Litteræ Societatis Iesu annorum duorum, 1613, et 1614, ad patres, et fratres eiusdem Societatis

161쪽

A M i L Ii s viculiis quaternis Socias quingentos Vndequinquaginta prio se anno censuiuius in Rhenana; posteriore quingetos undeoctoginta

viceni quii se dcliniciliis : Collegio .

Colonies binos tricenos tot o biennio;vicenos octonos, aut tricenos lingulos Treuirensi: Domo Probationis eius de urbis octogenos singulos prius, posterius sexagenos quinos: Moguntino sexagenos senos alias, alias ternos his amplius: vicenos,& vicenos singulos .Spirensi: Herbipotens quin- . quagenos binos , ac etiam quaternos , senos Vice-4. nos modo, mox quoque quinos & tricenos Ful- dens: Heiligenstadiensi undevicenos, ac vicenos quaternos & tricenos, postea singulos & tricenos Molfhemiens: Confluentino undevicenos binos ac tricenos primum, deinde quinos & quinquagenos Paderbornensi: Monasteriensi vicenos quaternos : vicenos binos, aut quaternos Hildeuens: Erubricensi singulos vel binos vicenos: Vndenos duodenosque AquensuBambergensi nunc de

162쪽

Boiniensi : Aschaisenburgensi quaternos : binos Missione Sanctensi : Essendiens binos: binos, aut quinos Mappcnit.: quorum Sacerdo es tum ccia e-Hi octogeni quini, tum iis ameliui seni: Magistri octogeni bini quaternive : Discipuli octogeni,aut

Paubo P uciores:Domesticae oeerat administri denique fuerunt centeni triceni septent, vel his tre-d Ccim feequentiore .Quo de uniuerso curpore integrum biennium vicenos quinos absumsit, ac fero quadruplum eorum loco restituit.

COIONIENSE COLLE GIVM.

N. v M N o s octo βocietatis Tirocinio pepexit haec Familia,duos ex suis anno pri0re caelo donauit, Ioa em Theudorici, dc Conradum Hungquium, utramque ex familiar bux Operis,ac aetate gravem. ritori septuagenarium excellerat, vixerat in Societate aRVVS qu dragenos , Schis amplius, ac eos omnes ingenuae summissionjs erga uniuersos socio obsequi, in. Praeside auste ritatis in seipsum, assiduorumque laborum glo i insigni es,rhec minus orandi studio,vt ad textainanodum Religiosis limae vitae stadium una optan A. vidςrmur mortis felicitas,qua ei quoqWe liberali ter Deus impertitui. sexagesimu annum alter pro re λttigerativiraeque dii s te; as Soc rati cutf-

163쪽

aso . P π o v r N c' i Adelissime, ita utilissime ci,narii odarat, ut via tutivram diuturnae, tamque accuratae, conscientra De ro nunci, mortis graues esse non possent: tuos nucios, adeoque ipsam in orte,ei stupor Apoplecticus attulit. Haeretici dogmatis inter se pugnandes , dcinwias sententias, vin nobis cavum interpretibus dispexerimi euidentius septilagi ita , si Menitus consentientem, & 1anctam,Ecclasiae Romana: Fidem auidilis ampleYi sunt , quo uiri innume iamlvenit Ariglus, Acaaemiae Cantabrigidus is r octor. Theologus,Regi qu Britanninum a concionibu . Li humanarum diuinarumque litterarum apprimo perito frequentes erit in manibu de trouersiis Catholicorum comment ij, quibus studiose volutandas hausit in muItys capitibiis Catholica es sententiarer, itaque defixit in ahnni , ,t publice, quoad pateretur loci conditio , Romani dogmatis fundamenta stabili red; Catholicdrusn-que vel metu; vel ignorantia fluctuantes inelites. in veter 0posito confirmaret. Hoc usurpando instituto chm tamen ea quies iton assulgeret , qua spe' praecepisset , migrandam fisi omnino lutauin e Britat inda, liberior ci Catholicis viris con gressus horto limite semi rectae ride claram aper ster esset in valeret. Regio igiti ir , per c ullam curandae apud spassisa balaea 3 aletudinis, Existe so comita tu i in Britannicae Principis, Palatino Comitii et ebs die nubetitis, mi tatu prosea vς init ir sinum ad Spadanas aquas , S inde Colo-

164쪽

ast dirim, ubi nostris ab nobili viro Britanno commendatus, paucis quibusdam explicatis capitibus, de quibus ambigeret, cile persuaderi se pastiis est, ut ex Tridenrina formula seet ios exsecratus,Catholicum p tam in templo profitcretur. Ex eo die non delinit amicos & notos, in Regia Britannica relictos, priuatis scriptionibus docere .ae cohortari ad eamdem inspiciendam & amplectendam lucem, quae sibi copiosa inuestiganti afful sit: luculentum

interea parat commentarium earum rationum, luet

se non inuitarint modo,sed adegerint etiam, ut in Romana Ecclesia salutem sibi quiereret, quam mortalium nemo alibi nanciscatur..Caluiniana mulier, pertinacissimi animi,in tuendis suae sectae pronunciatis, curiosius penetrarat in aedem Ca puccinorum , studio noui concio natoris audiendi, unde postea inter confertissimam turbam non patuit exitus,cum sub concionem coeptum est fieri sacrum, quo nihil eius oculis animoque odiosius poterat obuersari, Loci ergo ac rei necessitudine

mysteriis, qu in minime vellet, adhibere venera liqnem ; & tum quidem maxime, cum Sacra Hostia supra verticem ab Sacerdote sublata, circumstantibus adoranda proponeretur. Porro inter eam Christi corporis elationem , nec Sacerdotis surrecta bracchia, nec ipsius reliquum corpus, tametsi valde ipsi propinqua , Haeretica semina dispicere potuit, sed eius loco ei se obtulit vultus hominis cuiusdam, eo habitu, quem ipsa non

165쪽

i 6ι PRo v INCIA posset exprimere,sed cuius aspectu grauissime c5cuteretur,unumque suo pauoti superesse remediucrederet,si euestigio ad Sacrae Poenitentiae confugeret ancoram. Domum suam certe ubi se receperat,multis cum lacrymis, acerboque fletu. marito asseuerat,nec cibi nec potus quidquam se prius adhibituram,quam ritu Catholico apud Sacerdotem Omnes noxas expiauerit: quare ad nostrum aliquε

perducta diligentillime recognouit quidquid umquam deliquerat,ac deinde Caelesti epulo recreata,mox ardens imbibit Relisionis Catholicae si dium , in quo laetissima perseuerat. Peregre quoque itum est ad finitima oppida , in quorum Vno,quattuor Heteretici , quattuordecim in alio nouum Luineti Euangelium veteri ac Romano commutarunt : duobus perillustribus Virginum Coenobiis,quorum alteri praefuerant Haereticae aliquot Antistitae, alterius iuniores Virgines haeresim docebanturin Religiosa disciplina,& sana Fides opportune admodum sunt restitutae. Alter annus duos item Collegas huic Familia subtraxit, quo tempore ipsorum opera domi erat fructuosissima. Patris certe Martini Thom i,quinquagenario haud multum maioris , alterum &tricesimum stipendium in Societate merentis, citredecimum inter Spiritales Coadiutores , tum exemplo tum reipsa Sociis extraneisque vita erat apprime utilis, pro eo quantum eximiis virtutum laudibus insigniter eminebat. In hoc laboriosae vitae stadio fortiter constanterque decurrentem Violenta mors intercepit, copioso sanguine pex

166쪽

χ ns NA N A. Insauces eiecto , ex antegressa vehementiore tussi, qui affectus cum viribus & anima triduo exhausit.

Stephanus Rupertia exagenarius , Collegii opso

nator, ubi fortem fidelemque opera Societati nauarat triginta & sex annos totos , oeconomicis bus administrandis,quasi nunc primum negotiosae procurationis palaestram ingrestus, cum opus Vrgeret ardentius, ut suae conditionis hominem decebat,in operosa contentione Uccubuit. Horum duorum vacua loca aon leui compendio impleuerunt adolescentes sedecim , Omnes ferme ex Marianis lecti manipulis. Epicurea ganea nihilo sanioretii sanctioremque Lutheri disciplinam, admonitoribus nostris, agnouere duodeleptuaginta; qui nec momentum putarunt sibi haerendum in ea vitiorum sentina, quam rectis moribus ac Fidei exitialem senserant. Essendiensis Monasterii Antistita in Principibus In' ij censetur, ampla ditione , clientelarumque numero ac nobilitate potens : de cuius Coenobij dignitate multum proximis annis decesserat,qubd & oppidani Essendienses, & illustre Comitum Collegium,adeoque ipsae

Antistitae nonnullae dogma Haereticum amplexata: fuerant. Quae veto proxima post illas C nobio praesederat, nobilitate praecellenti, parique religione femina, ingentibus animis exorsa Fidei, disciplinaeque Monasticae instaurationem, nostros eius consilii adiutores euocarat superiore anno, ut nunc indicabamus; cuius praeclare coepta praeproperus interpellauit occasus, nostrosque tatum- non Essendio exturbauit, oppido toto acriter fre-L 1 men

167쪽

is PROVINCIA mentibus Haereticis, ut Iesultae, importunum genus hominum,mox dimitterentur.Interim ab uniuerso Virginum Collegio itum est in suffragia i gendae Coenobiarchae, conspiraruntque omnium sententiae in designandam eam Praesidem , cuius unius auctoritate ac gratia res nostra per eos dies stabat; tum illius,& nostra studia strenue conuer sa sunt ad Catholicum dogma stabiliendum, restituendamque Religiosam disciplinam. Cui negotio ne qua mora muceretur, uti assolet,ab ipsis domesticis, ex ipsius Antistitae, seu Principis familia exacti omnes Haeretici, quos multos adsciuerat superiorum annorum corruptela, recens autem demortua Princeps, victa iniqui temporis co-ditionibus, toleraverat. Exinde Principis familiae bonorum morum usus , ardi splendor, veneratio sacris, odeo psalmorum cantus , idonei p stores curiis, sacra tractantib sui muneris religio, populo recte sentiendi agendique scientia, silicibus exordiis est inducta; quae nimirum omnia Luthe tanae petulantiae diuturnus dominatus aboleverat. In alia quinque Monasteria inuaserant Haere-xicorum manus , Uberioris praedae cupiditate, in quibus exstinctam Haeretico amatu religionem, exsuscitauimus,postquam eorum possessio ad Catholicos rediit. Antistitae nuper demortuae testa mento septingenti Caesarei Taleri, pensionis an- viae, nobis uuat attributi, ad perpetuam Sociorum Sedem Essendii collocandam, ubi nuper aedes in ea in rem coemtς sunt ab Coenobii optima Prae, cuius singulari fortitudine, industria,& pietate

168쪽

RHENANA. 16state speramus Lutheranismum breui hac uniuer se plaga exterminatum iri.

TREVIRENSE COLLEGIUM, o Probationis Domin.

ALterum tantum iuniorum Sociorum nostro corpori adiunximus, quantum veteranorum extulimus, sed iacturae dispendia non satis aequante fenoris compendio ; nam tametsi ratio accepti numero maior , expensi tamen potior aestimatione fuit, pro eo nimirum, ut Triariorum Velitumque militia longe est dissimillima.Patrem Henricu . V Verh,Vota quattuor professum, quattuor annis sexagenario maiorem , quarto & quadragesimo anno quam in Societatem venerat, letalis morbus Otiosum deprehendere non potuit, occupatissimo tamen, Sanctioris Hebdomadae diebus, tanta vi se intulit, ut ex aede, audiendisque confessionibus detraheret , ac quinto die acutissimis laterum doloribus conficeret. Summa in urbis aede concionatorem assiduum agebat, quantumque ab ea opera residuum ipsi erat temporis, Virginum Ccx-nobiis maximo Rcligionis sensu instituendis, caeteraque animorum procuratione utilissime tro asigebat. Incenso studio Religiosis disciplina: pr pagand ,pietatisque in omni hominum genere exaggeradae,illi iugiter animus ardebatta atque uti Vehemens in eiusmodi certamine illius erat contentio,

par quoque insidebat constantia, & in frangendis

169쪽

grauissimis quibus ly dissicultatibus animi magnitudo , quae ipsum facerent plurium insigniumque

victoriarum compotem. Patri Sebastiano Clemeti pestifer afflatus certos mortis nuncios attulit, ipso Christi scandentis in caelum die , cuius admonitu ubi seipse Sacra Hostia,eo nomine seposita, communierat , sponte secessit in suburbanum , ne qua contagionis labes ab ipso in caetcros Socios dimanaret , quo in secessii reliquum breuioris vitae tra duxit eo ardore Diuini cultus , qui sollemnis ei semper fuerat. Annos decem vixerat in Societate, iis ingenis,eruditionisque clarus dotibus, quarum opimae fruges olim exspectarentur, vel eo maxime quod in hominem, Theologicis , Philosophi-

' cisque doctrinis, ac variarum linguarum cognitione apprime instructum, confluxerant singulaxis animi demissio, parque obsequendi studium,

ex quarum praeceptis omnem actionem moderaturus , nihilnon laudabiliter gesturus videretur. Ioannes Schmidi, Faber Murarius, triennium quidem inter socios nodum expleuerat, cum decessit, sed hac paucitate annorum ea se Religiosarum virtutum copia instruxerat, quae nostra non modo

militia,sed callesti etiam domicilio dignon osten- derent. Iulier violati pudoris impatientia,volun taria morte infamiam illius labis sibi elaendam statuerat, eoque nomine de summa aedium contignatioue semel iterumque se deiecerat , Dei Marris prius implorata ope, qua ex duplici ruina cum incolumis superfuisset, tertio summa domas consccndit, ut maiore vi priecipitans corpus eiularet;

170쪽

nec multum abfuit, quin grauissime afficto ad pauimentum capite, in ipso sceleris vestigio in teriret; sed ei, licet immeritae, vitam in eo discrimine seruauit Dei Parens;nostraque opera factum est, ut deinceps nollet insanae sortitudinis existimationem perpetua ignominia,& aeternis cruciatibus emere. Pestiserum Lutheranae luis spolium is exuerunt quindeni siue hoc, siue posteriore anno, quo utroque ut minus multi,minusque frequeternos suis animis adhiberent, cit perpetuus paene ciuium toto triennio secessus , pestilitatis cinesto halitu Treuireses vel inuitos suis qdibus exigente. E M i s s i ex Tirocinio in finitimos agros Catechistae magnum ardorem in suis auditoribus co- citarunt frequentandarum eiusmodi dictionum, quarum auditione non eruditiores modo aed probiores fieri se animaduerterent, ut suis magistris abeuntibus vltro pollicerentur, tam utilis doctrinae , ab illis haustae , alte in suis mentibus , ac perpetuo haesuram memoriam. Euangelicae porro sementis, opportunissime per vicos ac pagos ab Catechistis disseminatae, fama magnis praeconiis rusticani longe lateque dissiparunt, ut eius deinde rei multa mentio fieret inter Senatores Treuirenses, atque Consules, Senatus autem suum Decretum interponeret, de allegandis aliquot Senatoribus ad Collegij nostri praesidem, qui Curiae

nomine urbanis templis Catechesis Interpretes ab eo postularent,quibus adhibitis,auditorum co- cursus tota ex civitate factus est , qui etiamnum petrseuerat. Fridericus Busch, domosticae rei Ad-