장음표시 사용
91쪽
Caetetuniqvia Coloniam ex inopinato adveneram, nee licuerat epistolas antemittere , quibus eonsilium eo prinfieiscendi insinuarem Prinei pthus, qui in eadem Civitate Coloniensi morabamur, & qui Ioannem Adolphum H heneck Fuldensem Antistitem ae Principem elegerant e saltem postridie citi adventu Joannem Baptissam de Ninis
ditorem meum ad eos miti, qui ore tenus id Indicaret, eseusaretque hi tam profectionem meam. Advenere ideo eadem die salutatum omelosissime, tum
Episeopus 3e Princeps Hethi potensis, tum Episcopus de Ptineeps V vormati ensis. Eminentissimus ver3 Archie. M piscopus de Elector Moguntinus Nobilem virum ex
se Aula sua misit rogatum, quanam hora me eodcm pari- ,, ter die adire posset; atque ego adventum Emin. Eiusia omihus horis, seu eum libuerit, sueritve eommodius,M me expectaturum respondi. - Nihilominus cum prima' iam tenebrae appeterent , - rediit idem ille Nobilis Vir, atque amrmavit, hveis is nisse negotia, qua impediverint, quo minus inviseritis irae eo die. Ego vicissim ostendi, me ex malationem M aequi boni consulere, de momenta ei commodiora Dinis periri velle. Circumegerant se aliquot interea dies , quos impenderam in Commentariis formandis ani edictae tum Electionis, tum PostulatioMis r 8c post eos idem Ele. ctor Moguntinus misi alios, qui me ad eonvivium invitarent. Feceram vero aliquam ego spem , latus prius
ad me venturum, quam ego convivium ejus adirem.
Quocirca eum non adfuisset, destinavi ad Emin. Eius Antonium Abundantium , qui mihi est ab epistolis a aerum, significaret, me negotiis perinde impediri, quominus eo die ipsius conviva essein . Id vero fuit ante meridianis horis ejusdem diei, in qua epulum apparaverat satis honorifice ae lautὰ: ut proinde de preeanti eonvivium acquiescere statim non potuerit , sed Nobiles Vitos ex Asseclis suis cum rheda uotius venire iusserit, si quomodo ii possent emeete Officiosis suis persuasonibus, ut Aine prandium acceptaretur. Mansit tamen eadena voluntas, neque tune Coloniae ambo smiit unquam fuimus retsi aliquoties per idoneos interpretes egimus, de Electi Antistitis Fuldensis praesertim impetranda Romae Apost alea Confirmatione. Non eram neleius, plectorem eo colline asse, ut spmis ei e convivii traheret me primum ad aedes suas; &ideo M post modiim Viro gravi, de eui prΣbet ipse familiares
M aures, per epistolam exposui. alias semper citra eon.
M troversam Electores , in quovis publico , de maximem proprio seu eongressia, seu eonfessii, Apostolicis L se gatis cedere consuevisse . Ita Coloniae , instituta cele-- hri supplieatione , Ioannes Baptista Castaneus Archie - piscopus Rostinensis , de Apostolicus Legatus proces. serat medius, inter Gebardum Truchis sum Colonii n. - sem Electorem, de Iacob uni Electorem Trevirensem. , Cum deinde adsequeremur Iulius Herbipotensis Anti- ses, uti Otatot Caesareus,. Carolux de Aragonia Dux , Tetrae novae Orator Hispanus, Ad Philippus Dux Ar ,, scholanus , aliique Oratores provinciarum Belgii . M Atque adeo Franeolarit non aliter in ipsa Maximilia. - ni Regis Romanorum inauguratione, sedit supra ipsos
,, Electores Apostolicus Legatus , post eos vero Elect is res assedere Principum aliorum oratores Consules Ae Magistratus, dum tram Coloniae, praeter usitatas salutationes , gratulationesque advenius mel , etiam eo nomine mihi adsuerunt , ut grates reserrent
Summo Ponti fel, qudd non ita multo ante Civitati Coloniensi dena millia Imperialium largitus esset: Opia portunum utique Libsdium , quia tune novis operibus inunite Uibem, & vallum firmis propugnae sis, ad verissus hostes propinquos , tutari Oportuerat: postquam si-hurgense Castrum invaserant Sueci, de ibi opes helli prae
Sed Τuitii maxime ad laborabant Colonienses Cives haerebat quippe animis perieulum recens, in quo eorum Civitas fuerat: quando Modisus eum valida praedonum
verius, quam militum manu, eum pagum occupaverat et
habiturus Civitatem gravissimis noxiam injuriis, quippe ad vellam de solo Rheni alveo divisam , s Mete inco easo stationein potuisset. Certe multorum sente uia fuit, sore ut ad deditionem cogeretur, aut ad pacta iniqua descenderet Coloniensis Civitas, si perpaucorum dierum intervallo inde quate. Ietur, extructo ab hoste aggere tot mentario. Ide vi sal,
horuna fuit alacritas eorum civium, qui priusquam otium Baudisio esset, eumdem aggerem exstruendi, ante lucem, defensi tenebris de nebula, trajecerunt armati Rhenum .hostemque aggressi tormentis maioribus ex urbe interea satigatum, tanta vi, atque impressione tam vehementi ex pago exturba tunt, ut ei ad abitum conclamare vasa mi. nimὰ lieuerit. Illud tamen laudare non potes, sudio muniendi Tvltium, imminutam Coloniens s populi observantiam e ga magnum De eanum, assosque Summi Templi Canon,
cos. Quos utique eum tumultu paulo ante adegerat, ut ex aedibus claus ratibus, quas vocant, ad locum habendi eonsessus migrarent, ac darent consensum, quo demum
locus ille vallo, Ee lassa defenderetur. Neque enim Senatui, ae populo Cotoniensi est jus, aut potestas ulla in propinquos pagos, aut in finitima UOhi iugera terrarum . Et vero videbatur metuendum , ne Tuitium jam ita muniretur, ut postea esset Arx oppo tuna tuendae, confirmandaeque libertati, in quam Sena.
tus , Populusulae sens in vindicaverat se; Archiepiscopo Electore, ae Principe paulatim excluso, si miniti a titulo, de a iure, saltem ab exercilio, vel usu omnis: ferme iurisdictionis, ae potestatis. Effeei proinde , ut Senatus continetet in ossicio plebem, atque audaciam coerceret quorumdam, qui tam parum reveriti fuerant, in Civitate maxime Catholies, supremum ordinem Sacerdotii. Quapropter motus ille pro Has quievit, praesertim habito consensu de Arce in pago. Tuitii extruenda quidem, sed mox etiam , ubi primum ahelli praesentis gravi tempestate conserenaverit, diruenda i Postquam eadere Trajectum oportuit, tolerata diti Ptinei pis Aurasae, de exercitus Batavorum Obsidione ;Sanctissim ux Dominus Noster , seeum reputans inclinationem Catholicae Religionis, quam pati sensim potest ea Civitas, subiecta Dominis infestis contagio Haereticae pix vitatis, i lud subs dii pro ejus conservatione suppeditavit . ut ibidem in duobus Collegiis Canonicorum, nempe s. Setvatii Patroni. ac Tutelaris, Dei paraeque Virginis, Sacerdotia voluerit cito distribui. s ea in in ense Apost neo vacaverint. Ideo mihi potestatem concessit, quatuor prii nos Canonieaius utriusque Collegii conserendi inmen. ibu Ponti fietis; sed nec cise habui, obicem magnum, dum id semel e narer, expcllel Ne spatium Batavis esset consultandi, aut pro potestate intercedendi, prohibendique admissionem ; postquam uni, ex destinatione psculiari)ancti irimi Domini Nostri dederam iam Saeerdotium in scoesia S. Servatii; credideram in rem fore, si uteretur ille tantum obsignatis
a me litteris, ad capessendam possessionem. Nimirum interpretabar, conten Ium Senatus Batavo
tum haud esse roeandum: etsi enim jam perinde Batavi , s atque antehac Duces ructantiae, seu Reges Hispania. rum nolunt Sacerdotia. Ee Ecclesiasticas dignitates , ex Sanetie Sed is dispost lone, a quoquam aditi absque
suometeonsensu, quod Piaeetum vulgo appellant. Rehar equidem eum consensum rogari debuille dumtaxat . quoties Romae, hoc est in regione longinqua, honores Eeele satum Belgil distri huebantur. Secus veto esse, quan . do in ipsismet provinciis Belgarum ii conferuntur ab Apostolicis Legatis: quoniam ni eoram adsunt, nee me tuendum videtur, ne Eorores iidem viris perparum id
meanus tamen, de Canoni et s. Servalli censuerunt . Senatui Batavorum omnino exhibendas litteras eollati nisi uti maxime ipsorum interest iam, cum alienae se ctae Dominis elleum s oechὰ agere . Tum vero Batavi , instructi a Ministria sectae Calvinianae, inhiantibus avi de ad ea sacerdotia, ut Dei e ultum inquinent uerit Aio , 3e ex patrimonio sacro abdomen suum liberalius satinent, Batavi, inquam, ita instructi , etsi expeditae suetant litterae antedicta, &propositae rationes, propter quas consensus negari ab eis non debuisset, nihilominus inhibuerunt Canonicis iisdem, ne is, qui Sacerdoilum a me obtinuerat, aut quivis alius fossinodum , qui Ap soli eas Litteras aeriperet, ad podessionem admitteretur . Re smul rescripto iniquiore pronunciarunt i haud plus potestatis, aut jurisdictioni debere permitti Romano Pon.
itfiei in oppido Trajectensi . quam ei permittatur in caeteris Urbibus , oppidis , de Munieiplis foederata tum Provinciarum , in quihus videlicet nulla ei potestas permittatur, vel jurisdictio.
92쪽
Ubi iactam esse hane aleam a BatavJs agnovi, & neonsideravi, ab eis ludum haud omnino insolitum ludi. cum Ultraiecti, Arnhemii, Amst erodam I, olim eone e sam, fide manifesta, & publicis tabulis . Religionem Ca. tholicam, sola legum iniquarum violentia, penitus sustulerint i statui nihilominus omni conatu ius Apostoli eae Sedis, in re praesenti, propugnare. Dedi pio in Ae fiduciatias litteras ad principem Aurasiae inare eum hoc pacto a me compellari nosse potius, quam Senatum Ipsum Batavorum s u opus foret scribere ad Sectarios in causa Religionis . aut iurisdictionis) fgnifieavdirat Emin. Vestra. Tum Joanni Vandervveechen , Vir Catholico, &qui nomine Selenissimi Principis Leodie n. sis residens apud Batavos , audit eruditus , di prudens , set ipsi omnia, quae luti Apostolicae sedis mihi videbantur
si rapati: quo de sis dem ipse ad Principem Aurasiae coram. Hagae Comitiis, referret. Nempe cum pertineret ad honorem, & famam ipsiis , pacta ea servari, quae sacramento firmaverat, quando p
ritus est Oppido Traiectens, hortatus sum, siquidems batur gloriam, ut a Senatu Batavorum , pactorum e inrumdem exigeret fidρm . Adhae quoniam prosem fuerant Batavi, se in ea dumta. taxat venire jura, quae fuerant Olim Ducum Brabantiae , seu Regum Hispaniae: atque insuper quoniam omnia Ee-elesiae catholicae, seu membra. seu hona fore dei nee ps ntacta, jureiurando promiserant. Idcirch petii, sinerent Romanum Pontificem frui libero jure disponendi de S cerdotiis , quae altero quovis mense Trajecti vacant rquandoquidem hoe jus numquam fuerat Diteum Brabantiae, seu Regum Hispaniae. Neque adeo impedirent, quominus Caput Eeclesiae Catholicae, hoe est Romanus Pon tifex, aut influeret benignE in membra eiusdem Eccle-sae . aut bona sortunasque ejus, sicini egit antea tramquille, ae perpetuo, dispensaret. Sed & krips , haud conatuum videri exemplum ali rum Civitatum, quae subsunt regimini foederatarum Provinciarum . Nam eum illis pacta reeentissma non in te cesserunt perinde, atque eum oppido Trajectens. In quo prae illis propterea exercitium Religionis Catholicae . Arae, Templa, & Sacerdotes manent ; vel usque Fidei Romana, atque Apostolicae prosessio perseverat. Cometum adieci, Summum Ponti fieem hactenus a Baiata, is habitum esse Principem , qui sit extra omnem s cietatem belli cum Hispano Rege s neutralem vocant )idcirce, fas non esse , ut ei quicquam adimant, si cum ipso hellum non gesserunt . Quod s secerint , intelligant ei ab se insutiam irrogari, qui non modo est supremus Praeter Cibis clitis rani univet si, in bis qua spectant
ad veram Religionem, sed est quoque Prineeps magnus , di compos temporariae ditionis; cui amplis studiis Reses & Pioceres Maximi Europae obsequuntur. Esse ided cui Batavi possint metuere , ne li Magnates di Reges gravius accipiant, cum Romano Pontifice ita iniuriose agi, spoliarique eum iure tam antiquo. Neve ex iis aliqui negent auxilia imposterum ad bellum; si demum agnoverint, a Batavis dum ita eum Romanci Pontifice agunt, non utique geri bellum Regionis, quod unt, sed bellum Religionis Princeps Aurasae sensu harum rationum pondus, se sitque, ut Ioannes Vanderveechen eas traderet discussio. ni sex Jureconsultorum , qui partim essent Catholi et , partim Sectarii r quo dein certius esse eret, ne Batavi rem praesentem, pro sola voluntate definirent. Conseius ego huius deliberationis, rescripsi, me stare quidein sen.
tentiae ipsorum nolle, at suffragi uin eorumdem nihilomi nus expectare, quod crederem sore consentaneum aequi.
Nee alliet suit a nam it Iuteconsulti , communibus ea Leulis , & mira consensione causam Romano Pontifici
judicarunt; novisque rationibus, rationes a me propo
stas, seu quod inde fit, ius Apostolicae Sedis non medio
a Trajecto dedito , & smul occupata Lymburgi Pro
vincla, eum viderem exitu rerum, & fama in dies augeri opes Batavorum, unaque involvi ruina, eum Oinidis re Provinciis, Religionem Catholicam, proposui etenim mo Electori Coloniensi consitum , quod ipse
satim arripuit. Nimpρ ut mattire ageret cum Serenissama Belgii Principe, & eum Administris Hispani Regis, quo ipsi Rheinbergae munitionem Colonienti Eccletiae,
de cujus patrimonio erat, restituerent, pilusquam Bata
. Videt ieet V Vesalia etiam iam staret, nisi a praesidiariis
Resiis munita, Batavis ansam dedisset, eam invadendi. idem imminere ea sus videbatur Rheinbergae, quae sola intractu Rheni supererat hosti tentanda , de quod verebar
Serenissimus Elector, Masu meo , eam Urbem repete re Bluxellis deliberavit: di porro ad magnopere ut sit . Sed Hispani fiducia virium suarum in spem evecti eam retinendi, seu marte aperto, seu stratagemmate hostes
eandem adorirentur, annuere Serenitati ejus recusarunt. Mox Batavi vix eastra figere circa eam coeperunt, eum
ad deditionem coegere , non sine Praefecti quadam ins mia, qui nihil militare agere, aut pati ausus fuerat, pro illlus necessaria, aut saltem honesta defensone.
43 Fuerat Coloniae Otho senhelm, Religiosus ordinis s.
Dominici, ae designatus Episcopus Suffraganeus. ab E. minentissimo Archipraesule atque Electore Trevirensi eo missus; quo ibi tum eius Eminentiae, tum Regis Chtis lanissimi nomine. ageret cum Othone Cereone sus laganeo Coloniens , & Harigero Henoto Eeelesae pii-matiae ibidem Canoni eo; atque ii dein exponerent sermnissimo Electori Coloniensi, quidquid ille insinuaverat .
Rumor interim erat, eum promovere In Civitate Cintoniens Regis Christianissimi patrocinium ι quod alio. qui , in plebe praesertim . numquam benignE aeeipleba
Is eum Confluentiam In Rheno ascenderet, coactus est navem appellere ad ripam , insessam ab Hispano milite rimulatoque Religiosi ordinis schemate , de laico involutus habitu, violenter abductus est Juliacum; ibique arcta in eustodia dei neeps habitus est. Mox ad me querimoniae Eminentissimi Electoris Tr virens s perlatae sunt ; qui urgebat, ut quia in Rheno captus fuerat, id est in Legatione mea, in qua etiam est Ais Juliacenss, procvtatem illius liberationem . Itaque dedi ad Serenissimam Belgis Principem litteras, & partim in eis exposui, sacinus este, vitum Religiosum, Sace
dotem , ae Episcopum capere , & carceri mancipare Iquasi caelestium execrationes gravissima non prohibeant Omnem vim, & iniuriam a corpore eorum , qui Eccle.
sae ae Deo militant, & qui sunt stetis Ordinibus initiatirpartim rogavi Illustrissimum Nunciuin Bruxellensem, id ore tenus Celsitudini ejus suaderet efii ea eius: quo demum alter in prastinam libertatem assereretur. Serenissima quidem annuere statueram, sed insinuavit esse agendum prius cum Eminent immo Electore M
guntino. Interea, cum rem totam retulissem ad Eminentiam Vestram, hrevi oppressa motho, longum sui desiderium Provi ne iis, quas summa aequitate te moderati ne rexerat, reliquit , uti Hemina de Mater Castrorum pariter ac regionum . quibus mitissimo imperio praefuerat. Cum Marchione de Aytona Idehagendum fuit, qui Praefectus iam erat gubernaculis Belgii ab Rege Hispano e de is aceeptis eodem tempore Apostolicia litteris a Sanctissimo D. N. in quibus libertas eiusdem Episcopi Sus staganei Trevit ensis admodum serio petebatur, paruit ἔae mandavit Areis Iuliae ensis Moderatori, e eustodia eum
Quae dum Eminentissimo A te hiepiseopo Trevirensilmscriberem, & dum a Marchione de Aytona iteratumiberationis ejus mandatum expectarem sid enim rogaveram, quo certius & eitius ill imitteretur Marchio idem mutato con filio iussit. Iuliaeo eum ad me destinari, integrum relinquens Summo pontifici, ut de ipso de eerneret, scut masis contentaneum iudicaret. Quae sunt hactenus narrata , ea majori ex parte instructioni responflent, mihi propostae ab Eminentia V stra , dum Legationem primum alis earer . Supersunt nonnulla , quae attexam instat supplementi: eaque sani expediam quam hrevissime. Cum nihil habuerim prius aut potius , quam ut Relilonem Catholicam rursus in Provinciis Germaniae sta-ilirem ; ideo elebris epistolis, dum fierent praesertim comitia Mullium, ae Ratishonae, sum hortatus Eeci fasti eos Electores . ut erederent, sol ieitudinem praecipuam sui ipsorum debere esse, Haeresin aut retundere omnino, aut hebetare; siquidem a simultatibus, &acruem iis dissidus Imperium pacatum aliquando esse vellent.
93쪽
Eos perinde . quibus Ferdinandus Caesar demandauditat honorum Eeries asticorum recuperationem , ae prae aliis Episeopum C. urgensem identidem exstimulavi , ut cordi rem tanti momenti haberent. Quae veris sueee su laeto ab ipsis peragebantur, eorum a me conseia fi hat statim Emin. vetita , de ut Interdum rescripsit , sam stilliini D. N. aliquoties magnoperE animum ea exhil
Praeter Civitates eomplures Insertoris saxoniae , in quas armata pletas Comitis Ioannis Tillii Religionem Catholicam velut postliminici reduxerat; Comes Ioannes,& Cemes Ioannes Ludovi eus, ambo Nassovit, ille quidem sigendi, hie Adamariae , atque in propinquis pagis patrimonii sui, ablegata Haeresi , Religionem veram ,
ae veterem restituerunt, ex quo tempore sui ego in Legatione ι meamque ad id opem neuter eorum umquamdesderavit.
Ad lime esset quidem petneeessarium, auctoritate Ap nolle a vi state Canonicorum Collegia; sed opus irritum erit, ni si auxilium adsit hrachii saecularis. Cert8 in E clesiis Cathedralibus, cita praesertim Sedes vacat, Canonici quadain sponte ineunt pacta, eaque confirmantsnguli jurejurando, ut serventur eertius ab eo , qui es futurus inter ipsos Antistes, & Princeps. Semper ver ejusmodi pacta eo eollineant, ut Canoni eos ab Episeopleximant potestate. Abusus isse sublatus suit per Constitutionem Innoe. XII. editam die a a. Septembris Iss3. Praeterea dum Sedes vacat, subtrahunt saepe annuos proventus ab Episcopali mensa quam vocant, eosdemquoeaddicunt mensae Capitulari . Hi vero, & similes abusu tollerentur facilE, si sinul Pontifex, simul supremi Plin.
cipes darent operam, ut ea pacta re seinderentur , abrogarenturque. Interdum ea passim nota non sunt, quia ne
emanent, studio magno ab eisdem Canonicis cestati s lent . Caeterum ego , uti narravi superius . injectionein obiυi tum Diceeeseos Leodiens s , tum Fuldens s Abbatiae fructu non eontemnendo , 8e de quo fama in finitimas Pto,incias coepta est illicti pervagati . Ad pias expeditiones, seu mistiones desinare non deis hui alios ab iis , quos elegerat, destinaveratque Sacra Congregatio de Propaganda Fide . Sed sum hortatus eos saltem erebris epistolis . ut agrum Domini sedulh exemletent deque ipsoru in indust tia, & messe uberiore pommodum retuli. tum ad Eminentiam Vesraim , tum ad Eminentissimos alios Cardinales ejusdem Sacrae Congrega.
Circa Monasterit Novesens s gravem , de diffellem
conssroversam esseel, ut obtemperaretur Saerae Rotae Romanae decisonibus. atque sententiis . Tametsi Ser
nissimus Ferdinandus Archiepiscopus, & Elector Colmnietis, initio id impedire omni studio, atque ope anniteretur; nam interpretabatur, citra damnum sui honoris, sumque existimationis, non posse eisdem Obtemperari ;quandoquidem Serenitatis Esus partes antea fuerant, exequi Pontis elum Diploma Gregorii Xv. Libros, qui vel Religioni Calliolleae, vel Apostolicae
sedi videbantur graves, atque injurios, atque adeo tos , qui Sacrae Congregationis Censuram meruerant in Indi. ce Romano, expungi de eradi ex atho aliorum Codi cum , quantum licuit in provinciis Haeres obnoxiis .euravi. Sed & peculiariter Francolarii, dum nundinae instarent Veris, aut Autumni, primas in Generali Caia. logo deserti iussi Catholicis scriptoribus, ac dein accenseti eis Scriptores Sectatios ἔ cum antea iis eorumque damnaris eodicibus honor in eo Catalogo praecipuus tr
Quae fuerat eonditio Episcopatuum , Eeelesiarum , de
Coen Ohiorum; quaeque in his usurpaverant Haeretici, aut quae Catholi et, . ex Caesaris decreto, recuperaveram, ea
Eminen. Vestrae sgnifieavi tempore suo. Scripsi pariter de inspectione locorum Eeclesiasti eorum, in Universo pala tinatu obita a Ioanne Baptista de Ninis Auditore meo, s-mul de ab Episcopo Sustrag.ineo Spirens, ex part leui ii partim destinatione . parti in voto Eminentissimi Archie. piscopi, &Electoris Trevitensis , qui est paritet Epist pus, & Pt inceps Spirenss. . Cum Episcopis, & Principibus meae Legationis ita egi ossicia & Obsequia certatim deserendo, ut Sedem Aposto-
in eam in honore magno, de me in amore praeci prio semper habuerint . Onoties invisere me oportuit Serenissi. mum Electorem Coloniensem . t Oiles obvium eum ha-hul , extra omnia conclavia: & is me deinde ad Rhe-
dam usque abeuntem deduxit. Eadem specie ossiciorum usus est meeum Em. Elector Moguntinus, quandolpsuin adivi. At Em. Elector Trevirensis, quoties Confluent laestii, cum Rhedaeis, quo diverteram, veniet, ut me dueeret ad AEdes proprias: discedentem vero ad navem usque
Conglegationi Bursset densi ordinis S. Benedicti, a ctot semper sui, ut E singulis C obiis, delectos juvmnes. post exactum Tyroe inium, ad studia Philosophiae . de saerae Theologiae mitteret Coloniam, in qua nimirum cultate proprii ordinis Seminarium habet. Idem suas pariter ordinibus Praemonstratens, ae Cl-steretensi & ille quidem ibi Seminarium suis Religiosis
perinde aperuit, ad honas animi artes eapessendas , reserendamque saerae eruditionis famam: hic vero, quoniam metunt hactenus sudiis tranquillis parum amica tem p ra , vel parum cert8 e mmoda impens s erogandis pro
Seminatio smili eligendo, suos saltem Religiosos in Coenobia diψersa Civitatis Coloniensis, item studiorum cau. sa, ire permisit ; ut sanae doctrinae subsidio , disciplinam
Oculo semper vigili conatus sum tueri Apostoli eam ,& Eeelesiastieam iurisdictionem Leodii, circa cogniti
nem causarum et cum ei non Spirenis Praetoriure modo ,
sed ipsa Tribunalia serenissimi Principis, ae civitatis Leodiensis perpetuo insidientur. Etenim aegre. ae vix serunt ,
Iudices Apostolicos, &Eeelesiasticos, vel ius dicere Leo- dii in causa Lalcotum tam civilibus, quam Criminalibus:
vel easdem eausas in gradu appellationis , ex consuetudine perveteri devolvi, seu ad Metropolitanum Coloniensem, seu ad Sanctam Sedem. Cul profecto est ii primis honorifieum, di gloriosum hoc iurisdictionis exeris citium in Germania, atque in Imperio; nam ex eo, si bene administratur, augetur plurimum Apostoli ei Nuncii existi- riatio, Cleriqne dignitas, ac potestas simul cresciti ἡ Cl to enim sum Iudices, quibus discussio demandatur istiusmodi causarum.
Equidem fateri potain, me ColonIa migrasse, mans nemque Leodii stabilem fixisse, eum impenss pro me&familia longρ maioribus: vel ided ut asseret emant edictam
iurisdictionem, quae sne exemplo est in Germania, atque in Imperio, de ut retunderem Spirensium mandata. quae crebro adversus sementias Iudi eum Apostolici, vel Eeeles asti ei iribunalis ex eo Caesaris Praetorio manabant. Caul deinde studio magno, in rescriptis ad libellos eo. rum, qui provocabant, ne quid praeiudicii paterentur partes, aut in Possessoriis. aut in sententiis Ptovilonalibus, aut in tribus tonsormibus . si veto cognitio causatum retineretur, discutienda in meo Apostolieo Tribunali , semper injunxi meo Generali Auditori, ut antequam ci ea eas definiendo pronunciaret, de iure ipsarem ad me
referret. Partes amhas praeterea coram me in sus deum cabam, ut pro se quae paraverant, promerent, atque adeo
invicem opponerent; donee ipsiset in comperto esset, utri suffragaretur aequitasia Ita fiebat, ut plerumque nullae audirentur querimoniae partis, eul lis abiudicabatur, nec provocaret ad Curiam Spirensem ; sed potius latae sententiae omnino aequiesteistet . Aut eertὰ . agdoscens esse consentaneum de pertinens id , quod me aut ineum Generalem Auditorem in eam sententiam induxerat . ad Sanctissimum D. N. dumtaxat provocans, exspectabat, absque per sugio ad potestatis Lai ex tribunalia, tantummodo ex Urbe rescriptum. Effeci praeterea , ut meus Generalis Auditor sportulas moderatas exigeret; hoe est minores multo, quam exigant judices primae aut secundar sententiae; quo ita mina, cen
teretur Odiosa eadem Sedis Apostolica iurisdictio. Quinetiam , quo ego causis magis obsequens forem, noveniantum lia vixi Leodii, ut manserim domi perpetuo, quam do erant dies negotiosi, seu dies soria excepto quod pamili ante primas tenebras in Rheda interdum spatiarer per Urbem, ut captarem nonnihil laxamenti, vel otii. Int rim momenta dieL omnia Advocatis, aliisque Caususicis,& Set bis.& Partibus, inter quas lites erant, imperti bar non sine magno earundem solatio ves eo mis do ;cum antea istiusmodi arbitria ut plurimum in Auditorem reficerentur, taedio inamoenae contentionis, quae solet esse in jure dieundo, & in exercitatione Forensi. Sane lixe patientia vel, assiduitas meruit, ut Partes ipsae mei, qua debuerunt causa eadere, aequitatem iudicii
agnoverint, nee in jus iverint denuo ad potestatis Laleaeptae toria. Ex quo & illud commodi natum est, quod rara
94쪽
ra SpIrenses reat data deinceps, adversus IudIees vel Apostolicos, vel Ecclesiasticos, Leodium transmiserint.
Dum Ratisbonae Caesaris, Electorum, aliorumque Pr e erum Imperii erant Comitia, odoratus elam sueram , quosdam S.C. Majestatis Consi larios illud moliti , ut exauctorarem exercitum Consederationis Catholicae. Et tum interpretans , immerito eos insectari copias, quae ante eam diem semper pro Deo, ae pro Caesare hostem vie xante dedi ad viros primarios, quorum ibi consita aestimabantur, emcaees litteras, suisque, ne tanto praesidi Imperium, lini, Religionem Catholicam nudarent, exa marentque . Mansi proinde Principum Foederatorum exercitus: atque ejus pariter, alteriusque exercitus Cae- latet, abdicato Duce Fridiandio, Ductor Generalis eon. sumus est Comes Ioannes Tillus, eastra moturus adversus Imperii novum hostem Gustavum Adolphure Regem Gothorum ac Vandalorum , ei rea Visurgim , & ei rea oderami perdomito jam, & Caesari eonciliato altero Re. ge Cimbrorum. In similia: meae moribus honestatem atque modes iam
Ita sudui retinere, ut non ea opes de munera, sed ho- nam samam quaereret, quoties aliquo eundum , aut albcubi manendum erat. Pe liariter dum obirem Visitati,nes Apostoli eas, Intentato metu Censurarum in bibul pu-hlice , ne aeciperem simuli donaria. Porto ab iisdem accipiendis abstinuerunt adeo, ut eum recusassent Fuidae torques aureos, annulosque gemmatos, quippe in loco Visitationis', eosdem recusaverint perinde Francosurti ,
uandoquidem ibi rursus ex Abbatis de Principis Fuidems praescripto eis offerebantur: neque enim interdicti te. igionem smus ipsi cum regione mutaverant. Hujus mois derationis vero exempla, & non leges tantum a me illi aeceperant : nam ex Germania istam abstinentiae reser.
re gloriam duxi ego satius , quam opibus aut don, riis ditari.
43 Aeademiae, praesdia Religionis, bonarumque mentium
adversus errores omnes armamentaria ; seu studiis nos Imbuant, quibus circa mores temperati de mitigati simus ; seu erudiant gravioribus disciplinis, quibus Mundum & Mundi Conditorem eontemplari, moderari Cr- hem terrarum legibus aequissimis, Deuinque agnoscere vel colere, ejusque retinere ceremonias vel ritus debea nus . Hae inquam Academiae , intra Legationis meae fines , novenae numero , sunt purae ab omni Haereseos In
quinamento vel macula ; eaedemque ab aliis Catholi eat , Apostoli eae, ae Romanae Fidei sacramento, veluti tessera discriminantur ; nempe Coloniens s , Trevirens s , Moguntina, Herbipotensis. Mumpontana, Paderbomen-ss, Molfhemens s , Monasteriensis, de Ciaburgens s. Media &valuit mixta est unica, videlicet Et uriensis: quae veto sanam doctrina in non sustinuerunt, sed maluerunt sectari Magistros prurientes auribus, habentesque
marcidam Haeres animam, undenae numerantur r nimi
tum Lipsensa , Hel dethergensa , Frane surtensis , Ro. sochiens s , Vittenbergens s , Marpurgensis , Hesmsta.diensis . Herbonensis, Aliorsenss , Argentinensis , de
De his dumtaxat ego iam sngillatim de brevi agam rmea squidem non attinet dieere de Academiis aliis Imperii, atque Germaniae, seu penes Catholicos, seu penes Sectatios illae snt: quoniam intra Legationis meae limites minime continentur . Uti sunt Basleens s ad Rhenum , Dilingana in Suevia, Inpol stadiens s in Bavaria, Friburis xensa in Bristola, Pragenss in Bohemia, Κonisbergensis seu Montis Regil in Pruma , Tubingensis in ditioneVittenbergens, Viennensis in Austia, Graecensis in Sti-xia, di Bles laviensis in Siles a. Coloniensem erigi ae sundati An. M. CCC. LXXXVIII. Urbanus vi. Pontifex Maximus permisit; eandemque munitam privilegiis . atque indultis Academiae Patisiensis non ita multo post eonfirmavit. Porro in quatuor velut membra praecipua distribuitur, eaque sunt Facultas sacrae Theologiae, Faeultas Iurisprudentiae, Facultas Medicinae, ac Facultas Philosophiae, Artiumque liberalium. Universis praeest eum potestate summa Rector Magni. eus; is autem in vices quotannis ab ipsis Deeanis quatuor Facultatum eligitur. Penes quem etiam est potestas iuris di eundi in eauss , de litibus Academicorum exeonsuetudine perantiqua. Magistratus tamen Civitatis saepenumero, si praesertim causae et imi muta suerint, & intacinore ipso deprehendamur Rei, eandem iurisdicti
nem sbl vendicat, poenasque crimIn bus consentaneas
Quotquot In Coloniensi Aeademia vel eathedram o
tinent, vel donantur laura , vel in quavis ex sacultati-hus antedictis, uti membra earum transeribuntur . vel sunt indepti gradum earum aliquem, antea semper C
tholicae Fidei prosessionem emittunt. Alii nullo duis di vel honore, vel gradu, vel eharactere insigniti, s su rint sectarii, tolerantur: & quia inficere Catholi eos posisent, ideo praestaret, infelix lolium a defletis de vero frumento separare.
Faeultas Theologi ea, ut de sngulis partieulatim jam
dicam , magnam sensim inclinationem subberat . Cum enim ejus Magistri, loco Minervalium, ex Indulto Apo- solicae Sedis, Saeerdotia opulenta , quas primae gratiae
praebendas vocant, ut plurimum haberent, nee enim aliani pendia eis erogantur; idcirco earumdem opibus ad v, tam elementem Ae suavem instructi, raro aut numquam ipsmet Sacram Doctrinam tradebant, sed aliorum vicaria opera passim utebantur . Hi ne sine pondere, ae meis
thodo influebant ut Aeademi ei, de anni quindent iacit circumagi solebant, 'priusquam universam illi Theologiam
audirent. Ea res vero antehae incommodaverat non parum Archidioeces Coloniens , & praesertim ditionibus Iuliae, Cliviae, ac Montium; quia pro obeunda in eis ani marum procuratione . reparandisque Religionis Catholi- eae minis, parochi Ze Saeerdotes idonei noe pacto, nisi post longissimum diem, non instituebantur. Tamdem aegra diu haee Facultas Theologica non mediocriter conis valuit. ex quo ad ejus Cathedias Religiosi Societatis admissi fuerunt, easdemque ad exedras Divinae Sapientiae . vel illorum exemplo, vel aemulatione, ordinum alio mReligios sese laudabiliter invitarunt. Theologia Moralis iamen, & ius Pontificium in hae Reademiae Col niens s Facultate Theologica non explicantur. saeuitas Iurisprudentiae dumtaxat jus Caesareum exponit , qua in exedris publicis, qua in ptivatis coetibus Academieorum. Stipendia Magistratus exsolvit iis , qui
publice docent, & hi ad Fidei Romanae prosessionem
adiguntur. Seeus dubia est eorum fides, cui docent prisvatim, & utrorumque Auditores partim Catholici sunt, parii in Sectarii. Facultatis Medi eae in Aeademia Coloniensi rarae habenis tur praelectiones, de sunt peraque rati ea tum Audit res . Videlicet gemini dumtaxat sunt Magistri ejudem sa- cultatis, quibus otium non superest ad docendum, comad' eos per sanandos, qui in Civitate oblanguescunt, sediquentissimὰ debeant eommeare. Facultas Philosophiae, ae Liberalium Artium ea est , quae in Aeadem a coloniensi maxime solet, de sunt lutitis tria Gymnas a perinsignia; nempE Montanum. Laurentianum, oe Trium Coronarum . In his vero . singulis Grammatica, Syntaxis, Poess, Rhetorica, Logica, Ethica , Physica , Ee Metaphysi ea . peeuliati ter autem in tertio Gymnasio Litterae Graecae , ae Mathesis expli
Collegium Montanum vetus prae aliis, eas quotannis opes ex proventibus suis peieipit, ex quibus si congruast oeconomia , juvenes dueentos sermὰ sustentaret. M, gistri in hoe Gymnasio sunt omnes e clero, aut ad Clexi statum aspirantes . Victum pro Minervati habent, de insuper pecuniae aliquid ex his, quae pendunt, quotquot ad Philosophidi lauream promoventur tempore suo . Expectant ii demum Sacerdotia, ex Apostolicae sedis indultor & tum plerumque, ut dixi, cathedris suis nuncium remittunt. Universi qui hoe G1mnasum , studiorum causa, quotidie frequentant, erum laelle septiligenti. Collegium Laurentianum haud magnopere discrepata proxime superiori Collegio Montano, tum in conditione ipsa Magistrorum, tum in eorum Minervali , de spe sacerdotioriam . Superat tamen , partim numero aseuntium quotidie illius praelectiones. circiter ad mille
ducentos; partim numero eorum, qui aluntur in eo ex
Magnatum de Civium honestissimorum legatis. Hi nimbrum, aut subditis, & popularibus suis, aut amnibus stationem ibi, mansonemque, captandae eruditionis causa, sundatunt, facilὰ ad trecentos juvenes alendos . sed de se ueniant praeterea hoc Laurentianum Gymnasium sponte, nonnulla ordinum Religiosorum Seminalia, uti Benedicti norum, Praemonstratensium, de Franciscariorum; atque adeo Seminarium Iuvenum Batavorum , qui educamur, ut suppetant PMochl, di Sacerdotes, Provincii xsurde
95쪽
sedideratis, ad semen avitae Religionis lavendum in eis. de propagandum. Laudares ideo ab omni parie hoe Cym- magum . nisi duo desderares: videt ieet, ut exigeret, etiam ante Philosophiae lauream, Fidei Catholi eae profestionem, atque ut indiscipulis, majore aliqua exercitatione Christi, pietatis, nimiam juventutis licentiam, vel toerceret
penitus, vel mitigaret. Collegium trium Coronarum , ante annos amplius ,
septuagenos habuit Praesidem, ae Moderatores sectatios , sed Senatus lis exactis, illud societati JESU dedit, cum appellatione trium Coronarum. Ea est leon tesseraria Po. puli Colonienss, ob saeta ilium Regum Lipsana, qui de olim peregrinabundi ad cunas insantis Dei, ex Oriente cum donariis venerum, & jam in Ede primaria Civitatis
veneratione summa coluntur. aemula virtus, in aliis duct-hus Collegiis, illi eo exstimulari eoepit, cum magno nox et litterariae . Nam docendi mo/um , quem in usu habet societas IESU , imposterum ibi sectando, effecerunt,
Ut Academicorum numero Ze laude admodum ereverit . Floret caeteroqui maxime hoe Gymnasium trium Cor marum pietate, eruditione, & frequentia suorum Acade. micorum, quos supra mille dueentos recenset in politi
s xis Littera tutae, Philosophiae , ae Sacrae Theologiae palaestris. Esset imo numerus eorum adhue mulid frequentior, nisi subsidia idonea ju.entuli, seu fovendae, seu prinmovendae, eidem societati IESU essem adempta. Fun. dationes quippὰ Alumnorum, itans latae ad alia duo Gym. irasia suerunt: di eum Saeerdotia Magistris allis Aeademiae Coloniens s eoneeta, patres societatis IESU non admittant, nee ad eadem aspirent; dolent saltem, spem eorum adimi perinde Academicis suis , quandoquidem ab ea spe haud exeluduntur Academici aliorum Gymnas rum . Certe ad haec immigrant non raro ii, qui hon
res, atque opes simul cum petitia venantur: eaque res
in grave ineommodum cedit hujut Gymnasii trium C.
Tonarum . Frequentant in eo peculiariter ordinarias praelectiones, quotquot a Serenissimo Archiepiseopo & Et et ore. in Cleri Seminario aluntur, ut snt Curiones sacri, de Pastores animatum in Coloniensi Archi Aioeces . atque adeo Adolescentes ex altero seminatio sodalitii S. Crucis, qui ex Provinetis Haeresi affectis orae Sepientrionariae, ad Fidem ori hodoxam adducuntur. Terni sunt abusus praeeipui, in hae Artium Faeultvte , quos emendare, sed irrito e natu, etiam Antecessores mei Apostoliei Legati, nedum alli Ptiesules & Ma.
gnates, suduerunt. Nempe ex iis, qui peritiae suae periculum illὰ subeunt, nemo rejicitur a gradu , vel laurea. Magisterii: ex quo fit. ut non pauci minus digni quotannis promoveantur. Dein promotio ipsa est nlinio sum. Diuosior, quia suseepturi gradus Aeademicos usque ad Magisterium, pendunt stipuli vicenos minimum dat erox Imperiales; nee multi simul , more aliarum Academ larum, sed terni dumtaxat, aut quaterni promoventur ; Echi semper epulo excipiunt, ae tractant serὰ Convivas centum . Hi ne tota Quatiragesima sunt quotidie Aeade. micorum Symposia, in quibus dum Convivae eum exees.su se frequentius invitant, simul parentum saepe inopum
crumenas, & aetaria domestica, cum detrimento Relpu. plicae non mediocri, exhauriunt. Praeterea retinetur constantissime ritus antiquus, novos Aeademicos initiandi rin quo ritu excessus varios licentiae , ae petulantes ineptias exercent iuvenes temulenti, nec decenter, aut mo
deste ludibundi, eum insigni nota, ves probro totius Aea. demiae Coloniensis . Est ea exteroqui eeleberrima, quam utique illustrarunt tria maxima ingentorum lumina. &primae sapientiae oracula, Albertus Magnus, Thomas Aquinas , & Ioannes Duns, cognomento & patria Scotus. Ille olim Coloniae Cathedram habuit, Coenobiumque ae Templum ordinisso landavit . Fuit vero ibidem Praeses . dum Thomas Aquinas, ex Sacrae Theologiae exedra, grande illud sp
cimen ingenii coelestis daret, ex cujus admiratione Al-hertus ipse .vati einatus est fore, ut qui hos mutus anteas quippe silentio tegens, ae servans thesauros animae vocabatur, ederet mugitus, olim audiendos in universo Cthe Terrarum. Thomas idem Aquinas hoc ipsum aete num sui monumentum ibidem , de exedram eamdem , qua visitur hodieqne In Claustro, & intra septa Coeno. bii , memoriae posterorum consecravit . Ioannes Duns demum. & suae sapientiae famam , & sua eorporis exuvias , in Odro Templi ordinis proprii, Coloniae reliquit.
Trevitenm Aeademia, omnium vetustissima , primas In hoe censu mereri poterat; nis, uti serunt temporum, se rerum humanarum vicissitudines, imminuta & prope. anodum collapsa, coepisset non ita pridem a propriis 1lchiepiscopis restaurati , & ad normam exigi Aeademiae
Coloniensis. Patres Societatis JESU humaniores litte. 1as, Philosophiam , & Saetam Theologiam in ea explicant', & quotquot, aut Academiae inscribuntur, aut con sequuntur honores esus, profitentur publie e Catholicam Fidem. Praelectiones . tum Iuris Prudentiae, tum Artis Medi eae Lotarius Archiepiscopus , ante annos non ita multos, restituit: omnium vero gubernaculo praeficitur
quotannis primarius aliquis Antistes, aut Praesul ex iis, qui degunt in ipsa Civitate Trevirens. Moguntina Mademia primum instituta est a Dietheto I emburgico Archiepiscopo. 8e Electore. vertente propemodum quini odecimo saeculo , eandemque si xtus IV. Pontifex Maximus, auctam privilegiis Apostolicis , confirmavit. Ali ui antea Moguntiae suetant viti doctiss. mi, aevo aequales ipsinet S. Hieronymo: nee iidem ibi desiderabantur postea , Regnante Pipino Principe , &Carolo Magno Imperame . Qil studiis bonatum artium pariter, de sublimium disti plinarum ibi redintegratis ,
ingenia saeculi sui egregie foverunt: non ideo tamen tunc, aut deinceps Mogunt lae Ae ademia erat propriὰ, ante Die- thetl Ilenburgici Prinei patum . Ceterum . in initia sunt plerumque plena vigoris & alacritatis, e firmata vix ea fuerat, cum propugnare coepit eoram ipso Archiepi. copo landatore suo pronunciata quaedam Ioannis Bur.ehardi V vesaliensis , aliena prorsus ab orthodoxae Fidei veritate i de illustre trophaeuin de illo statim vetae Reli. gioni eonsectavit. Sensit ea nihilominus, aut languorem paeis , quae ex nostro ut plurimum vitio abit in otium ignobile, quoniam huic pax finitima videtur . aut hello.
rum incommoda. in quibus bellis, & si digna litteris
geruntur, extinguuntur tamen de litterae ipsae, & earum amor atque exercitatior aut denique cariem temporis , eum quo artes animi aliquando , si minus ipse animus , consenescunt. Ideirco cum hebeseeret paulatim virtus &sama ejus, evoluto propemodum saeculo a primis illius
exordiis, Daniel Blendelius Archiepiseopus & Princeps Elector, e societate JESU Magistros aecet sivit, eosque in Aeademium transcribi jussit . E. Llem Ioannes Suvi- eardus Chrone bergius, pariter Archiepiscopus de Prin-eeps Elector , Cia legium Moguntiae fundavit . Ex eo tempore autem floret imprimis Sacra ibi Theologia ;sed eontra deficit sensim Iuris prudentia i quot in v. Q ad lauream aspirant. Symbolo Fidei Catholicae semper, militaturi deinceps certo in eastris Ecclesiae , prius
Herbipotensis Aeadestia quatuor omnes Facultates, de Praeceptores in singulis earum ternos aut quaternos habet, eum Alumnorum Seminario, qui sunt partim Nobi. llum, partim tenuiorum Natalium. Fundator ejus fuerat Ioannes ab Egi qmein Episeopus ae Dux Franc niae, sun. dationique subscripseront Bonifaeius IX. ae Ruperius Rex , atque adeti ille Uitos eum primis eruditos aliunde, ut docerent in ea, devocarat. Postmodum gravi O,
orta inter Cletum de Cives simultate . ab ejusdem Episcopi obitu , Academia risurtum Uthem Thurin laettaalata est e Moderatoribus Studiorum eam tranquillam Sedem postpuiantibus Civitati perturbatae, ae serme dissidiis fatiscenti. Eandem proximὰ superiori saeculo testi.
tuit Frideticus Episeopus de Prineeps r qui etiam Herpi- polit intellium de Gumnasum Societati Iesu aperuit .
Dein Iulius Eehtet a Mes peltaon Episcopus, &Dux gloriosi nominis in omnes annox consequentes, nova Ac
demiae suae privilegia, a duobus suptemis Reipublicae Christiandi Principibus Gregorio XIll. Pontifice, ae M Umlliano Il. Caesare perrogavit Ipse ver b haud esse in
feritas sua dignitate arbitratus est, quod suffragatione communi, a quatuor Faeultatum Decanis primus Aeademiae restitutae Praeses, seu Rector Magnificus diceretur. Imo eam inter Litteratos personam, solidum annum, ullanos est, retinuit: atque ah hoe in horias artes amore , dignus prosectcieatum immortali commendatione, auspi eatus est suum nobilissimum, quem rexit gloriosὰ in m. nos plurimos, Principatum MusAponi I Academia , in Lo hutngiae ditione, ante annos amplius septuaginta Fundatorem ae Parentem h
huit Carolum a Lothatingi a S. R Ecelesiae Cardi valem , Tullensis Ecelesiae Antistitem, atque Reginae Galliarunt
96쪽
germanum Fratrem. Hic porro eandem Academiam Smeietati IESU universam volens ae libens permist; de pe- euliariter constituit, ut Moderator ipsus Soeletatis, simul sit Aea demiae totius Rector, ae ut in Praeceptores quoque Jurisprudentiae potestatem exerceat. Atque adeonn,it, ut qui Praefectus est .studiis in Collegio antedictae Societatis, idem si semper totius Academiae Cancellirius . Iuventus frequens, ejusque diseiplina in litteris
peraeque, atque in moribus, praeelarum ac celebre admodum reddiderunt hoe litterarium emporium, finitimis Belgii. Galliae, atque Germaniae Provinciis opportunum, ad quod propterea in Aidem commeant mulli , ejusque deeus augent magnopere, istiusmodi pulchra ingeniorum
pariter ac nationum varietate.
padet bornensis Academia in V Uessphalia a Theodoro Fuisten trio Episcopo de Principe sundata est; munita ero privilegiis a Paulo U. pontifice, se Mathi, Imperatore , anno hujus taculi1M. . XVI. extructis pro ea simptu magno aedificiis. Hae pariter universa Societati JESU tradita est, cuius Religios Paderbornae annis anteactis, in summa temporum, ac rerum di me ultate, litteras humaniores docuerant, prim h quidem habitu dismmulato, tamquam Laici Praceptores, dum erant adhueoAiosa nomina sacerdotium de Religio I dein Omissa , nee amplius necessaria vestium ea dissimulatione, sed in Ioeo tamen perincommodo, nempe in ipso summi Templi petistitio . Donec Theodorus Antistes de Princeps singulari liberalitate Gymnasium eis exaedificavit. Ciminutem praeter minores disciplinas , Philosophia de Saeta Theologia ibidem a Praeceptoribus Soeletatis IESU ex. planemur: Rector ejusdem est. Academiae semper supre-inus Praeses, praesectus vero Studiorum est illius Cances. latius . Iuventus in hoc Paderbornens Gymnasio esset tequentior, si bello extincto, viduae ab incolis finitimae Ut bes, ac Regiones possent liberius studia, quae sum pacis ornamenta, consectari.
Moli hemensis Academia oraxinem suam aereptam reis
seri Ioanni a Manderscheidi Episcopo , ae Principi A geminensi. Nam is a Civibus te bellibus §atii, Urbe sua pulsus, ae Tabernis Civitate satis munita degens , eum propriam Dicectam repurgare ab Haeres deliberas.set, adiutores hujus praeclari consilii adstivit Religiosos Soeietatis IESU. & ebrum aliquos itinit in vero impione, ae honis moribus juventutem instituere Molfh mil , oppido caeteroqui exiguo , sed propinquo laltem Civitati Argentinens , quam lues Lui herana universat insuerat, & rilibus suis prophanaverat. Auspieatus deis inde structuram Gymnasii idem Princeps , alterum ejus latus excitavit, in quo Relvios seorsm , 5e Alumni einceps inhabitarent. Sed e vivis interea exeedens , successorem habuit Carolum a Loihailngia Sanctae Ro manae Eeclesiae cardinalem; qui novi aedifieii aceemone alterum latus adjiciens, supremum etiam imposuisset lapidem, nisi belli atque armorum necessitas coegisset, ut in stipendia militum erogaret, quidquid fastigio aedium exti uendo iam animus eius desinaverat . Dissidia enim Canonicorum, de factio eorum adversa, Episeopum de Principem alium suffragiis suis elegerat unum, ex liberis
Septemviri Brandeburgici r 8e hi ambo ideo galeam ,
quam eldarim, lanceam , ouam lituum tractate debit 1unt . Consiunmavit itaque Opus , iis dissicultatibus ciptum, Leopoldus Archi dux Austriae, &in Episcopatu Sue.
cesso is tametsi bella etiam tum ingruerent , de tubae undique consonarent. Quocirca summa eum ad murmuraiatione Catholicorum , ringente vero Argentina: ther morum Synagosta , linpetravit, di promulgavit Pauli V. Pontificis, ae Mathiae Casatis privilegia Ann. M. DC. Nulli. ae Molfhemiensem Academiam inchoavit. Pro Alumnis quoque, seu Nobilibus, se humilioris notae, anisnua stipendia landavit, munificentia sane admirabili, adique ad honores Aeademiae vidit promoveri satim Viros piae stantis ingenii, qui eo ex variis Alsatiae Vibibus commigraveram, ut auspiciis tam egregii Prineipis, utpote
Mecoenalis Litteraiorum , Operaremur Sacris Sapientiae, ternae ἔ laureaque inornati, Antistitis ejus inaugura.
Monasteriensis Academia erepta est erigi postremis annis meae Legationis; supplicavitque pro ea erigenda Sanctissimo D. N. Uttano VIII. Serenissimus Ferdinandus Bavarus, Archiepiscopus de Elector Coloniens s. qui est
smul Episcopus de Princeps Monasterii. Haec Civitas est totius uvest phal ae Metropolis, de nobili clero, heno
stis Civibus, ae ingenua iuveni ute abundat: a debui, ve in his dimeillimis temporibus , Gymnasium societatis IESU, solius litteraturae politioris causa frequentarent diseipuli mille quadringenti. Dioecesis universa lue su
perstitionum Omnium, nempe Anahaptismi, Linhetanis mi , Ee Caluinismi dudutia affecta . non videbatur posseeommodius ad verae Fidei semitam reduei, quam si Philo. sophiae, de sacrae Theologiae praelectiones, in Civitate tot lus Ditionis domina, deinceps haberentur. Sic enim finiat imas Sectarum Academias oppugnare cerisus lietiisset; &formati simul idonei Pastotes animatum potuissent, qui plurimis in pagis Dioeeeseos desiderabantur. Alid enim mi grate ad hauriendas majores disti plinas ii , quibus rex
domi angusta esset, nequibant: nee admodum proderat, ad eas comparandas ire interdum Adolescentes alios, aut nobiles, aut opulentos; nam hi cum ad lares proprios te. vertebantur , aucupabantur honorabiliora sacerdotia , &eopiosos eorum proventus in Collegiis Canonicorum quae. te hani: dedignabantur veto parochi munia, de opus, quod
opes exigua utplurimum comitantur . voluisset quidem Summus Pontifex, ut Iuri rudentia etiam, praeter Philosophiam, de saeram Theologiam, in hae Monassetiens Academia iuventuti traderetur; sed dum interim ad id expectantnt felleiora tempora , solum lieuit, necessitati Religionis consulere . Demi m penes Religiosos Soete talis IESU sunt cathedrae pariter, ae regimen istius Aea
Osnaburgensis Aeademia, olim ab ipso Carolo Magno,
uti perhibent, instituta,&demum extincta Haeresam v neno , rursus excitata est ante sesqui annum a Franeisto
Gulielmo Episeopo, de Principe Osnaburgi. Qui ut sanioris domina luce, de Catholicae veritatis ealore sev tet melius semina orthodoxae Fidei, cui excolendae in hae sita Dioecesi impens s me studii it . impetravit de linis a sanctissimo Domino Nostro Academiae instaurari
nem. Summa verh celebritate, nova illius exordia deeOravit, excivitque e Sedibus suis partim fama egregii eon, tus, quantumvis belli, atque armarum sono ubique Omnia perstreperent, partim melosa, liberalique invitatio. ne primos finitimatum Vibium Antisites, ae Praesules ;qui eum insulis, & insignibus suis , ibi primordiis illius
intervenerunt. Ad humaniores litteras , Philosophiae de sacrae Theologiae dumtaxat pronunciata, ct oracula ac. cesserunt, quod erat maxime necessari iam in praesentia , - adversus Magistros Hetetodoxos, qui Synagogas frequen-χes habent in Urbibus propinquis extremae saxoniae. Sed
cum perinde soli Religios Societatis IESU hujus Ae,
demiae Osnaburgens s exedras, & gubernaculum regerent, atque adeo messis magna in tam innix sapientiae ad grande Religionis incrementum iam selieitet irrature se ere vis Aeretur: violenter invasit os naburgensem Uthem Miles Dynassae Luneburgensis, de momento emareuit omnis ille vigor sapientiae . in quo spem frugis uberrinax , Optimus Princeps , & vigilantissimus Antistes eo liceave
Et sutiensis Aeadem a fundatorem dicitur habuisse R
gem Franeorum Dagobertum , exeunte ferme iseu loquartodeelmo . Privilestia vero accepisse primum a B
nisaeio IX. ae dein a Pio II. summis de Romanis Pontificibus . Sed de in eam statim serunt immigrasse studiorum causa plurimos, ineunte proximo istulo quint decimo, qui ex pragensi Aeademia excessetunt spontὰ , postquam in ea grassari Hii nitarum lues citcrepit. Caeterum quemadmodum Eriurii Civitas , ita eius Aeademta quod indieavi superius) mixta est; nain in ea Religiosi societatis IESU tantummodo humaniora studia ,
de Logicam antehae doeuerunt, silblimiores autem diseiplinas explanarunt Lalci Praeceptores plerumque Sect
rii. Civitas quidem Atelii episcopo, de Electori Moguntino ex iure subest, qui Episcopum Sum aganeum in ea, de Praefectum Urbis pro potestate eonstituit; sed dum et ipsa in Praetorio Spirensi disceptatur, hine pro iurisdictione, illine pro libertate, india interim est concordiae ratio, ex qua nihilo plus eommodi cepit, aut Acad mla ipsa, aut Catholi ea Religio. Lipsensis Academia otia primum est initio quint decimi laeuli, quando Ioannis Hus, de Vulci emi errores universam Bohemiam, & imprimis Academiam si gensem ab Otthodoxa Fide sejunae erunt. Peculiariter ea origo secessionis suit, quod eum in Pragens Gymnasio
quatuor censerentur nationes , Bohemi ea, Poloni ea ,
Saxonica i de Bavatica; ab Rege suo Boliemi odiosam prat
97쪽
lprael gMlvam impetraverim ; ex qua nimirum seli ternis
uiis anteirent adeo , ut tantumdem ex Aeademiae e m.
inodi1 & privilegiis soli ad se derivarent imposterum .
Quantum Poloni, Saxones, Bavari . simul erant habitu. xi. Quocirca hi consilio Inito, Lipsiam contulerunt se . ibique novam fundarunt Academiam, mim pariter naetiones quatuor frequentarent, nempe Mimiens s , Saxamica, Poloniea, &Bavarica . Cum diu tamen floruerit , Haeresis eam postremo inseeit Hesdelbergenss Academia, a Ruperio II. comite P, ait no landata, & confirmata ab Urbano vi. Ponii fiee, omnium Artium. Philosophiae, Medicina , Iuli rudemtiae, ae Sacrae Theologiae studiis clara . diu timam ha.
Euerat . Cum Calviniana impietate tamdem depravari
etiam ipsa coepit; & tum in Get mania dissidiis Religi,
num, ae Waliorum vehementer concussa, uti ad praedam
patuerunt septa Religiosocum, quae spreta sanctitate haud .a atis jam poterant custodiri; ita in eorumdem Coenobiis a nsignes quaevis Bibliothecae expilatae fuerunt, iisque spoliis mittim in modum crevit Bibliotheea Hesdelbergenss. Am plis etiam redditibus Collegium ibi fundatum est instituet Hr juventuti, cui a sapientia i scilicet Calviniana j v cabulum inditum est ἔ & Seminarium hoc sult, ex quo
translata ger na Haereseos Calvinianae in regiones fini. Eimas pariter, ae longinquas, late impletatem eamdem sto seminatunt. Tamdem Federico Comite Palatino ex. iauctorato, & propriis ditionibus exuto, Bibliothera ea tam celebris, uti Victoriae monumentum, a Maximilia mo Bavato , Catholicae Confoederationis Supremo D ce, ae Victore, missa est ad Romanum pontificem, &in super restitutae Catholicis Praeceptoribus Cathedrae iam
uetant. Felicitas ea tamen non diuturna suit; quia ruris
iis ad Se statios Dominos Civitas, &Principatus . heu
Franeosuriensis Academia, sita in ditione Bian debit xlea ad oderam fluvium. & sundata a duobus Brancl burgi Malchionibus Joaehimo, & Asbert'. ad initiata. euli sexto-deeimi, privilegia dieitur habuiss ab Alexandio VI. & Iulio II. Romanis Pontificibus, atque LM a ximiliano l. Caesare. Rostochiensis Academia, in Megalopolis ditione, sumdata est a Dynastis ejus regionis Ioanne, atque Alberia
o . ineunte saeui quint decimo: quo nimirum tempo-ae, Legatio inde missa est in Urbem Romam, ad petenda νeivilegia Sanctae sedis, cujus.est Chrisianae sapientiae
V. ittembergensis Academia, quae ad Aldi m flumen est, in Metropoli Superioris Saxoniae, fundatorem ha-huit piiderieum I. Ducem , & S. R. Imperii septemviram , in ipso exordio saeculi deei . sexti . In eam non ita multo post Martinus Luiberus , & Philippus Melan
chion virus omne situm vomuerunt . Fuit vesci cathedrapidici pua pestilentiae ipsorum; regionemque omnem, assa. tu virulento, graviter admodum inquinavis.
Malpurgensis Academia primum erecta, cum Lutheri delita & impia dogmata coepta sunt proseminari, hoe est ad annum M. D. XVI. novennio posti aurata est aph lippo Hamae. Lant gravio iaHelm stadiensis Mademia . In ditione Brunsuvieensi . ,h Helmanis vallibus in quibus iacet , eam appellati neni accepit ; cum Iulia insuper nuncupati soleat, a I lio Duce, ae landatore. Is & Aeadem iam erexit, & in eam transeripsit Gymnasum aliud minus frequens, quod antea Gana fluvio alluebatur. Hethornensis Academia , in Nassoviorum ditione , multum intulit damni Catholieae Religioni: eum in ea plurimi Nobiles Adolescentes, Calvini corruptelas didi
celint, aliique tenuioris uolae ex eadem prodierint Ministit, & Praedicantes, quos appellant; atque in uvem phaliam di Frisiam errores suos deinde importarunt .
Fundator ij I ius fuit Joannes Nassovius sevior; sed alter Ioannes Nassovius Junior, qui iam est Magister Equitum in exereitu Regis Catholici , professus Otihodoxam Fbdem, non ita pridem Sigenae Gymnasium Societatis IESU aperuit, ex quo Haeresis non parum in dii lone Nas.
Attot sensis Aeademia . a Magistram Respublieae No. et bergensis eiecta est. intra Dioecesim Episcopi Bambergensis, circa annum M. D. LXXI. Argentinensis Aeademia, circa eadem tempora perim de coepit stequentari, etsi antea thiesem ludum litterarium 1. P.M Argentinensis, juvintus suae aperuerat. Hae sis-μjasta A1Vmianeum
tem duae postremae accepisse privilegia a Mari miliano ILCaesare dieuntur. Glessena Aeademia demum Inehoata est Anno M. DCII. Imperante Rodulpho II. Caesare. Atque hie est eensus Academiatum, quibus intra g. nes Legationis meae, partim Religionis Catholicae veritas propagatur , partim Sectariorum Synagogae, in err re pertinaci, confirmantur. Pluilinae sunt deinde Civita tes, in quibus Collegia, & minores cathedras habet societas IESU . ut in vera pietate, honisque artibus juventutem erudiat, ae senum ad Fidei orthodoxae pro sessionem Germaniae, atque Imperii Ρrovincias reducat. o Deseribam iam, velut alterius appendi eis loeo , Gubtates aliquas, quas adivi, obeundo negotia meae Apost licae Legationis, & in quibus aliquantulum moratus sum; nee enim ita nosse alias licuit, quas debui ego ita in libuere pertransire, ut pene tantum eas a limine salutave.
tim. Coloniae ae Leodii descriptio etit paulo prolixior . quia in ea gemina Urbe ordinatiam sedem ae mansionem habui.
Colonia est Augusta Vbiorum , qui olim populi finiti
rei Sie ambiis , habitantesque in ea Germaniae Regione, quae explicat se inter amnes duos Rhenum & Moenum, amicitiam Populi Romani expetiverunt, adversus Cattos, populos item propinquos, de insensos. Ideo Caesar socialia eis arma. & signa conserens, in Rheno pontem stravit, movitque in trans Rhenanos, quos Marte fellei superavit ἱ & in Gallias eum ingenti praeda per Uhlorum
mnes remeavitia sed Caesare dein, non modo in Provimciam suam eunte, verum excedente demum Evivis, eum Ubil nova ab hostibus paterentur damna, quibus nee propulsandis . nee serendis erant; impetrarunt ah Augusto Caesare . ut ex Civitate ampla, & quamdiu vis externa absuerat, forente migratent in Rheni ripam citeriorem. qua tune erat limes Galliae, obsequentis Imperio Roma-Do. Itaque in eam ripam non inviti, ut loquitur Strabo,ttaducti sunt Ubii, ab ipsemet M. Agrippa Galliaritin praefectoi ab eoque, veluti novae Urbis eorum Cenditore , Agrippinenses appellati fuerunt. Civitas ipsa ita extructa
est . ut reserret Romae quadratae veterem sormam; quoiam itum ita ea Civitas, quae Colonia Romana inox esse metuit, tamquam Filia pulcsra, Matrem suam pulchrio. xem imitate tur . Caeterum ex veterano Milite eo loniam
e h deduci primum culavit Agrippina, Germani et pilia , Neronis Genittix, & Claudii Conjux: quia nimirum ibi
nata fuerat et ab eaque Coloniae Agrippinae vocabulum accepit . Quoniam vero in Coloniis Romanorum ea sorma Reipublicae, atque is olim xtat Magistratus, ut Dunm-vbri, Trium viri, seu Quatuor-viti, ad haec usi siles, Quinsores, Censores, Decuriones populum regerent : ideo iam non ineongrue sex Viri Consulares, nimirum duo Consules. duo Pioeonsules, duo Quaestores Coloniae A. grippinae populum regunt, ioco Duum-virum, Adalium, α et storum. Censoris vices obeunt duo, quorum id est muneris, ut mores Reipubliea Ordinent, ae modum praescribant Magistris violentiatum : nam hi ad illos de
omnibus reserunt; curamque , ut populus leges , decreta, & senatus consulia exequatur. Poenas praeterea exl-gunt a Reis, eosque per Satellites proprios eareeri man cipant, ac turbas re motus omnes in plehe compescunt.
Instat Decurionum vero , qui in vetustis Coloniis erant Senatores earum , sunt iam Coloniae Agrippinae Senat res unde quinquaginta: Consules autem , & hi. sunt simi remus Magistraius hujus Cι vitatis; qui ita institui. aei,ppleti solet. sex Viri Consulares, cum sint perpetui .
ordine in othem eunte ira Consulatum gerunt, ut dumtaxat ex eis hini uno anno sint Consules. ae Senatui prisint. Duo qui proxime abierunt Consulatu, censentur , ut dixi, Proconsules, & praeficiuntur Camerae redituum. quam appellant Venerem; sortas e quia curant ea, quae ad matrimonia, dotes ,& pacta coniugum spectant. Alii duo, qui ante hos Consulatum gesseratu, & qui mox
eundem gerent, sunt Quastores, ae praesunt Carnemr
dituum, quae appellatur Mercurialis, & quae fortasse me cimoniis, ac eorum vectigalibus praesidet. Hi autem viti Consulatex ereantur suffragio senatus: ita ut quoties do sideratur eorum aliquis, susticiatur novus, & obeat eum Collega, Consulis, Proconsulis , aut Quaestoris vices . Potio tametsi dum vivunt, sibimet ordine perpetuo sue- cedant: est nihilominus penes Senatum ius N potestas, quotannis eo legendi, confit triandique a quos item , N obvo
98쪽
obvenirent eause eonsentaneae , posset idem senatus ah. dicare . suum bini quique ineunt Consularum Mense Iunio, s. Kal. Quintiles, hoe est in profesto s. Ioannis; de iune Senatorum dimi/ia pars destingitur. aliaque pars dimidia defungitur patiter I x. Kal. Ianuarias, nempe in
rosesto Divi notum Natalium . Bis enim quovis anno enatus mutatur : de Comitiis quidem aesti. is plebs, disti buta in duas ae vicenas tribus, senatores duodeviginti, antiquus vero Senatus senos ereat: in Comitiis autem Hibernis totidem plebs, Senatus septenos renunciat; quia tune senatores numero impares abeunt ex Curia, fle ad eam vicissim leguntur . Itaque lex ac trieenos plebs , Cutia tres ae denos propria suffragatione dieit quotannis; quod s duo Consules. Curiae totius praesides, iis a
censeantur, erunt universi unus de quinquaginta. Hie Magistratus potestatem habet, quosvis Ricis apprehen. dendi in Civitate, etiamsi e Clerci fuerint. Plo Ecclesia- si eis tamen eapiendis, veniam rogat Antistites. ae Prae. ivles Eeelesae; reosque ipsorum carceri tradit. Ut omitis tam penuarii secretioris promoseondos, qui Senatoribus. per tesseras in eum finem cusas, vinum Mistribuunt; hoe . iam loco stipendii eis penditur : atque adeo Curatores monetae, macelli, sori piscarii, cervisae, rei lignariae , ceteraeque annonae vel ubertatis; &ut veniam ad causa. rum ludices, seu vindicea criminum . Hi sunt imprimis duo Commissarii, quos appellant, ad quos lie et provoca. te a minorum judicum releriptis atque sint enitis. Sunt insuper ea re eris Magistri, seu Praefecti, qui instituta insontes quaestione, de illorum criminibus ad Senatum reisset unti si autem eapite illa luere debeant, per Magistros
Violentiarum Atto Judicio, quod appellant, solemni qua dam formula subjiciuntur . Libet magis a cura hujus in reos , seu ratisdictionis, seu animadversonis ritum aemodum prosequi. Magistri violentiarum duo quorum alter in Comitiis aestivis, alter in comitiis hibernis etiagitur; de qui ambo in vices suam praefecturam obeunt . caeteroqui odiosam; ad quam propterea, nisi semel, aut Iietum, nullus Civium adigi potest reos quoscumque .
seu laicos, seu saeros, tum auctoritate propria, tum ex praescripto Senatus, vel Censorum arripere possum; nee in eustodiain modo detrudere, sed etiam late os punire.
si levia admiselint crimina. Quod si eulpae fuerint pta ves , cognitio earum ad carceris Praesdes, vel ad Sena. tum pertinet. Ut poenae postmodum, quas ii statuerint, a Rhis exigant ut, s stete ipsos Magistri vicilentiarum frulent Alio Iudicio. Hoc ver h est Tribunal Lai eae potestatis, eui Vieecomes Ee Scabini praesunt: isque ab Archiepiscopo atque Electore, ex numerum Civium tamen eliguntur, ut per eos ius gladii exerteat. Qui senatui &populo favent, alunt eidem Archiepiscopo . oe Electori hoe jus gladii eonvenire dumtaxat ex Castris privile. xior nam asserunt, penes Imperatorem fuisse olim eam potestatem, quam videlicet per Burgi avios isse Plaetore vocant) diu Imperator administrarit; donee extincta familia, eujus posteris Praeturam ejusmodi dederat, eande in Archiepiscopis aioue Electoribus demum tribuit. Sedenim alii, qui Electoridus, quam Senatui, requius multo adsu- dicunt Coloniae principatum , affrmant, illud jus ipsa
congruere, tamquam antiquis Dominis. Memorant qui se, ex vetustis codicibus, atque ex Hi storiae monumemtis Othonem Caesarem, Francis ereptam hane Urbem , dedisse Brunoni Archiepiscopo, ae Fratri Germano; nee aliis legibus , quam quibus ad annos amplius quingento suerat sub Imperio Francorum. Cum vero praeterea S Hanno item Archiepiscopus Civitatem hane novis mu.nierit moenibus, quod est proprium Principis ae tempo. rarit Domini. eumque successores Archiepiseopi Ttib nal anted letiim Alti Iudicii semper retinuerint; haec ostendunt manifeste, ipsos esse veros Urbis ae Senatus Dominos. Ut ad institutam descriptionem redeam , sunt insu per Quatuor-viri Magistri querelarum, qui adnituntur obortas Ciὐlum lites summatim restinguere, ae sedare , dum gliscere primum incipiunt. Sunt Tribuum praefecti, seu eatum Vexilliseri, qui vocare tribus ad comitia solent ae disponere pro potestate negotia earum. Sunt denique Piaefecit rei milliatis; de Civitas universa in octo legi nes, sicut legio quavis in octo cohortes, distribuitur rnee iis desunt proprii, ves Tribuni, vel Centuriones . Ecclesiastiea gubernatici ah Archiepiscopo , per idoneos Vicat los, administratur: ti sunt Vicarius in Pontificali. hui ; oui est semper Episcopus Suffraganeus , 8e Clet,cos Dicte ess initiat ordinibus sacris, conscii saetinem
ium Confirmat lonis , Ac sacra seu vasa seu utensita tIte inaugurat. vicarius in spiritualibus, qui Coen Ohla de Parce. elas Visitare, dispensare, & ea definire solet, quae ad sori stre pilum non pertinent. Cficialis qui est judex ordinarius in eausis latensibus Cleri, habetque, tamquam Assessores, Sigilliseros majotem ae minorem, ae Iudicem Fistalem. D iniim Archidiaconi quatuor praecipui; nempe Pr postus Eeclesae Metropolitanae Coloniensis Ptepositus Ecclesiae Bon. nensa, Piae postus Eeelesae Xantentis, ae Praepositus Ee-elesae Susatenss. Idem Archiepiseopus ut plurimum res et Bonnae, oppido Urbi propinquo, de raro interest Eeelesae iunctionibus. In Civitate ipsa haee sunt praecipua Collegia Canonicorum . Collegium Metropolitanum, in eoque numerantur illustres Canoni ei sex ae triginta, C nonici presbIteri octo, qui non ex prosapiae gloria, sed ex ordinis Sacri , de eruditionis commendatione aliis aggregantur: snguli vero annuὸ pereipiunt Philippi eos mille. Ius suffragii tamen , seu comitia snt habenda . seu deerinendum si aliquid , soli habent, ex illustribus Canonicis, sex ac deni, atque octo Canonici presbyteri, ita ut snt numero his duodeni. Collegium S. Gere nis, & in eo canonici triginta illustres, deeem obscv. tiorum natalium , cum censu annuo in singulos septim geniotuin PhilippieCrum . Collegium S. Severint, & in
eo Canoni ei sex ac vleent, eum censu annuo ducento
rum Ze quinquaginta Philippicorum. Colletium S.C l-berti, &in eo Canonici tres ae vieeni, cum annuo cenissu ducentorum Philippi eorum. Collegium S. Andreae . de in eo Canoni ei duo ae viginti, eum censu Philippieotum dueeniorum de quinquaginta . Collegium Ss. Apostolo.
rum, Ae in eo Canonici triginta . eum censu dueent
torti in philippi eorum. Collegium Sanctae Mariae, ad gra.dus, de ulcent in eo Canoniel. Collegium s. Georgis . de in eo Canoni ei totidem. Collegium Sanctae Ursulae . de in eo praeter illustres Canonicos quinque , Canonici et . Collegium B. Virginis in Capitolio , de in eo print et Canonicos nobiles duodeviginti, Canonici tres aed ni. Collegium Sanctae Caeciliae, de in eo Canonici quinque. In quibus postremis Collegiis census Canon leorum
annuus est circiter ad Philippicos ducentos . Sunt in super Coloniae Domicilia, de Coenobia omnium ordinum, de eorum Templa satis egregiae, atque amplaestructurae; adeo autem Reliquiis reserta , seu ex parthenio Sodalitio Dlvae Ursulae, seu ex legione Thebaeorum, ut eae loculamentis suis dispositae Templorum eorumdem pari
tes undique exornem. Petuliat iter admirationem provocat nova Soeietatis JESU Basili ea, ex liberalitate aemunificentia Serenissimi Maximiliani Bavati Electoris . a fundamentis ibidem exeitata. Populus Coloniensis Religionis avitae retinentissimus est, quam utique semel suis sceptam, numquam deseruit. Toletantur quidem in Cibvitate iamlliae aliquae Sectariolum i sed vetitum eis estexere illum Omne sectarum suarum , de aere gravi mulctantur, si qui clam habere privatos conventus , de audi. re Lutheri, aut Calvini huecinatoris deprehendamur. In Senatum ipsum nulli eooptantur, qui Catholici non sum sint; de quotquot in eo conscripti ad Curiam veniunt. sententiam dicere, aut serae suffragium non possunt, nisi piliis eodem die intervenerint Rei saerae, in proximo Palatii Senatorii sacello. Noctu ipsi Cives excubias habent in potiori hos plateis Civitatis: nec vis, aut injuria metui potest; quia strepitu quovis exciti adsunt , de
opitulantur: grasIatores vero, ae scarios in vincula conjiciunt. Sed de plateae omnes eatenis serreis noctu vineiuntur, ne pateant liberis excursionibus; ideoque popinius maximὰ in tranquillo agit. Inter alia plebis commoda illud in primis commemorari debet: licere euique , ineunte bieme, boves ae sues emere . eosque sumo aresae re, ae in escam anni consequentis , qua vescuntur avidE.
domi servare. Spatium vero ejusdem anni ela eoncedi solet ad pretium repraesentandum , dum interim aliqui a Senatu constituti Mercatoribus solvunt: nee umquam opifices ulli, quamvis inopes, patiuntur suam fidem in ea te desiderati r quia deinceps haud foret integrum eis , retias eiusmodi annonam rei cibariae , illo tam infinisubsidio aeris nubitet, coemere . sunt de triclinia tribuum communia; in eisque possunt omnes iis diebus, quibus sellantur in hebdomade, constituto pretio admodum se ei li eonvivari. Leodium Augusta Eburonum, quae olim gens peranti qua . Reges Ambiorigem 3e Cati vuleum habuit, adversus
quos gestatunt bellum di melle Romani Duces, Legia
99쪽
ietiam passim a scriptoribus superiorum artatum appeliatur. Ut propterea existi maverint nonnulli, legiones duas Romanorum, eum Legatis Titurio Sabino, & Cotta Aurunculato , deletas internecione , ab antedictis Regulis Ambiorige & Cati vuleo, Civitati dedisti nomen: atque rideo Praesemim Laetorrula Lagensium, qui imperantibus Honotio & Areadio dicuntur habuisse sativa prope Tungros, fuisse Praesectum Legiensium, seu militum prin.sidiatiorum Impelli Romani, qui in Urbe Legia deg xeni ; rati lianc eandem esse Urbem antiquam Ebut Dum . de qua meminit in Historia sua Iulius Caesar . Sed prisci scriptores, qui Leodium Urbem novam , seu
incunabula ejus cernere potuerunt , tradunt a Legiam
exilem rivulum , qui hodieque serum praeterfluit , indidisse voeabulum Vibi: quam Sanctus Hubertus, ex illi1-sti prosapia Dueum Aquitaniae, Romoe a Sergio Ponti mee, Caeli admonitu. Antis es Tungrorum initiatus, comdidit, &ex ignobili vico reddidit illustrem ae potentem civitatem. Id vero contigit, postquam S. Lamherio antecessori 1 sicariis improbis mors illata suerat: ex quo ille aliquoties libera voce , uti decuit Sacerdotem magnum, redarguetat Pipinum primi Pipini nepotem. qum Diam spreta forma, fide , re toro iussa conjugis, Alpa- idem pellicem ad thalamum a miserat. Ex ea enim C rolum Marte liuin, Carolomanni, & Pipini Regis Paremtem, ae magni Caroli Avum suscepit; & iuxta Leodium sunt lupilia , atque Heruallum et in quibus loeis Pipin xum gens lares habuit, ae iundos haereditarios . Itaque in ipso patratae caedis loco, in quem S. Martyris Lamberti ossa Trajecto transtulerat supplieailone pereelebri S Nubertus cetat enim Saeellum vetus Sanctorunt Cosmaeae Damiani j eondidit Civitatem . Est porto stus ejuxaperta vallis , di amoena , Mola flumine, & aliis rivis amnibus irrigua : quam eitcumsurgunt colles saluberri. mi & vitentes, eamque veluti coronaut . Fundum &Principatum novae Urbis eidem S. Huberto , Cato lux Martellus , velut expiaturus noxas Parentum pipini &NDidis . donavit . sumptusque Urbi condendae ex parte magna suppeditavit. Dein tulit Huberius consentaneas pro ea leges, ordinavitque Rempublicam: eulus gubernaculis dei neeps omnes eius Suceessores Antistites praefuerunt. Eliguntur vero ii suffragio Cleri primatii, seu Canoni eorum Ecclesia Cathedralis , & confirmant ut a Romano Pontisee : cui peculiaris obsequii fidem, tum omni aevo profiter I consuevit haec Civitas, tum profiteticcepit vel a primis exordiis suis: nam tessela fgilli, quatisus est s. Hiibertus, primus eius Antistes & Princeps ,
temporaria Principis Modiensis , praeter Urbem ipsam ,
In qua & in amplis subrubiis elus, minimum censent ut civium e entena millia , continet Ducatum Bulloniensem, Marchaonatum Franel montanum, Comitatum Los sensem , comitatum Hornentem , ac insuper quatuor . di vieena oppida moenibus circumsepta. Auctoritas tem. poraria tamen Prinei pis , etsi magna est, quaedam nequit decernere, absque trium ordinum suffragio , & bl sunt Cletus, Nobilitas, & Plebs ; absque horum enim
scitu atque consensu Pi inceps Leodiensis non potest civitati . aut universae ditioni vectigalia , novaque ej renetis onera imperare . De Plebeio, & Equestrἱ Or dine nihil distincte affero; sed Ae Clero dumtaxat , ut constet eum , uti ad tres eos ordines spectat, eomplectitantummodo Eeclesiasticos Eeelesiae primatiae, seu G. thed talis . Clerus enim secundarius, dignitate quidem impar, at numero & opibus multo major & polentior quippe omnes Canonicos Ecclesiarum minorum , &cutiones Pagorum , atque item Antistites. Coenobia que utriusque sexus continens: haud obstringitur de cretis eorum trium ordinum i sed peculiarem eonvenatum , Mimque comitium Init ad s. Petri; soloque ibi suffragio de eernit, praestet sectati, an recusare id, quod terni ordines alii deltherarunt. Princeps pro administratio. ne politie a utitur Concilio privato, quod vocant, seu seet eicite Senatu, ad ectis in eum propriis consiliariis, quibu, praeest Cancellarius, &is eligitur semper ex Sacro Leele sae Primariae senatu. Pro annui census atque proventuum procuratione ordinaria Praesidem , ac proprios item
atque distinctos habet Consiliarios: Metum Imperium
exercet per Majorem Platorem', eui subsunt Ptriotes duo minores, cum neeessario satellitio militia armatae. atque adeo pet seabinos quatuor ae denos . Hoc vero nuneupatur alter Iussitiae tribunal, nec reos criminum m
do iudieat, sed in eausis quibusvis Civium seri athi triumvaique sententiam. Ab hae tamen sententia pro voeate licet ad Concilium ordinarium; secus a sententia, quam tulerit adversus eriminum Reos, nulla superest liberias provoeandi. Porro trium horum consessuum Patres, ae veluti Senatores. Princeps suffragio suo libere constituit. At Consilium Oidinatium, de quo paulo ante memini ,
novem eonscriptos Patres reeenser, ex quibus tres acetis
pit a Prinei pe, binos a Clerci Ecclesae Cathedralit, hi nos ab Equestri Ordine, unum a Civitate ipsa Leodien s, unum a ditionis reliquae oppidis ae Muniel piis . Iudices porro ii sunt in gradu Meellarionis, ab eisque He. mum ad praetorium Spirense Caesaris licet provocare .
aut perrogare causae nravam curam, novamque ejus di.
seu sabnem a Principe, vel ab ejus sanctiore Senatu. Adhaee Princeps habet Curiam Feudalem , quam vocant . in eaque gerit ejus uites primarius aliquia ex ordine Equmsti, cum duodenis aliis, partim Canonicis Ecclesiae prina artae, partim Nobili hus, partim Iurisperitis r atque ab his causae omnes Feudorum deeidi solentia Idem Princeps, uti Episcopus, jurisdictionem Eeelesiasticam administrat per canonicos Ecelesiae primariae: ex quibus habet Episcopuin Suffraganeuin, qui Pontificis munia obit, Clerum initiando, adultos Chrismate sacro inungendo, Sacrifieii, & Templi vati, & utens lia ritὰ inaugurando , atque operando Atis ad selemnes anni dies. Habet vlearium Generalem, cui est ampla potestas ei rea isti Ecelesastiei negotia, iis ereeptis, quae cum litis contentione agitantur; nam pro his expendendis, decernendisque Judieem generalem , ex iisdem Canonieis Eeelesiae priora artae habet, quem ossicialem voeat . Sed & proprius
est generalis Iudex, seu OHeialis ipsiusmet Cleti prima. iii, quem hie suis legit suffragiis, eum alios tres Epist
pus eonstituat. Sunt in eo praeterea Magnus Praepositus.
qui in Civitate Leodiensi habet iurisdictionem quasi Episeopalem, & cum Episcopo ipso mel eoncurrit in illius usu, atque exercitio ; Decanus, qui est caput & Praeses C leti primatii; scholasticus Cantor , & lmprimis septem Archidiaconi, qui tamquam oculi ipsius Episcopi universam late Diceee sim eircumspiciunt, & Paroecias solis Oiv nes regunt. De numero annuisque proventibus Canoni. corum, eum egerim alibi, nihil mrsus attinet dicere .
Solum insinuaverim, in Senatum Ecclesiae primat ae neminem eo optari, nisi ex legitimo toro, tum ipse , tum Parentes & Avi suerint, tine cujusvis alterius ignoin inlaemetu, vel nota. Cinnes insuper, aut per explorata Av rum nobilium stemmata, aut per Saerae Theologiae, vel Iulliprudentiae lauream, tamquam per tesserain hujus supremi ordinis Ecelesae Leodiensis, probantur ; ut uot eqCollegio, quod cum Principe ipso auditi Dominus totius ditionis, & ex quo judices Synodales snguli eensentur, se uti censentur Decani Canoni eorum Ordinis Seeundarii, & omnes Apostolici Protonotarii. Ar Senatus Populus Leodiensis suum peculiarem habet Magistratum, Consules nimirum duos, qui quotannis in mense Quintili, & in ipso Festo S. Iacobi mane Ita eliguntur Ci ea pilaeam lucem, triginta duae Tribus, In quas un4 verissus populus distribuit ut, ad comitia veniunt. suasque cellas , seu stationes, sitas et rea sortim , seorsim singu.
lae adeunt. Ibi urna ternos renuntiat, ex unaquaque Tribu, ex quihus unus Trigintaduum vir , hini , alii velli Iutati appellantur: Trigintaduumviri mos ad Curiam Civitatis veniunt, & novos Civitatis Consules ereanteo inmunibos calculis. Sed necesse est, partem dimidiam excedat numerus ea leuiorum . Hi porro Consules una eum quatuor Uthis Cancellariis, & sexaginta quatuor Iuralis , eonstituunt Magistratum . ad quem anni con-Qquentis regimen spectat: iidemque sunt veluti senatus
Civitatis , seu quod vulgo appellant, Conei lium Civbeum. Hujus ea est iurisdictio, ut Utbem & pomoerium , hoe est suburbia, & pagos finitimos iidique ad unum
milliare magnum , regant. Peculiaritet cum in causis
Civium sententiam Caneellarii & Iurati tulerint, lieὰt ab ea pro voeare ad tribunal Trigintaduumvirum , qui Consules ereaverant; iterumque ae tertio discussio litis d nud a iudieibus hahetur, quos iidem Triginta duum viti designarint. Ad liae Ipsi Consules , uti moderat res plebis universae, Cives ad arma, si necessitas ingruat, pro imperto vocant; ex euhlat disponiret, & ordinant in portis, atque ad recenia; habentque elaves Civitatis , sed pici exeubitoribus, & milite a Magno Decano Cimri primarii tesseram accipiunt. Nullus porro Cluium
100쪽
potest eapi in aedibus propriis, seu propter res alienum,
seu propter quasvis civiles causas. Si quos tamen erimiisna reos seeecnt ἔ primum eos meruisse eustodiam, &vincula, decerni debet, tum in consessu seabinorum , tum in eonsessu altero consulum, & Iuratorum; hoe est, ut vulgus loquitur . per legem , de franchisiam . Dein vero ne eapi qui dein possunt. nisi alter Consulum praeloti ela em Consularem dederit, de quasi concessam domui immunitatem aperuerit. Est praeterea Triis hunal violentiarum, constatque ex Vigintiduumviris , quos Clerus primarius, Equestris ordo, Plebs civitatis Leodiensis, de octo aliae totius ditionis urbes nominant, ut omnem vim a Civibus prohibeant . Excedunt ii tamen potestatis suae limites; nam in ius vocare non ipsius principis modo supremos Ministros, sed Ecelessa. sic etiam iudices interdum audent. Ah hujus deinde Tithunalis rescriptis, aut deeretis provocare est ad Tri-hunal aliud, quod statuum appellant, Ec in quo censen
tui Viti quaterdent: nempe duo constituit a Pesne im . atque hi sunt ejus Caneellarius, ae Generalis Vlearius ;duo alii e Ciero primari O ,, quatuor ex Eqnestri ordine, bini Consules, duo ExeonsuIes eorum antecessores , ae demum duci ex extereis Cppidis Leodiensis Ptine ip tus a ab his iterum integrum est eui eumque , ad Cas ris Praetori tun Spirense provorare. Cmerum Leodiens spopulus, quam est retinens stae, vel immunitatis , vel mixtae eum subjectione aliqua libertatis, tam est Religi ni a Catholicae perstudiosus , nee admittet faeis E pravam Haereseos jam nimium propinquae novitatem . Conati quidem sunt nonnulli elam ea proseminare, quae in avliae Religionis perniciem lacerescere sensim potuissent et postquam Batavi vento nam, Ruraemundam, Trajectum, de Lymburgum in potestate habuerunt: sed ne virus hoc
animis lethale radices poneret , ego effeci , tum apud
Vieatium Genetalem Episcopi, de Cierum primarium , tum apud Consules de Magistratiim Civitatis i suitque
eorum omnium mira eonsensio, ut qua saluberrimis edticiis, qua metu carceris, Ae mulctae gravis , de exilii Gdem Catholicam propugnarent. Mogiantia vetus, de olim re , ae voeabulo aurea Civrutas Ibi Rheno alluitur, ubi in eumdem amnem Moenus
exonerat se, de aestuaria ferme iusti maris ingreditur , tanta thi est Rheni magnitudo . Parum a Civi hus se quens haee Urbs, tria eorum millia haud multum exedidit , subest veth penitus tam ovain Episeopo pariter de ptin cipi, Archiepiscopo atque Electori, qui est Saeti Roma. ni Imperii Archi cancellarius . is vero in aliis Urbibus . atque Cppidis Mogontini Prinei patus partim obtinet eam utramque potestarem , partim est eompos dumtaxat Ee-eles assi eae iurisdictionis. Alioqui ampla est duaec ess ejus . de ampla temporaria ditio, habetqne vieenos haee, Aequinque Praefectos, o quibus unus uella bis centum regit, vel oppida . vel pagos . Eceles a primaria firmae aemagnifieae structurae canoni eos esuos & quadragenos enu metat , ex quibus quatuor de vi emi sistagium fetum. alii duodeviginti non sunt ex eorum steretiore eonsessu: percipiunt tamen ipsi perinde atque alii ouotannis, si pax Ec ubertas faveat, Philippi eos mille. Quinque primarii , qui obtinent dignitatem aut praposita, aut De eant, aut Custodis, aut Seho lassici, aut Cantoris , h, hent ei tester Hii lippi eos his mille, & hi saeta ornantulcidari, quando ritu solet iore ad Aram litatur . Sed de alia novena in Urbe sunt Collegia canon leorum, nemis S. Petti . S. Stephani, S. Victoris, B. Mariae virginis, S. Albani, S. Crucis, S. Ioannis, S. Mauritii, de S. Gen. lphir de ex his prima quinque Canoni eos eirciter dum
deviginti , alia quatuor Canonicos, vel sex, vel octo reeenissent cum proventibus satis opulentis. Peculiariter ad S. Al-hant , seut ad summae AEdis, soli admittuntur Nohlles Equestris Oidinis.
Trevilorum Civitas plena vetustae famae, absque ulla est recenti dignitate : nam infrequentior quam Moguntia a civibus, nee aedificiorum gloria spectabilis, solo antiquae Ut bis siu ad Mosellam mitem amnem atque perspicuum jam placet. Archiepiscopus de Princeps Eldictor, est illius Antistes simul ae Dominus ; Canoniel summae AEdis sex ae deni proventus ita petet piunt, ut
deni universos, seni vero ex parte habeant i alii junio. res tres ae vleent, nec proventibus , nee sufragii iure potiuntur. Dignitate inter eos inornantur Praepostus . Decanus, quatuor Archidiaconi , Τhesaurarius , Scho.
iasticus, Cantor; de a nobilium Avorum stemmate Vari
omnes esse debent. Sunt insuper Treviris duo minora Collegia Canonicorum , Ee quatuor insignia Coen tibia ordinis Sancti Benedicti, praeter alias plures utriusque seaeus Religiosas familias, de Paraecias ordinarias Civb
Herbipolis amorna Civitas de eapnt Orientalis Flan. elm, seu Franconiae, quam vocant, Episcopo Hethipo. lens subest etiam, tamquam principi εe Duel ejusdem Franeoniae. Iuxta Moeni alveum explieatur haee Urbs in
eam amplitudinem, ut aedes his mille, ei ves dexies mille circiter contineat. Eeclesia primaria , quae est structurae petantiquae, Canonicos habet duos Ze quinquaginta, nobiles omnes. Inter eos verh duae sunt dignitates Praepωsti ae Derani, ossicla ilia Cantoris , Seholastici de Cinstodia . Viginti quatuor dumtaxat in seerelimibus eo ventibus Sessionem 3c suffragium habent, Ee sum horum annui proventus Philippici circiter sexeenti, aliorum M.tem ferme dimidio pauciores. Sunt deinde alia tria Collegia Minotum canonicorum, primum est S. Ioannis in Augis cum triginta Canonicis, alterum S. Ioannis Novi Monasterii eum canoni eis totidem, tertium S. Burthardi cum Canoni eis duodenis r habentque singuli annue Philippicos aut quadringentos aut trecentos . Arx in iugo montis exeelso ae praealto smul Episeopi habitatio est , smul est propugnae ulum Urbis r In qua Urbe . notabilia
sunt imprimis seminaria duo, alterum Iuvenum Nob, lium, alteram aliorum, qui centeni nnmero aluntur, in spem Cleri necessarii ad Pataeeias dioeceseos regendas ae insuper Xenodochium seu hospitalis domus, quae elegam tia structurae, de horti amoenitate , non egenis aegrisve,
sed nobilibus ae seliethus palati potuisset ι atque ibi sedi md ad treeentos victu libe ali honestoque sustentantur. VVolmatia Ures in Rheni tractu sta inter Spiram de Moguntiam, aedes his mille, sed Cives haud pro e
rum numero nunc habet. Est Imperii libera Qvitas, Ee sub Palatini Septemviri pare ei nio insecta Haeres, raros iam recenset catholicos . Ecclesia ejus Cathedralis dignitates quinque , Canonicatus duos ae viemos habet , desunt v vormatiae alia item quatuor Collegia Canonie rum feeundatiar neque redditus seu Episcopi, seu Can nicorum sunt copiosi, tam avidὰ violenterque fundo
ipso tum de opes finitimi Phineipes Sectarii, spretis quihusvis aut legibus aut pares meis publicae , in vase
Osnaburgum V Vinphallae' Urbs habet ditionem propriam . de cum ea subest Episeopo, etiam tamquam Himel pl. Civium plerique sectarii sunt, sed eorum non pauci nomin Catholicae Religioni nuper dederant, eum vis belli atque armorum ibi omnia rursus perturbavit. Quinque in Ecclesia Cathedrali osnaburgensi eminent dignitate, Praepositus, meanus , Scholastieus , Cantor , de
Thesaurarius, Canonici alii numerantur quatuor ac vie ni r nee sunt annui eorum proventus admodum eoni si et
unumque aliud est praeterea osnaburgi Collegium Min
Aquisgranum Civitas, quae glorIatur de Carolo Magno Conditore, duo habet Collegia Canonicorum , alterum ptimatium ab eodem Carolo Virgini Deipatae dicatum , alterum feeundarium ab Hentleo III. sancto item Imperatore dicatum Divo Adalberto Ponti fiet de Martvti. Illud Canoniem triginta duos eum opulenta dote, hoc vero Canon te os duodenos cuin dote admodum exigua esumerat . Tria sunt in hae Civixate iuris dicundi tribunaliar nempe Eeciesassicum, seu synodale, ut vocant, euiptas det Archipresbyter , de in quo Parochi quatuor , Mabini Laiei septem sententiam die unt, in causis seu
Testamenti, seu matrimonii, seu decimarum, ita ut ab eo non liceat alid uspiam provocare , ex anti ovis Sum. reorum Pontificum ae Calatum indultis. Tribunal talis eum decem de quatuor Scabinorum, qui arbitria serunt in ordinariis eausis forens bus, fle in reos criminum quique animadvertunt, atque hujus Tribnnalis supremum
Iudicem constituunt iam Duees Iuliae, eum id ageret
olim Caesar. Sed de eiusdem tanta fuit olim auctoritas, ut ad ipsum provocareret undique ex univerin regione orae Seotemtrionariae, sicuti reipsa nune ad eam provincant Noviore agenses : tametsi ordinibus pateant scede. ratarum Provinclarum . Tribunal denique Electorale , ut appellant, evi duo Consules, duo Scabini, de alii intersunt, quos Christophoros nominant a sunt autem ju- diees dumtaxat eorum eriminum . quibus aut exilium , aut mulcta aeris, aut peregrinatio longinquior iniungi sole