장음표시 사용
51쪽
S PROVINCIAbus accipi bant modo , sed suis ipsi oculis aspectabant,crebra eius generis miracula, quorum magnitudine ac crebritate uti attoniti stupebant, ita corum apud suos periculum fieri cupiebant maximopere. Cani sientes igitur Turcae nonnulli posteaquam, non alienis dinataxat, sed suis etiam nunciantibus , qui ab se comperta, & oculis designata narrarent, de incredibili agnorum de aqua: racul tale accepissent, Alsolinduam ad nostius aduolant, eiusmodi amuletorum aduersus noxia quaeque copiam aliquam sibi fieri cupidius emagitant,nullum non supplicandi genus interponunt, Vt a nostris earum rerum tantillum exprimant; atque ubi tandem impetraram, suorumque aegris corporii bus admouerant, mira illico vis rerum sacraruinctiam in Mahometanae impietatis hominibus clucescebat,impcrtienda ipsis subita sanitate.Tantum porro aberat, ut, quod Lutheranus sorte non nemo faceret, expertam suo commodo sacri agni aquae mirabilem cilicacitatem maligno silentio
supprimerent, ut etiam ubique & apud suos , &quid Christianos praedicarent studiosissime, ac
inustatis euehelent laudibus. Atque uti ne qua iii parte ossicio defuisse viderentur, eximia grati animi significatione, cum muneribus,acceptam grariam repensuri, ad nostros Canilia redeunt,nequo
vllam tibi partem quietis indulgent, dum perdi
scili aditu eo euaderent, ubi tum nostri versarentur, quos non semel sibi conueniendos putarunt,
ut idoneis gratiis agendis,&offerendis donis haud vulgaribus, aliquid ampliu4 impetrarent. Eninue
52쪽
ia ab perspecta caelestium remediorum summa vi,
facile in eam spem venerant, ut, ignotis in vulgus, eorum Patrum potentissimis medicamentis nullum non, etiam insanatalis, morbi genus vinceretur ; quamobrem aut illorum manu, aur nullius mortalium, Tribunum illum militarem, de quo superiore anno scripsimus, desperatae valetudinis ae rum, denique persanatum iri. Patrum igitur in suos fines euocandorum causa honorificani legationem Turcicus Magistratus Alsolindua destinat , luculentissimoque diplomate, principum Turcici nominis virorum chirographis, anulisque consignato, nostrorum saluti & honori cauet amplissime, quorum impetrata tandem a Praesidibus profectione, di superatis, quas Ariani graues in teriecerant, dissicultatibus, exeunte Septembri antecedentis anni Sacerdotes nostri duo iter C nisia versus ingressi sunt. Quarto ab Canisa mil-iliari, Patribus venientibus, honoris gratia, procedunt obuiam Mahometani equitatus bene multae turmae, atque magnificae, quae medios assim-aos eos honorifico in primis, ac benevole in Cani siensem munitionem deducerent, quibus intro I: ressis caeterae cohortes eam beneuolentiam venerationemque detulerunt, qua nulla maior inter
Christianos potuit cogitari.Ibi confestim Maho-
metani ritus matrona oblata est,quae flebiliter cum Patribus quereretur, numerosam prolem in cunis
sibi adhuc ereptam, & eam , quae infans supe stes esset, grauiter periclitari ; cuius e ceruicibus cacram cerae plagulam cum nostri alligassent, inse-
53쪽
connisae sunt, ut sacrum amuletum puero auellerent, sed inani conatu; quo ex tempore earumvis penitus discussa cum esset, infanti deinceps semper fuit optime; quo genere item remedij aliis sanitas est reddita, & nostris tanto illustrior quς- sta auctoritas. Cani sta iter deinde Setigethum,
aliam in arcem, Patres iter intenderunt, qud nominatim arcessebantur,ar 'diximus, curationem , qBabocetam castellum, lubsecutus est cum amplo comitatu eius Castelli Praefectus Turca, Canisiensibusque praesidiariis sua in stativa retrogredi iusisis, honorifice de nostris praefatus , eorum incolumitatem djgnationemque curae sibi deinceps futuram prolixe recepit ; quibus Babocetam reductis,eius aegroto filio sacra imponenda cera reperi te salus est allata. Setigethum inde ventum est, in arcem munitissimam, qua potiti sunt Turcae ante annum quinquagesimum, cum immanem str sem Ungarorum eddissent ; qua in munitione,clarus militari gloria, Tribunus ille Mahometanus pridem a Cacodaemone vexabatur, quem popul res medici anguem intestinis conceptum credidis.sent.Ei Cacodemoni,quhd unus Patrum erat comminatus , vexatione deinceps abstinuit, donec Quinquecclesias est reditu, ubi nostri palam omnibus Catholicis, Mahometanis , Haereticisque, in arde sacra, Exorcismos Energumeno adhibendos esse censuerunt, quorum diuina vi fractus P rmqn prima paene congressione abactus est. Be-
54쪽
ficatione, omnibus coram, in templo testatus est, cum ex intinis sensu praeteritae calamitatis, prae
sentisque boni, prae lacrymis, & insciatibus singultibus, inter agendas gratias eloqui non posset. Felieissime cecidit, & in rem non Patrum magis, quam Catholicet Ecclesii ae in tota Vngaria,uti timi primum aduentantibus nostris ad Romanain Fidem restituendam , luculentissimo plane exemplo Romani ritus auctoritas integritas' te assereretur, et quidem in Haereticorum, & Mahometanorum auribus,oculisque. Nam ex quo Pctfaium Turcicae hirisdictionis factum est, praeter Alcoranicae impietatis' frequentes Mosquaeas , Arianum quoque sterilegium, Luthcranum Bacchanal, Caluinia iraque perfidia eo insanas vexillationes suas ima miserunt, sed omnium numerosissimis ac potentissimis Arianis, non infirmis Lutheranis, qui
bus virisque suum dogma publice disserendo licet propagare, hac facultate prohibitis Lluinianis,
tamquam Haereticorum omnium, Mahometano
etiam arbitrio, pessimis, &formidolosissimis. At
que ut Catholicorum Petfaiensium,quaternos inter coniuratorum hostium infestos exercitus , ha-ctuosissima pridem coeperit esse calamitas ; eo tamen luctuosior est multo, quod innumerabilium fere membrorum amplissimum corpus non habet Caput , cuius auspiciis,ductiaque, aut intra Ecclesiae stativa Christianam disciplinam, aut extra castra in acie aduersus ingruentes hostes fidem sar- D t tam
55쪽
ram tectamque possit tueri. Quod enim sit instar prodigij, etiam post quinquagenariam Pettaienus,
Ecclesiae captiuitatem, seu verius cladem , vel ciues, vel rusticani etiamnum censentur amplius centies milleni, qui se Catholicos profiteantur, quibus omnibus unus modo superstus erat Sacerdos , cum eb nostri venerunt: sed, quod nuler tionis lacrymas audientibus,multoque magis rem ipsam periclitantibus excutiat, Sacerdos tam ora nis rei Christianae ignarus, ac stupidus, ut Sacer dotis meram umbram, laruamque iure censuerit
Nam alter quidam vicino praesidens pago, sic lardguide omnia Ecclesiastici ritus munera, tam pG congruenter sacris decretis, obibat, ut ab Haer 'tico non procul abesse videretur. Quod enim N liquum erat num solatium Christi fregibus,om ni caetero animorum pabulo calamitose destituriis ut certe Consessionis Sacramentum cum muli cura eis administraretur; non singulis seorsum in ignavo Pastore adhibebatur, sed turmatim de pro miscue, acripsius genua prouolutis,inullius audii
noxa, nullo cuiusquam fructu, maximo omnium damno, absolutionis sormula in confertam ca
teruam pronuiiciabatur. vique nihil deesset ad affictissimam gentem quouis genere infortunij Obruedam , omnium flagitiorum foeda labe inqui' nati ssimi ut uno dicam verbo , scelere ipso sceleratiores, homines decem de plebe, quos in
sertum est,an inita cum Daemone pactio,in dirum Numinis odium,an insita peccandi libido accen derat ad immanitatem teterrimi criminis, quo huius
56쪽
huius innocentis populi salutem nefarie pessumdarent. Idiotae omnes erant, eoque ad audendum
proiectiores, nulla vel infimorum ordinum umbra etiam initiati, qui non sacerdotum ac Cuti num modo, sed Antistitum taene munere desui gerentur in hac gente uniuersa, cogendis coetibus, concionibus habendis, administrandis Sacramentis omnibus , ipsoque adeo altaris simulando per summum nefas Sacrificio: quos quidem adumbra tos ritus Sacrorum , ut rudi populo imponerent splendidias, eumque facinorosi iis dementarent, vel superstitionum inusitatis umbris vel venefi-eiorum prodigiis,quasi mysteriorum recondita varietate quadam distinguebant. Vitam eos multa impuritate inquinatissimam viuere populi magna pars nouerat, sed, quod religionis studium praeferre videbantur, conducibilius sibi esse putabant minime mali homines , vel his contaminatissimis Popis auctoribus, ac magistris, Sacrorum nonnullam sibi copiam fieri,quam eis exauctoratis in perpetua rerum diuinarum orbitate ac solitudine c6- senescere. Atque ut plerumque est rude vulgus folicitatis in re familiari asserendae cupidissimum, Mad subeundas in hoc genere fraudes perquam Op portunum , subdititius ille Sacrificulorum mani pulus , ardens auaritia , & ambitione clari nominis adipiscendi aestuans, idoneam ingenio ac studio suo materiam in stolida gente nactus erat,
Ex eorum nempe cuiusiibet adytis , velut ex De-
vj Apol nis cortina, prodibant de suo secto con-
sulentiuia sortes, prosperorum eueniorum nun
57쪽
ciae, quas, falsis persuasionibus infatuata plebs
grandi pretio redimeret. Cuius autem infaustius fatum ex abditioribus oraculi responsis Vati obis cure indicatum fuerat, eius fati depellendi una erat ratio, si sorte infausta damnatus positam iri Diuini manibus felicitatem licitaretur magna sola tunarum suarum parte, atque in Stygia membra a Tartareis apud Orcum verbis ac symbolis coii signatam aeciperet. Vt non deestent aliae multae, foedaeque religionis labes , in eo populo, ex diuturna scilicet Mahometanorum tyrannide , ac proiecta Haereticorum licentia : nostris tamen ea
vita in primis detergenda, quam tanto caeteris perniciosiorem,senesta simulatione pictatis, tetra illae Sacrilegorum fiaudes incautis animis, acrii dibus inusserant. Ante omnia autem placuit ian .rae in Christi coetu ruinae auctores appellare, a corum sensum periclitari de suo tam exsecrabilisacinore: quorum altera pars admonitorum con
spectum verita sustinere, cessit inde procul, sacri legiisque opera dare porro pergeret, nisi fraudem edocta plebs, eorum declinaret co sortia, impiaque ficra. Parti alteri,quinque ij fuerunt, sanior insedit sententia, ut nostros sacrilegiorum dissuasores a b mitteret priuatim;publiceque, quod impie adimissum erat, exponentibus Patribus, ut tam perni ciosum aboleretur facinus ipsi auctores mali aput totam concionem suum scelus exsi rari sint, por
stulataque delicti venia, se ab eius di sacrilegii longe abfuturos deinceps sancte adium inti H monstro Tatis feliciter consecto, ex Arianae, Lu
58쪽
theranae, Caluinicaeque pestis colluvie triceps Hydra exscindeda relinquebatur nostris Patribus, si Catholicae plebi ab caeteris praesidiis destitutae, vellent in posterum integritatem Fidei puram tutamque praestare , atque si per Turcicos Magistratus liceret, ut apud Petsisienses ciues sibi, ac venturis eo deinde Patribus sedem constituerent. Lubentissimis aute Magistratibus Mahometa iis degendi agendique cum indigenis Christianis aduenisque , facta est potestas; qua supra spem indulta. nihil procrastinandum rati, quod reliquum esse poterat ab instituendis Catholicis oth, ad exagitandos Haereticos traducebant. Arianismus toto illo tractu sua sponte nuper interibat, hominum damnatas eius stirpes propagantium penuria,cum exstitit nescio quis ex Orco capularis senex, qui Arianae procurationis assumtis Insulis , nemine refragante, permultis nouitatis studio applaudentibus , tribunal, & tautumnon Regiam Ario iis finibus statueret. Congruenter autem eius pernimciabili in tuto cum res fluere in stolidissimo populo coepissent, ut sui dogmatis studiosos propagatores posteritati susseeret, arcessitos nuper inde ab extremis Getis seu Transsiluanis quindenos adolescentes Arianos, sua cuique regione in amplissimae gentis finibus attributa, ad Arianisini emortuas radices suscitandas, ac propaginibus disseminandas allegauit. Huius hominis consuetudine amicitiaque nuper usus alter Patrum, adeundum sibi putauit, ac pro veteris amicitiae iure fiduciaque famihiariter liperequo admonendum.
59쪽
uti se patetur foedam haeresim dedoceri; ac eδ in xime , qudd effeto iam vicibus corpore, orboque luminibus,haud procul abesset ultima vitae clausula, quam inire iis implexum erroribus funestum. :psi plane futurum esset. Sed eius animi caecitatem
haud paullo tenebricosiorem , quam corporis deprehendit, ac in errorum caligine tuenda pertinaciam incredibili caecitate maiorem : cuius duristia: non modica ratio peti ex eo videbatur, quda
abdicando Arianismo, de sublimi dignitatis ac gloriae fastigio exturbari se putaret, qui ab adepta Antistitis Ariani praerogatiua suis ausi ciis quadragenum millium capitum Ario constatum gregem videret. Quem igitur nullis rationibus, milia humanitate ab nefario consilio demoueri anima uertunt, aduersus cum , ipsiusque coniuratas pasetes insto pioque ducllo grassari quovis loco , ac tempore , decernunt, & quidem tanto liberisis atque alacrius, quod ab Caluinianis, &Luthera-nIs erat maior quies, quibus scilicet in Pet aiensiditione non licet sui ritus usam , aut xituum Curatores habere publico, cum tamen Arianis , cae- terisque nominis Graeci Haereticis, eius rei faciant potestatem Turcae. Nostrorum porro industriam alacritatemque acuebat non mediocriter Turcam in eos liberalis humanitas, quibus,in caetero quin libet, ac Fidei maxime negotio , non benevolis Euatum, sed approbatoribus quoque utebantur Patres . qum eosdem rei bene gerendae adiutores
experiri saepe contigit, ubi disiciplinae Mahome ta ae sua opera nihil repugnaret. Aggressis igitur
60쪽
ses curandorum animorum prouinciam ,& magnis quidem animis , ac contentione virium,quantam res exigebat, anaidissime omnis ipsorum labora Catholicis exceptus est, uti quorum animus diuturnissima eiusmodi operarum siti aestuaret, ut perbene multos dies incensae eorum cupiditati non posset fieri satis. Conrionum certe ipso etiam principio frequentia tanta fuit, eo confluentibus numerosissimis non modo Catholicorum agminibus , sed quorumlibet etiam sectariorum catervis, ut ex eo concursit apud illum Arianum Antistitem, nuper suae factionis auditoribus celebratisi simum, desertissima sequeretur solitudo. Atque tametsi, ut est omnibus mortalibus nouarum rerum noscendarum ingenita cupiditas; ille ardor nostras conciones frequentandi plus quidda stolidae curiositatis , quam consilij, ac utilis studii praeserre potuit forsitan vi eri: constantia tamen audiendi, etiam post iterata Praesidum interdicta, facile probauit, consentientis cum recta ratione doctrinae initio captos aequitate soliditateque, lubentes postei concionanti adhaesisse, ac audire perseuerasse. Careus ille Ariani dogmatis praeco, destitutum quidem se, vel a sui ritus Inditoribus paene omnibus , dolebat maximopere sed cuna
longe peius habebat maioris cuiusdam cladis formido, ne iidem qui suas ςonciones prae nostris negligerent, ab Arianismo quoque dosciscerent; quare de suis satellitibus subornat fidissimos quosque, ut eis exploratoribiis, nostrarum concionum D s argum n