G.J. 's Gravesande, Introductio ad philosophiam, metaphysicam et logicam continens

11쪽

INTRODUCTIO ideas , Nens nostra totadreat , , hisce judicat , de hisce ratiocinatur , & circa has tota versatur ratiocinandi Ars. Antequam autem hanc ipsam Artem explicare suscipiamus, um perum eoFσti nem pro objino habeat operie 'pretium eme nobis. Videtur quaedam praemittere de Rebus generitissime consideratis ; & quias agitur . 4ς dirigenda: Μente hujus affe-- ctiones ' pespendere utile etiam' erit . Hicce ergo tractationis ordo erit . . Primum de resus generalissime consideratis ; postea de Μent , & tandem de hae ipsa dir endae , in Macquirenda rerum cognitione, agam. Duo prima ad Μeta- physicam , ultimum ad Logicam pertis

' De Ente in genere oe Rerum *sentiis. et D Es omnes , sive nobis cognitae se I rint, sive ignotae, hoc commune habent, ipsas esse. Ex sentiam hoc ipsum recentiores vocant Philoibphi, & Entis nomine designant illud quod est . : a Entis acquirimus ideam Abstractione , ut loquuntur Philothphi . . De Abstracti ne in Logicis nobis 'agendum erit , a sed

12쪽

cAD Pu ILoso P ΗΙΑΜ. 3 quae ibi traduritur ad praesens propositum non pertinent.' Abstractionem vocamus , quando dum Ide recogitamus, non ad Omnia, quae necessario ad hanc pertinent , attendimus . Rotunditatis ideam acquiro ad solam figuram globi, non ad materiam aut magnis tudinem, attendendo. Eodem modo hoc solum considerando quod commune est omnibus rebus quae sunt, non ad singularum affect iones animum a

plicando , acquiro ideam Entis in genere. Sed & magis extendunt Philosophi hu- sjus vocis significationem , dum hac ipsa non tantum quae revera sunt, sed di quae esse possunt, exprimunt. Entis abstractam ideam non inutilitera Philosophis fuisse examinatam , ex. iisque sequuntur patebit multis tamen hanc

inutilibus quaestionibus ansam praebuisse quis inficias ibit Ubi res perlustramus , videmus has di- 6stinctas esse inter se , & unam quamque quid peculiare habere, quo ab aliis diver- .sa est : vocant hoc rei Essentiam , quam describunt illud per quod res es id quod es . Circuli Essientia est habere singula cirricumferentiae puncta aequaliter I centro re. motat Figura enim hac sola de causa Cir- culis adscribitur.

13쪽

Essentiam rei ab ipsa re , nisi abstra ctione, separari non posse , quis noni Vibdely Tolle indicatam Circuli naturam, &ipsum Circulum evanescere percipies. Η bere singula perit, eriae puncta a centro aequaliter remota, & esse Circulum, sunt unum & idem.

8 Hoc ipsum & aliter Phil'sopbi expri'munt, dum dicunt aeternas, id est sua n tura immutabiles , esse rerum Essentias. 9 Contraria sententia apud multos invaluit , qui dicunt , rerum Essentias a Dei' voluntate pendere; & quasi ab ipsis, qui has aeternas ponunt, potestati Divinae quid

detraheretur, opinionem suam proponunt. io De hac controversia hoc unicum obse

vabo , vix credibile esse , illos qui assi mant Essentias esse immutabiles , & hos qui hoc ipsum negant , idem hac voce risentia exprimere. ' . 11 Qtiid illi dicant clare concipio , quid. autem sibi hi ultimi velint, hoc me ame- qui non posse, libenter fateor.

Quando Triangulum considero, hanc esse figurae hujus naturam video , habere tres angulos & tres angulos tantum; adde angulum , tolle angulum , Trianguli tollitur figura . Dum noc assirmo , ct ram & diuinctam asserti habeo notionem.

Si quis hoc ipsum neget, & dicat, Deum

14쪽

posse Triangulo quatuor angulos dare , non destructo Triangulo, ita ut tres anguli ement quatuor anguli; tunc ego hujus effati ulltim conceptum ne quidem ef- sinpere pomum. - ita ratiocinantur addunt intelliges ratiam nostram ad praesentem rerum constia tutionem adaptatam esse , in qua Triangulum habet tres angulos, mutatis rerum Ementiis. intellisentiam etiam mutandam esse . Quid vel1nt iterum non concipio , nisi ita rem intelligant , ideas meas mineari posse ; hoc non nego , possum figu- Tam quadrilateram concipere & hanc umcare Triangulum: sed quaestio mutata est; hoc enim' unicum affirmavi, figuram non posse mutari, dum manet illud quod est, id est, dum non mutatur. t . - . Esse , & eodem tempore non esse , se z tipsum destruit, & ad talia extendere DLivinam 'potestatem est asserere, Deum creare quae non producit, & omnia posse, aut nihil posse, esse . unum & idem P.

15쪽

De Substantiis o Modis . 33 D EDEAM Us ad generale rerum ex m. men . Dum ad hoc attendimus p res omnes esse , st tim, percipimus non esse

omnes eodem modo.

a 4 Quaedam in se habens omnia , quae I a/ex sentiam necessaria junt, ut Arbor, L pis, &c. vocantur hae Subsantiae. i et 3 Res aliae non tali gaudent existentia; ut sint, aliud quid desideratur , sine quo es.se non possunt. Figura sphaerica non dabitur sine eo quod sphaericum est;iΜotus sine Μobili ubi est Res tales vocamus Μodos, Attributa, Accidentia. ,16 Substantia in se habet, quae ut sit requiruntur i Μodus haec ipsa habet non in se , sed in Substantia, sine qua esse non

potest.

1 Corpus est Substantia, quamvis Loco imdigeat, in non est attributum Loci, qui ad ipsum corpus proprie non pertinet i Corpus enim non mutatur , dum Locum des rit ; neque hac translatione Locus ipse uudam subit mutationem. Attributum autem a Substantia separari non potest , neque haec sine mutatione Attributum amittere. Ideas

16쪽

AD PHILOSOPHI ΑΜ. 7.

Ideas ipsaruim Substantiarum . non habe- Ι 8ΠIM , tam n per Attributa 'novimus . Nunquam nisi per abstractionem Substantiam concipere possumus, quae Attributis non certo modo determinatur ;& tunc haec Attributa cuidam subjecto. in haerere concipimus , quod ipsa est Substantia, quam ideis assequi non possumus. ι Substantiae istant i aut cogitantes , aut I9nonii cogixantes';*Cogitantes duas novimus Deum Mentem nostram et praeter has & alias dari in ' dubium non revoca mus . Duae etiam Substantiae , qaae non cogitant nobis notae Hant , Sparium , &Corpus.

Attributa. diversimode considerantur : Io quaedam essentialia. dicuntur , quae a subjecto removeri non possunt, nisi hoc ipso destructo . Accident lia Attributa , aut . simpliςiter Accidentia, vocantur illi' m

di, qui, salva ipsa re, ab hac se parantur .

Attributa essentialia differunt in eodem arsubjecto pro ut diversimode consideratur, id est, pro diversa hujus determinatione, ita ut in subjecto bene deuerminato omnia

attributa sint essentialia. Si Globum considerem aureum, & tam tum; ad corpoream ipsius attendam nat ram , essentialia erunt Attributa. Extemsio, Impenςxrabilitas, aliaque omnibus cor

17쪽

: Si de Corpore 'agitur sphaerico uni etiam figura sphaerica estentiale est Attributum , quo remoto i Globus aureus non amplius' esset j corpus sphaericum . - et a Si res quae examinatur , omni respectu i determinata sit nihil poterit removeri nisi tollatur determinatio quaedam, & ita ires ipsa mutetur ; quare in hoc casu omhe Α . tributum essentiale est. 1, E

Relationes, quarum ideas acquirimus comparatione duarum idearum. . a 'Ad Relationes referimus modos extemnos dictos; hac voce designant illud quod in s ubjecto concipimus quando ad ami nem alius attendimus, in ut amari , dinderari ; duorum comparatio in his datur , non potest quid amari nisi detur amans.as 'Huc eviam . pertinent Intentiones: S eundae dictae; verba tunc exprimunt rem ipsam certo modo ad aliam relatam; m c jus

18쪽

jus esse, duplum esse, dimidium esse, &c.

Non etiam a Relationibus separare debemus Negationes & Privationes . ' Negationem vocant absentiam Attri- a 6 buti , quod non solet neque potest subjecto inesse: sic de lapide negamus cogistationem; quod fieri non potest, nisi con ferendo lap1dem cum cogitante substantia ; non enim aliter percipere possumus cogitationis attributum lapidi competere

non posse. ' .

Privatio est absentia Attributi; quod non vetantum potest, sed & solet adesse. Surdus privatur auditu ; quam ideam acquirimus conferendo ideam surdi cum ideahominis qui audiendi facultate gaudet. . Relationes innumerae aliae dantur. Ad a 8

has pertinent Iudicia, & Ratiocinia omnia, & de Relationibus plura in Logicis o

servanda erunt. ε

in hoc autem loco satis erit unicam exu avaminasse quaestionem . Ad quam classem rerum debemus Relationes referre Hae non sunt Nihil; harum tamen idear , non nobis aliquid extra Μentem ipsam & ab idea diversum repraesentant; id est, ideae hae eodem modo ut ideae abstractae non habent Prototypa extra Μentem qualia ideae Substantiarum & Μodorum habent. Non ergo Relationes ut Substam

19쪽

lR INTRODUCTIOtiae & Μodi existunt. Quaeri ergo potest an ad Entia referri debeant λ Solutio quaestionis a Definitione Emis pendet. igo Si Ens dicatur c-- Iopponatur , Relationes omnes erunt Em, 31 Si vero ad Entia tantum reseramus Subristantias & Μodos; tunc Aledium quid datur in Ens 3c Nibit; Non Entis nomen huic Μedio dant, qui hoc admittunt, α ab ipso Nihilo distinguunt. ' i a In his nulla dabitur difficultas, si Restationes omnes ad Non Enxia referamus, sunt enim omnes ejusdem Naitutae, respectu existentiae; & distinctio, qua quaedam' ad Eptia, aliae ad Non Entia, reseruntur, fundamentum habere non potest, nisi L lem quis Entis dederit Definitionem ., quae quasdam Relationes , & non omnes

. . Exprimat.

De verbis non disputandum , arbitrariae sunt horum fgnificationes ; sed c vendum ne ad res ipsas tranferamus dbctionem, quae in arbitraria verborum significatione originem habet. 33 Diximus Relationes non esse 'hil 29 ); hac voce exprimimus illud, quod plerumque vocatur Mertim Nihil . Hujus nullae sunt affectiones, & tale non est in modocumque sit ,

20쪽

AD PHILO Silo PH I A N .mne , dei ouo aliquid affirmarii, aut negari, potest. tCirca Nihil dgo vitanda sunt I. Ne M- 34hil habe tur pro aliquo; ut sit quando quia affrmat contradictoria simul esse posse. ., a. Ne aliquid habeatur pro Nihilo; ux asilli faciunt qui; dum Vacuum admittunt, tihoc tamen nihil esse ammant.., . . i

VΙoiΜUs Ens vocari non tantum d 36lud quod: est , sed etiam illud quod Mon esse .pors, et ,hoc i Possibiis

Illud autem esse, ν- potes Impos 3 Ibile dicituν, bin s Illa quae fingimus conjungendo, aut se- 38 parando, Ideas, dicuntur Entia Rationis

sive possibilia , sive impossibilia , sint , si

modo non e istant. , lImpossibilitas non semper ex eodem somte fluit ' . t 1 Absol ite, impossibile dicitur quod in s V se consideratum propriam impedit exustentiam Hoc revera , nihil est , quamvis verbis exprimatur quasi esset aliquid.

i Mons sine i Valle impossibilis est, & proprie