장음표시 사용
231쪽
cano ciuili, Centurio Cesaris cum aliquotl veteranislsi mari captus , ad Scipionem aduersariu Ducem perduri. ctus fuit. Ibi Scipio clementer vitam statim osserte ochonorem,si deficere a Caesare, dc pro se stare vellet. Ille autem contra, hortari vet ipse desisteret, neu conitd t1m inuictum virum eccopias pugnaret: aua nquit,cui
modisint si minus antea expertus es, licor nunc cognoscis. Elige ex tuis cohortibus unamquam punis esse FIRMI sysa MA M, constitue contra me. ego autem ex meis commiserenibus,quosnunc in tuώ tenes pote are, NON AN PL i us DECEM sumam e tum ex virtute noniainte Leges quide truis copiis ferared eas. Ita Hirtius, siue Oppius, siue Balbus, casto dc puriter haec narraui A v D. Lεgi equi , dem, dc memini: sed quid nisi militaria dc vana haec
verba sunt 3 Nam ut decem ntra quia Ingentos eonsi stan nulla ratio aut exempla dicent. L i p s. Rationem inunc omitto,etsi ea quoqtie in veterano isto robore est: sed exemplis hoc firmari potest. Non tu in eodem Hi tio legi lii, Numidarum topia3,m corona modum, Casaris copias cinxisset Caesariani interim, inquit, NON AMplavs TRES aut QVAT Tvo Rimilites voterani sis conuem tissent, si PILA vr RisusLCONTORTA in Num
tamen verum est: dc niti fallor pso illo scriptore arta trod inspectore gestum. Sicut quod idem eodem bello, de Gallis nostris tradidit: Accidit res ineredibilis, ut equites MINvS TRIGINTA Classi, auro mequi tum duo millia loco pellerent . Prenis in vidum . Vis nominatim dc L. Sicinium aliquem citem, qui centies
O vicies in aciem destendit 3fex s triginan spolia ex hostia
232쪽
hostibus rettulit ocis ex prouocatione occiditi quinque quadraginta vulnera pectore excepit, tergo nulluma Vis Cassium Scaeuam 3 qui in Britannico litore, cum qu ttuor commilitonibus in Lopula aclictus,cumma ii abeunte hostibus adire fas esset, atque ij consertim irruerent; desertus ab aliis, solsis impetum sustinuit, multos deiecit aut occidit, denique armis suis onustus, solo stuto abiecto, in mare se dedit, dc ad Caesare mira tauit. Qui stupens ad viri virtutem,laudare parabat; at ille disciplinae memor , Da veniam Imperator, inquit, cuia utum reliqui. O dictum, factis illislipsis laudabilius in quid a tali animo, non enim iam manibus somium, non speresa Idem Pompeiano bello, ad Dyrrhachium castello praepositus, solus in porta consistens, Contra Romanas, Romanas dico legiones & copias, id
stiuauit.Quo tempore oculus ei esstasia humeri traie-α- femur, scutum centum triginta ictibus perforatum. Fabellas recitare hodiernis militibus videamum: sed nos res dicimus tam hercules quam cum Onera aut opera narramus, adeo non imitanda, vin credenda. Sed in victoria quid milites istos miror magis paenc in clade & morte. Miles in Cannensi proelio, cum ulneribus consectus, manus etia mutilatus esset, spoliare se conantis Numidae ceruice brachiis inuadens, ad se traxit, dc naribus atq. auribus corrosis cum alia tela non essent,aut tractare no posset deforme cadauer aspicientibusreliquit. De uno loquor: sed quoam illi viri fuerut Flori verba tabesquos ab elephantis obrutos Pyrrhina lis accepimust omnium vianera in pectore, quiram hostibus suis immortui, simnium in manibus enses relicta in Atibus mina, s in ipsa morte ira vivebas. Vide mihi istos,
233쪽
non homines,sed Martes,si fas dicere: de nec victos qui dem, vincendos. Salis de Militibus, transeo ad Duces :etsi quomodo non isti omnes Duces λ Imo quod ii dides de Lacedaemoniis stite dixit, Ora αθμ ,-ώγων, τὸ in πελ ῆς α νm: quo maris exceptis, exercitus sum. vvCEsDvCvM O-γid prosem in Romanos conueniebat. Sed tamen Dii, ces etia aliqui eximij : ut parens ille Omulo,ut M.tmrius Camistus; ut L. Papirius Curso quem vel Alexandro parem si venisset Liuius opponiti ut os . Claudis offarcesius igneo impetu; ut O alim Maximus, s lubri tarditate , ut P.Scipio a ricanus prior, diuina felicitate; Scposterior, diuina virtutini Vt denique nam omnes quis numeresi caput & culmen C. Iuliin CUὼν Artuna, peritia, magnitudine & coleritatean imisuper
omnes qui arma tractarunt,aut tractadunt. Sed con cludimus: si post Caesarem, tamen unum addidero, alterius Caeseris o fidum utilei. . ministruml Is M. Vipsanius dAgrippa fuit, vir bella prouidus re sortis, & vel
caussa victoriariun Augusti, ves instrumentUm. NFepost eum, flaccestente iatra Romana indola,quos mirer lineo, nisi sorte Germanicum Casareno, sed pro perata mors eripuit , aut magis certe T aianum, , suo& proprio elogio opri Musi'MAxiNVM Qv E.
Pietas, Probitas, Constantia Romanorum . SE O ad Civilem iam Virtutem venio,domi bc in toga spectandam. Eam per omnes ordines diffusam triplicem maxime reperio, Pieratem, Probitatem, Con- stan
234쪽
flantiam. Fictas eminet, vana illa quidcm dixerit aliquiti,sed tamen in assiduo Numinis cultu pro ipserum
captu reuerenter occupata. Incredibile est, quam omnia publicc & priuati in religiose coepta,administrata, patrata: ut totam ciuitatem sacris operata&addictam possis arbitrari. Atque id secundum vetera instituta , . nec nouitati aut mutationi dabant hic locum. Miratur
hoc Dionysius: quod quanquam sexcenta narrones paene in urbemfluxerant, quibussinguli sacra 'a risin . pa triqessent; tamen ad suum aeuum inquit nullaperegrina relitis publicesuscepta 1, aulsiqua oraculorum monitu introducta ,eat a Romano more culta, abdicasu foedis vanitaribus, aut fabularum portentis. Quo valde faciebat, quod Sacris praeessent,& ipsi non interpretarentur solum, sed administrarent,viri in Republica primi,honoribus honesti: qui & exemplo plebem eo trahebant;& prudentia ac maturitate noua aut nocitura spernebat. Ab hoc
deinde capite alia Virtutum membra :&inprimis illa Probitas, quam nominaui, id est animi morumque integritas quaedam & candor. Sine suco, sine fallacia diu mores illi fuerunt:& in prouerbium abiera Homo Romani ingens' Romanasimplicitasinc Romana fides. Qua in re alienum testimonium audiamus, & Polybij id est hominis Graeci. Deus sione, quam ille dilaudat, dc suae genti praesert l Apudnos, inquit, si cui talentum concreditumst, exstent decem Derapha,decemsigna,bis totidem testes ; tamen sidem vix est seruare. apud Romanos autem, cum in Imperiis aut Legazionibus plurimum pecuniam manibus habeant m in ensem, tamen officiun des constantseia iurisiurandire ione inductis. Vides Probiatatem in hac parte sed id in bello candor is fuit, & raro
235쪽
astu aut fraudibus victoria quaesita aut parta. Tangit grauiter M'. Aquillium Imperatorem noster Annaeus Florus.quod is bello Asiatico veneno sontes misc uisset, ad deditionem quarumdam urbium. I res, inquit,
ut maturano ita infame ecis victoriano. quippe curata contra fas Demeto, MORESQUE MAIORUM, medica mini bio impuris .in id tempus sACROSANCTA Romana.
armamiolasset. Iam dc huic Probitati Abstinentia, siue
etiam Continentia, adhaerent: non foede aut iniuste appetere alienum, parcc oc modice sivo uti. Et illius qWidem Abstinentiae, dico, quam pulchrum, nec iactatum nimis,exemplum fuit ab uniuerso populo editum, Matiana&Cinnana proscriptionet Quippe cum i) hostium suorum penates, omnibus opibus aut elegantiis plenos,vulgi manibus diripiendos vitio obiecissent:nemo inuentus est, nemo, qui iniustam hanc praedam e ciuibus peteret, caperet :sed,tanquam a sacris aedibus, omnes manus mupidinennibstinuerunt. Et quid in toga miramur haec exempla , cum in ipse bello, dc inter hostes, praedae abstinentia fuerit Z quae non nisi permissu capta, dc sic quoque tota ad Duces relata. Iam in Conatinentia quam laudabiles, si cibum,vestem aut externa alia spectesZPlinium M Plautum testes habemus,populum Romanum per aliquot saecula, non nisi farre Scpulte vulgo usum. Quod si nuptiae, festiuitas, aut laetius conuiuium esseti pro magno pauci pisciculi,& porci nae aliquot pondo,in obsonium adiecta.Similis in vestibus frugalitas: & omnium, ditium pauperumque, Clana: atque ea natiui&albidi coloris. nisi quod ditiorum splendentes paullo magis & nitidae a fullonia arte essent. Nam Sericum,Hololericum,ipsaLintea, sero in
236쪽
runt. Adderem Modestic laudem, dc reuerentem Senatus &procerum suorum populum: nisi Tribuniciae interdum procellae turbassent, quam ego pestem unicam M labem reperio in re Romana. Denique & tertiam virtutem Constantiam seci: o vere ADMiRANDAM in hac gentel Nam in aliis pares alios habeant: in hac nec comparandos.Mucius ille olim oraculum protulit: Et facere, NPATI FORTIA, Romanum est. quasi haec in malis magnis Patientia quae ipsa est Constantia)peculiaris eoru virtus esset.Et tu dispice. Umquamne unum aliquem hominem,plus inuicti, dc obnixi in omnes c sis, roboris ostendisse, quam populubunc uniuersumi Exemplis doceatur. Pyrrhus ille in Italiam venerat, cunoui generis gentisque copiis , & inprimis inaudito terrore elephantum. Victor grandibus proeliis erat,It,liam percurrerat, & a trigesimo paene lapide Romam prospexerat. Quid Romani Z trepidant scilicet, & pacem petunt Z Imo oblatam ultro respuunt,&legatos eius cum animose hoc responso dimittunt': Tyrrhus
Jantia cum copiis excedito. ubi excesse it, de pace flvolor, arito. Ni excesserit , arma viros, es aciem exstemio. Neque destituros ab incoepto se, etiam si s Ex CENTO sc a v i N O s ea verba Plutarchus posuit pugna viri Ier.
Qui animi isti , aut verba sunt Z non contra Pyrrhum, sed contra fortunam, & mne dixerim c lim dimicantium. Etsi mos ille eorum semper in bellis notandus δίλDMi a Nous) nihil laretiri armato hosti: sed ubi ex q-
y . in . . . . . . - - . la via s
posita,& obsequioli aut flexibiles illi vili,tunc denique . conditiones serre dc aequas, & saepe nec expectatas. Generosiorum hoc esture in aduersos, parcere aut absistere e 2 iam
237쪽
iam abiectis. Fructus autem Constantiae in Pyrrhum, fuit, sponte Italia illum fugere, ipsos eius dominos tapotentes fieri. Vide & bellum Punicum primum. quot ibi cladem, rarae aut nouaeὶ Rara in Africa ipsa cum Ati. Iius Regulus Consul , cum toto exercitu oppressus,dcviuus veni flet in hostium potestatem. Nouat aliquot in mari: cuius antea expertes & imperiti,classes plures vel naufragio vel pugna amiserant. Polybius scribit & ipse miratur, septingentas quinqueremes eo bello amissas fuisse. Satis autem iacturam eam aestimas aut intellegis Z in . quaque earum Polybio sic trecenti remiges ferme erant, milites centum viginti. Hos tu si una computas & colligis, videbis paullo minus trecetis hominum millibus periisse. Et qui Romani tunc erant i nec tota etiam Italia plene adhuc potiti. O constanti m , 5 r bur, & 5 fortunal nam haec se vertit,& puduit tam merentibus non sedare. Iam ad mortem pilaga, Punicum bellum tertium. Annibal summus ducum in Italiam ipsam venit, siluam exscindere parat, in qua stabulabantur Martiales isti lupi:& paene secit. Tribus proeliis magnis victoq&vltimo illo Cannensi quid ni si totum
virilem fangu i nem Romanum exhausitὶ Heu clademi quinquaginta millia selectorum militum, una cum altero Consulum cum tot Thibunis & Centurionibus, tot Senatoribus & Equitibus Romanis iacent:&tu Roma adhuc spirasyquibus freta Z senibus, puerisque δί minis , quos solos paene reliquos habes Spiro, inquit, imo alta Sc vetera spiro. De pace nulla mentio: Veniat, vel Romam Annibal arx&Capitolium lac s defendet, dc e cinere isto se scitabuntur rerum domini Romani. O infanas,dixerit aliquis, cogitationesi sed res & exitus docuit
238쪽
LIBER QV ARTV su Madocuit, constantes & felices. Magnapopuli Romani fortuna ait Florus olfEMPER iN MALIs MAIOR, re furrexit:&pueros, senes, vinctos, seruos armauit: &imbecillo aut foedo exercitu victrices illas copias profligauit. Plura possem. nam in omni Romana historia propriae huius virtutis exempla sunt: sed quid maius istis possum Z Claudianus concludat:
Vulnere, post CANNAs MAIOR T rebiamet fremebat: Et Liuius. MAGNi TvDINEM populi Romam, aduersis prope rebus ADMiRAsi LiOREM, quam secundu esse. AvD. Atqui unum miror, & paene doleo, a te omitti.L ips. Quod illud estὶ Avo. De Varrone. nam quid admirabilius quam cum ille auctor & caussa tant cladis nec falso diceretur : Romam rcdeunti obviam itum ab omni ordine & populo, & Gratias actas, quod de Republii ά non loreo sup Siqua alia haec plebs fuisset,itane gratias funesto & furiali capiti3 sputa, saxa, te da, nec unam mortem. Illi fecerunt. quia hoc quoque Constantiae propitii, mederi malis potius,quam irasci. L ips. Est dc minutum aliud. Nam cum urbem ipsam annibal obsideret, Sc terreret: fundus, in quo castra eius posita publice sub hasta Romae vaeniit: nec minoris,quam si liber, nec insessus ipse aut Italia ab hoste es.sent. Item alterum. eodem illo tempore, cum ad unam portam Annibal pugnaret & inuaderet, altera militem& auxilia in Hispaniam emiserunt. Fiducia haec,Vt verum dicam, humana non fuit: a Deo inspirante venit.
239쪽
DE MAGNI Tu D. ROMANAC A P. V I.
ET haec susscium, mi Auditor, de Virtute Ciuili:
cuius custodesta sacerdotes si viritim recenseam, quando finiamὶ te, & certe me, fatigem. A v D. Numquam me, nee si Iliadem serimonis tui texas. Sed tamen si arbitrari me dicta tua vis, non solum audirer habeo quae speciose aut firmiter obducam iis Ec opponam. Itane Virtutem hanc attollis λ Pietatem omitto: etsi ea externa tota, & miseratione magis, quam resutatione digna. Sed decandore & fide adiunxisti: an non ipso an, mo tuo alibi retinente,aut refragante Z Proh sancta Fiades, quae igitur lego alibi aut video, contra tuum ni men aut nomen admissar Caucat populus Hispaniae s eis potens & notus suit. qui cum pares Romanorum armis & violentiae non essent, legatos supplices in castra ad Lucullum Imperatorem miserunt, pacem & foedus quacumque lege iacturos. Ille obsides imperat, & a genti statim talenta centum, equites auxiliares certo numero.Omnia fiunt sedulo & obnoxie. Imperat tum amplius, ut duo millia militum in urbem suam accipiat,
praesidij causa. Id quoque factum. Sed illis occulto
malidatum, ut murosportasque occuparenci atque ita Lucullus reliquum exercitum induxit,& tuba signum datum, ut sine distrimine, senes pueri, viri, seminae imterficerentur. Ita opidum direptum deletum: ipsa Distimii ita hominu,per summus ius,interempta. Q ca dorem , o simplicitatem l dc ecce aliam in eademHispani similem. Sulpicius Galba Lusitaniam hostiliter in
240쪽
L I Q E R Q v A .R T v v x Igressus vastabat, mirantibus illis nec caussae aut in aesatis consciis. Legatos mittunt, foedera priora renouanta
illo recipiente, & vltro miserante, quod sic afflictare tur. . ,inquit,electa fortasse vos impulit praedas agere , O bestib=eciem /bere medebor.Tripartito vos dissedam,s in agro ac Iolo pingui collocabo, ubi reliquum beari aetuti a ris Uenite cum uxoribus,cum liberis in ratem vaflem, talis AD pars. adsignaboeniunt miseri laeti C securi, dc in triplici regione distincti. ad quoru prirno*cum accessisset, arma ponere quasi amicos sociosque iussit: lciis positi milites imi nisi Sc fidem ac deos implorantes ad unum omnes occigit. Idem alteris, tertiisque celeriter factum, & priusquam fama prioris facinoris ad eos venisset. Aspicio te Lipsi,&oculis vultum ac pectus verbero, si tale aliquid infida & barbarum, in ulla ba barie factum Z Atqui nouitia haec sunt,dices, Sc reipublicae inclinantis. Non nimis, nec longe a bello Punico . secundo, clim Respublica moribus legibusque vel maxime floruisse censetur. Sed vis igitur antiquiora ' accipe, Ausonum gens in italia fuit, uno tempore, nullo satis certo crimine,excisa. Liuius ipse narrat, suspectos S delatos a paucis,quasi deficere ad Samnites vellent: prς- uentos aurc a Romanis, qui occulte submissis militibus, quibusda & togatis,portas trium opidoru occupa irant: dc eadem hora, caedibus promiscuc factis, urbes ec gentem deleverunt. Audis tu mi doctor ὶ quid istis hominibus probius aut candidius 3 cedunt Gallicanae nostrae nives. Iam & obctinentiam ac Continentiam laudasti dc ut leuissime dicam,si risi,auticirrisi.Nam quae, aut ubi, haec Abstinentia Z Romae, ec inter ciues fortasse r credo, dc ex veteri dicto, Corvus coruooculum