장음표시 사용
211쪽
evomant, varia a inter I itione , fulgores e terras dic, haec omnia, es' ex faece vilioris materia concreta. Et tu,mi Auditor obiter & hoc adde ad templorum supra orna tum.De ebore autem, in Ciceronis Paradoxis : Tecta
ebore auro fulgentia. In Propertio: Auod non Taenariis domus est mihi fusta columnis,
Nec camera auratas inter eburna trabes.
Non leues porro inductiones, aut ut poeta loquitur, sputa fuisse,Panegyricus ostendit: qui soti Do Au Rotecta laquearia commemorat, dc pocri supra, Crassum aurum dixerunt. Hieronymus aute in Epistola quadam, longius etiam hoc producit ,&ad parietes ac columnas. Viuimus quasi altera die morituri, ad camus quasi jemperis hoc faculo victura. Auro pariores, auro laquearia, auro fulgent capita columnarum. Sed alia hic etiam & ingeniose luxuria. nam lacunaria ista versatilia faciebant, dc alia atque alia subinde facie conuiuas delectabant: Disi Mi. Seneca alibi: Uerfacilia canationum itaquearia ita coagmentant, usubinde alia atque alia faciessuccedat, toties tecta, quotiessercula, mutentur. En, priuata ingenia& luxuriam: quid existimas Principes tentasse dc fecisist 3 Nero Caesar in vestibulo aedium suarum Colossum centum vigintipedum posuit. Hoc principium: deinde porticus triplices milliaria; item Dum,maris instar, riseeum septum aditiciis ad urbium 'eciem. Rura insuper, a
uis,arque vineris passuis luisαvaria icum multitudiane omnisgeneris Pecudum ac strarum. In cureis partibin, cuncta auro lim,distin gemmis, is mi conchis erat. . ii, u . Cotiones laque dira tabulis eburneis eter Milibus. ' ω ἶ-pstulatis,ut unguentadesuperblaeterentur. Trac, pua canationum rotunda, qua perpetuo,diebus ac noctibus,
212쪽
ince mundi circumagere fur. Ita verbatim ista Suctonius: multa ADMIRANDA, si tu singillatim explicas Scin rem ducis. Sed unum in hac Principum insania ita appellanda est Plutarchi testimonium suffecerit, qui de Capitoli j magnifica & impendiosa structura cum disseruisset , addidit. Luodsiiquis hunc Capitolii magni Dcum instructum miror ur, idem si Domitiani in aula unam Porticum,uel Basilicam, vel Balneum, vel pellicum Diaram viderit; exclamor cum Spicharmo,
Non liberalis aut benen, tu clues, Profusione pudes. Dicit satis clare, omnia illa Capitolina quae & quanta, ante diximus nugas &quisquilias videri prς uno membro aliquo Palatinae domus. Quod mihi quidem stuporem incutit, non dissimulo: dciam lingua haeret. A v D. Soluam eam quaestiuncula. Dixti auro distincta vel ebore laquearia, an non & siluis 3 id est, an non ibitale; species,& intermixtae verae aues 3 Nam Rutilius Callicanus hoc dicere videatur, in Romae laudibus.
Luid loquar i N C L v s A s inter laquearia s I L V A S, Vernula qua vario carmine ludit auis Ll Ps. Poctae, aut poetarum potius, vulgatam phrasim non attendis: nec inter laquearia propri e, sed 'κύς inter tectata domos includit eas siluas. Luci enim dc arbusta in magnis istis aedibus erant: imo & super . aedes quod mireris,erant.Senecam auctorem do qui, 'tepist solet castigans & increpans suum aeuum : Pomaria, inquit, in summis turribus serumti, quorumsilua intectis ac domorum factigiis nutant,lude ortis radicibus, quo improbe cacumina egissent . Atqueego Bruxellae meae quam ut alteram patriam colo hoc vidisse memini,sponsione
213쪽
ita factum .sed in breue aliquod tempus,lc cum domus oneri illi non diu esset. Satis de Domibus: ad Uistaseamus. utinam,vtinami sed hςc pericula Sc latrocinia domo dc urbe nos claudui. O Istanum meum cur non ii. re te fruor Sc interuise ὶ cur natali illo aere dc aquis non me recreoZDa deus hoc ante obitum,& pedem a que animum vagum per rura& hortos 1llos ferre. Sed Uilias tamen Romanas animo & memoria lustremus,
ut vel disposui antea, vel promisi. De iis hoc uniuersi Strabo pronuncia ubi de Pisis & Liguria scribit:E
ibi lapicidinas m materiem ad adisicia uberem ,sedquanta Romani ad edificia feresua in Urbeta aut-υ illis consῖ-munc, Villis inquit, quibuου velut more Persarum R G i As Qv ASDAM gruunt, .En, Praetoria aut Villae totae eorum, Regias, bc quidem Persarum , serunt: quid maius ampliusque in hanc rem dicam Vis specimen i men aliquod in una Villa Z Capitolinum audi: tactat Gordianorum villa viaΤraenestina, DUCENTAs C L v M N A s uno steriolo habent, quarum o quinquaginta CaysseaClaudiana,quinquagista Sumtiris,quinquaginta Numidica, pari mensura sun . se qua BASILICAE
NiENTIA: N THERMAE, quales, praeter urbem, si
quam in orbe terrarum. Tu si lubet, per te singillatim lustra: ductorem me ultra non habes Sed nec Hadriani Villam in Tiburtino ingero, cuius superbae reliquiae exstant: quid tot aliarum in solo Latio, dc circa R mamr Vidimus ipsi circa Ostiam& Ardeam reliquias: A per siluas illas aut vepreta, quot Columnae, aut e rum fragmina, cryptae, porticus, & disiecta aedium membra r O Deus, quae mutatio r quam haec cogitatio
214쪽
me ad te trahit, infirma dc incerta hax omnia humanae, spectantem,& spernentemῖSea desinimus de Oporibus, se Roma: quam decoramus Constantij Imp. elogio, apud Ammianum.' enim visis pleriss cum STUPORE HORRENDO, de Fama querebitur ut inualita vel maligna , quod augens omniasemper in maius . ERGA HAEC
EXPLICANDA, QUAE ROMAE s v N T, O Bs o L E S CIT.
Si fama non potuit adaequare, multiplici suo ore & lingua : quid ego meo sermone tenui, sine sensuum subsidio,per tenues coniecturas eunteΘSed tu aliique nec dicta suspicamini :& quidquid maximum conceperitis, fortasse nec id par erit. Philosephemur autem breuiter, duce Hormisda. qui regi j Perserum singuinis, a Constantio interrogatus in re praesenti, Quid de Roma sem
itres ZJda tum sibi placuise dicebat, quod didicisser i a i
ri: M ubi haec omnia praeclara, ampla , ADMIRANDArquaeri vides. ubi qui fecerunt ea,aut moliti sunt periise se vides. Cogita, re tibi applica. nosipsi, qui haec meditamur aut loquimur, post aliquot annos i dies, horas, puluis, umbra,nihil. Nunc vale, dc abi. Hα b 3 I. Lips I
215쪽
Transitum ad nutem Romanorum,wω in genere praedicina. V D. Meridies abiit, o me tibi sisto. Li Ps. Video sed quid ita tristiore vultu λ A v D. Nec laeta adfero. LI P s. Quae λ A v D. Tibi. L i pso Quae inquam Z A v D. Vereor dicere. Li Ps. Aude. nec ego ex his fatuis, qui ignorare mala, mederi censent. A v D. Obiit tibi ex amicis tuis. Li Ps. Hem lex amicisὶ cffare Av6. In Gallia. Laps. Quis ibi Z Avo. Vir doctus. Lips. Ede nomen. A V D. Et probus quoque. Li ps. Enecas. etsi ab his notis propemodum iam scio Penum Di lux esse. AvD. Diuinasti. obiit. LIps. At tu me vulnerasti. sed quo fato Z Au D. Suo, &illam, i δε- quam Augustus optabat, 'LΘMασία Lips. Virum magnum Gallia amisit, & inter publicas clades aut iacturas hanc quoque licet ponas. Sed ab exemplo disce , quam non temere heri clauserim dc onvcrim de morte. A v D. Prosectb praesagium fuit: sed tu perge adnostra. Lips. Inter haec tristia ,ad illa amoena durus es. A v D.Quid ergor dum vivo,non vis me viuereξ Et ego Pythoeo nostro bene esse spero, dc gaudere ac ridere in beatis
216쪽
beatis locis: cur doleam ΘThebdosius Impetrator, qui varie in imperio iactatus, cum mors instaret, inscribi sepulchro suo hoc unum verbum iussit T T E IA: id est, Sanitas. Profecto illa medicina morborum, refugium& asylum malorum est: & in mundi his fluctibus portus,quem sapiens nunquam fugiat, & per haec tempora Deo vocante) totis velis in eum feratur. Tu autem hoc magis perge, quod iam non amoena, ut aiebas, sed potius utilia aut sapientia dices , ut partitio erat, de Ui ris ac Virtutibus Romanorum. L I p s. Itacst, quartus hie noster limes:& libentius insistam ac decurram,quia tali argumento. Cur apud te dissimulem a finis & fructus mihi studiorum aut lectionum, haec talia excerpere, M exempla aut dicta enotare ad sapientiam ac vi tutem. Fabulemur autem, si placet ambulantes. Amat valetudo, dc lingua haec magis soluitur in motu. Communiter igitur primum nec ordo hoc abnuit) laudemus Romanos stum d distinctius quaedam addamus. Plinis enunciatio cst: Gentium in TOTO ORBE pra- sanissima una , misyOMNi VIRTVTE, haud tabe Romana ex titit. Appellas ab hoc iudice, Sc suspeetum de Romanis Romanum habes3 Accipe Graecum, MAmmianus prodeat, qui breuibus sed grauibus verbis Romam imper' VIR TvTvMQNE OMNiv M larem dixit. Quid homo Gothici sanguinis, Cassiodorusr Ro-
sectb sedes suas per aliquot s cula ibi habucr nec iniuria ipsi Romani templum struxcre Ho Nosta parit ira Eu i R T v T i. Vtramque colebant sed id Fortunam etiam:
id est utreete interpretemur Prouidentiam dc Fata ab alto,quae incredibile est,quam presso nec tardanti pede secuta
217쪽
secuta sint Virtutem. His duobus incrementa sua R madebuit, his duobus statum suum& firmitate. Nullum imperium mihi dabis, & tam magnum simul, Miam diuturnum. Iure igitur Ammianus: Roma vi augeretur ublimibus incrementis fardere pacis aterna v i R- Tvs CONVENIT atque FORTvNA, quarumsialtera defuisset adperfectam non veneri summitatem. Conuenerunt autem ita, ut Vtraque situm opus facere nil retur paene dissidium esset in euehendo. Plutarchus alibi hoc ubertim edisseruit: & breuiter ac neruose Amnaeus Florus extulit, Ad connituendum Romanum imperium, VIRTUTEM M FORTUN AM contendisse videri.Sed amica contentio fuit: in qua tamen vicit,si Rutilium iudicem capis,ipa Virtus. Nam ille sic Romam
adfatur: Vuod regnas, minus est, quam quod regnare mereris, Excedis FAC Tis grandia FATA tuis. pulchre. dc habuit igitur Fortunam,sive c litum illum seuorem . sed habuit a caussis, quas iidem caesites, per virtutum gradus nexu .praestruxerunt. Vt id liqueat, videamus primum uniuerse qui Viri in imperio illo fuerint, & tum quae Virtutes. C A p v T
Triplex ordo in populo ossessus, es qui uel sua pari te laudabilis. Wras considero dupliciter, x eos qui iis Magistra
tu, Imperiis Consiliis fuerunt,id est Capitareipublica: & parte altera, minora etiam membra, id est Populum dc eos qui paruerunt. Dico virosque egregios fuis sies
218쪽
se,nec quibus alia gens facile aut ex vero ide Religione, hic non est sermo aut quaestio) comparetur. Primores 'igitur illi in duplici discrimine sunt, Senasores, Squite que. illos si inspicias, qui proprie sedebant ad clauum: proh Deus, quanta grauitas sapientia,maiestas Z Vt qui
ordinem eum G REGI Bus con Iare dixit. Unus veram LA.
eius omem cepisse, Liuio videatur. Is fuit Cyneas leεatus Pyrrhi regis: vir nec mentis nec oris egens, qui cum urbem lustrasset, atque etiam blandiloquentia & munificentia varie tentasset, undique repulsus, ad Regem, rediit:& interroganti auid de hostium sedesentirum si . bem TEMPLVM sibi visum, Senarium REGUM esse confessum fateb fur. Profecto talis fuit, & nec sub Principum imperio nimis degenerauit. Cassiodorus de suo
aeuo: Vrbs orna ta tot eximiis Senaroribus,beaea tam n
bilibus populis: etsi tunc quidem fateor discessisse ab illa
praestantia, & ut grande aedificium,paullatim mole sua desedisse, Sc mox ruisse. Erant autem in illo Senatu, ut cum Lucretio hoc dicam, Ductores Danaum dilecti, PRIMA VIRORUM: eximij, inquam, ciuium, genere, censu irtute. Nam h spectabant: nec temere viles aut sordidos etsi plebeios interdum, quos magna virtus eueheret: ὶ inopes numquam,& improbos raro admittebant; aut si tales, non, tenebant. Censores enim o laudabile & diuinum insti tutum l) legebant hunc Senatum: atque iidem per singula lustra examinabant, ac relegebant: &siquis loco 'eo indignus, aut siquid in priuata etiam Vira turpe aut, maculosum, notabant & emouebant. Quomodo id fiebatὶ silentio,& sine accusatione ulla aut causi, a pud. iudices dictione. Dumtaxat in recitando Senatu,quod .
219쪽
publice id sollemniter fiebat, nomen eius praeteribant, quem motum Senatu vellent. Ita cum in albo illo non esset, nec in Senatu censebatur. Caussa quidem iis mouendi sem per erat, & hanc subsignabant,& volentibus edebant: sed certare de ea lite, nihil opus erat. iudicium sufficiebat: quod a tam grauibus viris na primores sere Senatus erantὶ bonu meruisse,laus & approbatio habe batur culpa dc damnatio, triste. AvD. Pulchrum, bis
pulchrum: sed cum ea lege, si viri illi boni essent. quid
si ic per assectum iudicassentZ L i Ps. Rarenter, aut vix euenisse legimus. Nam voces statim omnium damnassent,ic exagitassent:& fac tamen semel iterumque eueni ste, quid magni mali, prae magno illo bono,eritὶ Non enim alia poena, quam Ignominia: facile aut contemnenda,aut eluenda, qui publica iudicia aut testimoniae. pro se haberet. Denique alij Censiores mox reponebant. Nam M hoc scire debes, non ingrauibus&grandibus peccatis hanc Censuram interuenisse: ea enim legibus& iudiciis seruabantur: sed minoribus delictis aut domesticis flagitiis. a quibus vacare iccast os esse primos illos Ordines maxime volebant, dc q uoru m vita erat in exemplum. AvD. Iterum exclamo, Pulchruml Sed dic sodes multi igitur isti tam electi in Senatuὸ L i p s. I nitio a Ronnulo centum facti, Sc Tatres, iidemque Senatores, vel a cura,vel ab aetate dicti. Postea ad trecentos Creucre,& in libera Republica. sic manscre, usque ad Liuiunx.
Drusum. Is in Tribunatu, cum opes Senatus vellet extollere eosdem iudiciis etiam praeponere; numerum au
220쪽
Displicuit Augusto, & magna cura, atque iterata ali quoties recensione purgauit:& denique ad modum veterem id e Cremtos,redegit. Qui sane satis amplus numerus etsi in amplo illo imperio:atque ex his plerique, non solum consiliis publicis semper adhibebantur, sed etiam in prouincias,ad imperi aut exercitus mittebantur. Itaque curia haec velut promptuarium erat, C quo statim Princeps caperet viros, ad omnia ciuilia aut mi- ω litaria munia aptos, ic suffecturos. Et hoc aspectu tenuerunt Senatum, grande vel unicum fulcrum illius Principatus. Otho Imperator ipse, apud Tacitum: Luia r vos pulcherrimam hanc urbem, domibus oe tectis, i .HAE.
F congestu lapidum, stare creditis Igura istac m inani-
ma intercidere, ac reparari, possunt, . AETERNITAS R E RVM, PAX GENTIUM, MEA CUM VESTRAsAL Vs, incolumitale sENA Tvs firma ur. Et elogia illa de Senatu, res & veritas multis dictauit. Ita in Ct cerone leges: Senatum PRINCIPEM SALUTIs,PVB L ICAE Qv E M ENTIS. In Ammiano, ASYLVMm-di totius. In Cassiodoro, Glorioseum Senarum, Mo-RvM DE LvMINA. In Petronio, R E C TI BONIQUE pR SCEPTORE M. Iam in Tacito etiam dicitur, C Pνα. IM PERII, DECORA Omnium PROVINCIARUM. Cur nominatim de Prouinciti Zquia iam sub Principibus, ex omni regione capiebantur Senatores.
Et ut ditissimi honestissimique Prouincialium ciuitate donabantur,Equites fiebant,ita & mox Senatores. Vtile initentum,dc ad populos sub unum imperium firmiter colligandos.Symmachus ea causia scripsit Parim i lior .HvMANI GENER Is Gnaeus. Cassiodorus quid H vM ANI GENER is soris es, habere Curiam