Comoediae;

181쪽

8tipitis o Stipes vero stipis is praebenda militum Haec singula pronuntianda sunt per dστισμὸν, ut stulti vis exprimi possit. V. IN ILLUM NIHIL L Hoc est . quod supra dixi, contra opinionen dictum Nam radiecit EXSUPERAT STULTITIA AEIUS

V. 4. VULTUS QUOQUE HOMINEM : Adhuc perseverat Chremes, ut credat a Syro ad Menedemum compositam esse fallaciam, ita ut et vultus hominem sceleratissimum fingat.

V. I 6 SI MAGIA NORIS PUTES: Mic iam aperit veritatem Menedemus Magis qualis sit Syrus intelligas, si magis, quae Iofecerit, cognoscas.

V. T. MANE Hoc PRIUS: Cum narrare Vellet Menedemus, ut crederet Syrum indversus Chremetem totius insidiam tetendisse. intercedit et dicit quidnam perdiderit, quod negatum a Menedemo est. Unde se mirari vehementer dicit, quod haec non I5

fuerit suspicatu S. V. 25. SET ILLE TUUM QUOQUE: Hic iam prorumpit in narrationem. Ille, inquit, Syrus mire tuum finxit filium, ut amicam eius tu Bacchidem suspicari non possis. Haec argumenta colligit a factis. MITTO IAM OScULARI ET AMPLEXARI. Deinde 20 Ioco, quod in ultimis aedibus retro conclave positum sit, quo eis introlatus est Iectus utique discessio haec longe a conspectu multorum posita, de sumta conspicitur, ut magis facinus celaret. Deinde quod ingressi sunt solus Clitipho et sola Bacchis. Haec dicens a praecedentibus argumentatur, quid consecutum sit, 25 scilicet concubitus. Unde, quia rem coniecturaliter collegerat, addit OPERUERE OSTIUM, ET CLINIA HAR FIERI VIDEBAT Fieri enim non potest, ut si amica Cliniae esset meretrix, ipso praesente cum altero adulescente concluderetur. Qua re probata Chremes vehementer exclamat, memor coenae datae, DECEM DIE-30RL Vix IIII EST FAMILIA , ut dicat haud esse unde familiam

sustentet.

V. 37. QUID ISTE TIMEM: Inscitia se rem probatam habere Menedemus illudit faceta satis urbanitate. V. I. UT FAci UUA MIHI VERBA DENTUR: Haec facta sunt. 35V 42. MERITO Mi HI NUN EGO Ucc ENSEO Hic iam ab argumentis, quae a Menedemo dicta sunt, alia colligit Chremos de praeterito, quod illum in sinum meretricis viderit manum

inserere.

V. 46 NAM IAM Assectio est illa irascentis, de qua saepe 40 diximus Ut quod ait Virgilius es suos ego flV. T. NON EGO TIBI Ex EMPLI IIαραδειγμ α est, ad deterrendum dictum. V. . ., 2. I xc PATREM: Comoediarum vice Versa sunt omnia. Nam ille, qui accipiebat ante consilium, nunc dare coe 45pit , Morex enim seri comoediam in xpressit, et qualis humanuhominum vita declaratur. UOL. I. 34

182쪽

V. R. In RasTRO REs: Ad rastros sum non dolore, sed paupertate rediturus. V. 6 'MLi DOTIA DICAM TE lx ISSE L Proprium iuris est verbum, cum dicitur Vos, quod exprimitur Ulm OBTICUISTI 5 Postea quam dos petita est. Chremes V iii deliberavita consilium

quaerens, non quo unimam quaereret dotis quod intelligi Matur ex sequentibus Compromissa dote adiungit, si in vi K I vin1 aliter enim filium torrigi non posse credit, misi dotis nomine omnia bona filiae promisissc videatur undo crederet filius Io exheredem se Denique D inquit, Mi RARI TE IMUI ATD, ut ad eius notitiam veniat quam quidem rem cum intellexisset Menedemus, explanat s idcirco promisisse, ut nimum adulescentis luxuria et ascivia dissuentem inopia ae tunderet et ad integram

frugem necessitate revocaret.

I V. G. Dic Tis cox PUTABiTER Solis sermonibus male tractabitur. V. 7. ET IYRUM Cum ratique maiori tormenta servominatus sit, irascentis more, quod esset acturus, exprimere non potuit g. ADLO LxORΝATUM Id est comptum, per Us0νείαν. 20 V. B. ADEO DEPLxUM: Hoc est, compositum Oenis et tormentis. V. 80 Vinua MLi. irni Facilis AEnim illusio est in eam, qua ct mulier et vidua est.

25 V. I. ITAN TANDEM : Ad satisfaciendum valet haec scaena

et veniam petit. V. 4. VUI GO FACIUNT: Quod meretrices omnes amant adulescentes. et argumentatur, quia quod omni lius licet, uni licet.

cogitares, neque de suturis curam ger res.

V. I 2 Uni DL Ut T s uia primo tibi non licuit dare., Moeenim optimum est parentibus, semper uillic bona tradere ' Sed hoc cum mihi non licuerit, proximo tibi, qui crat, tradidi, hoc

35 est leviro, qui sororem tuam ducit UXOrem. V. 4. UBI TUAE STULTlii AE Sl PRAESIDIUM: Circa victum atque vestitum, et tectum habent, quo te recipias V. 20. UAR ATHAM EST L Nervus iram domini in personam suam inclinare cupiens, ut adulescenti possit succurrere, in-40terponit haec verba. V. 23. NE PRE ATOREM PARARis: e, inquit, ut adsolent Servi, Velis et tu habere precatorem, qui pro te roget. Vobis enim non irascor, cum multa soceritis : ita aequum est et mihi vos ne irascamini. Post iracundiam apta sententiu est.

185쪽

V. 25. h nil Quo facilius terreret, sene discessit.

V. 27. ADEONE REM Optimum quidem sensum ex ne-ressitate collectum in dolore adulescens collocavit: quippe cum OStremum omnium malorum fames sit. Denique: Obscaenamque tum sm, quae prima pericula vito. V. 32. Sic ST : Diu finxit, se nescio quid cogitare, Serus, reperit tamen a Stute Consulit, uti dicat hunc adulescenem filium non esse, et quaerit argumenta, quod ante quam, uella esset inventa hunc diligebant postea exheredatur. Adicit et illud, cum matres semper pro filiis intervenire consue-I0'erint nunc in iracundia non rogat mater. Compellet igitur dulescentem , uti parentes roget. Aut enim precibus ad mise-icordiam commoturus est ambos aut suos parentes lacile cognocet. Sed conventum ex posteriori oratione cognoscimus, cum lixit SATIS RECTE. Cuiu enim in periculo maiore positus fuerit 15ilius, tum facile parentibus 13otest movere pietatem, Vel pacem iracundo patre suscipere. ACEM autem dixit veniam . ut irgilius pacemque per auras aequirunt: id est, benevortitiam ac Veniam.

V. 46 ac SYRO tui si GRATIAE: Certus sum, quod ex 20oc consilio in gratiam est filius reversurus, ut fortasse etiam oncedat veniam et uxorem ducere compellat. V. 49 SENI NOSTRO FIDEI : Non credam seni quasi ignocenti, itaque Menedemum precatorem Parabo.

V. I. PROFECTO NISI Coercet hic uxor maritu in quod Meredationem filii velit errore Ex illo consili sexus iam eon nuo notatur, quasi morum vitium est, ut alibi: Tu, inquam, tulier, quae me omnino lapidem, non hominem putus. Aliud imcn est mulierem dicere per naturam. aliud per Vitium. 30 V. G. AT SI ROGITEM : Quam stultus sis perspice. Quidicium Vides, cur faciam nescis, unde stulte resistis. V. 2. LBDIAL S suspicATUR: Hic iam intelligendum nisse adulescentem et matri, hoc est, mitiori de Parentibus, ua In hu8picionem indicasse. 35 . Ii . UOD FILIA LAT ΝvΕΝTA: Exinde putas Posse in-eniri hunc esse filium meum, quod et inventa est filia. Hoc St, Ddem actu, ut et hic noster, quemadmodum et illa inventast, inveniri possit.

iores eius agnoscas.

186쪽

V. UNQUAM ULLUM: Ad commovendam pietaten commemorat praeteritos uilectus, qui sic facilius possit agnosci. It:

Si bene quid de te merui, fuit aut tibi quidquam

5 Dulce meum. V. I GERRO, INERS GLRRO est piscis nullius saporis vel momenti, aut GERRO dicuntur machinamenta, quae adversu civitates fiebant,' magno impetu cum deicerent: AEadem ERRANappellabant. S. HELI LO : Est invasor et qui plurimum consumit.10s. GANEO, Iubernis peram dans et conviviis turpioribus. V. I 6 QUAERIS, QUOD HABEM: Scilicet parentes. s. QUOD ABEST , NON QUAERIM: Hoc est, quemadmoduni patri obscquaris, et est compositum e contrariis, quae sigura dicitur αντιθετον vel παρισ0ν, id est, aequati sententiae.

V. I. ΕΝiMvERO, CIIREMEs: Procedit Menedemus, ut omnis persona in postrema parte praesens sit. Venia datur filio, mi cunctus error possit absolvi. Adhuc tamen perseverans Chremes convenit Menedemum, ut Piliani ducat.

20 V. 42 AD ME REciPio : Id est, ego facio ut hic promittat. V. 4. HAE DUM IN cIPIAM 1 exordio habent haec semperdisncultatent, ubi aggressus fueris, facilia fiunt. V. 16. EG Ti BD ILLAM , Hic illudit, ut ioco tristitia ol-Vatur cum promittit iliam nescio cuius admodum foedam.

25 V. B. CALSi AM: Id est, oculis obtortis vel caesuras, id est, rugas habentem, aut enticulosam . . SPARA ORE: Id est, dissoluto, aut ii dixit vultu, et signiricat SPARSO , asperso, quasi maculis quibusdam infecto vultu. V. 9 UT ELEGAN EsT, Id est, prudens in discernendis 30 puellis, quia Bl, id est, in hac electione totus est Quod vero

subiunxit RcONIDI FlI lAM aut Bacchidem dicit, aut aliam quamlibet, ad quam adulescens contumeliis patris appulerat animum. U. 22. SYRO UT GNoscas: leti veniam etiam Syro, sed non omnium factorum, ne in Linitum esset, quod peter Videtur.35 Et transfert in se crimen servi, dicens: UOD FECIT, MEA CALSSA

EXPLici COMMENT IN HEAUTONTIMORUMEN LM.