Comoediae;

153쪽

V I9. AM DUM ABS TE ABSUM OMNE MIHI: Cum enim abs te discessi, universos Iabores leves arbitratus sum, excepto hoc, quod te carebam. . I. Hoc clNC ME MISERUM: hoc ingenio bono amicae me modo frui non icere vehementer ingemisco . V. 22. Di ETIAM DURAS DABIT : Diu tiam durus

caesistet.

V. I. LUCISCIT HOC IAM: Notandum ex hac comoedia, quod in nulla alia licet reperiri, ut biduum tempus in comoedia Iosit. Omnes enim uno die actus suos explicant, ex eo ipso, quo cuncta essici possunt, ut aut nuptiae celebrentur, aut cognitio fiat exp . . . . aliquid. At hic bidui rationem versari intelligimus. Ergo dixit UcISCIT HOC. Habet haec scaena allocutionem, in qua ostendit se properare, uti Menedemo nuntiet filium 15 redisse quamquam hoc nolit adulescens, cum patris sui nesciat

voluntatem.

V. G. CUM ILLI III PERICLLU: Ut ceIem tam insperatum gaudium, cum ipsi adulescenti nihil periculi sit, ex co quod indicatur. 20 V. I. AUT GO PROFECTO : Haec scaena persuasionem habet, quemadmodum alc filiuni suscipiat, et alli se per servos sinat. Neque tanta facilitate utatur, ne corruptis lilius moribus vivat, si semel facilitatem erga se patris agnoscat. cnebit ergo divisiones, ut omnis deliberativa ab utili et honesto similiter 25 fieri possit. Quae omnia suo Ioc plenius cxplicabimus, nc tantum ea, quae obscura sunt, dicamus. V. B. LNTIUM AD PORTO : Bene generaliter in nunti votum futurum esse promi Sit, ut animus cupidus Probari possit, eum non aliud suspicatur, quam quod in desiderio fuerat collo-30catum. Deinde subiungit v. 20. J NUMQUIDNAM DE GNATO MEO ALDisTI, II REME VALET rem peravit primo nuntium, ut eresceret gaudium. Nam primo valet atquc vivit inquit, quod utique diversum esse manifestum est. Nam valemus cum in tegra salute sumus D Hi, i mira cum spiritum ducimus. 35V. I. BlNAM GT' Parum credit gaudii, quod sibi salus filii nuntiatur. . Nun es de doco quaeritur . Ipse quippe quiali sentiam dolere videatur U. 22. VI LA GNATLA, Cum iterum, quod cupiebat, senex nudi 8 et tanqua in parum erodat . interrogationem repetit De-4

Derseverat gaudium ideoque adiecit: U Mi AD UM ins cito.

154쪽

illa, quae animum patris componit, ut circa filium temperet lenitatem aut largitatem nimiam aut parcitatem. itroque genere peccas, dum aut nimium largus es, ut ante nimium parcus. Ex5lioc ut in unum malum ex diversis moribus venias. V. a. Pui MUM iam POTitos, Hoc tibi cinitium mali suit, quod non filium permisisti nil mulierculam commeare quod tunc paulo videbatur esse contenta, cum Omnia grata Psso potuerunt, quae ilius saceret At tu iniustitia cum adulescen-I0tem tuis sermonibus terruisti, X inde illa coacta necessitate, ingratiis coepit victum sibi quaerere. V. 39. UΝc UM SINE MAGNO NTERTRiMENTO : Unde modo sine magno damno haberi non potest. Intertrimenta autem sunt, quae intus terendo damna perficiunt.15 V. 40 Quii vis Dan E UPis Scio enim , quodcunque desideras, dare. V. I. QUEM E NUN INSTRUCTA erunt ut possis intelligere, quemadmodum nunc illa Meretrix instructa sit adversus filium tuum, et ad quam perniciem adiecta. 20 V. 43. ONERAetas vi TE ATQUE AURO Paruit dixerat, A XCILLAS DECEM, quae res tantum in numero collocata videbatur: adiecit ONERATAS VESTE ATQUE AURO, ut pudori sit ancillas t Ies ita vestitas cui cibo pascere, aut certe servili . . SATRAPEA iET: Apud Babylonios satrapae appellantur ditissimi, et 25 satellites regum. V. B. PYTISSANDO MODO Miri es Quantum vini absumserit vide, dum pytissat Proprie autem pytissare dicitur quod gustare quasi cum quadam probatione exspuere Denique adie- cst, Sic UO DICENS, ASPERUM, PATER, hoc est, aliud lenius O-30 des Vide. V. 1. RELIVI DOLIA OMNIA: Linir est contegcre et perire, contrarium est RELIVI, id est, aperui. V. 52 OMNI SOLLICITO Havvi Hoc est, ebrios Significat enim SOLLICITOS, id est, Sol citatos quod ebriis contingit, 35 quibus non sunt firma vestigia, sed motu corporis citi sunt. V. 53 QUEM Assii UL Ex EDENT Quem quotidie comedent vel certe frequenter. V. 54. UT ME TUARUM PORTUNARU I In meo damno magis misericordiam pro te passus sum et pro fortunis tuis. 40 V. 55 FAcIAT, Lo LunLT: Indulgentissumis pater et qui vehementissime filium desiderabat, licet damna audisset tamen omnia se dicit filio permittere velle, dum modo usu in labeat in potestate. V. 57. AEERTUMST in Hic clam persuadet illud, 45 quod supra diximus velit indulescentis animo veluti nesciens dare, cum artibus crvi inductam pecuniam dat. et ad luxuriam ministrat. Denique ipsum consilium suu tu, quod sit, ir090uit.

157쪽

FALMO SlNA TRcimis PER SERVUM. An fieri possit adiungit: SUBSENS ILLO HOC QUOQUE AGERE. X e enim, quod iam agunt et praeparant, fieri potest Deinde ab utili adiunxit ET Tl BL PERDERD TALENTUM MOC PACTO SATIUS AES QUAM ILLO MINAM. Melius est, velut insciens plurimum perdas, quam cie ns 5 minimum cum ex hoc filius, quod licentiam agnoverit, iam ei Iubebit maiora committere. Dein adiungit ab honesto: NUNC DE PECUNIA AGITUR. Ostendit honestum et utile declaravit. Denique perseverat circa id ipsum, ut dicat Cum enim intellexerit animum tuum, te prius vitam tuam proditurum et omnem Iopecuniam, quam abs te silium dimittas vide quam fenestram ad turpitudinem, ad luxuriam nequitiamque patefeceris, hoc est, quantam ianuam dederis, peccatorem perire. V. T. IPSUI NO POTERIS PATI Statim tu interire bona, et filium vivere luxuriose et malis peribus non patieris. 5V. B. Bi ILLI; O AD ILLUDQ Sibi veluti remedium suscipiet, et abiturum se esse minitetur, maxime cum scit apud te

se plurimum Valere.

V. l. VIDERE VERUM ATQUE ITA : Videre mihi verum dicere, et ita quemadmodum filium reddam. 20 V. 2. 0MALM OcULIS NON VIDI Somnum culis meis non cepi, quaerens quemadmodum filium reddam. V. O0 ViciΝr mosTui Hac AMBiGUNT DE FINIBUS , Iite in vieini habent de lituitibus. V. l. ML LPERE ARBITRUM: Me iudicem esse voluerunt. 25V. a. ITA COMPARATAM ESSE ET C. Sensus hic est. Satis miror, cur prudentius sapit Chreines. An ita natura holuinum comparata est, ut melius videant ea, quae aliena sunt, quam quae sunt sua. An hoc ideo fit, quia dum nos in reno Stra Sumus, aut gaudio impedimur aut aegritudine animum 30 occupatum ad prehendendas vel respuendas res adhibere non

V. 99. Disso Lul ME OCIUS: Cito revertens ab eo, quo erat, Chremes, dicit sc ex o negotio solutum et amico peram traditurum. 35

V. I. HAC M.AC CIRCUM CURSAQ crvus argentum deside, quod dare merctrici possit, tamen hoc, quod loquitur, non illetur domino praesenti esse suspectum. luoniam enim Supra

dixero servus, Syrum quasi in Menedemum dolos tendere, uti 4O gentum meretrici e uillaeuis quaereretur, id c in eoem ge-ueruliter dictum Denique hoc suspicatus Chremes, quod si iuuenedemum, ita fiat, dixit: uni me et ellit hosco id struere: se ille Ulia iiii turdus cst. id c mus Dibrari, unu

158쪽

provinciam sumpsit, hoc est istud ossicium suscepit, ut ipse quaerat argentum.

U. MIROR, CII REME: e valde miror mane vigilare, qui heri tantum biberis. a V. B. Nilii L NIMIS : Non multum.

V. 0. Aut lLAE SENEcTUS: Aiunt aquilam an senectute, quod ei rostri superior pars vetustate et incremento curvata Oramen includat, ad cadavera accedere, et sic Sanguinciri in Otum Sumere, et quodammodo bibendo vivere. Iuc igitur aitI0 scrvus domino, quasi bib cndo totum tempus hesterna coena egerit, visa vero est quasi aquilae senectus. V. 2. FORMA LUCULENTA : Non solum commoda et aceta mulier et speciosa sorina , ita enim ut Olim seduci, nunc Sane bona. Hic intelligi datur, quod senex sciat eandem ante fuisse 15 castam, ante pauperem, nunc ver meretrici more vi velit m. Ideo adiecit servus, non quemadmodum anica bona, sed uti nunc sibi ipsi compararetur, sane bona. V. I 6 AT QUAS IA NON DIVITIIS ABUNDET EX more inopiam male meritis adiecit.

20 V. IB. . Ut D so EscIAMyes Ut sacilium servum dominus incitare possct quod cupiebat servo adiutorem eum esse, ad tondendam in Menedemum fallaciam propter argentum, fingit scirasci servo Cliniae: HOMINEM, inquit, PISTRINO DiGNUM: cui iungitur, Ut PASSUS ID FIERI Callide servum, tanquam igno-25ret, quid fieri debuisset, incusat, ut maiorem suscipiat Voluntatem. Qui fallendi dominum hunc ipsum cum in denique sibi hoc praeparans, sic postea dixit LAUDAS, U II EROS FALLUNT. V. 26: IN I Oc VERO LAUDO : Bene adiecit, ne perpetuam malefaciendi licentium servis daret. 30 V. 27 UiPPE Ui MAGNARUM am, quia saliunt tempore, maXimum saepe remedium est, ne gravior aegritudo videatur. V. 30 oc ONE AN SERIO ILI A L Am consili isthac dicat, an ioco. intelligere mon possum: unum tantummodo intelligo, quod mihi nil hoc, quod disposui, cumulat voluntatem. 35 V. 32. ET NUΝc Ui EXSPECTA Tl: Hic iam dum accusat adulescentis servum, hortatur suum dominus, qui ipso hos dolostendat Denique adiecit A TE ADIUTARE OPORTET ADLLESCENTULI CAUSSA.

V. G. FA II I: QUIDEM FACERE POSSUM, SI IUBES: Peritiam 40 suam circa huius modi rem declaravit servus : sed dixit metuere domini voluntatem, et posse se facile, si ipso volucri imperare. V. T. CAII EO: critus et doctus Sum. V. 9 Faci To DLM ADLM QIAR Iam praeparadi sibi QOminum: monetque, ut meminerito si quando haec omnia V IH - 45rint, sicut ni mana sunt omnia, uti ct si lius eius iussit ista perficere.