Hocimum Cassiodorus notat Cliudiam, per tantam fastigidi molem, sic ad Auentini caput esse perductam,ut cum ibi ex alto lapsa ceciderit, cacumen illud excelsem, quasi am vallem, irrigare videatur. De pecunia autem in id opus imputata suerunt, ex Plinio oeptenta muri milliones emu valde miror Budaeum nutare, dc paene mutare. Per si dem, quae caussa est 3 imo augendi caussa , siquis bene examinet: & plane, nisi aliqua militaris, aut&seruilis
manus ad opera damnatorum, ut Romanis mos accessisset . Iure igitur, ut claudam, exclamat Frontinus: Tot aquarum, ram multis NEC EssARiis molibus, Pyramides videlicerotiosas comparem, aut curea inertia sed fama celebrata operaὶNon compares Frontine,minime: haec sunt,ut Plinius appellat, vera astimatione I N v I CTA Mi RACULA, & quibus alius orbis tam aequo animo
victum se a Romanis, quam armis, fateri debet. Dixi autem ex Procopiosii pra, Aquaeduetias istos x11 n. suis st: sed auget P.Victor, & xx. numerauit. Plinius quaedam de iacti aliisque additamentis Aquςductuum scripsi non sine miraculo etiam audienda. dAgrippa in AEdilitate με ariecta Virgineo aqua, cereris corriuatis